27. motorizovana brigada Derventa 1.KK VRS
| 27. derventska motorizovana brigada | |
|---|---|
Grb 27. Derventske motorizovane brigade
|
|
| Postojanje | 1992 — 1996.
Mesto osnivanja:
Derventa |
| Formacija | brigada |
| Jačina | 5.000[1]
prosečno: 2.000[1]
|
| Deo | Vojske Republike Srpske |
| Angažovanje | |
| Odlikovanja | Orden Karađorđeve zvijezde drugog reda |
| Komandanti | |
| Komandant | Ljubo Obradović |
| Komandant 2 | potpukovnik Ratko Grahovac |
| Komandant 3 | pukovnik Trivo Vujić |
| Komandant 4 | pukovnik Stanko Baltić |
| Komandant 5 | pukovnik Boško Peulić |
| Komandant 6 | pukovnik Rajko Radulović |
27. derventska motorizovana brigada je bila pješadijska jedinica Vojske Republike Srpske.
Sastav
Sastav brigade je činilo oko 2.000 boraca, a kroz brigadu je prošlo više od 5.000 vojnika; poginulo je 438 boraca, a 13 se vode kao nestali.[1]
Istorija
Jedinica je osnovana 13. maja 1992. godine u Derventi. Borci su uglavnom bili iz Dervente, Broda i Prnjavora.[1] Prvi komandant jedinice bio je Ljubo Obradović. Na početku rata u BiH, ova brigada se zvala 327. derventska motorizovana brigada.
Od 20.5.1992. godine 327/27.mtbr je pod komandom Vojske Republike Srpske u sastavu 1.KK
Ratni put
Brigada je ratovala u celoj Republici Srpskoj, sa težištem na dobojskom i teslićkom ratištu. Brigada je učestvovala i u dve velike operacije Vojske Republike Srpske, Koridor i Drina.
Amblem opštine
Borci iz Prnjavora bili su okosnica brigade, što govore i početni podaci. Brojno stanje pripadnika VRS sa područja opštine Prnjavor u 327.mtb od prvih velikih pozivanja 5.10.1991. godine do 19.05.1992. godine iznosilo je 1.030 boraca [3]
Mobilisano je 854 vojnika, 131 podoficira i 45 oficira. Kroz starješinske dužnosti od komamdira voda do komandanta brigade prošlo je 78 starješina. 8 je poginulo, što čiti 1% poginulih boraca brigade do 19.maja 1992.godine. Ranjeno je 21 borac, povrijeđenih 4 i bolesnih 1. Boraca na kraju rata njih 210 imaju statrus RVI, 4 nestalih boraca, 5 umrlih boraca, i 51 umrla borca poslije rata.Prosjek starosti 30 godina.
Od 20.05.1992. godine stvaranjem VRS u 27.mtbr 1.KK bilo je raspoređeno je 2.777 boraca . Mobilisano je 2.423 vojnika, 257 podoficira i 93 oficira. Poginulo je 124, ranjeno 493 i povređeno 130 boraca (podaci BO Derventa).
Prema do sada prikupljenim podacima sa opštine Prnjavor u 27.mtbr mobilisano je tokom rata 2.458 boraca , još kroz popunu 286 borac, ukupno raspoređeno 2.744 boraca. U ratne jedinice brigade raspoređeno 3.624 boraca. vojnika 3.131, podoficira 361 i 132 oficira. Kroz jedinicu prekomandama ukupno prošlo 4.114 borca. (3.514 vojnika, 436 podoficira i 164 oficira). Prosjek starosti 33 godine života.
Pregled strukture kategorije popune v/o iz Prnjavora u 27.mtbr
| kategorija | Ukupno | % popune | mob | popuna | % popune | Starost |
|---|---|---|---|---|---|---|
| vojnici | 2397 | 87,35% | 2148 | 249 | 256,36% | 31,15 |
| podoficiri | 252 | 9,18% | 227 | 25 | 26,95% | 31,54 |
| oficiri | 95 | 3,46% | 83 | 12 | 10,16% | 36,02 |
| Ukupno | 2.744 | 100% | 2458 | 286 | 293,48% | 32,91 |
Sa područja opštine Prnjavor izvršena je popuna sa 2.744 boraca u ratne jedinice 27.mtbr, sa 87% vojnika, 9% podoficira i 3% oficirima, a najviše u 1. i 3.mtb. Inače, prema ratnom razrezu popune v/o sa područja opštine Prnjavor u 327.mtbr je bila 935 v/o ili oko 300%. Prosječna starost raspoređenih boraca je oko 33 godine života.
Predsjednik Predsjedništva Boračke organizacije opštine Derventa Čedo Vujičić je u svom obraćanju,istakao da je Vojska Republike Srpske bila izraz želje i potrebe srpskog naroda i jedan od ključnih i odlučujućih faktora u nastanku i očuvanju Republike Srpske.
27.mtbr 1.KK VRS
27.brigada je jedna od najvećih brigada VRS. Široj javnosti je poznata kao Derventska ili kao 327. motorizovana brigada, a nastala je 13.5.1992. godine. Objedinjenih, pisanih i javnosti dostupnih tragova o nastanku, djelovanju i kraju brigade nažalost nema, ali građe još uvijek ima na sve strane, a najviše u glavama neposrednih aktera nastanka i ratnog puta brigade.
Prvi komandant brigade, nakon 13.5.1992. godine, bio je potpukovnik Ratko Grahovac. Nakon Grahovca, komandanti brigade bili su pukovnik Trivo Vujić, koji je poginuo 30.6.1992. godine, a zatim potpukovnik Stanko Baltić, pukovnik
pukovnik Boško Peulić
Boško Peulić, a posljedni ratni komandant bio je pukovnik Rajko Radulović. Na čelu brigade u dva navrata bio je i potpukovnik, kasnije general, Ljubomir Obradović, koji je tu dužnost obavljao s pozicije načelnika štaba brigade.
Formacija brigade se mijenjala u zavisnosti od potreba i stanja na terenu, a kraj rata dočekala sa četri motorizovana bataljona, nekoliko samostalnih četa, te ostalim jedinicama. Borci su bili iz Dervente, Broda Prnjavora, Banja Luke i mnogih drugih mjesta, te jedan broj dobrovoljaca iz Srbije, a u sastavu brigade bila je i četa „Meša Selimović“, koju su uglavnom činili Bošnjaci iz Dervente i Broda.
Sve zadatke koji je pred brigadu postavila nadležna komanda, borci su izvršili, a učestvovali su u operacijama u proboju koridora, oslobođenje Dervente, zatim na ratištima kod Gradačca, Doboja, Vlasenice, Zavidovića, Maglaja, Teslića, Sarajeva, Bihaća, Ključa, Sanskog mosta … Za doprinos očuvanju srpskog naroda i nastanku Republike Srpske odlikovana je Karađorđevom zvijezdom drugog reda.
Tokom četri ratne godine, prema nepotrđenim informacijama, 438 boraca ove brigade izgubio je živote i skoro svaki drugi pripadnik je ranjen.
Amblem lpbr
Osinjska brigada nastala je na temeljima osamnaeste partizanske brigade, a formirana je s ciljem izvođenja odbrambenih zadataka. U sastav brigade ušli su dobrovoljci iz sela Pojezna, Donji i Gornji Cerani, Donja i Gornja Osinja i Crnča.
Prvi ratni zadatak brigada je dobila 22. marta1992. godine, a radilo se o
Komandanta olpbr 27.5.-12.6.92.
odbrani srpskih naselja na liniji dugoj 22 kilometra: Kaurska obala – Tešića bare – Tomasovo brdo – Kneževići – Malojčani – Mišinci (Cer) – Čolno brdo (Mala Sočanica) – isključno Torine (Tisovac). Komandu brigade činilo je svega osam rezervnih oficira među kojima je najstariji bio kapetan prve klase. U junu za komandanta brigade dolazi aktivno vojno lice s činom majora. U nastavku ratnog puta brigada je učestvovala u borbama za oslobađanje Dervente i proboj koridora, kao i na mnogim drugim ratištima na kojima je dala ogroman doprinos u stvaranju Republike Srpske. Izgubila je 104 borca, a više od 600 boraca je teže i lakše ranjeno. Brigada je odlikovana Medaljom Petra Mrkonjića, a 1. marta 1994. godine ljudstvo je integrisano u 27.brigadu.
Jedan od komandanata Osinjske brigade sa područja opštine Prnjavor je :
ppuk Boro Bukovica
Pregled strukture popune osnovnih jedinica 27.mtbr sa područja opštine Prnjavor
| jedinica | U kupno | % popune | voj. | podf. | of. | Starost |
|---|---|---|---|---|---|---|
| 1.mtb | 1479 | 40,81% | 1291 | 142 | 46 | 31,40 |
| 2.mtb | 99 | 2,73% | 88 | 6 | 5 | 35,29 |
| 3.mtb | 745 | 20,56% | 641 | 77 | 27 | 32,11 |
| 4.mtb | 46 | 1,27% | 22 | 18 | 6 | 32,43 |
| 5.mtb | 17 | 0,47% | 12 | 4 | 1 | 29,45 |
| čv | 35 | 0,97% | 31 | 3 | 1 | 31,85 |
| čvp | 30 | 0,83% | 22 | 7 | 1 | 28,55 |
| had122 | 111 | 3,06% | 89 | 13 | 9 | 32,25 |
| ič | 79 | 2,18% | 67 | 11 | 1 | 25,19 |
| inžb | 296 | 8,17% | 273 | 14 | 9 | 32,87 |
| k-dabr | 22 | 0,61% | 6 | 5 | 11 | 37,69 |
| ks | 25 | 0,69% | 17 | 8 | 33,33 | |
| ladPVO | 176 | 4,86% | 159 | 16 | 1 | 29,99 |
| mpoad | 63 | 1,74% | 56 | 6 | 1 | 28,95 |
| okb | 2 | 0,06% | 2 | 22,85 | ||
| pionč | 1 | 0,03% | 1 | 21,24 | ||
| pozb | 210 | 5,79% | 187 | 15 | 8 | 35,46 |
| rjVV | 154 | 4,25% | 137 | 12 | 5 | 26,55 |
| tč | 31 | 0,86% | 28 | 3 | 25,38 | |
| vABHO | 3 | 0,08% | 2 | 1 | 26,23 | |
| Ukupno | 3.624 | 100% | 3131 | 361 | 132 | 29,95 |
Statistički pregled mjeseci učešča u ratu jedinica 27.mtbr sa područja opštine Prnjavor
U osnovne jedinice 27.mtbr bilo je rapoređeno 3.624 borca sa područja opštine Prnjavor ili 72% od 5.000 koliko je prošlo kroz brigadu.
Kroz osnovne jedinice brigade prekomandom prošlo je 4114 boraca
| kategorija | svega | % | mjeseci rata | Prosek | Min | Mak | StDev | Var |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| vojnici | 3518 | 85,47% | 53489 | 15,01 | 0,00 | 49,00 | 13,55 | 183,58 |
| podoficiri | 436 | 10,61% | 6906 | 15,86 | 0,00 | 48,00 | 14,30 | 204,62 |
| oficiri | 161 | 3,92% | 2416 | 14,48 | 0,00 | 49,00 | 13,83 | 191,16 |
| Ukupno | 4.114 | 100% | 62.811 | 15,12 | 49,00 | 0,38 | 113,59 |
Izviđačko – diverzantska četa (brigadni izviđači) jednoj od najelitnijih jedinica 27. motorizovene brigade, starešine Stanka Sekulića.
Izviđači 27.mtbr
Izviđačko – diverzantska četa, popularno zvana “ brigadni izviđači“, osnovana je na početku rata u maju 1992. godine, a osnivač jedinice bio je starešina Davidović Nebojša, i sada neraskidivo vezan za nju. Grupi boraca iz Štrbaca koju je vodio Davidović u vreme najžešćih borbi za oslobođenje Dervente i probijanje koridora prema Srbiji, dobrovoljno se priključio veći broj mlađih i odvažnih momaka sa našeg područja, ali i iz drugih krajeva. Ako ništa govori o mladosti jedinice, to je podatak da im je i sada prosek starosti oko 23 godine, a svi su početkom rata bili četri godine mlađi.
Od prvog dana formiranja jedinice izviđači se uključuju i učestvuju u svim većim akcijama koje su vođene na tom ratištu, ne samo kao izviđači, već kao udarna grupa.
Posebnu sigurnost u izvođenju akcija davalo je prisustvo komandira njihove čete Nebojše Davidovića, kao školovanog starešine, koji je ličnim primerom davao postreh ostalim borcima.
Izviđači posebno ističu veoma dobru saradnju sa četom vojne policije sa kojima su učestvovali zajedno u skoro svim borbama od početka rata. Skromni po prirodi, nisu hteli da im spominjemo imena, jer smatraju da je svako dao onoliko koliko je mogao u ovoj našoj borbi za slobodu.
Ipak se sa dosta ponosa prisećaju pojedinih akcija u toku rata, a posebno na Derventskom ratištu. Naročito ističu da su zajedno sa vojnim policajcima dva puta učestvovali u napadu na Babino brdo, gde je bilo teških borbi ili u napadu kada je konačno oslobođeno Bijelo brdo. Intezivne borbe vođene su i na prostorima Čelaruše, Gašnjače, sve do konačnog oslobađanja Broda i srpske Posavine.
Bilo je i primera pojedinačnog junaštva, izlaženja pred tenk, direktnih susreta sa ustašama, izviđanja i osmatranja pod tenkovskim granatama i sličnih situacija.
Najveći dio svog borbenog puta izviđačko – diverzantska četa je sledila ratni put brigade, nakon Derventskog ratišta, izviđači su sa 2. motorizovanim bataljonom 27. mtbr. otišli na Vlasenicu gde su doprineli da se svi postavljeni zadatci sa uspehom izvrše.
Po povratku sa Vlasenice izviđači su upućeni na ratište oko Doboja, gde su u rejonu Svjetleće učestovali u akciji vraćanja izgubljenih položaja, a nakon toga su se ponovo priključili 27. mtbr. na Zavidovićko – Maglajskom ratištu. Sa tog ratišta su više puta upućivani kao pomoć susednim jedinicama, kao na Karanovcu, na Vlašiću gde su sa uspehom učestvovali u slamanju muslimanskih ofanziva na ovim prostorima Republike Srpske, pre nego što je 27. mtbr. došla na sadašnje položaje.
U poslednje vreme, zajedno sa interventnim vodovima naših bataljona i četom vojne policije, uključeni su u Udarni bataljon koji je formiran u brigadi i učestvovali su u svim borbama koje je vodio taj bataljon. Tu se posebno ističu borbe na vraćanju izgubljenih položaja u zono odgovornosti 2. bataljona u rejonu Kosovnjaka i Previje. U zoni odgovornosti 1. motorizovani bataljon na Vučijoj planini krajem septembra i početkom oktobra prošle godine, te u svim onim borbama gde je bila potrebna pomoć interventnih i udarnih grupa.
Izviđači često kažu da se mnogi njihovi uspesi pripisuju drugima i da ti drugi često pokupe slavu samo za sebe. Ma da je nemoguće u ovako jednom kratkom članku prebrojati sve one uspehe koje je brigada postigla u odbrani Republike Srpske.
Posao izviđača nije nimalo lagan. Kako sami kažu, kroz njihovu jedinicu je prošlo dosta boraca, mnogi su brzo videli da to nije za njih, ali jezgro jedinice se uspelo održati, tako da imamo dosta boraca koji su u ovoj jedinici od početka rata.
Izviđaći sa ponosom i tugom sećaju svojih pet poginulih saboraca, koji su za slobodu dali najdragocenije što su imali, svoje živote. Imena Anđelka Lukenića, Tome Božića, Saše Davidovića, Slavka Gajanina i Josipa Stupljaka večno će živeti u srcima njihovih drugova.
Pored petorice pogunulih izviđači su imali više od 50 ranjenih boraca od kojih je nekoliko i više puta ranjavano. Za svoje uspehe izviđači su više puta pohvaljivani od strane komadanta brigade, petorica su proizvedena u čin vodnika, petorici su dodeljena odlikovanja a četvorica su nagrađena pištoljima. Pošto je reč o mladim ljudima, dosta njih je izrazilo želju da ostanu u VRS, da sačuvaju ono šta smo stekli, u to ime, poželimo im mnogo sreće.
(Teksta i fotofrafija Vojnički POGLEDI, 1996. godine.) Fejzbuk stranica 27.mtbr 1.2.2023.