GODIŠNJICA PRVE DOBROVOLJAČКE RATNE JEDINICE VRS „VUКOVI SA VUČIJAКA“ U ODBRANI REPUBLIКE  SRPSКE

U subotu 22.6.2024. godine Udruženje „Vukovi sa Vučijaka“ obilježavaju  33 godine od formiranja Prve srpske doborovoljačke jedinice i Prvog udarnog bataljona 1.KK VRS „Vukova sa Vučijaka“. Okupljanje jedinice biće na Vučijaku, Kremna kod Prnjavora, kod ratnog štaba i sadašnje Spomen sobe „Vukova sa Vučijaka“.

Pored parastosa i pomena poginulim i umrlim pripadnicima jedinice, biće tradicionalno postojavanje ispred štaba, kao i ručak za borce, zvanice i goste.

Prva dobrovoljačka ratna jedinica „Vukovi sa Vučijaka“, Vučijak, Prnjavor, kasnije udarni bataljon formiran u početku ratnog vihora i izrasla kao elitna jedinica VRS u najžešćim borbenim dejstvima sa neprijateljem u oslobađanju Zapadne Slavonije, proboju Koridora, oslobođenju Dervente i Broda, Кašića,  Ključa, bitke na Ozrenu i odbrani Novog Grada.

Formirana je 28.6.1992. godine po naređenju generala Momira Talića, komandanta Prvog krajiškog korpusa Vojske Republike Srpske od dobrovoljaca i boraca teritorijalne odbrane popunjenih rezervnim sastavom sa prostora Prnjavora i drugih opština.  U svom sastavu jedinica je imala do tri pješadijske čete, jedinicu podrške, pozadinsko odjeljenje i komandu.

Bataljonom, kasnije odredom od formiranja do kraja rata komandovao je poručnik Veljko Milanković i potporučnik Miro Šikarac. Prema raspoloživim podacima bojno stanje  750 boraca, u 1.lpbr Prnjavor, 27.mtbr 1.KK i 1.bvp 1.KK, kao i 6 pripadnika bili u SJB Prnjavor. Učestvovala je u borbama na 22 opštine- ratišta i imala gubitke 0d 270 pripadnika na svim ratištima

Prema podacima iz ove jedinice kroz bataljon je prošlo preko 1000 boraca VRS , od kojih je 47 poginulo, a 180 ranjeno.   .

Odlikovama je ordenom Miloša Obilića 1993. godine i  2018. godine Ordenom Karađorđeve zvijezde Republike Srpske prvog reda.

Formiranje Prve dobrovoljačke jedinice VRS

Prvi udarni bataljon Prvog krajiškog korpusa „Vukovi sa Vučijaka“[1],[2] počinje pripreme 23.6.1991. godine kada legendarni komandant „Vukova“ Veljko Milanković sa 26 dobrovoljca odlazi na višednevnu obuku u Srpsku Krajinu, Golubić kod Knina .[3

Veljko i opštinsko i rukovodstvo vladajuće stranke na vrijeme osjetili su odakle prijeti opasnost i preduzeli mjere organizovanja i zaštite opštine.[4]

Kada se Veljko vratio iz vojnog kampa koga je organizovao kapetan Dragan u Golubiću pokraj Knina, formirao je Vukove koji su tada bili dobrovoljačka jedinica odnosno prva srpska vojna jedinica na tadašnjem prostoru Bosne i Hercegovine. Povratkom u Prnjavor ministar unutrašnih poslova BiH naređuje hapšenje Veljka sa pripadnicima SJB Prnjavor.[5]

Nakon uspješno završene borbene obuke počinju prve izuzetno opasne  akcije uz odobrenje Vlade AO Krajine u zauzimanju repetitora na Kozari 1.8.1991., čime je omogućeno ponovno gledanje programa beogradske televizije. Zbog ove akcije, ali i zbog nekih većih interesa koji su bili vezani za tadašnju politiku, tadašnji predsjednik Predsjedništva BiH Alija Izetbegović  izdao je nalog JNA da uhapsi Milankovića.[6]

Oslobođenje Jasenovca

Pripadnici udarnog bataljona „Vukova sa Vučijaka“ po pozivu srpskog naroda 17.8.1991. odlaze na svoj prvi borbeni zadatak kada sa 53 dobrovoljca iz Prnjavora i nekoliko iz čelinačke opštine[7], prelaze rijeku Savu u Zapadnu Slavoniju 24.8.1991. i pridružuju se svojoj braći u pomoć, gdje je situacija dosta teška. Koristeći hrabrost i sposobnost brzog manevra i iznenađenja a uz pomoć jedinca JNA iz pravca Struga tenkovima razbiše slabo naoružane Hrvate i uđoše u Vrbovljane i Okučane 25.8.1991.,

Poslije borbi za Vrbovljane i Okučane , Vukovi sa Vučijaka vrše pripreme i kreću u još jednu borbu za oslobođenje  Jasenovca.

Prvi prelazak preko rijeke Save u srpsko selo Mlaka, samo nekoliko kilometara udaljeni od hrvatskih snaga u Košutarice i Jasenovca.

Svakodnevno se vrši izviđanje[10] na pravcu napada radi snimanja terena i nerijateljskih utvrđenja, a dva dana pred napad izvodi se i ispad na bunkere ispred sela.

 

U Mlaki [8] 6.9.1991. godine uz aktivnu odbranu[9] se nalazi i 25 pripadnika TO sela, te pripadnici 11. brigade  5.BK smješteni desetak klimetara istočno od Mlake, u širem rejonu sela Jablanac. Minobacačka podršku daje odjeljenje TO Okučani.

Napad na Košutarice je krenuo u 6 sati ujutro 9.9.1991. godine na dva pravca.

Vukovi preduzimaju taktiku napada iz dva pravca, koju će koristiti tokom rata. Jedan pravac iz Mlake direkno prema Košutarici, i uspjeli stići gotovo do nasipa na kojima su bila protivavijonska utvrđenja i bunkeri uz podršku minobacača i raketnih bacača.. a drugi pravac sa borbenom grupom, koja je prešla na stranu Save i pošla paraleno sa prvom grupom vrši podršku prvoj grupi.

Oslobođenje Jasenovca

Slijedi prvi ulazak jedne srpske jedinice u uniformama milicije RS Krajine u Jasenovac, predveče po kišovitom vremenu, u sadejstvu sa 11.dubičkom brigadom  9.9.1991.oslobođen je Jasenovac,  zarobljena su dva tenka T-55 i OT. Od minobacačke vatre lakše ranjena su tri pripadnika Vukova, 6.10.1991. u Košutarici i 7.10.1991. u Mlaki.

[10] 46 provjerenih, hrabrih i spretnih boraca (članak Željke Kopanje Vukovi sa Vučijaka III, str.28)

Pravac Mašići – Medari

Početkom novembra, poslije kratkog odmora, iz Prnjavora kreće četa od 73 vuka pravcem Medari u Zapadnoj Slavoniji. Razmještaju se po kućama na prvoj liniji gdje se vode borbe između sela Mašići i Medari. Položaje drže dijelovi 329.okbr JNA, 5.mpoap 1.KVJ, pripadnici TO Okučana, dok u Dragaliću položaje drži odred TO iz Prnjavora. Na drugoj strani nalaze se jake hrvatske snage iz sastava 121.brZNG  koje upornom borbom pokušavaju da probiju liniju odbrane na ovom dijelu, čak i upotrebom diverzantskih akcija iza naših linija.

Vukovi preduzimaju aktivna dejstva u  sadejstvu sa okopnom četom iz 329.okbr uz stalno izviđanje prednjeg kraja i preduzimaju, po prvi put,  protivdiverzantske akcije u ulaze u neprijateljsku teritoriju. (Opis diverztanskih dejstava Vukova piše Željko Kopanja „Noć kad su zavijali Vuci“)

Odlazak u Ravne Kotare donosi još jednu pobjedu..

Borbe u Medari i Gornja  Trnova vode se krajem decembra 1991. godine,u sadejstvu sa pripadnicima 2.okb, 329.okbr JA komandanta majora Branka Suzića,  gdje dolazi do prvih stradanja kod Vukova sa Vučijaka. Od dejstva  streljačke vatre ranjen je jedan pripadnik Vukova, 30.10.1991. u Mašićkoj Šagovini, a od minobacačkih dejstava ranjena su tri pripadnika 20. i 27.12.1991. na položajima u Medarima, Omanovac i Gornja Trnava, dok 27.12.1991. poginuo je pripadnik 1.pješadijske čete Vukova u Gornjoj Trnavi, Bajić Ljubomir, rođen 1965. u Donjoj Ilovi, opština Prnjavor. U jednoj takvoj akciji pri povratku sa postavljene zasjede u našem minskom polju teško je ranjen Veljko Milankovič u rejonu sjeverno od Ratkovca.

Vukovi sa Vučijaka [11]  Mauzerovi, Panteri, Vukovi sa Drine, …postale su slavne i udarme jedinice VRS

U posjeti Kolo srpskih sestara 1.okbr 1.KK VRS

PREGLED RATNOG PUTA RATNE JEDINICE „VUKOVA SA VUČIJAKA“ u 1991. -1992. GODINI, 118 dana

Pocetak	dana	rejon	Opstina
23.6.1991	38	Golubić	Benkovac
1.8.1991	2	Kozara	K.Dubica
24.8.1991	1	Mlaka-Košutarica-Jasenovac	Okučani
30.8.1991	1	Okučani	Okučani
27.11.1991	1	G.Trnova_Ratkovac	Okučani
20.12.1991	1	Medari-M.Šagovina	Nova Gradiška
14.4.1992	1	Pjevalovac-Trstenci	Derventa
20.4.1992	72	Derventa	Derventa
2.5.1992	1	Markovac	Derventa

 

Pregled raspoređenih pripadnika Prve dobrovoljačke jedinice „Vukovi sa Vučijaka“ prema godini rata i vojnim poštama JNA, TO i VRS

Vojna pošta/ RJ	svega	%	1991.	1992.	1993.	1994.	1995.
3164 Derventa 327.mtbr JNA	111	9,58%		111
3193 SJB Prnjavor	6	0,52%		5	1
7001/45 Prnjavor 1.lpbr 1.KK	313	27,01%		313
7007 Banja Luka 1.bvp 1.KK	35	3,02%			35
7127 Derventa 27.mtbr 1.KK	148	12,77%		123	25
7519 Prnjavor 1.lpbr nova VP	258	22,26%			103	93	62
8840 Banja Luka 329.okbr JNA	26	2,24%	23	3
T-22206 Prnjavor TO opštine	228	19,67%		228
TO Okučani	34	2,93%	34
Ukupno	1159	100,00%	57	783	164	93	62

Reporteri lista „Naš zavičaj“ zabilježili su reportaže o  jedinici „Vukovi sa Vučijaka“ i komamdantu Veljki Milankoviću na  ratištu..

Vukovi s Vučijaka kao vidi Wikipedija sr i hr

---

GLAS BORCA 1.lpbr Prnjavor

[1] Imenovanje dodrovoljačkog odreda “ Vukovi sa Vučijaka“ sa komandantom Veljkom Milankovićem odlučeno je na položajima u s.Mlaka od strane Borivoja S. i  Mire Mlađenovića, vidi Sendić B. Stvaranje i razvoj SDS, str.129

[2] Miro Mlađenović, osnivač jedinice i načelnik štaba  do 11.10.1993. godine

[3] Ispraćeni ispred zgrade opštine Prnjavor.

[4] Intervju general Momir Talić, list „Glas boraca 1.lpbr“ br.1 str.6

[5] D.Radičić: Hronologija događaja 1990-1995,2002.god. str.198

[6] D.Radišić: Hronologija događaja 1990-1995,2002.god. str.231

[7] ukupno 64 pripadnika jedinice „Vukovi sa Vučijaka“. Prikupljanjem podataka brojno stanje  u 1991. i 92. iznosilo je 399 boraca i u VRS 760 prvi put i dopopunjavanjem preko 1000 boraca u 9 vojnih pošta JNA i TO, VRS.

[8] Borivoj Sendić, Od crvenog barjaka do dvoglavog orla-stvaranje i razvoj SDS-a, Banjaluka, 2003.str.128

[9] Glas borca 1.lpbr , Prnjavor, broj 1 str.11

[11] Istine i zablude o ratu u Bosni i Hercegovini (1992-1995. godine), str.58 general Manojlo Milovanović, Banja Luka, aprila 2005. godine

Reportaža Svitanja 30.10.2002.str.9 , Susret sa majkom Veljka Milankovića

Odluka Predsjedništva SFRJ da se JNA povuče sa teritorije BiH do 19.5.1992.g.Kako je rukovodstvo SFRJ bilo pred odlukom da se JNA povuče iz BiH, to je 30. aprila 1992. godine u Beogradu između delegacija SFRJ i Srpske Republike BiH održan sastanak radi zajedničkog dogovora o metodologiji povlačenja JNA. Sastanku su prisustvovali Branko Kostić, vršilac dužnosti predsjednika Predsjedništva SFRJ, Slobodan Milošević, predsjednik Republike Srbije, Momir Bulatović, predsjednik Republike Crne Gore i general Života Panić, načelnik Generalštaba sa jedne i Radovan Karadžić, predsjednik Srpske Republike BiH, Momčilo Krajišnik, predsjednik Narodne skupštine Srpske Republike BiH i Nikola Kolјević potpredsjednik Srpske Republike BiH. Na sastanku je dogovoreno da se povlačenje ostvari za 15 dana, da se moraju povući generali koji nisu porijeklom iz Bosne i Hercegovine i da se na umjesto generala Vukovića postavi general Ratko Mladić . Skupština nove države je 04.05.1992. godine donijela odluku da se sve vojne efektive, koje su u posjedu JNA, u roku od petnaest dana povuku u granice novostvorene države . Na osnovu odluke Skupštine i zaklјučaka sa sastanka, Predsjedništvo SFRJ je, u nepotpunom sastavu, 08.05.1992. godine donijelo odluku o konačnom i potpunom povlačenju JNA iz BiH do 19.05.1992. godine i da, dok se ne postignu politička rješenja, jednako štite sva tri naroda. S obzirom da se očekivalo da će „JNA ostati u BiH i braniti nas i Krajišnike najmanje još 5 godina “, odnosno do potpunog vojnog poraza hrvatskih oružanih formacija, ova odluka je bila šokantna za sve Srbe, posebno u Hercegovini, gdje je do tada jedino bilo otvorenih borbenih sukoba u BiH.