32 godina od proboja „Koridora 1992.“
Proboj koridora na terenu obznanjen improvizovanim putokazima na daskama: Ne pucajte, braćo, mi smo Srbi
17.6.1992. oslobođen Cer (Mišinci) na Derventskom ratištu
Otpočele pripreme za učešće u borbama za proboj Koridora
Svake godine u čast Vidovdana na Dugoj Njivi kod Modriče (IKM 1.KK u vrijeme operacije Koridor) obilježava se godišnjica od proboja koridora kroz Posavinu, poznatijeg kao „Koridor života“ koji je odlučivao o opstanku Republike Srpske.
Prva operacija VRS kojom je prekinuta 42 dana duga kopneno-vazdušna blokada zapadnog dijela Republike Srpske i Republike Srpske Krajine.
Tim povodom i ovaj članak o učešću Prnjavorske brigade u proboju Koridora 1992.g
2.pješadijski bataljon 1.prnjavorske brigade u borbama na Ceru ( Mišinci)
U[1] Donjim Vijačanima opština Prnjavor 6.6.1992. godine formiran je Drugi pješadijski bataljon preformacijom 2.odreda TO opštine uglavnom od v/o koji su gravitirali selu Vijačanima, a u sastav ovog bataljona ulazi i pješadijska četa MZ Potočani, koja je već ranije učestvovala u sastavu Drugog odreda TO u borbama na Derventskom ratištu.
Bataljon je po formaciji brojao 422 pripadnika i imao: komandu, odjeljenje veze, tri pješadijske čete, pov , vod minobacača 82mm i pozadinski vod. U jačini od 431 brojno stanje boraca do 28. juna 1992. godine
Na dužnost komandanta Drugog pješadijskog bataljona postavljen je kapetan 1 klase Nemanja Segić iz Prnjavora.
Spisak komandi podčinjenih jedinica 1.KK u Operaciji Koridor-92. strana 157 -163. (knjiga Novice Simića ). Imaju komandanti bataljona 1.lpbr Prnjavor: major Kuzmanović Živoji, K1k Milorad Kuzmanović, k1k Desić Ratko i komandant brigade major Vlado Živković.
Postavljenja na komandirske dužnosti u 2.pješadijskom bataljonu do 28.juna:
ČIN | Prezime | Ime | Rođen | DUŽNOST |
kapetan 1k | SEGIĆ | NEMANJA | 1948 | komandant bataljona |
major | KUZMANOVIĆ | MILORAD | 1947 | komandant bataljona |
kapetan 1k | ŽIVKOVIĆ | MILORAD | 1951 | zamjenik komandanta |
vodnik | NJEŽIĆ | DUŠKO | 1960 | operativac |
poručnik | DEBELJAK | NEDELJKO | 1958 | pomoćnik komandanta |
potporučnik | VUKIĆ | RODOLJUB | 1967 | pomoćnik komandanta |
kapetan | MARINKOVIĆ | GORAN | 1964 | pomoćnik komandanta |
kapetan 1k | MILEUSNIĆ | LJUBOMIR | 1939 | pomoćnik komandanta |
kapetan 1k | KUZMANOVIĆ | MILORAD | 1947 | komandir čete |
potporučnik | VUČIĆ | PETAR | 1969 | komandir čete |
vojnik na KD | POPOVIĆ | RANKO | 1970 | zamjenik komandira |
vodnik | PRERADOVIĆ | ŽELJKO | 1967 | zamjenik komandira |
vodnik | SUBIĆ | TOMISLAV | 1965 | zamjenik komandira |
potporučnik | VUČIĆ | PETAR | 1969 | zamjenik komandira |
vodnik | BABIĆ | VESELKO | 1972 | komandir voda |
vodnik | ČERKETA | ŽELJKO | 1964 | komandir voda |
vodnik | JANJIĆ | VESELKO | 1969 | komandir voda |
vodnik | MILAŠINOVIĆ | MILOVAN | 1966 | komandir voda |
vodnik | PRERADOVIĆ | MLADEN | 1962 | komandir voda |
vodnik | TRIPIĆ | RANKO | 1963 | komandir voda |
vodnik | ČOLIĆ | ZORAN | 1965 | komandir čete |
potporučnik | VUKIĆ | RODOLJUB | 1967 | komandir čete |
stariji vodnik 1k | ĐURĐEVIĆ | DRAGUTIN | 1947 | komandir voda |
razvodnik | GAJIĆ | MILOVAN | 1969 | komandir voda |
vodnik | KRAJIŠNIK | PETAR | 1958 | komandir voda |
vodnik | PEJIČIĆ | NEDELJKO | 1954 | komandir voda |
vodnik | PETROVIĆ | OBRAD | 1949 | komandir voda |
zastavnik | RADONJIĆ | ČEDO | 1951 | komandir voda |
vodnik | ŽIVKOVIĆ | NEVENKO | 1960 | komandir voda |
stariji vodnik 1k | ŽIŽAK | BOŠKO | 1952 | komandir voda |
vodnik | MITROVIĆ | SLAVKO | 1967 | komandir voda |
vodnik 1k | PRERADOVIĆ | MILENKO | 1952 | komandir čete |
zastavnik | SAMARDŽIĆ | BRANKO | 1946 | komandir čete |
stariji vodnik | SAVIĆ | NEDELJKO | 1950 | zamjenik komandira |
vodnik 1k | ĐURĐEVIĆ | STANKO | 1948 | komandir voda |
vojnik na KD | KUSIĆ | NEVENKO | 1964 | komandir voda |
vodnik | KUZMANOVIĆ | MILOVAN | 1954 | komandir voda |
vodnik | MILOŠEVIĆ | SLOBODAN | 1966 | komandir voda |
vodnik | PEULIĆ | SRETKO | 1959 | komandir čete |
Vodnik 1k | PRERADOVIĆ | MILENKO | 1952 | komandir čete |
stariji vodnik 1k | SUBOTIĆ | GOJKO | 1961 | komandir voda |
vodnik | VRHOVAC | SREĆKO | 1963 | komandir voda |
stariji vodnik 1k | MALINIĆ | GORAN | 1968 | komandir voda |
stariji vodnik | GOZDENOVIĆ | MILADIN | 1960 | komandir voda |
desetar | KRESOJEVIĆ | NEĐELJKO | 1951 | komandir voda |
vodnik | RADOŠEVIĆ | OBRAD | 1956 | komandir voda |
vodnik | STOJAKOVIĆ | RADOJICA | 1963 | komandir voda |
stariji vodnik 1k | STOKANOVIĆ | VOJISLAV | 1942 | komandir voda |
desetar | SUBOTIĆ | DUŠKO | 1971 | komandir voda |
vodnik | SUBOTIĆ | MIHAJLO | 1958 | komandir voda |
desetar | SARIĆ | VUJADIN | 1943 | komandir voda |
Po formiranju i pripremanju Drugi bataljon, već 8.6.1992. godine, upućuje se na proboj koridora na Derventsko ratište, autobusima preko s.Brestova u s.Donje Cerane, Derventa a zatim na borbenu liniju u Mišince /Cer/.[2]
Iz radne karte k-danta 1.KK od 12.6.1992. godine.Legenda: (knjiga Operacija „Koridor 92“.str.129.
12.6.-22.6.1992. pravac angažovanja 2.pb/1.lpbr Prnjavor s.Gavrani – Rašići – Komarica – Cer sa jedinicom „Vukovi sa Vučijaka“ Prnjavor
Udarni bataljon „Vukovi“ 2.5.-12.5.1992. godine pravac angažovanja s.Markovac -Bijelo brdo
Borbena dejstva za oslobođenje Cera počela su 14.6.1992.godine, pored pripadnika Vojske Republike Srpske na čelu sa „Vukovima sa Vučijaka“, 2.pb, iv, vvp 1.lpbr Prnjavor, drugog bataljona Osinjske brigade, tenkovske čete 1.okbr 1.KK kapetana Gorana Sivca, učestovali su i pripadnici dIJelovi Specijalne brigade MUP-a RSK.[2]
Napad u pravcu crkve na Ceru izvšen je više puta grupisanjem boraca prnjavorskog 2.pb sa jedinicom „Vukova sa Vučijaka“ koji su već imali ratno iskustvo, 4 pripadnika 2.bataljona i dva pripadnika „Vukova“. U tim borbama izgubljeno je nekolkio tenkova i oklopnih transportera tenkovske čete 1.okbr.
Sa Drugim bataljonom 1.lpbr Prnjavor su i vod vojne policiije i protivdiverzantski vod (izviđački vod brigade), koji učestvuju u borbama za oslobađanje Cera. Tog 17.juna 1992.godine, Cer je oslobođen.
U borbama za Cer teško je ranjen komandant 2.bataljona Nemanja Segić, KIK, a zamiijenio ga je na dužnost komandanta 2. bataljona KIK Milorad Kuzmanović.
Cer u srpskim rukama, reportaža Glasa Srpske od 18.6.1992. godine
Po uspješno okončanoj borbi za Cer 2.bataljon se vraća u Donje Cerane, nakon čega se, po naređenju 25.6.1992. godino odlazi na Modričko ratište u rejon Gornji Skugrić preko Dugih njiva, gdje preuzima polazni položaj koga je do tada držao Drugi bataljon 16.mtbr / Pajin bataljon/ a koji je u dva pokušaja proboja u selo Čardak pretrpio značajne gubitke.
General Talić donosi zvanični naziv operaciji „Koridor-92“ i naređuje „Glavni udar preko Trebave, najkračim putem. Djeca nam umiru. Daj pukovnika Simića iz 1,okbr na težište. Odluka sutra u isto vrijeme“-IKM 1.KK s.Stanovi 17.6.1992. Početak operacije 26..6.1992.(Novica Simić, isto st.136-137)
Proboj „Koridora života“
Komandant TG -1[3] odlučuje da ubaci svježu jedinicu. /Brigada je bila pridodata TG-1 kojom je komandovao puk. Novice Simić/.
Brigada je sa svojim Drugim pješadijskim bataljonom, vodom vojne policije i PDV-om (izviđačkim vodom), a pod komandom KIK Milorada Kuzmanovića, te ojačanom 2.tenkovskom četom, 2.okb, 1.okbr 1.KK kojom je komandovao kapetan Panić, sa polaznim položajem u s. Skugrić kod želj.pruge krenula u napad na selo Čardak 26.6.1992. godine, preko s.Živkovo Polje, nakon što je neprijatelj podignut sa položaja u s. Živkovom Polju, i prije podne dolazi do prvog spajanja sa jedinicama IBK VRS.[4]
Zamjenik komandira 1.pješadijske čete 2.pješadijskog bataljona, kasnije komandant 2.pješadijskog bataljona 1.lpbr kapetan Ranko Popović: u dokumentarni film „Misija“ RTRS Prnjavorska laka pješadijska brigada 2.5.2023. godine
2.bataljon u sadejstvu sa ostali jedinicama izvršio proboj iz sela Gornji Skuglić u pravcu Čardaka gdje smo se spojili sa jedinicama IBK. Tu je napravljen prvi spoj sa tim jedinicama i zvanično je tu probijen Koridor.
Lijevo od nase brigade napadao je Bataljon vojne policije 1. KK /željez. pruga/ na pravcu Živkovo Polje – Modriča.
Prvi pješadijski prnjavorski bataljon bio je u rezervi TG. u s. Drenovi, Prnjavor i s. Rudanka. 2.7.1992. godine starješine 1.pb odlaze na komandantsko izviđanje na pravcu Duge njive -IKM 1.KK i prijem zadatka od TG-1 puk Simića – Modriča, i vraćanje u s.Rudanka. Bataljon se priprema za izvršenje zapovjesti k-de TG-1 za zaposjedanje rejona odbrane u rejonu Bos. Miloševac, opština Modriča.
Treći pješadijski bataljon, nakon formiranja 28.6.1992. godine, nalazi se u pripremama i u rezervi u rejonu škole u Ceranima, Derventa. Po probijanju koridora 5.7.1992. godine upućuje se u rejon s.Čardaka, a 8.7. u Garevac, opština Modriča. Bataljon je u pripremi za forsiranje r. Bosne na pravcu Modrički Lug.
U žestokon napadu istog dana u 18.00 časova izbija se na glavnu komunikaciju u s. Čardak gdje se spaja sa semberskim jedinicama. Istovremeno u rejonu Žarkovo Polje sa semberskim jedinicama spaja se Bataljon vojne policije 1.KK.
Pravac napada Drugog bataljona Skugrić-Živkovo Polje-Čardak i dalje prema r. Savi
Koridor je probijen, a kroz dubinu naše odbrane na Vidovdan 28.6.1992. godine prolazi prvi konvnoj sa kiseonikom i lijekovima za Krajinu.
Pukovnik Novica Simić lično dolazi u brigadu da čestita na postigutom uspjehu.
Zarobljeno je dosta sanitetskog materijala i lijekova, i pun kamion poslat je Domu zdravlja Prnjavor, kao pomoć oboljelim građanima.
Brigada sa svojim Drugim pješadijskim bataljonom, vodom vojne policije i PDV-om, te ojačana tenkovska četa produžila je napad pravcem s.Čardak – s.Trnjanji – s.Garevac – rijeka Bosna 28.6.1992. godine u poslije podnevnim časovima izbila je na r. Bosnu gdje se utvrđuje i orgranizuije odbranu.
Na modričko ratište dolazi Prvi pješadijski bataljon pod komandom majora Živojina Kuzmanovića i 4.7.1992. godine razmješta se u rejonu Bos. Miloševac.
Komanda brigade sa prištabskim jedinicama i pozadinakom bazom su razmještene u s.Garevac 5.7.1992. godine.
https://www.youtube.com/watch?v=QKfbPa0aSnE
Gubici : 19 boraca
- od 8.6.1992. do 20.6.1992. godine rejon Cer (Mišinci):
- ranjeno 13 borca: „Vukovi sa Vučijaka“ 5 boraca, 2. bataljon 3, izviđači 3, vojna policija 2
- povrede od detonacije: 2. bataljon 3 borca,
- oboljenje 1 iz 2. bataljon,
- poginuo 1 iz izviđača
- 27.6.1992. rejon Garevac, ranjen pripadnik 2. bataljona
PREGLED POGINULIH I RANJENIH BORACA U PROBOJU KORIDORA
PREZIME I IME, GODIŠTE,MJESTO I JEDINICA |
BEGLEROVIĆ JASMIN, rođen 1970.poginuo od MES-a, 8.6.1992. Mišinci, Derventa. vojnik, brigadni izviđač. Sahanjen u groblju u Prnjavoru. |
ĐURĐEVIĆ ŽELJKO, rođen 1970.rana od MES-a, 8.6.1992. Mišinci-Cer, Derventa. desetar vojna policija |
KNEŽEVIĆ LJUBO, rođen 1971.rana od MES-a, 8.6.1992. Cer, Derventa. vodnik brigadni izviđač |
LAKIĆ ZORAN, rođen 1965.rana od MES-a, 8.6.1992. Mišinci, Derventa. vojnik brigadni izviđač |
NJEŽIĆ MILAN, rođen 1960.rana od MES-a, 8.6.1992. Mišinci, Derventa. vojnik brigadni izviđač |
SOPRENIĆ LJUBIŠA, rođen 1967.rana od MES-a, 8.6.1992. Mišinci-Cer, Derventa. desetar voda vojne policije |
PETROVIĆ MILORAD, rođen 1951.rana od MES-a, 14.6.1992. Mišinci-Cer, Derventa. vojnik 3.čete,2.pješadijskog bataljona |
SAVIĆ NEDELJKO, rođen 1950.povreda od MES-a, 14.6.1992. Mišinci-Cer, Derventa. stariji vodnik 2.čete,2.pješadijskog bataljona |
KOVAČEVIĆ TRIVO, rođen 1964.rana od streljačko, 16.6.1992. Mišinci-Cer, Derventa. desetar 1.čete,2.pješadijskog bataljona |
MARIĆ MILENKO, rođen 1959.povreda od MES-a, 17.6.1992. Mišinci-Cer, Derventa. vojnik 1.čete,2.pješadijskog bataljona |
SEGIĆ NEMANJA, rođen 1948.rana od streljačko, 17.6.1992. Cer, Derventa. kapetan 1 klase komandant 2.pješadijskog bataljona |
TULIĆ DRAGOLJUB, rođen 1971.povreda od MES-a, 17.6.1992. Mišinci-Cer, Derventa. vojnik 1.čete,2.pješadijskog bataljona |
LEBURIĆ Goran, rođen 1972.bolest od oboljenja, 20.6.1992. Mišinci-Cer, Derventa. desetar 3.čete,2.pješadijskog bataljona |
PRERADOVIĆ MILENKO, rođen 1952.povreda od MES-a, 27.6.1992. Garevac, Modriča. vodnik 1 klase k-dir2.čete,2.pješadijskog bataljona |
KNEŽEVIĆ Goran, rođen 1965.rana od MES-a, 30.6.1992. Garevac, Modriča. vojnik 1.čete,2.pješadijskog bataljona |
FEDENA IVICA, rođen 1971.poginuo od streljačko, 1.7.1992. Garevac, Modriča. vojnik 1.čete,2.pješadijskog bataljona. Sahranjen u groblju Čorle, Prnjavor. |
KUSIĆ STANIMIR, rođen 1953.nestao 1.7.1992. Duge njive, Modriča. vojnik pozadinskog voda 2.pješadijskog bataljona |
PEULIĆ DUŠKO, rođen 1969.nestao 1.7.1992. Duge njive, Modriča. vojnik pozadinskog voda 2.pješadijskog bataljona |
PEULIĆ STJEPAN, rođen 1971.poginuo, bio nestao, 1.7.1992. Duge njive, Modriča. vojnik 3.čete,2.pješadijskog bataljona. Sahanjen na groblju Prisoje, Gornji Vijačani, Prnjavor. |
STOKANOVIĆ VOJISLAV, rođen 1942.povreda od udes, 1.7.1992. Čardak, Modriča. stariji vodnik 1 klase voda mb 2.pješadiskog bataljona |
VUKADINOVIĆ RADIVOJE, rođen 1958.bolest od oboljenja, 1.7.1992. Garevac, Modriča. vojnik 1.čete,2.pješadijskog bataljona |
KUZMANOVIĆ ŽIVOJIN, rođen 1971.rana od streljačko, 2.7.1992. Garevac, Modriča. desetar 3.čete,2.pješadijskog bataljona |
MADŽARIĆ SVETOZAR, rođen 1951.rana od streljačko, 2.7.1992. Garevac, Modriča. vojnik 1.čete,2.pješadijskog bataljona |
ROGIĆ SREĆKO, rođen 1970.rana od streljačko, 3.7.1992. Garevac, Modriča. vojnik 1.čete,2.pješadijskog bataljona |
Šuman MILAN, rođen 1967.rana od streljačko, 3.7.1992. Garevac, Modriča. vojnik 1.čete,2.pješadijskog bataljona |
KOSIĆ DRAGOLJUB, rođen 1960.rana od streljačko, 5.7.1992. Garevac, Modriča. vojnik 1.čete,2.pješadijskog bataljona |
PETRUŠIĆ DRAGOLJUB, rođen 1973.poginuo od MES-a, 5.7.1992. Garevac, Modriča. vojnik voda vojne policije. Sahranjen u groblju Gornji Štrpci, Prnjavor. |
RUŽIČIĆ RANKO, rođen 1954.povreda od MES-a, 5.7.1992. Garevac, Modriča. desetar 1.čete,2.pješadijskog bataljona |
SAMARDŽIJA SLAVIŠA, rođen 1971.rana od MES-a, 5.7.1992. Garevac, Modriča. vojnik voda vojne policije |
ŠPANIĆ RADENKO, rođen 1972.rana od MES-a, 5.7.1992. Garevac, Modriča. vojnik vojna policija |
ŠPANIĆ ZORAN, rođen 1973.rana od MES-a, 5.7.1992. Garevac, Modriča. vojnik vojna policija |
ŽIVKOVIĆ DRAGAN, rođen 1970.povreda od MES-a, 5.7.1992. Garevac, Modriča. vojnik vojna policija |
KAZIVANJE Vinke Mihajlović, bolničarka 2.pb 1.lpbr Prnjavor u knjizi Ženske duše, N. Sančanina, Banja Luka, 2001.
[1] Neobjavljeni Borbeni put Prve prnjavorske lake pješadijske brigade 1991. – 1995., str.7. Događaji su realno prikazani, jer sam u to vijeme dio na dužnosti komandira prve pješadijske čete u prvom bataljonu 1.lpbr Prnjavor
[2] Iz ratnog dnevnika 2. bataljona 1.lpbr: U sumrak zauzet „Cer“
10.6.1992. oblačno. Izvršen pokret iz rejona prikupljanja s.Donji Vijačani, Prnjavor u rejon razmještaja, Donji Cerani, Derventa.
- 11.6.1992. oblačno, Po naređenju komande 1.lp brigade u rejon Mišinaca upućena je 3. četa, koja do 16.00 časova posjeda borbene položaje. Ostale jedinice ostale u rejonu razmještaja sa zadatkom borbenog obezbjeđenja, taktičke obuke i čišćenje naoružanja.
- 12.6.1992. oblačno. Po komandi komande bataljona na položaj u rejon Mišinaca upućuje se odjeljenje mb82mm i zaposjeda vatreni položaj. Zatim , izilazi i 2. četa i zauzima zadate položaje i organizovala odbranu.
- 13.6.1992. kišovito, vode se borbena dejstva bataljona, a ostatak bataljona se nalazi u Donjim Ceranima. U poslije podnevnim časovima stigle su jedinica „Vukovi sa Vučijaka“ i jedinice milicije RSK (martićevci) i otpočeli sa aktivnim b/d. O dolasku ovih jedinjica komanda bataljona i komanda brigade nije bila upoznata. U tim dejstvima ranjen je borac 3.voda 3. čete. Poslije napada izvršeno je povlačenje na polazne položaje.
- 14.6.1992. oblačno, U toku povlačenja pet vojnika se vratilo u rejon razmjerštaja. Naveče su došli i zaposjeli svoje položaje. Komanda bataljona premještena je iz Donjih Cerana u Mišince.
- 15.6.1992. oblačno, Po naređenju na borbenu liniju izilazi 1. vod 2. čete. Komandir voda vodnik Obrad Petrović i komandir čete v1k Milenko Preradović. U 11.30 časova stiglo naređenje za komandanta 1.lpbr majora Vladu Živkovića, i odmah kurirom poslata u komandu brigade. U toku dana vođenja su lakša borbena dejstva, ranjen je jedan borac iz 1. čete. Poslata depeša o dolasku bataljona u rejon Kuzmani. U rejon b/d iz komande bataljona došao je jedino KIK Milorad Živković. U 22.00 časova na KM komanda upoznata sa narednim zadacima.
- 16.6.1992. oblačno, U toku dana počela su b/d. Nije bilo ranjenih. Na položaj bataljona pristigle su tenkovske jedinice. Na KM stiže TG – 1 sa pukovnikom Novicom Simićem. Počinje opšti napad, artiljerijska priprema, tenkovi izilaze na polazni položaj i pješadija spremna za napad, uvode se u borbu, u liniju rasporeda, i jedinice iz Knina.RSK.
- 17.6.1992. oblačno, Nastavljen napad naših jedinica na neprijateljske položaje. jaka artiljerijska priprema i tenkovski napad. Nakon napada na 3.četu, vraćena ista na borbenu liniju. Naš napad zaustavljen u 10.30 časova, u toku napada teže ranjen komandant bataljona KIK Nemanja Segić. Očekuje se dejstvo avijacije. Do 17.30 časova zatišje. Po izvještaju iz jedinica stanje u 2. bataljonu dobro.
Nakon zatišja, ponovo se ide u napad, i u sam sumrak, naše jedinice zauzimaju rejon Cera. Borbena dejstva se pomjeraju naprijed. Vlada veliko oduševljenje među borcima.
- 18.6.1992. promenljivo, Stanje u jedinici bez povrijeđenih, jedinice se nalaze na dostignutim položajima u rejonu Ivanovići – Rašići – Cer. Položaj jedinica bataljona utvrđen, i izvještaji stižu redovno.
- 19.09.1992. kišovito, U jutarnjim satima komandant brigade poziva na sastanak zamjenika komamdanta bataljona i komandire četa, koji mu podnose izvještaj. Poslato naređenje da se ostatak bataljona premjesti u rejon Kuzmani. U 10.00 časova stiže zamjenik komamndanta bataljona i po naređenju komandanta brigade vraća se u Cerane i obustavlja premještaj, jer se cijeli bataljon vraća u Cerane. Sastanak održan, i postavljen komandant bataljona KIK Milorad Kuzmanović. Izvršeno čišćenje Čolića brda. Poslije se bataljon vraća u Cerane i borci odlaze kući na odmor tri dana.
-
[2] tenkovska četa kapetana Sivac u sadejstvu sa jedinicama 43.mtbr i bataljonom „Vukova sa Vučijaka“ major Branko Suzić, Udarne pesnice 1.okbr, Banja Luka, 1995. str.67)
Na Ceru je učestvovala i tenkovska četa 2.okbr 1.KK sa Manjače, pridodata Vučjačkoj lpbr i nastavila je dalje dejstva uglavnom u sastavu ove brigade. Ostalo ljudstvo i tehnika za početak se angažuju na pravcu napada Krnjinske brigade, ali u narednim dejstvima podržavaće Osinjsku lpbr, Prnjavorsku lpbr i druge jedinice u zoni TG-3, koje su izvodile borbena dejstva iz pravca Doboja prema selima Johovac, Kotorsko i Foča. (knjiga 2.okbr, Banja Luka 2023. str.25)
Pravac glavnog udara:
Pravac napada glavnih snaga u proboju koridora izvršen je lijevom i desnom obalom r. Bosne opštim pravcem Doboj – Modriča – Odžak i Podnovlje – Pećnik – D. Svilaj. Na pravcu glavnog udara bile su angažovane snage za proboj iz okruženja: TG-1, TG-2, snage za dejstvo iz pozadine neprijatelja – 2. posavska brigada (-2), snage za obezbjeđenje krila i bokova formiranih u TG-4.
Pomoćni pravci napada bili su Komarica (Cer) – Derventa – Bos. Brod i Podnovlje – Velika Brusnica.
Na pravcu Komarica (Cer) – Derventa – Bos. Brod bila je angažovana TG-3, (dijelovi 1.lpbr Prnjavor i jedinica „Vukovi sa Vučijaka) , a na pravcu Podnovlje – Velika Brusnica u 2. etapi operacije angažovana je 16. kmtbr kao samostalna jedinica potčinjena komandi 1. KK . U rezervi za moguće intervencije na ugroženim pravcima ostavljene su jedinice: 5. klpbr (-1), 6. pbr (-1), 343. mtbr (-2) i 1. okbr (-2). (U rejonu brane Drenova, Prnjavor u rezervi i odmaranju nalazio se i 1.odred/preformiran u 1.pješadijski bataljon 1.lpbr Prnjavor).
Sve ove jedinice su tokom izvođenja operacije sukcesivno uvođene u napad i mijenjale su druge jedinice ili dijelove sopstvenih jedinica koji su izvlačeni iz borbe radi odmora. Novica Simić, Operacija „Koridor-92“ , 111-112.
[3] Jedinice TG-1 25.6.1992. godine, neprijateljski napad su dočekale spremne i odbile ga u jednosatnoj borbi, bez sopstvenih gubitaka. Komanda TG-1 je zbog pretpljenih gubitaka i pada morala izvukla iz borbe 7/16. kmtbr 1.KK i postavila ga na desni bok radi zaštite od eventuvalnog napada iz pravca Gradačca. Umjesto ove jedinice u napad su uvedeni : 1.bataljon VP 1.KK (-1) (dvije čete vojne policije) i 1. prnjavorska lpbr, popunjena sa 340 boraca., u sastavu TG-3. zajedno sa „Vukovima sa Vučijaka“. Odluka za napad nije mijenjana. Nakon odbijenog protivnapada i izvršenih priprema, dio glavnih snaga TG-1 nastavi je sa napadom i oslobodio selo Živkovo Polje, a sa pomoćnim snagamaje potpuno oslobođena Kužnjača i izbilo se na prednji kraj odbrane sela Tartevci i Riječani Donji. Gubici:jedan lakše ranjen. (iz knjige Operacija koridor-92 , general Novica Simić, Boračka organizacija RS Banja luka, mart 2011. godine, str.145, 178)
OBILjEŽENO 18 GODINA OD BITKE ZA CER
Derventa-Parastosom u Mišincima obilježena 25. godišnjica bitke na Ceru
Izvestan napredak krunisan je 26.6.1992. godine, odlučnim napredovanjem naše druge čete (2.tč) i Prnjavorčana koji su uspjeli da zauzmu Čardak, i potom se spoje sa našim snagama, kojesu napredovale iz pravca Miloševca. (major Branko Suzić, Udarne pesnice 1.okbr, Banja Luka, 1995. str.74)
Iz monografije 1.bvp, Banja Luka, 2016, str.68
U toku večeri 1.bVP je dobio zadatak za dalji napad sa linije : s.Čardak , lijevo Živkovo Polje , na pravcu s.Čardak – ekonomija Filomena – željeznicka stanica u s.Tarevac – desna obala rijeke Bosne. Napad je počeo 27/06/1992.god. u 05:00h nakon čega se stiglo , bez značajnijeg otpora neprijatelja , do upravne zgrade ekonomije Filomena gdje je pružen značajniji otpor. Isti je slomljen , a neprijatelj je nastavio sa povlačenjem prelaskom komunikacije Modrica – Šamac . Željeznicka stanica u s.Tarevac oslobođena je oko 17:00h, a na desnu obalu rijeke Bosne izašlo se oko 18:30h čime je izvršen dobijeni zadatak. U toku noći dobijen je sledeći zadatak , produžavanje napada pravcem Modrica – s.Garevac – s.Bosanski Milosevac. Dvadeset osmog 06/1992.godine napad je produžen dobijenim pravcem . Neprijatelj je pružio otpor u s.Tarevac i s.Garevac. Angažovanjem voda tenkova i jedne prage otpor je slomljen a neprijatelj je gonjen ka s.Bosanski Milosevac. Na desnu obalu rijeke Bosne se stiglo oko 17:00h gdje su zaposjednuti položaji za odbranu. Oko 22:00h iza naših leđa se čula pucnjava nepoznatog porijekla. U cilju rasvjetljavanja novonastale situacije u pravcu pucnjave je upućen 1/1 cVP i jedan BOV M-86 sa zadatkom izviđanja. Komandir je izvjestio da vatra potiče od pripadnika TO Bosanski Miloševac . Isti su prihvaćeni i raspoređeni na našem desnom krilu prema gradu Šamac. Oslobađanjem s.Tarevac , s.Garevac , s.Bosanski Milosevac OTVOREN JE ASFALTNI PUT ZA KORIDOR…….
Taktička grupa 1 je u ranim jutarnjim satima energično produžila sa napadom svim raspoloživim snagama i do 12.00 časova oslobodila sela Budžuklije, Podbare, Čardak i Oteža. Glavne snage su produžile napad prema selu Kornica. gdje su se susrele sa dijelom snaga jurišnog bataljona 2. posavske brigade IBK-a. Spajanje je išlo sporo, uz obostrano nepovjerenje, jer se nisu poznavali, ali je posredovanjem oficira za vezu i taj delikatni posao završen do 14.00 časova. Uz obostranu radost i oduševljenje boraca, spoj je do pada mraka učvršćen prema Gradačcu na oko 4km širine i prema Garevcu na 2 km širine. (isto str.180)
U Istoriji Repuplike Srpske, Nedeljnik, trece izdanje 2016.godine na strani 307. Vojska srpskih korpusa susrele su se u zoru 26. juna 1992. godine u oblasti sela Kornica i Čardak u opštini Modriča.
Ukupni gubici svih angažovanih srpskih snaga: (isto str. 407)
SNAGE | Poginuli | Ranjeni | UKUPNO |
1. KK | 293 | 1.129 | 1.422 |
IBK | 84 | 286 | 370 |
VPVO VRS | 5 | 6 | 11 |
MUP RSK | 31 | 84 | 115 |
UKUPNO | 413 | 1.505 | 1.918 |
Prema službenim podacima OG „Ispočna Posavina“ (neprijateljska strana) gubici u živoj sili su : 1.261 poginulih, od čega su 343 bili pripadnici HV-a, 6.250 ranjenih, od čega 1.996 pripadnika HV-a. (isto, str. 449)
Snage OG „Istočna Posavina“ raspolagale su sa : 11 brigada HVO-a, sam. bataljon Koraće, sam. čete Sjekovac i Plehan. Snage HV 3 – 5 brigada iz OZ Osijek učestvovalo svih 18 formacijskih brigada i još 11 brigada iz drugih dijelova Hrvatske. Ukupno brojno stanje svih jedinic a je variralo od 20.000 do 25.500 boraca.
U operaciji je iz 1. KK učestvovalo je 20 brigada, i to: dvije oklopne, tri motorizovane, dvije pješadijske, 13 lakih pješadijskih brigada i tri samostalna bataljona.
Iz IBK-a su aktivno u proboju učestvovala dva pješadijska bataljona iz 2. posavske brigade, a u obezbjeđenju već oslobođenog koridora od Šamca do Bijeljine učestrvovale su dvije pješadijske brigade.
Ukupno brojno sanje srpskih snaga se kretalo od 40.800 do 54.660 boraca.
Nadmoćnost srpskih snaga je u ljudstvu bilo 2 :1, tenkovima 3 : 1, artiljeriji 4 : 1 i u avijaciji 5 : 1 (Isto, str. 448)
[2] ostalo je sjećanje na komandu komandira voda vod Tripića potočanske pješadijske čete kada je ispred stroja čete u Skugriću izišao i rekao da se mora ići u proboj koridora i zbog djece za kiseonikom, nakon toga krenula je četa u borbu. Ova odluka komandira uticala je da i 1. četa krene u napad na zadanom pravcu. Bataljon je bio u frontalnom napadu: lijevo 2.pč, sredina 3.pč i desno 1.pč sa pridodatim tv
Takođe ostalo je sjećanje pripadnika 3. pješadijske čete 2.pb Prnjavorske brigade vojnika Slavka Maleševića , Nevenka Kusića Malić Bobana, Dane Savića i Velo Vasić iz Donjih Vijačana , na prvi susret sa jedinicama IBK na pravcu napada Skugrić- Živkovo Polje – Čardak. Susret se desio prije podne 26.6.1992. godine kada su potisnute snage HVO na položajima u Živkovom Polju naprijed prema Čardaku. Susret je dogovoren radio vezom, a znaci raspoznavanja podignuta puška u lijevoj ruci i bijela traka na lijevom ramenu.. Susret se odigrao u polju ispred kuća u Živkovom Polju prema Čardaku blizu jednog hrasta.
Srećko Šljivić, borac 1.pč 2.pb u Glasu borca lpbr, broj 5. str.17, o borbama na koridoru, kaže:
Sjećam se da je bilo teško, ali meni je ipak najteže do sada bilo u Skugriću, prema Odžaku. Išlo se naprijed kroz kišu smrtonosnih metaka, a cijelo vriJeme napredovanja, kao da se zaklepa. pratila nas je kiša. Kiša i blato koje još i sada osjećam na sebi.
ZAKLJUČAK
Opšti zaključak, kako reče u interviju, general Talić:
- Hrvatska vojska prebačena na desnu obalu Save, u Posavinu, oni su zajedno sa domaćim hrvatskim i muslimanskim jedinicama krenuli na spajanje sa regijom Tešnja i Maglaja, a onda dalјe prema Zenici, Travniku i prema moru,
- u Banja Luci i okolini ponestajalo ja, namirnica, lijekova, umirale su bebe.
- Hravatska vojska i muslimanske snage vrše zločine na srpskim narodom u Sijekovcu, Derventi (Domu JNA. Čardaku i dr.), Kupresu i dr.
- Učešće Prnjavoske brigade u borbama oko Cera do proboja koridora i neposrednog spoja sa jedinicama IBK.
SJEĆANJE ĐENERALA-PUKOVNIKA MOMIRA TALIĆA – SEDAM GODINA POSLIJE PROBIJANJA „PUTA ŽIVOTA“ KROZ POSAVINU SRPSKI BORAC 21.6.1999. str.44
General Talić u Krajiškom vojniku od juna 1999. godine o Koridoru:
To je, nema sumnje, najbrilјantnija i najvažnija operacija Vojske Republike Srpske u ovom ratu, a možda i u svim dosadašnjim ratovima. Jedan dio srpskog narod to smo mi ovdje, našao se u poziciji kakva ne pamti u istoriji. Prijetila je katastrofa jer smo bili potpuno odsječeni od matice. Veoma je važno kazati šta je sve prethodilo samom izvođenju operacije probijanja put kroz Posavinu.
Jedinice Korpusa tog prolјeća 1992. godine još su u Zapadnoj Slavoniji, ali taj prosto nismo smjeli naglo napuštati, već smo prema planu UN postepeno teritoriju predavali snagama UNPROFOR-a. Sa tom činjenicom baratale su snage hrvatskih i muslimanskih ekstremista i počeli su blokiranje svih srpskih enklava u Posavini, zatvaranje puta prema Beogradu. Istovremeno su ovdje -u Krajini (posebno Prijedoru, Kozarcu…) i drugim mjestima počeli pripreme i izvođenje oružane pobune. Mi u Komandi Korpusa sve smo to pratili i; sada se može reći, dobro procjenjivali.
S obzirom da je iz Hrvatske prebačeno veoma mnogo lјudstva na ovu desnu obalu Save, u Posavinu, oni su zajedno sa domaćim hrvatskim i muslimanskim jedinicama krenuli na spajanje sa regijom Tešnja i Maglaja, a onda dalјe prema Zenici, Travniku i prema moru, mi smo povukli prvi, kasnije će se pokazati vrlo, vrlo važan potez a to je slanje grupe iskusnih i hrabrih oficira, na čelu sa Boškom Kelečevićem, na prostor Dervente. Istovremeno na prostoru Doboja od dijelova raspadnutog Tuzlanskog korpusa JNA samoinicijativno se organizuje veoma važna grupacija. jedinica koja će postati jaka Operativna grupa na čelu sa pukovnikom Milivojem Simićem. Oni se povezuju sa nama. Zajednički procjenjujemo da je neophodno da se uklinimo između njihovih snaga, to je prostor između Dervente i Doboja.
Mi iz zapadne Slavonije izvlačimo dio 16. krajiške, dio 1. oklopne, dijelove drugih jedinica i pravimo borbenu grupu koja zajedno sa Operativnom grupom iz Doboja ulazi u klin i prihvata prve borbe.
Neprijatelј to, razumije se, vidi i pokušava nam otežati situaciju nemirima iza leđa. To su one pobune u Kozarcu, Prijedoru i mnogim drugim mjestima i moraju se povlačiti brzi i precizni potezi, jer prema zaplijenjenoj dokumentaciji, oružju i opremi očito spreman nam je baš ovdje veliki rat, sa svim presječenim putevima. Munjevito odlučujemo i. izvodimo formiranje lakih pješadijskih brigada čiji je osnovni cilј bio umirivanje teritorije ovdje. To se pokazalo dobro, čak su te brigade- kasnije dale veliki doprinos u završnoj Operaciji „koridor“ .
Već u junu UNPROFOR preuzima zapadnu Slavoniju i mi prebacujemo 16. krajišku, 43. motorizovanu, 1. oklopnu, 2. krajišku i druge jedinice na taj prostor između Dervente i Doboja. Započinju manje borbe i bojevi u kojima je naš cilј stvaranje što povolјnijih uslova za završnu operaciju.
Ovdje u Banja Luci i okolini ponestajalo ja, namirnica, lijekova, umirale su bebe. Bilo je dramatično. Inat i prkos u borcima je rastao. Svi su znali da moramo ići u probijanje puta života i samo su čekali naređenje., Mi u Komandi smo, međutim, bili svjesni da svaka brzopletost može donijeti još goru situaciju i zato smo radili smireno, analizirali svaki detalј, planirali temelјito.
Uoči same operacije na naših trideset hilјada momaka stiglo je i oko 900 lјudi iz Krajine na čelu sa Martićem i to je podiglo još više moral.
Nakon zaista brižlјivih priprema, raspoloženja lјudstva, zajednički smo u Komandi Korpusa i Komandi operacije procijenili da može otpočeti ta velika bitka. Kao komandant , izdao sam naređenje da operacija koridor počne 24. juna 1992. godine u jutarnjim časovima.
Mada smo, kažem, sve dobro isplanirali ipak neće san na oči tih noći. Posavina se trese od siline bitke, globalno sve ide prema planu, ali u detalјima kao u svakoj bici ponešto se „u hodu“ mijenjalo.
General Novica Simić , tada pukovnik, vodio je grupaciju jedinica, taktičku grupu koja je bila na glavnom pravcu udara. Nјemu sam, nakon izdavanja naredbe za sve, nasamo, u četiri oka, rekao: „Novice, hoću do 28. juna do Vidovdana koridor pa barem kao kozija staza”. Samo me je pogledao i nasmijao se, a ja sam znao da će on to uraditi. Samo nisam znao da će to ići i brže od plana. Sa mnogih pravaca stizali su izvještaji u stilu plan smo ispunili, idemo dalјe. Tek tada, čovječe, ne možeš spavati.
Svi su od svakog borca do starješine bili svjesni značaja te bitke. Spajamo se da ostalim dijelom Republike. Srpske, sa maticom, sa Beogradom. Ljudi su izvodili klasične juriše kakvih nema u istoriji novijih ratova. Samonicijativno, je to bilo. Pa molim Vas, baš tu na koridoru komandant „Vukova” Velјko Milanković je komandovao „Nož na pušku, za mnom. Juriš….” i brilјantno otklonio jedan zastoj. To nije zabilјeženo u ovom ratu.
Sa čisto vojničke tačke, ova operacija je izvedena školski – avijacija sjajna, artilјerija takođe, oklopne i pješadijske jedinice odlično uvezane, moral lјudi neponovlјiv, disciplina u izvršavanju zadataka odlični, samoinicijativnost po mjeri potreba… Još će se ova. bitka izučavati.
Bila je to bitka života, bez nje ne bi bilo ni Republike Srpske, a tragedija srpskog naroda bila bi neizmjerna.
SJEĆANјA MAJORA SUZIĆA
O ,bici svih bitaka” major Branko Suzić u svojoj knjizi „Udarne pesnice” piše i ovo:
Iz rejona Čardaka ka uporištu Baje, uspešo su napredovale snage druge čete i Prnjavorčana. Stvoreni su uslovi da se, baš na Vidovdan, oslobodi Modriča. Tada sam se setio generala Talića od pre deset dana kada mije rekao: „Vidimo se na kavi u Modriči za Vidovdan“.
Bilo je pitanje dana da se i to ostvari. Neprijatelјske snage pružale su žestok artilјerijski otpor iz VBR-a, minobacača svih kalibara i artilјerijskih oruđa svih
kalibara po naim snagama i po dubini. Srećom, njihovi projektili su najčešće promašivali cilј, tako da od tog dejstva nismo imali gubitaka.
Pored podrške naše artilјerije, povremeno smo imali podršku i naše avijacije, što nas je sve skupa još više osokolilo za što efikasnije ostvarivanje predviđenog cilјa.
Dana 28. 6.1992. godine, na Vidovdan, u jutarnjim časovima, slomili smo otpor snaga odbrane Modriče kod Lateralnog kanala i domogli se prvih kuća na ulazu u grad. Zbog opasnosti od dejstva snajperista sa o6jekata, naše dalјe napredovanje je moralo biti vrlo obazrivo, tako da smo negde između 13.00 i 14.00 časova ovladali kompletnim gradom u kojem su vođene ulične borbe.
Izbijanjem naših snaga na desnu obalu Bosne uspeli smo neprijatelјske snage da proteramo preko mosta, kojeg su oni, s druge strane obale srušili da ne bismo mogli preći u gonjenje. U popodnevnim časovima u Modriču su stigle snage koje su dejstvovale sa pomoćnog pravca Riječana i Tarevca. Istovremeno snage druge čete, čete vojne policije i Prnjavorskog batalјona uspjeli su do večeri da ovladaju rejonom Donjih Kladara i Garevca i izbiju do skelskog mesta prelaza na reci Bosni, koje su neprijatelјske snage pri povlačenju oštetile.
Tako je u jednom brzom i efikasnom naletu naših snaga, neprijatelј sa šireg područja Modriče oteran prema Odžaku preko reke Bosne. ”
Bilo je to u predvečerje Vidovdana te prve ratne 1992. godine. Od tada je „put života ” u funkciji i njime se i sada komunicira sa Srbijom i SR Jugoslavijom. Da nije bilo hrabrih srpskih boraca i njihovih starješina, veliko je pitanje kako bi se dalјe odvijali događaji u zapadnom dijelu RS. (Srpski brorac, 21.6.1999. str.48)
Krajiški vojnik od 6.6.1996. str.11-14 OPERACIJA KORIDOR PUT POPLOČAN ŽIVOTIMA
Otkriveno spomen-obilježje poginulim borcima u operaciji “Koridor 1992”
Ratni komandant tadašnjeg odreda “Tolisa” Milorad Stanković iz Skugrića, učesnik akcije “Koridor 92”, rekao je da je 26.6.1992. godine oko 16.00 časova, na liniji Živkovo Polje-Filomena-riječica Tolisa došlo do susreta boraca Prvog krajiškog korpusa sa borcima specijalnog bataljona Druge posavske brigade Istočnobosanskog korpusa.
Radne karte komande 1.KK za vođenje operacije Koridor 92:
Glas na strani 6 od 20.6.1992. godine na derventskom ratištu, piše POMETNJA U NEPRIJATELJSKIM REDOVIMA i DVIJE KRAJINE KAO JEDNA1992.VI.20_6
Glas na prvoj strani od 25. juna 1992. godine na derventskom ratištu, piše OBOREN HRVATSKI MIG 211992-VI-25
Srpski glas na strani 5 od 6. oktobra 1992. godine na brodskom ratištu, piše Jedinice Treće taktičke grupe Prvog krajiškog korpusa napreduju prema Bosanskom Brodu RASULO MEĐU USTAŠAMA
Iz Dnevnik jednog pripadnika HVO
DOŠLA JE “SILNA “ VOJSKA IZ HRVATSKE
“ZAPELO JE U PODNOVLjU I KALENDEROVCIMA GDJE“ČUVENA“ 108 BRIGADA HV NASTOJI “DUBOKO“ ZAHVATITI U NEPRIJATELjSKI TERITORIJ.“
KADA PADNU OVA DVA “ZLOGLASNA UPORIŠTA“ NEPRIJATELjA I RATU ĆE OVDJE BITI KRAJ.
NAJPRIJE JE PAO JOHOVAC U ČETNIČKE RUKE.
CER JE PAO U SRIJEDU 17.6.U KASNIM SATIMA PO ONOJ JEZIVOJ KIŠI I GRMLjAVINI, A ČEDE SU JURIŠALE TAKO ŽESTOKO KAO DA SU SU LUDI.
KM 3.bojne 103. (derventske) brigade HVO u rejonu Cera, Mišinci.
Iz knjige Republika Srpska u Odbrambeno-otadžbinskom ratu, Republički centar, Banja Luka,2017. str.140. U zajedničkoj akciji TG -1 i TG – 2 i silovitom napadu razbijeno je ustaško uporište Cer i time su stvoreni uslovi za otpočinjanje operacije. Lijevo od glavnog pravca bukvalno nezadrživi Martićevi momci, sa njima je i sjajni Veljko Milanković sa svojim Vukovima .
na strani 144. Tako je, dana 26.06.1992. godine, U s.Kornica, gdje su se susreli TG1 i snage jurišnog bataljona 2.posavske brigade, IBK je izvršio osnovni cilj 1.etape operacije-proboj iz operativnog okruženja.
od 14.00 časova do ranih jutarnjih sati probijen i prohodan bio mali koridor , koji je od Doboja preko Osječana, Trebave, s.Skugrić Donji, Čardaka, Kornice i Slatine vodio za Brčko, Bijeljinu i dalje za Srbiju, odnosno za Zvornik.
6.12.2019.
Počelo snimanje filma o najslovnijoj bici Vojske RS, proboj koridora.
Za Dan Republike 9.1.2021. godine prikazan film na SARTV Koridor 92.
Premijera „Koridora 92“ o bici za „put života“ u Posavini
Dokumentarno-igrani film „Koridor 92“, o jednoj od najznačajnijih bitaka devedesetih godina prošlog veka, za proboj koridora u Posavini premijerno je prikazan sinoć na Radio televiziji Republike Srpske u okviru obeležavanja 9. januara – Dana Republike Srpske. Bila je to i bitka za opstanak.
Tomić Srđan, juni 2018. godine