Arhive autora: Tomić Srđan

O Tomić Srđan

Živi u Prnjavoru. Radio u Prnjavoru i Sarajevu.

Motajica 1992.

IZILAZAK JEDINICA TERITORIJALNE ODBRANE OPŠTINE PRNJAVOR NA GRANICE OPŠTINE-MOTAJICU, DAN GRADA PRNJAVOR

32 godina od izilaska na Motajicu.

Početkom 1992. godine kada još nije stvorena Vojska Republike Srpske, a polazeći od  procjene ugroženosti opštine Prnjavor ratnim dejstvima iz pravca Derventa[1] , stalnog praćenja vojnopolitičke situacije od organa lokalne vlasti. I dalje se organizuju formirane jedinice TO po mjesnim zajednicama na izvršavanje obezbjeđenja važnih objekata i uspostavljanja vojnih punktova na pojedinim putnim komunikacijama u mjesnim zajednicama po naređenjima rejonskih štabova TO..

Počinje formiranje novih ratnih jedinica. Pored formiranih rejonskih štabova teritorijalne odbrane Prnjavor, Potočani, Donji Vijačani i Šibovska, formira se jedinica vojne policije i baterija PVO.

U Šibovskoj od jedinica rejonskog štaba Šibovske, Potočana i čete Trstenaca, koja je bila u sastavu 327.mtbr JA koja se rasipala, počinje formiranje Drugog teritorijalnog odreda opštine Prnjavor[2] i prilagođavanje na ratnu situaciju. Nastavite sa čitanjem →

Obavještajni podaci

Ostavite odgovor

OPERATIVNE GRUPE -1 O STANJU 1.4.1992.god NA DIJELU BOSANSKOG BRODA I DERVENTE[1]

Obavještajni podaci OG-1

(sa prezentacije povodom Dana opštine Prnjavor)
• Njemačka nastavlja sa isporukom tenkova Hrvatskoj, a uskoro će početi isporuka aviona.
• U selu Svilaj je raspoređen tenkovski bataljon 108. brigade Zbora narodne garde.
• U selu Modran postavili barikade,  zatvaranje magistranog puta Doboj-Derventa.

Obavještajni podaci OG-1

• U širem području Bosanskog Broda su sljedeće snage:
– Jedan VBR u zaseoku Raščići, S / Z odz sela Begluci,
– Tenkovski vod i 1 haubica baterije 122mm, u voćnjaku Čelaruše, sjeverno od sela Kostreš
– PAT i oko 50 ustaša Perići u zaseoku, u blizini sela Bijelo Brdo
– Haubica kod bezinske stanice Potočani sjeverno od sela, u blizini sela Koraće
– Oko 400 ustaša u zaseoku Memići i Kuljanovci
– Haubica 155 mm u selu Lipnica, sjeverno od sela Kostreš
– Baterija MB 120 mm, južno od sela Mala oko 1 km

• Selo Jakeš iz Odžaka i sela Pećnik došlo je  oko 300 naoružanih civila, članovi HDZ-a koji su zatvorili pravac Doboj-Odžak.
• Na širem području sela Dubočac na vojnim položajima uočeno je  oko 12 MB 82 mm i 1 PAT 20/3, u selu Novo Selo,
• U toku muslimanskog praznika Bajram priprema napad na selo i okolinu Sijekovac
• Vrši se prikupljaje svježih snaga i 2 MB 82 mm u rejonu Gornja Mala, zapadno od sela Kolibe za oko 2 km,
• South Male Gornja oko 200 m nalazi se minsko polje.
op-31• Na području sela Begluci, sjeverno od Dervente, oko 3 km minirali glavnu cestu na PTM, i obje strane su naoružani civili jačine od oko 50 ljudi, drži pozicije,
• Iz rejona sela Dubočac čamcima prebačene snage jednog  voda,
• U širem području Modran ima oko 400 naoružanih ljudi, sa oznakama HOS, ZNG i bosanski amblema. Pored streljačkog imaju i „osa“, „zolje“ i MB
• Neprijateljske snage se utvrđuju na pravcu Vranduk-Stanići-Kolosrija,
• Snage HOS distribuira iz G. I D. Vakuf za Bosanski Brod i planiranje napada na cijelu pravcu

Zločini u Derventi

OTВОРЕНА ИЗЛОЖБА РАТНИХ ФОТОГРАФИЈА

У Прњавору је у Дому културе 20.3.2017. године отворена изложба фотографија посвећених посљедњем одбрамбено-отаџбинском рату и приказан видео-материјал о ратним дешавањима, поводом обиљежавања 24. марта, Дана општине. Предсједник општинске Борачке организације Владо Живковић рекао је након отварања изложбе да је дошло вријеме да борци из Прњавора стану на мјесто које им припада у самом врху стваралаца Републике Српске.  Он је истакао да Прњавор, осим фотографија, има и велико богатство у видео-записима са ратишта.

„До грађе за изложбу било је тешко доћи, али осим фотографија имамо велико богатство од 48 часова записа директно са ратишта. Позвао бих све борце који имају фотографије да их донесу у Борачку организацију јер је у току припрема документације за Спомен-собу прњаворских бораца“, нагласио је Живковић.  Он је подсјетио да су борци са подручја ове општине прошли кроз 124 ратне јединице, те учествовали у најзначајнијим борбама за стварање Републике Српске.

Отварању изложбе и видео-пројекцији ратних дешавања присуствовао је и начелник општине Прњавор Дарко Томаш који је нагласио да је ова општина поносна на своје борце, јер су својим ратним задацима одговорили часно и поштено. „Са подручја Прњавора 626 бораца дало је живот за стварање Републике Српске, што се никада не смије заборавити. Вечерашњи догађај је добар потез Борачке организације која сакупљајући све фотографије из ратног периода документује један период у развоју наше локалне заједнице, али и свих ових људи који су учествовали у тим догађајима“, рекао је Томаш.

СРНА, Т.С.

opstinaprnjavor.ba

да борци из Прњавора стану на мјесто које им припада у самом врху стваралаца Републике Српске

25 godina ranije-pregled ratnih fotografija

Sukobljena strana

U zoni odgovornosti 329.okbr JA

u čijem sastavu kao ojačanje upotrebljen odred TO opštine u sastavu 2.partbrTO bila je 121. brigada ZNG, Nova Gradiška

121. brigada ZNG

Odluka k-danta Odreda

Novogradiška brigada službeno je ustrojena 1. listopada 1991. godine, a njezina 1. bojna svoj ratni put je počela kao dobrovoljačka postrojba Zbora narodne garde 28. lipnja pod zapovjedništvom Željka Žgele koja je prije toga bila 3. bojna 108. brodske brigade. Od zarobljenog oružja u Novoj Gradiški osniva se još jedna bojna koja će postati 2. bojna 121. brigade. Nastavite sa čitanjem →

Aktivnosti Teritorijalne odbrane opštine

Pogled u prvoj polovini 1992. godine

Poslije izvršene mobilizacije jedinica Teritorijalne odbrane opštine Prnjavor, odred TO, kao operativna jedinica u sastavu 2.partbr TO upućuje se na Zapadno- Slavonsko ratište, dok na postoru opštine ostaju prostorne snage teritorijalne odbrane opštine samostalni vodovi i čete TO u svim mjesnim zajedinicama opštine koje izvršavaju zadatke obezbjeđenja objekata i teritorije opštine. Slijede nekoliko događaja koji su ostavili zapise o tim događajima.

Beli orlovi

Događaji koji su se početkom rata dešavali u Prnjavoru kada su „Beli orlovi“ pošli redom da pljačkaju i maltretiraju nesrpski živanj, umiješali su se Vukovi sa Vučijaka koji su ih ekspresno razoružali i protjerali iz grada. Otišli su tako što su na leđima odnijeli prikačenu parolu  „ Mi smo izdajnici srpskog naroda“
U ovima aktivnostima učestvovalo je i jedno odjeljenje 5.bataljona vojne policije 5.korpusa JNA koje je 6.7. i 8. maja kroz vršenje vojnopolicijskih zadataka otkrilo i jednu paravojnu organizaciju, koja je sama sebe nazivala „Beli orlovi“, a koja nije bila ništa drugo do jedna kriminalna grupa čije su aktivnosti svodile na zastrašivanje lokalnog stanovništva i pljačku v rijedne imovine. Po dobijenoj saglasnosti, grupa je locirana, razoružana i predana u dalje postupanje nadležnom organu.
Na prostor Ribnjaka Prnjavor 11.5.1992. stigao je i zanoćio 5.bvp i izvršio neophodne pripreme za sutrašnje izvođenje borbenih dejstava u gradu Derventi. Bili su tu i starješine 5.KJA i načelnik CSB Banja Luka.(Monografija 1.bvp-birani da budu najbolji, Banja Luka, 2016. str. 56)

Nastavite sa čitanjem →

Vozuća 1993.

31 godina od Vozućkog ratišta 3.pb 1.lpbr Prnjavor

Zamjena jedinica na ratištu u Vozućoj

Na osnovu naređenja komandanta brigade, strp.pov.broj 01-186/93 od 16.3.1993. godine, izvršiti kompletiranje jedinica, dio 1. bataljona koji se nalaze na Ozrenu premješta se u bataljonu i odlazi na Ozren (Vozuća). Privremeno kao podrška  3. bataljonu na Ozrenu ostaje dio voda MB 82 mm 1. bataljona. po naređenju komandanta brigade

3.pb 3.pč

Dana 18.3.1993. izvlači se 3.pb iz zone odbrane 1.lpbr u Brčkom i upućuje na smjenu dijelova 1.pb u rejon s. Stog u Vozuću, opština Zavidovići, gdje  organizuje odbranu na liniji Visić- Stolići – Gradac prema s. Mahoje-Zuber .[1] Nastavite sa čitanjem →

Maglaj 1994.

Maglajsko ratište 30. godina kasnije

Marš u očekujući rejon s. Bradići, teritorija HVO

Dana 14.3.1994. godine izvodi se marš 2/3 snaga 3.pb 1.lpbr sa komandantom 3.pb, bez bataljonske podrške, i vodom vojne policije brigade sa komandantom 1.lp brigade u očekujući rejon s. Bradići, teritorija HVO kroz liniju odbrane 27. mtbr 1.KK.

Uspješno izvršava zadatak 3.pb borbenog osiguranja desnog krila 27. mtbr 1.KK VRS i sprečavanje napada sa pravca Zavidovića. 19.3.1994. po naređenju komandanta 27. mtbr , dijelovi 3.pb izvlače se kroz zonu 111.br HVO Žepče preko r. Bosne u rejon s. Donja Bočinja (južni dio Ozrena) kada se bataljon kompletira.

Od 19.3.1994. do 26.3.1994. godine,  3.pb je u ulozi rezerve TG Ozren pri 3. ozrenskoj lpbr u rejonu Donja Bočinja, učestvuje sa pješadijskom četom „Vukova sa Vučijaka“ u izvođenju uspješne odbrane od napada ABiH na frontu s.Dolac – Blizna u r/o Bolačke pješadiske čete. Pripadnik „Vukova“ uspješno, bez nišanskih sprava, bestrzajnim topom pogađa tenk ABiH, za nagradu komandant brigade dodjeljuje pištolj tt (Spasojević) .

U rejonu Dolca ova kombinovana jedinica našeg sastava uspješno se bori i uspijeva zaustaviti ofanzivu muslimana.

Dio snaga 1. i 2. bataljona posjeda položaje na Hatkinim njivama štiteći eventualni prodor snaga HVO-a i muslimana prema Crnoj Rijeci na Blatnici. U međuvremenu sve jedinice VRS, koje su se nalazile u sadejstvu sa snagama HVO, širi rejon Novog Šehara morale su se izvući jer je muslimansko-hrvatska koalicija počela da funkcioniše. Postojala je realna opasnost da ujedinjenim snagama Hrvati i Muslimani formiraju akcije širih razmjera.

Borbeni put lpbr Prnjavor, strana 23.

GLAS BORCA lpbr Prnjavor, zapis o jednom danu u jednom rovu boraca brigade na Ozrenu.

[1]   Jedinica je prešla preko uspostavljenog mostovnog mjesta  prelaza u selu Bočinja na rijeci Bosna, kada je 1.7.1993. godine sklopljen  pontonski most Pontonirskog bataljona 1.KK VRS , preko kojeg je , nakon izbijanja sukoba između muslimana i hrvata, hrvatska nejač iz Novog Šehera i okolnih sela pobjegla ispred muslimanske kame na slobodnu srpsku teritoriju. ( Srpska vojska, 22.12.1994. godine, str.34.)

s.Bočinja 1994.

Tomić Srđan

12. mart 2024.

Odbrana Srpskog naroda

U minulom Odbrambeno-otadžbinskom ratu Republike Srpske vođenom na prostorima prethodne SFRJ, odnosno BiH od 1991 do 14.12.1995. godine, područje opštine  Prnjavor nije bilo ugroženo borbenim dejstvima. Međutim, Prnjavorčani daju veliki doprinos u stvaranju Vojske Republike Srpske i odbrani nacionalnih ciljeva srpskog naroda kroz državu Republiku Srpsku. To je vrijeme kada se ljudski i materijalni potencijali stavljaju u službu odbrane Srpskog naroda, u složenim nacionalnim i političkim uslovima koji su vladali na području bivše SFRJ-BiH.

područje opštine  Prnjavor nije bilo ugroženo borbenim djejstvima

graf-1naci

Na prostoru opštine od 631m2 sa 47.055 stanovnika prema popisu iz 1991. godine 72% je srpskog stanovništva, muslimana 15%, Hrvata 4%, Jugoslovena 4 %i ostalih 6%[1]

Pregled prema polnoj strukturi stanovništva opštine Prnjavor 1991.godine

Pregled raspoređenog ljudstva u opštini Prnjavor početkom rata:

Raspoređeni

Raspoređeni vojni obveznici

Prema prikupljenim podacima mobilizacijom u prvim mjesecima 1991. godine mobilisano je preko 3.400 pripadnika jedinica TO opštine, oko 1000 pripadnika jedinica JNA. Ukupno mobilisanih vojnih obveznika do maja 1992. godine je oko 5000 boraca

U ratne jedinice VRS i MUP-a mobilisano je tokom rata oko 6.000 boraca od oko 12.000 vojno sposobnih građana opštine, što čini 70,87% ukupnog muškog radnog stanovništva opštine od 15 do 64 godine, što obuhvata zakonsku vojnu obavezu od 17 do 60 godina života, odnosno 25,50% učešća stanovništva opštine po popisu iz 1991. godine.

Mobilizacijom je obuhvaćeno preko  70 ratnih jedinica Vojske i MUP-a, a najviše u 1. Krajiški korpus i Vazduhoplovstvo i PVO.

mobilisano je tokom rata oko 6.000 vojnih obveznika sa opštine, a prema evidenciji opštinskog organa evidentirano je učešće u ratu za preko 8.300 lica

Prnjavorski borci popunjavaju jedinice 1.KK VRS: matičnu Prnjavorsku laku pješadijsku brigadu, Motajički 1. bataljon u sastavu 27. motorizovane brigade, većim dijelom Udarni bataljon „Vukovi sa Vučijaka“ Prnjavor zatim 16. krajišku motorizovanu brigadu, 1. oklopnu brigadu, inžinjerijski puk i druge jedinice VRS. Biilo je to veliko mobilizacijsko naprezanje stanovništva u toku rata sa preko 10-25%  angažovanog radno sposobnog stanovništva u VRS, kao veliki procenat angažovanja ljudstva u istoriji ratovanja.

Pregled neraspoređenih vojnih obveznika u opštini Prnjavor 1991.godine

4977 neraspoređenih  vojno sposobnih građana opštine, što čini 37,97% ukupnog muškog radnog stanovništva opštine od 15 do 64 godine, radno sposobnog stanovništva, koji su mahom bili nosioci domaćinstva,  odnosno 14,39% učešća stanovništva opštine po popisu iz 1991. godine.

Pregled  stanja evidencije vojnih obveznika u opštini Prnjavor 1991.godine

Pregled vojnih obveznika

Pregled vojnih obveznika

Od 12.060 ukupno u evidenciji VO Prnjavor  vojno sposobnih građana opštine, što čini 71,21% ukupnog muškog radnog stanovništva opštine od 15 do 64 godine,  odnosno 2,63% učešća stanovništva opštine po popisu iz 1991. godine.

Poginulo 25 boraca: 7 iz 329.okbr-odTO,7 iz 327.mtbr, 6 TO Prnjavor i ostali iz jedinica JA na Zapadno-slavonskom ratištu.

Zgrada SO-e i ratnog predsjedništva

Poslije pet godina rata, krajem rata 31.12.1995. godine, prema procjeni opština broji 45.995 stanovnika , a broj vojnih obveznika iznosi 11.982 ili 26%. Ukupno rapoređenih sada je 5.978, a u Vojsku Republike Srpske je 4.382 pripadnika VRS, odnosno  53% od broja raspoređenih. Broj poginulih 361, a ranjenih 1.214, što čini 1.575 pripadnika koji su izbačeni iz stroja VRS, odnosno 35,94% u odnosu na broj raspoređenih u VRS ili 3,4% u odnosu na broj stanovnika.[2]

zgrada Štaba TO

U pripremi za odbranu Republike Srpske političko rukovodstvo države oslanjalo se na političke stranke sa svim svojim ljudskim potencijalom koji je u to vrijeme bio impozantan i sa ogromnim moralom, zatim na vojsku, odnosno ustanove i materijalna sredstva bivše JNA koja se pod pritiskom povukla iz BiH, zatim dolaze referendumi  sva tri naroda u BiH  i oružani sukobi Srba i Muslimana, a kasnije Hrvata i Muslimana.

Pregled ratnog puta dobrovoljačke jedinice „Vukova sa Vučijaka“ i jedinica teritorijalne odbrane Prnjavor – 307 dana

ratište Opstina brigada Dana  zapovjest KM %
Golubić Benkovac RJ Vukovi sa Vučijaka 38 obuka Benkovac 0,86%
Kozara K.Dubica RJ Vukovi sa Vučijaka 2 akcija K.Dubica 0,05%
Zapadno-Slavonsko ratište Okučani RJ Vukovi sa Vučijaka 6 napad Okučani 0,14%
Prnjavor Prnjavor TO opštine 155 mobilizacija Prnjavor 3,53%
Laminci Bos.Gradiška 2.partbrTO 3 marš Bos.Gradiška 0,07%
Zapadno-Slavonsko ratište Nova Gradiška 329.okbr JA-odredTO 79 odbrana Nova Gradiška 1,80%
Zapadno-Slavonsko ratište Nova Gradiška 329.okbr JA-„Vukovi“ 24 ispad Nova Gradiška 0,55%

[1] Podaci  iz Strateškog plana  razvoja opštine Prnjavor za period 2003-2010.godine „Službeni glasnik opštine Prnjavor“, broj 2/2003. strana 33-36.

[2] Podaci  iz pregleda stanja v/o za 31.12.1995. godine, Sekretarijat MO Banja Luka

Teslić 1994.

30 godina od Teslićkog ratišta

Teslić , borbena dejstva brigade u 1994.godini

Dolac

Poslije uspješno izvedeneg ispada u operaciji „Prsten“ na Dobojskom ratištu , brigada je izvršila pregrupisavanje snaga i 10.3.1994. godine razmještena je u širem rejonu Crne Rijeke.

Prema odluci komandanta TG- 2 o pregrupisavanju snaga (oper.broj 3/94), 1.lpbr Prnjavor ima zadatak da snagama jednog bataljona iz rejona razmještaja Crne Rijeke izvrši pokret pravcem Crna Rijeka – Hatkine Njive – Novi Šeher – s.Perkovići – s.Radunjice -Tromeđa i postizanju na marševski cilj posjesti rejon Deventinsko Brdo -s. Dobaljice – s.Bradići Gornji, sa zadatkom u sadejstvu 4/TG-Ozren i 4/27. mt brigade 1.KK Derventa, a uz primjenu zaprečavanja i utvrđivanja spriječi prodor muslimanskih snaga na pravcima s.Dolac – s.Radunice – Paserić i dolinom rijeke Bosne.

Spomenik u Banja Vrućici

Nastavite sa čitanjem →

Za Krst Časni i slobodu zlatnu

Heroji grada za sjećanje

Novosadski dokumentacioni centar „Polet pres“ izdao je 2005. godine monografiju pod nazivom „ Za krst časni i slobodu zlatnu“ posvećena poginulim borcima Vojske Republike Srpske, u kojoj se nalaze imena oko 22.477 poginulih, nestalih, umrlih i tragično nastradalih boraca VRS po opštinama u minulom Odbrambeno-otadžbinskom ratu sa preko 585 poginulih, nestalih i umrlih pripadnika Vojske Republike Srpske sa područja opštine Prnjavor i 22 fotografije spomenika po mjesnim zajednicama naše opštine, grada Prnjavor.

Značaj monografije, da imena poginulih heroja zauvijek ostanu u sjećanju, kao svojevrstan spomenik svim borcima koji su svoje živote dali u odbrani Republike Srpske.

BO

Gradska boračka organizacija Prnjavor, izradila je spiskove poginulin, nestalih i umrlih, dok kratak uvodni prikaz ratnih događaja i fotografije svih spomenika je moj skromni doprinos monografiji.

 

Spiskovi poginulih boraca uklesani su i u Spomen sobu svim poginulim borcima VRS u kasarni „Kozara“ Banja luka.

U izradi monografije učestvolale su 64 opštine, odnosno opštinske boračke organizacije u prikupljanju dokumentacije četri godine. Monografija sadrži 1.550 strana i fotografije spomenika minulog rata širom Republike Srpske.

Monografiju je blagoslovio i predgovor napisao mitropolit dabrobosanski gospodin Nikolaj.

Ево једне тешке књиге, драги читаоци, која носи наслов За Крст Часни и слободу златну, али и потврду да грех ником добра не доноси. У њој су исписана само имена и презимена, с врло кратким подацима, али и ти кратки подаци, као целина много говоре. То су имена српских бораца, погинулих у овом нашем недавном заједничком несретлуку који је своју игру играо пуне четири године. Тужно је све ово, па и сама књига, али је она и писани споменик свима који се у њој налазе.

Nastavite sa čitanjem →