Derventa oslobođena 4.7.1992. godine

Početkom bitke za koridor, otpočele su i borbe za oslobađanje opštine Derventa.

Padom uporišta Cer formira se TG – 3, a za komandanta dolazi pukovnik Slavko Lisica. Od tada se aktivno u napadna dejstva uklјučuju 327.mtbr JNA  i Osinjska lp brigada, koja je učestvovala i u napadnim dejstvima zauzimanja uporišta Cer.
Nakon izbijanja , 28. 6.1992.godine, naših jedinica na liniju, lijevo r. Sava – Pjevalovac  – Potočani – Rabić – Zelenike –dalјe Plehan, otpočele su pripreme i prestrojavanje jedinica za ulazak u grad i njegovo oslobođenje.

27.mtbr 1.KK VRS

27.motorizovana brigada Derventa, bila je jedna od najvećih brigada u Prvom krajiškom korpusu Vojske Republike Srpske, formirana je 13.5.1992.godine, a kroz brigadu je, tokom četiri ratne godine, prošlo oko pet hilјada boraca. Pripadnici su bili uglavnom sa područja opština Derventa, Brod i Prnjavor, ali je bilo i boraca i iz još desetak opština u Republici Srpskoj. Samostalna četa „Meša Selimović”, sastavlјena uglavnom od pripadnika bošnjačkog naroda, djelovalaje i u 27. i u osinjskoj brigadi.

27.mt brigada dala je svoj najveći doprinos  za oslobađanje okupiranih dijelova Dervente, oslobađanju koridora, Broda i odbrani srpskog naroda na području Teslića i Vlasenice, kao i na mnogim drugim mjestima gdje je Srbima bio ugrožen opstanak.

Brigadom su komandovali potpukovnik Ratko Grahovac, pukovnik Trivo Vujić, koji je poginuo 30. juna 1992. godine, pukovnik Stanko Baltić, potpukovnik Boško Peulić, pukovnik Rajko Radulović, a poslјednji komandant bio je major Nikola Štrbac. Na čelu brigade u dva navrata bio je i potpukovnik, kasnije general, Ljubomir Obradović, koji je tu dužnost obavlјao s pozicije načelnika štaba brigade.

Tokom četiri ratne godine 438 boraca ove brigade je poginulo u borbi, 72 su nastradali u drugim okolnostima, 13 je nestalo, a oko dvije i po hilјade je ranjeno. Brigada je odlikovana ordenom Karađorđeve zvijezde. (iz govora povodom Dana 27.mtbr i Osinjske brigade)

Krajem aprila mjeseca 1992. godine na Derventskom ratištu pored borbenih aktivnosti prnjavorčana naročito u gradu Derventi i odbrane kasarne JNA od čestih napada Hrvata i Muslimana, učestvuje i jedno odjeljenje pdv iz sastava 5.bvp 5.K JNA Banjaluka, radi pojačane odbrane zajedno sa ostalim pripadnicima 327.mtbr JNA i sa uspjehom odbranili kasarnu i dio grada na lijevo obali r.Ukrine.

Borbe Osinjske brigade

1.osinjska laka pješadijska brigada formirana od borca sa područja Osinje, Pojezne, Cerana, Crnče, Velike i Male Sočanice, Mišinaca, kao i Cvrtkovaca, Jelanjske, Mitrovića i tako dalјe. Formacija brigade je dva pješadijska bataljona i pozadinska jedinica gdje su mještani ovih sela na početku osiguravali i pozadinsko obezbjeđenje.

1.osinjska laka pješadijska brigada do polovine juna 1992. godine, branili srpska sela na liniji Kaurska obala — Tešića bare — Tomasovo brdo — Kneževići — Malojčani — Cer — Čorlino brdo —Torine, a zatim u sadejstvu sa 327.mt brigadom i ostalim jedinicama VRS  vode borbe za u oslobađanju Dervente, a u sadejstvu sa drugim jedinicama učestvuje i u oslobađanju Broda.

Brigada je izgubila 104 borca, više od 600 je ranjeno, odlikovana je Medalјom Petra Mrkonjića, a 1. marta 1994. godine lјudstvo je integrisano u 27. brigadu.[1]

Oslobađanje Dervente

U borbama za oslobođenje Dervente ključni momenat je bio ovladavanje   objektom Rabić i izbijanje na komunikaciju Doboj – Derventa – Brod.
Na taj način su hrvatske snage u gradu dovedene u poluokruženje. Prijetila  im je opasnost da budu odsječeni. Vojska i civili su se u toku   noći i sutradan izvukli iz grada. Derventa je oslobođena 4. jula 1992.  godine . Na pravcu napada snaga koje su ovladale Rabićem napadao je   jedan tenkovski vod iz tenkovske čete pridate 27. mtbr i odigrao je  ključnu ulogu. Nažalost, u tom napadu poginuo je komandant 27. mtbr   pukovnik Trivo Vujić. (str.91. knjiga 2.okbr, 2023.)

Dana 3. 7.1992. godine u večernjim časovima otpočeo je prilaz jedinica prema gradu.

Borci 327/27. mtbr  su već bili na prostoru , Garnizona , s lijeve strane puta i Potočana   i  Rabića s desne strane, gdje su zajedno sa Osinjskom brigadom  u večernjim satima dostigli na liniju do Bolnice – i prodavnice Vrelo i tu zanoćeli. Slјedećeg dana , to jest 4. jula 1992.godine sastavi 327.mtbr ulaze u jutarnjim časovima u grad, dok Osinjska brigada slama  jak otpor neprijatelјskih snaga na Kosturu i izbija na raskrsnicu puteva kod silosa u Polјu i presijeca put Derventa Brod.

Oko 11,00 časova, 327. mtbr je ušla u grad i nastavila dalјa dejstva na pravcu s.Polјe – s. Žeravac, gdje se sastaje sa borcima Osinjske brigade, koja je upornom borbom uspjela da izbije na liniju, lijevo s. Polјe- desno s. Kulina i nastavila borbena dejstva prema, s. Žeravac. Sastavi 327.mtbr su na pomoćnom pravcu nastavili napadna dejstva pravcem s. Polјe – s.Žeravac na glavnom putu Derventa Brod.

Na glavnom pravcu 327. mtbr izbija na liniju, lijevo  Dubočac – Pjevalovac – Raščići –  Begluci –  N. Lužani – r. Ukrina

AKTIVNA BORBENA DEJSTVA I SAMO OSLOBOĐENJE GRADA DERVENTE PRAVCEM POD KOMANDOM 27. MTBR 1.KK (grupa SOKO)

Grupa Soko

29 . juna 1992. godine posle artiljerijske pripreme u 8 časova duž zone odgovornosti 27. Mtbr. izvršen je napad u svim pravcima sa težištem napada na Gornju i Donju Bišnju, pravcem Rabić – Kukavice. U toku dana uz teške borbe naše jedinice su napredovale oko dva kilometra i izbile su (k144) severno za jedan kilometar – Burazori (tt169) – put selo Gornja i Donja Bišnja uključno (tt204) – zapadno od Kukavica (tt189).

30 . juna 1992. godine pod direktnom komandom pukovnika Trivuna – Trive Vujića napad je krenuo u širem rejonu Donje Lupljanice u sadejstvu sa Osinjskom Pbr sa ključnim ciljem zauzeti vatrene tačke u zaseoku Škorići (tt227) i vojno skladište na Rabiću, samim tim izaći na putnu komunikaciju Derventa – Doboj u rejonu Rabića. U samom napadu poginuo komadant – pukovnik Trivun – Trivo Vujić. Naredbom više komande komandu nad brigadom preuzima tadašnji potpukovnik Ljubomir Obradović. U 20 časova linija je pomerena pravcem Potočani – Kukavice – Gašpari – Rabić. Jedinice u toku dana izvršavaju sve zacrtane zadatke.

27 . mtbr. i 1.osinjska lpbr spojile su se u širem rejonu Rabića.

1 . i 2. jula 1992. godine naše jedinice pokušavaju da napreduju prema samom gradu, ali nailaze na snažnu neprijateljsku odbranu koja je potpomognuta neprijateljskom artiljeriom, artiljerija tuče kako prednji deo našeg napada tako i Lug – Agiće – Trstence. Jedinice se podvlače pod Kostur, a neprijateljske snage pružaju jak i čvrst otpor tako da tog dana levo krilo nije moglo da zbog desnog krila napreduje.

3 . jula 1992. godine pokušaj jedinica da napreduju ali bez uspešno neprijatelj otvara vatru iz artiljerije i tenkovskog naoružanja. Pored toga otvara se i snajperska vatra iz stambenih objekata, a posebno su urađene vatrene tačke u rejonu Mezarluka – Doma zdravlja – Doma JNA, partizanskog groblja.

4 . jula 1992. godine uz prethodnu izmenu pravca napada, naše snage napadaju duž kompletne linije oko Dervente. Komanda TG – 3 donosi odluku da snage 1.osinjske lpbr idu direktno pravcem Kostur – Kapetanova kosa – sa izlaskom u širi rejon Polja, da se izađe na putnu komunikaciju Derventa – Brod.

Snage 27. mtbr 1.KK. sa pridodatim jedinicama imaju zadatak da zauzmu gornji deo grada Derventa. Jedan deo naših snaga ima zadatak da se oslobodi (tt186) industrijska zona u zahvatu glavne putne komunikacije pravcem industrijska zona – Žirovine i spajanjem boraca 1.osinjske lpbr u rejonu Polje. Pre ovog izvršenja jedinice 27. mtbr 1.KK. na drugom pravcu oslobodile su: Dom JNA, Dom zdravlja, Gakovac, Čardak. Pre podne sve jedinice 27. Mtbr. izvršile su zadane zadatke. Sam administrativni deo grada bio je oslobođen.

Spoj jedinica 27. mtbr 1.KK. i 1.osinjske lpbr je bio u rejonu Polje (silos).

Jedinice su nastavile dalje napredovanje i uspostavljena je linija Polje – Kulina nastavljena su borbena dejstva u pravcu Žeravca. Zadatak je potpuno realizovan i Derventa je oslobođena.

Svim poginulim pripadnicima JNA, Vojske Republike Srpske Krajine, MUP-a Republike Srpske Krajine, Vojske Republike Srpske i MUP-a Republike Srpske neka je večna slava i hvala !

i uspješno nastavlјa dalјa dejstva na pravcu prema Kostrešu u sadejstvu sa dijelovima 2.oklopne brigade, korpusne policije i drugih jedinica, koje su pristigle u pomoć.govor oslobadjanje dervente

 

 

 

[1] Komandant brigade bio je major Boro Bukovica iz Prnjavora (od 6.4. – 30.7.1992. godine). Ranjavan u Derventi 7.7.1992. godine i kao komandant borbene grupe TG-3 u oslobođenju Jajca, ranjen 28.10.1992. godine.

1.5.2022.

Obilježeno 30 godina od ubistva Srba iz naselja Čardak