Brojne starješine VRS sa područja opštine Prnjavor u stvaranju i odbrani Republike Srpske tokom Odbrambeno-otadžbinskog rata
Palačkovci, 2003.
I sam sam, kao mnogi drugi srpski patrioti, krenuo u ovaj rat da branim narod, porodicu, ognjište, punog srca i duše, da činim ono što predstavlja najveću obavezu i čast za svakog rodoljuba, a posebno za oficira. Otišao sam pun ideala za dobro srpskog naroda, a u ratu i poslije njega slobodan sam da istaknem da su mnogi te ideale zloupotrebili i kao „ljudi“, a da negovorimo koliko su prekršili Ustav i zakone. Zašto…?[1]
ispred Spomen crkve na Vučijaku
Riječi koje mogu u potpunosti da se odnose i na naše starješine sa područja opštine Prnjavor: vojnike, podoficire i oficire na komandnim dužnostima od komandira voda do komandanta brigade.
Inače, starješina VRS je vojno lice koje komanduje ili rukovodi jedinicom-ustanovom. Dužnost vojnih starješina u VRS vrše vojna lica koja imaju odgovarajući čin, a u rati i vojno lice koje nema čin, a tada ima zvanje prema dužnosti koju obavlja (komandir, komandant, načelnik i dr)[2]
Nazivi osnovnih dužnosti oficira rodova:[3]
- pješadije : komandir voda (streljačkog, minobacačkog, protivoklopnog, vod za podršku (prateći), izviđački vod i vod vojne policije) i komandir čete. Formacijski elementi- činovi: potporučnik, poručnik, kapetan, kapetan 1 klase. Vojnoevidencione specijalnosti (VES): 31101, 31102, 31103, 31107, 31109.
- artiljerija: komandir voda (komandir voda za podršku,za protivoklopnu borbu, komandno-izviđačkog i računarskog voda) i komandir čete. Formacijski elementi- činovi: potporučnik, poručnik, kapetan, kapetan 1 klase. Vojnoevidencione specijalnosti (VES): 31201, 31202, 31204, 31206, 31207, 31209, 31211, 31215 i 31220.
- OMJ: komandir voda (komandir tenkovskog, mehanizovanog i izviđačćkog voda ) i komandir čete. Formacijski elementi- činovi: potporučnik, poručnik, kapetan, kapetan 1 klase. Vojnoevidencione specijalnosti (VES): 31401, 31402, 31403, 31404.
- inžinjerija; komandir voda (komandir pionirskog, putnog, mostnog, maskirnog, inžinjerijskog, amfibijskog i izviđačkog voda ) i komandir čete. Formacijski elementi- činovi: potporučnik, poručnik, kapetan, kapetan 1 klase. Vojnoevidencione specijalnosti (VES): 31701, 31702.
- avijacija: pilot: komandir avijacijskog odjeljenja; komandir čete za obradu podataka izviđanja iz vazduha. Formacijski elementi- činovi: potporučnik, poručnik, kapetan, kapetan 1 klase. Vojnoevidencione specijalnosti (VES): 31503, 31506, 31538 i 38503.
- ARJ PVD: komandir odjeljanja, komandir voda (topovskog, raketnog i komandnog), komandir baterije, pomoćnik komandanta za logistiku, zamjenik komandanta. Formacijski elementi- činovi: potporučnik, poručnik, kapetan, kapetan 1 klase. Vojnoevidencione specijalnosti (VES): 31301, 31302, 31310, 31311, 31326, 31327.
- veza: komandir voda (komandir voda veze, komandir SCV i SČV ) i komandir čete. Formacijski elementi- činovi: potporučnik, poručnik, kapetan, kapetan 1 klase. Vojnoevidencione specijalnosti (VES): 31801, 31805, 31828.
Prema dosad prikupljenim podacima sa područja opštine u proteklom Otadžbinsko- odbrambenom ratu RS od 1991. do 1996. godine, na raznim starješinskim dužnosti, od komandira samostalnog odjeljenja do komandanta brigade, prošlo je 2.051 starješina u 118 vojnih pošta JNA, TO , MUP, SOiO i VRS.
| Komandne duznosti | Svega | 1991. | 1992. | 1993. | 1994. | 1995. | 1996. |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| komandant brigade | 6 | 1 | 4 | 1 | |||
| zamjenik komandanta brigade-NŠ | 3 | 2 | 1 | ||||
| pomoćnik komandanta brigade | 70 | 3 | 38 | 5 | 10 | 8 | 6 |
| komandant bataljona | 60 | 5 | 30 | 8 | 5 | 8 | 4 |
| zamjenik komandanta bataljona | 51 | 5 | 15 | 9 | 9 | 8 | 5 |
| pomoćnik komandanta bataljona | 136 | 8 | 61 | 17 | 18 | 19 | 13 |
| komandir čete | 285 | 20 | 147 | 31 | 35 | 33 | 19 |
| zamjenik komandira čete | 148 | 4 | 71 | 21 | 22 | 14 | 16 |
| komandir voda | 868 | 47 | 432 | 110 | 109 | 98 | 72 |
| zamjenik komandira voda | 80 | 2 | 40 | 10 | 16 | 6 | 6 |
| referenti | 174 | 7 | 97 | 18 | 22 | 14 | 16 |
| četne/baterijske starješine | 108 | 3 | 48 | 16 | 14 | 16 | 11 |
| komandir samostalnog odjeljenja | 62 | 7 | 29 | 4 | 10 | 6 | 6 |
| Ukupno | 2.051 | 112 | 1.014 | 249 | 271 | 230 | 175 |
U prvoj godini rata na starješniske dužnosti prošlo je 112 boraca. Stvaranjem VRS, najviše u 1992. godine 1.014 boraca prošlo kroz starješinske dužnosti.
1.015 boraca je bilo na starješinskim dužnostima u toku rata. U VRS 931, a prošli kroz starješinske dužnosti 1.653 borca.
Mobilizacijskom razrezu brojno stanje oficira sa područja opštine raspoređeni u OS JNA i TO 1991. godine popunjen je sa 82 i 120 podoficira.
Prema nekim podacima brojno stanje oficira na opštini Prnjavor iznosi 305 lica ili 4% u odnosu na broj rezervnih oficira u VRS krajem 1995. godine:
- pukovnik 2
- potpukovnik 5
- major 31
- kapetan 1 klase 15
- kapetan 45
- poručnik 136, i
- potporučnik 40,
- broj podoficira 670 ili 5% u odnosu na broj rezervnih podoficira u VRS, i još 51 sa neodgovarajućim VES-om. Odstalo do oko 8.000 boraca sa područja opštine bilo je raspoređeno u vojnike.
Uprava GŠ VRS za OMP da je brojno stanje, krajem 1995. godine, rezervnih oficira iznosi 7. 556 i podoficira 14.487 u VRS. Ukupan broj mobilisanih u VRS iznosio je 206.187 ili 77% (Zbornik OSVRS , Banja Luka, 2018. str.89)
Prema rasporedu brojno stanje oficira sa područja opštine Prnjavor je bilo:
- VRS 254
- JNA 6
- TO 16
- MUP 3
- PVL 17
Prema prikupljenim podacima iz ratnih jedinica veliki broj je odlikovanih oficira i podoficira, oko 153 i oko 72 nagrađenih. Poginulih starješina u činu oficira i podoficira bilo je oko 47. U VRS ostalo je oko 28 AVL. Neki podaci govore da oko 150 oficira i podoficira imaju status RVI. Ne raspolažemo sa podacima oko kategorizacije boraca za oficire i podoficire. Poslije rata neki podaci govore da je umrlo oko 144 podoficira i oficira.
Starješina u VRS je i lice koje ima čin u rasponu od vodnika do generala. Njih čine oficiri i podoficiri koji su bili pripadnici JNA ili su u vojnim školama u Saveznoj Republici Jugoslaviji i u JNA i u Republici Srpskoj osposobljavani za starešinski kadar. Viši nivoi školovanja nisu praktikovani zbog toga „što je rat najbolja škola“.
U toku rata, bili su izloženi velikim opterećenjima, socijalnim problemima, pogibijama i neodgovarajućim tretmanom organa vlasti koji su ponekad slično delovali kao i u Sloveniji i Hrvatskoj.
Starešine VRS bili su neposredni učesnici borbenih dejstava i ličnim primerom pokušali da deluju na svoju vojsku.(Zbornik OSVRS, str.81)
Pregled komandnih dužnosti prema kategoriji starješine:
| Komandne duznosti | svega | % | vojnici | podficiri | oficiri |
|---|---|---|---|---|---|
| komandant brigade | 6 | 0,29% | 6 | ||
| zamjenik komandanta brigade-NŠ | 3 | 0,15% | 3 | ||
| pomoćnik komandanta brigade | 70 | 3,41% | 5 | 6 | 59 |
| komandant bataljona | 60 | 2,93% | 2 | 1 | 57 |
| zamjenik komandanta bataljona | 51 | 2,49% | 1 | 6 | 44 |
| pomoćnik komandanta bataljona | 136 | 6,63% | 9 | 36 | 91 |
| komandir čete | 285 | 13,90% | 44 | 103 | 138 |
| zamjenik komandira čete | 148 | 7,22% | 39 | 69 | 40 |
| komandir voda | 868 | 42,32% | 281 | 464 | 123 |
| zamjenik komandira voda | 80 | 3,90% | 46 | 30 | 4 |
| referenti | 174 | 8,48% | 40 | 86 | 48 |
| četne/baterijske starješine | 108 | 5,27% | 45 | 59 | 4 |
| komandir samostalnog odjeljenja | 62 | 3,02% | 17 | 38 | 7 |
| Ukupno | 2.051 | 100,00% | 529 | 898 | 624 |
Na starješinske dućnosti bilo je postavljeno 30% oficira i više 44% podoficira, i nešto manje vojnika.
Pregled brojnog stanja starješina prema komandnim dužnostima:
Motajica 2020.
Na komandnim dužnostima u toku rata u VRS bilo je postavljeno 947 starješina svih kategorija vojnih lica i stanovništva sa opštine, dok je 1.952 starješina prošlo kroz starješinske dužnosti (prikazane sve dužnosti kroz koje je prošao starješina)
Brojno stanje starješina na komandnim dužnostima bilo je u periodu mobilizacije 1991. godine sa 83 postavljenja i najviše u periodu formiranju VRS u ljeto 1992. godine sa 528 postavljenja, a kasnije je bilo smanjenje i kod prefomacija jedinica VRS u 1996. godini.
Na prijmer dužnosti komamndira četa prema zadnjem postavljenu vršili su 12 vojnika na komandimi dužnostima, 1 kao vojnik, 2 u kategoriji podoficira i 9 u kategoriji oficira. Dužnosti komadanata brigade vršilo je 5 oficira.
Značajno je istaći da je veliki broj starješina već bio postavljen na starješinske dužnosti u ratnim jedinicama prije rata i osposobljen za obavljanje komandirske dužnosti.
U toku rata preko 95% činili su rezervne vojne starješine. I ovih 5% aktivnih starješina su starješine koje su upućeni iz vlastitih ratnih jedinica u CVŠ „Rajko Balać“ Banja Luka.
13 oficira i podoficira u toku rata nije imalo ili nije bilo postavljeno na starješinske dužnosti u svojim ratnim jedinicama. Kod manjeg broja starješina u početnom periodu rata bilo je odbijanje komandinh dužnosti u ratnim jedinicama u kojima su bili raspoređeni, ali je to kasnije otklonjeno.
Pregled brojnog stanja starješina prema kategoriji koji su prošli komandirske dužnosti u toku rata:
| Grupa | Komandne duznosti | Svega | 1991. | 1992. | 1993. | 1994. | 1995. | 1996. |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| oficiri | komandant brigade | 6 | 1 | 4 | 1 | |||
| oficiri | zamjenik komandanta brigade-NŠ | 3 | 2 | 1 | ||||
| vojnici | pomoćnik komandanta brigade | 5 | 2 | 1 | 1 | 1 | ||
| podof | pomoćnik komandanta brigade | 6 | 2 | 2 | 1 | 1 | ||
| oficiri | pomoćnik komandanta brigade | 59 | 3 | 34 | 4 | 7 | 6 | 5 |
| vojnici | komandant bataljona | 2 | 2 | |||||
| podof | komandant bataljona | 1 | 1 | |||||
| oficiri | komandant bataljona | 57 | 5 | 27 | 8 | 5 | 8 | 4 |
| vojnici | zamjenik komandanta bataljona | 1 | 1 | |||||
| podof | zamjenik komandanta bataljona | 6 | 2 | 1 | 1 | 2 | ||
| oficiri | zamjenik komandanta bataljona | 44 | 5 | 12 | 8 | 8 | 6 | 5 |
| vojnici | pomoćnik komandanta bataljona | 9 | 5 | 2 | 1 | 1 | ||
| podof | pomoćnik komandanta bataljona | 36 | 16 | 7 | 8 | 2 | 3 | |
| oficiri | pomoćnik komandanta bataljona | 91 | 8 | 40 | 8 | 9 | 16 | 10 |
| vojnici | komandir čete | 44 | 3 | 19 | 7 | 5 | 8 | 2 |
| podof | komandir čete | 103 | 4 | 58 | 14 | 10 | 12 | 5 |
| oficiri | komandir čete | 138 | 13 | 70 | 10 | 20 | 13 | 12 |
| vojnici | zamjenik komandira čete | 39 | 1 | 20 | 8 | 6 | 3 | 1 |
| podof | zamjenik komandira čete | 69 | 35 | 8 | 12 | 4 | 10 | |
| oficiri | zamjenik komandira čete | 40 | 3 | 16 | 5 | 4 | 7 | 5 |
| vojnici | komandir voda | 281 | 5 | 117 | 45 | 45 | 53 | 16 |
| podof | komandir voda | 464 | 23 | 259 | 48 | 55 | 38 | 41 |
| oficiri | komandir voda | 123 | 19 | 56 | 17 | 9 | 7 | 15 |
| vojnici | zamjenik komandira voda | 46 | 1 | 26 | 6 | 10 | 1 | 2 |
| podof | zamjenik komandira voda | 30 | 13 | 3 | 6 | 5 | 3 | |
| oficiri | zamjenik komandira voda | 4 | 1 | 1 | 1 | 1 | ||
| vojnici | referenti | 40 | 20 | 5 | 7 | 4 | 4 | |
| podof | referenti | 86 | 4 | 48 | 7 | 11 | 7 | 9 |
| oficiri | referenti | 48 | 3 | 29 | 6 | 4 | 3 | 3 |
| vojnici | četne/baterijske starješine | 45 | 2 | 17 | 7 | 10 | 6 | 3 |
| podof | četne/baterijske starješine | 59 | 1 | 30 | 9 | 4 | 7 | 8 |
| oficiri | četne/baterijske starješine | 4 | 1 | 3 | ||||
| vojnici | komandir samostalnog odjeljenja | 17 | 2 | 10 | 1 | 3 | 1 | |
| podof | komandir samostalnog odjeljenja | 38 | 5 | 15 | 4 | 6 | 3 | 5 |
| oficiri | komandir samostalnog odjeljenja | 7 | 4 | 3 | ||||
| Ukupno | 2.051 | 112 | 1.014 | 249 | 271 | 230 | 175 |
Na primjer brojčano su prikazani sve moje dužnosti od komadira čete, pomoćnika k-danta bataljona, komandanta bataljona, NŠ brigade i pomoćnika komandanta pbr.
Pregled starješinskih dužnosti u VRS prema kategoriji borca
| Komandne duznosti | svega | % | vojnici | podoficiri | oficiri |
|---|---|---|---|---|---|
| komandant brigade | 5 | 0,30% | 5 | ||
| zamjenik komandanta brigade-NŠ | 3 | 0,18% | 3 | ||
| pomoćnik komandanta brigade | 56 | 3,39% | 5 | 6 | 45 |
| komandant bataljona | 46 | 2,78% | 1 | 1 | 44 |
| zamjenik komandanta bataljona | 39 | 2,36% | 1 | 5 | 33 |
| pomoćnik komandanta bataljona | 113 | 6,84% | 8 | 32 | 73 |
| komandir čete | 210 | 12,70% | 34 | 83 | 93 |
| zamjenik komandira čete | 122 | 7,38% | 36 | 57 | 29 |
| komandir voda | 721 | 43,62% | 248 | 386 | 87 |
| zamjenik komandira voda | 62 | 3,75% | 37 | 22 | 3 |
| referenti | 140 | 8,47% | 35 | 70 | 35 |
| četne/baterijske starješine | 94 | 5,69% | 41 | 50 | 3 |
| komandir samostalnog odjeljenja | 42 | 2,54% | 12 | 26 | 4 |
| Ukupno | 1.653 | 100,00% | 458 | 738 | 457 |
Vojnika na starješinskim dužnostima zastupljeno je više za jedan u odnosu na oficire, dok je podoficira 45%.
Pregled starješinskih dužnosti u VRS prema činu:
| Komandne duznosti | svega | % | 10 | 11 | 12 | 13 | 14 | 21 | 22 | 23 | 24 | 25 | 26 | 31 | 32 | 33 | 34 | 41 | 42 | 43 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| komandant brigade | 5 | 0,3 | 1 | 3 | 1 | |||||||||||||||
| zamjenik komandanta brigade-NŠ | 3 | 0,2 | 2 | 1 | ||||||||||||||||
| pomoćnik komandanta brigade | 56 | 3 | 4 | 2 | 1 | 2 | 1 | 1 | 9 | 8 | 8 | 11 | 8 | 1 | ||||||
| komandant bataljona | 46 | 3 | 1 | 1 | 6 | 8 | 12 | 13 | 5 | |||||||||||
| zamjenik komandanta bataljona | 39 | 2 | 1 | 5 | 1 | 8 | 4 | 6 | 11 | 3 | ||||||||||
| pomoćnik komandanta bataljona | 113 | 7 | 7 | 1 | 16 | 1 | 11 | 4 | 3 | 1 | 13 | 12 | 17 | 26 | 1 | |||||
| komandir čete | 210 | 13 | 25 | 9 | 1 | 32 | 9 | 28 | 6 | 20 | 37 | 21 | 8 | 12 | 2 | |||||
| zamjenik komandira čete | 122 | 7 | 15 | 6 | 12 | 2 | 26 | 7 | 20 | 4 | 7 | 9 | 9 | 4 | 1 | |||||
| komandir voda | 721 | 44 | 170 | 9 | 58 | 17 | 236 | 33 | 86 | 30 | 19 | 28 | 17 | 8 | 10 | |||||
| zamjenik komandira voda | 62 | 4 | 23 | 2 | 8 | 2 | 13 | 5 | 5 | 1 | 1 | 1 | 1 | |||||||
| referenti | 140 | 8 | 23 | 1 | 6 | 2 | 33 | 8 | 29 | 2 | 4 | 11 | 8 | 5 | 8 | |||||
| četne/baterijske starješine | 94 | 6 | 24 | 1 | 6 | 8 | 2 | 34 | 4 | 9 | 3 | 3 | ||||||||
| komandir samostalnog odjeljenja | 42 | 3 | 8 | 1 | 2 | 3 | 12 | 2 | 10 | 1 | 1 | 1 | 1 | |||||||
| Ukupno | 1653 | % | 124 |
Brojno stanje starješina VRS prema kategoriji vojnih lica:
| Bez čina | podoficiri | oficiri | svega | % |
|---|---|---|---|---|
| 328 | 328 | 34,64% | ||
| 418 | 418 | 44,14% | ||
| 201 | 201 | 21,22% | ||
| 328 | 418 | 201 | 947 | 100,00% |
Na starješinske dužnosti u toku rata bilo je postavljeno 418 podoficira ili 44% i 201 oficira ili 21% i 328 ili 35% starješina bez čina što je zadovoljavalo formacijske dužnosti u izvršavanju borbenih zadataka ratnih jedinica.
Brojno stanje starješina prema polu:
| Komandne duznosti | svega | % | muški | ženski |
|---|---|---|---|---|
| komandant brigade | 5 | 0,30% | 5 | |
| zamjenik komandanta brigade-NŠ | 3 | 0,18% | 3 | |
| pomoćnik komandanta brigade | 56 | 3,39% | 54 | 2 |
| komandant bataljona | 46 | 2,78% | 46 | |
| zamjenik komandanta bataljona | 39 | 2,36% | 39 | |
| pomoćnik komandanta bataljona | 113 | 6,84% | 112 | 1 |
| komandir čete | 210 | 12,70% | 210 | |
| zamjenik komandira čete | 122 | 7,38% | 122 | |
| komandir voda | 721 | 43,62% | 721 | |
| zamjenik komandira voda | 62 | 3,75% | 62 | |
| referenti | 140 | 8,47% | 131 | 9 |
| četne/baterijske starješine | 94 | 5,69% | 93 | 1 |
| komandir samostalnog odjeljenja | 42 | 2,54% | 42 | |
| Ukupno | 1.653 | 100,00% | 1.640 | 13 |
Starješine ženskog pola obuhvataju 0,78% i vršile su dužnosti najviše u sanitetskoj službi i kao administrativna lica u komandama brigade i bataljona.
Muškaraca je bilo 937 ili 99%, a žena 10 ili 1% (vojnika 5, podoficira 4 i 1 oficir) na štabskim poslovima u komandama viših jedinica.
Prosjek starosti starješina iznosio je 35 godina, najmlađi sa 18 i najstariji sa 64 godina starosti.
Prema nacionalnosti starješinskog kadra stanje je:
| vojnici | podoficiri | oficiri | svega | % | Narodnost |
|---|---|---|---|---|---|
| 318 | 405 | 183 | 906 | 95,67% | Srbi |
| 2 | 2 | 0,21% | Hrvati | ||
| 1 | 3 | 3 | 7 | 0,74% | Muslimani |
| 8 | 7 | 9 | 24 | 2,53% | Ukrajinci |
| 1 | 1 | 0,11% | Poljaci | ||
| 1 | 2 | 3 | 0,32% | Čersi | |
| 1 | 1 | 0,11% | Crnogorci | ||
| 2 | 1 | 3 | 0,32% | Italijani | |
| 328 | 418 | 201 | 947 | 100,00% | Ukupno |
U VRS:
| Nacionalnost | svega | % |
|---|---|---|
| Srbi | 1590 | 96,19% |
| Hrvati | 1 | 0,06% |
| Muslimani | 6 | 0,36% |
| Ukrajinci | 40 | 2,42% |
| Poljaci | 1 | 0,06% |
| Česi | 10 | 0,60% |
| Crnogorci | 3 | 0,18% |
| Italijani | 2 | 0,12% |
Prema kategoriji stanovništva:
| vojnici | podoficiri | oficiri | svega | % | stanovništvo |
|---|---|---|---|---|---|
| 280 | 371 | 176 | 827 | 87,33% | domicilno |
| 45 | 44 | 21 | 110 | 11,62% | raseljeno |
| 3 | 3 | 4 | 10 | 1,06% | izbjeglice |
| 328 | 418 | 201 | 947 | 100,00% |
Prema starosnom dobu starješina u VRS
Starješine po starosnim grupama
Prema ličnom statusu starješine na kraju rata:
| vojnici | podoficiri | oficiri | svega | % | status |
|---|---|---|---|---|---|
| 32 | 18 | 13 | 63 | 6,65% | bez statusa |
| 195 | 232 | 115 | 542 | 57,23% | kategorisani borac |
| 59 | 98 | 28 | 185 | 19,54% | RVI |
| 3 | 3 | 0,32% | RVI MUPO-aRS | ||
| 11 | 18 | 9 | 38 | 4,01% | Poginuli |
| 1 | 1 | 2 | 0,21% | Nestali | |
| 2 | 1 | 1 | 4 | 0,42% | Umrli |
| 12 | 40 | 24 | 76 | 8,03% | Umrli poslije rata |
| 2 | 1 | 5 | 8 | 0,84% | odselili |
| 8 | 3 | 4 | 15 | 1,58% | ranjavani bez kategorije |
| 1 | 1 | 0,11% | povrijeđeni bez kategorije | ||
| 2 | 6 | 2 | 10 | 1,06% | bolesni bez kategorije |
| 328 | 418 | 201 | 947 | 100,00% |
Prema rasporedu starješina u ratu:
| vojnici | podoficiri | oficiri | svega | % | raspored |
|---|---|---|---|---|---|
| 280 | 378 | 175 | 833 | 87,96% | VRS |
| 2 | 2 | 0,21% | JNA | ||
| 37 | 32 | 17 | 86 | 9,08% | TO |
| 3 | 3 | 0,32% | COiO | ||
| 11 | 3 | 14 | 1,48% | MUP | |
| 1 | 1 | 0,11% | radna obaveza | ||
| 4 | 4 | 8 | 0,84% | PVL | |
| 328 | 418 | 201 | 947 | 100,00% |
Pregled podoficira i oficira raspoređenih u VRS:
| vojnici | podoficiri | oficiri | svega | % | ratna jedinica |
|---|---|---|---|---|---|
| 36 | 31 | 21 | 88 | 9,29% | 1.KK |
| 18 | 21 | 10 | 49 | 5,17% | 2.KK |
| 1 | 1 | 2 | 0,21% | 3.IBK | |
| 1 | 1 | 2 | 0,21% | 5. RK | |
| 2 | 5 | 2 | 9 | 0,95% | 7.HK |
| 1 | 2 | 3 | 0,32% | VIPVO | |
| 3 | 1 | 4 | 0,42% | MUP | |
| 36 | 72 | 31 | 139 | 14,68% | TO |
| 4 | 13 | 6 | 23 | 2,43% | JEDINICE TO |
| 69 | 112 | 50 | 231 | 24,39% | 27.mtbr |
| 133 | 117 | 45 | 295 | 31,15% | Prnjavorska brigada |
| 10 | 2 | 5 | 17 | 1,80% | SJB Prnjavor |
| 1 | 5 | 6 | 0,63% | Ostale | |
| 1 | 4 | 3 | 8 | 0,84% | JNA |
| 14 | 33 | 24 | 71 | 7,50% | 107.pbr |
| 328 | 418 | 201 | 947 | 100,00% |
Graf Kadrovska piramida starješina podoficira
Prema vojnim poštama u kojima su imali postavljenja – 86 vojnih pošta
| vojnici | podoficiri | oficiri | svega | % | zadnja Vojna Posta |
|---|---|---|---|---|---|
| 3 | 3 | 0,32% | 1002 Prnjavor | ||
| 1 | 1 | 0,11% | 1318 Knin | ||
| 1 | 1 | 2 | 0,21% | 1445 Banja Luka | |
| 1 | 1 | 0,11% | 1913 Banja Luka | ||
| 14 | 33 | 23 | 70 | 7,39% | 2210 Srbac |
| 1 | 1 | 0,11% | 2301 Teslić | ||
| 1 | 1 | 0,11% | 2465 Tuzla | ||
| 11 | 22 | 17 | 50 | 5,28% | 3164 Derventa |
| 10 | 2 | 5 | 17 | 1,80% | 3193 Prnjavor |
| 1 | 1 | 0,11% | 3293 Karlovac | ||
| 1 | 1 | 0,11% | 3920 Split | ||
| 1 | 1 | 2 | 0,21% | 4022 Banja Luka | |
| 1 | 1 | 0,11% | 4470 Drvar | ||
| 1 | 1 | 0,11% | 5401 Banja Luka | ||
| 1 | 1 | 0,11% | 7001 Banja Luka | ||
| 1 | 1 | 0,11% | 7001/44 Osinja | ||
| 45 | 47 | 22 | 114 | 12,04% | 7001/45 Prnjavor |
| 2 | 2 | 0,21% | 7004 Banja Luka | ||
| 2 | 1 | 3 | 0,32% | 7007 Banja Luka | |
| 1 | 1 | 0,11% | 7011 Banja Luka | ||
| 2 | 1 | 3 | 0,32% | 7022 Banja Luka | |
| 6 | 2 | 1 | 9 | 0,95% | 7029 Petrovo |
| 1 | 1 | 0,11% | 703 Vogošća | ||
| 1 | 1 | 0,11% | 7033 Vogošća | ||
| 1 | 1 | 0,11% | 7035 Nevesinje | ||
| 1 | 2 | 3 | 6 | 0,63% | 7039 Banja Luka |
| 1 | 1 | 0,11% | 7050 Sarajevo | ||
| 1 | 1 | 0,11% | 7057 Doboj | ||
| 1 | 1 | 0,11% | 7063 Ilidža | ||
| 1 | 2 | 1 | 4 | 0,42% | 7063 Lukavica |
| 1 | 1 | 0,11% | 7065 Drvar | ||
| 1 | 1 | 0,11% | 7070 Zalužani | ||
| 1 | 1 | 0,11% | 7074 Donji Vakuf | ||
| 1 | 1 | 0,11% | 7079 Lopare | ||
| 1 | 1 | 0,11% | 7088 Novi Grad | ||
| 1 | 2 | 3 | 0,32% | 7101 Banja Luka | |
| 1 | 1 | 0,11% | 7101/4 Banja Luka | ||
| 1 | 1 | 0,11% | 7101/8 Banja Luka | ||
| 62 | 94 | 35 | 191 | 20,17% | 7127 Derventa |
| 1 | 1 | 0,11% | 7171 Banja luka | ||
| 1 | 1 | 0,11% | 7202 Borci | ||
| 1 | 1 | 0,11% | 7207 Mrkonjić Grad | ||
| 1 | 1 | 0,11% | 7218 Doboj | ||
| 1 | 2 | 1 | 4 | 0,42% | 7225 Banja Luka |
| 9 | 5 | 5 | 19 | 2,01% | 7225/tg-1 Banja Luka |
| 1 | 1 | 0,11% | 7235 Drvar | ||
| 1 | 1 | 0,11% | 7248 Teslić | ||
| 2 | 2 | 0,21% | 7256 Drvar | ||
| 1 | 1 | 0,11% | 7263 Manjača | ||
| 1 | 1 | 0,11% | 7272 Banja Luka | ||
| 1 | 2 | 3 | 0,32% | 7286 Ključ | |
| 1 | 1 | 0,11% | 7286 SJB Ključ | ||
| 1 | 1 | 0,11% | 7293 Grahovo | ||
| 4 | 2 | 6 | 0,63% | 7304 Derventa | |
| 1 | 1 | 0,11% | 7304 Manjača | ||
| 4 | 1 | 5 | 0,53% | 7312 Petrovo | |
| 1 | 1 | 0,11% | 7319 Petrovac | ||
| 1 | 1 | 2 | 0,21% | 7322 Banja Luka | |
| 1 | 1 | 0,11% | 7329 Kupres | ||
| 2 | 2 | 0,21% | 7337 Ključ | ||
| 1 | 3 | 4 | 0,42% | 7377 Banja Luka | |
| 1 | 1 | 0,11% | 7404 Kneževo | ||
| 3 | 1 | 4 | 0,42% | 7421 Sanski Most | |
| 3 | 2 | 2 | 7 | 0,74% | 7446 Drvar |
| 1 | 1 | 2 | 0,21% | 7450 Pale | |
| 2 | 6 | 2 | 10 | 1,06% | 7463 Petrovac |
| 1 | 1 | 0,11% | 7484 Banja Luka | ||
| 1 | 1 | 0,11% | 7500 Glamoć | ||
| 1 | 1 | 2 | 0,21% | 7500 Glamoč | |
| 1 | 1 | 0,11% | 7512 Sarajevo | ||
| 87 | 71 | 24 | 182 | 19,22% | 7519 Prnjavor |
| 3 | 1 | 1 | 5 | 0,53% | 7529 Kupres |
| 1 | 2 | 3 | 0,32% | 7531 Grahovo | |
| 1 | 1 | 0,11% | 7539 Banja Luka | ||
| 1 | 1 | 0,11% | 7561 Bijeljina | ||
| 2 | 1 | 3 | 0,32% | 7574 Petrovac | |
| 1 | 1 | 0,11% | 7581 Bijeljina | ||
| 1 | 1 | 0,11% | 7590 Banja Luka | ||
| 9 | 11 | 20 | 2,11% | 8840 Banja Luka | |
| 1 | 1 | 0,11% | 9139 Kostajnica | ||
| 1 | 1 | 0,11% | SJB Derventa | ||
| 1 | 1 | 0,11% | SJB Kupres | ||
| 1 | 1 | 0,11% | SJB Sarajevo | ||
| 26 | 71 | 34 | 131 | 13,83% | T-22206 Prnjavor |
| 2 | 2 | 0,21% | TO Okučani | ||
| 1 | 1 | 0,11% | TO Plaški | ||
| 328 | 418 | 201 | 947 | 100,00% | Ukupno |
Prema rodu ili službi postavljenja:
| rod ili služba | vojnici | podoficiri | oficiri | svega | % |
|---|---|---|---|---|---|
| pješadija | 267 | 303 | 136 | 706 | 74,55% |
| artiljerija | 11 | 14 | 16 | 41 | 4,33% |
| ARJ PVO | 9 | 14 | 3 | 26 | 2,75% |
| OMJ | 3 | 7 | 10 | 20 | 2,11% |
| avijacija | 1 | 1 | 0,11% | ||
| inžinjerija | 8 | 10 | 10 | 28 | 2,96% |
| veza | 10 | 16 | 6 | 32 | 3,38% |
| ABHO | 3 | 9 | 12 | 1,27% | |
| JEIPED | 1 | 1 | 0,11% | ||
| ThSl | 4 | 21 | 6 | 31 | 3,27% |
| VTS | 2 | 2 | 0,21% | ||
| InSl | 1 | 8 | 3 | 12 | 1,27% |
| SnSl | 7 | 7 | 7 | 21 | 2,22% |
| VtSl | 1 | 1 | 0,11% | ||
| SbSl | 3 | 4 | 2 | 9 | 0,95% |
| FiSl | 2 | 2 | 0,21% | ||
| ADsL | 2 | 2 | 0,21% | ||
| UKUPNO | 328 | 418 | 201 | 947 | 100,00% |
Raspored u RJ prema činu starješina:
| zadnji čin | vojnici | podoficiri | oficiri | svega | % |
|---|---|---|---|---|---|
| vojniki bez čina | 213 | 17 | 5 | 235 | 24,82% |
| razvodnik | 16 | 16 | 1,69% | ||
| desetar | 76 | 3 | 79 | 8,34% | |
| mlađi vodnik | 15 | 2 | 1 | 18 | 1,90% |
| vodnik | 7 | 229 | 12 | 248 | 26,19% |
| vodnik 1 klase | 45 | 45 | 4,75% | ||
| stariji vodnik | 78 | 5 | 83 | 8,76% | |
| stariji vodnik 1 klase | 21 | 21 | 2,22% | ||
| zastavnik | 22 | 1 | 23 | 2,43% | |
| porporučnik | 1 | 1 | 51 | 53 | 5,60% |
| poručnik | 42 | 42 | 4,44% | ||
| kapetan | 27 | 27 | 2,85% | ||
| kapetan 1 klase | 42 | 42 | 4,44% | ||
| major | 9 | 9 | 0,95% | ||
| potpukovnik | 5 | 5 | 0,53% | ||
| pukovnik | 1 | 1 | 0,11% | ||
| 328 | 418 | 201 | 947 | 100,00% |
Prema VES-u rasporeda starješina:
| ZADNJI VES-a | VOJNICI | PODOFICIRI | OFICIR I | svega | % |
|---|---|---|---|---|---|
| 11101 | 9 | 3 | 12 | 1,27% | |
| 11102 | 4 | 4 | 0,42% | ||
| 11105 | 1 | 1 | 0,11% | ||
| 11107 | 1 | 1 | 2 | 0,21% | |
| 11108 | 1 | 1 | 0,11% | ||
| 11301 | 2 | 2 | 0,21% | ||
| 11326 | 1 | 1 | 0,11% | ||
| 11401 | 1 | 1 | 0,11% | ||
| 11701 | 3 | 3 | 0,32% | ||
| 11706 | 1 | 1 | 0,11% | ||
| 11801 | 5 | 3 | 8 | 0,84% | |
| 11812 | 2 | 1 | 3 | 0,32% | |
| 11901 | 1 | 1 | 0,11% | ||
| 11903 | 1 | 1 | 0,11% | ||
| 12101 | 1 | 1 | 0,11% | ||
| 12126 | 1 | 1 | 0,11% | ||
| 12254 | 1 | 1 | 0,11% | ||
| 12501 | 1 | 1 | 0,11% | ||
| 12503 | 1 | 1 | 0,11% | ||
| 12701 | 1 | 2 | 3 | 0,32% | |
| 21102 | 39 | 44 | 3 | 86 | 9,08% |
| 21103 | 1 | 2 | 3 | 0,32% | |
| 21109 | 2 | 2 | 0,21% | ||
| 21113 | 1 | 1 | 0,11% | ||
| 21203 | 1 | 1 | 0,11% | ||
| 21204 | 1 | 1 | 0,11% | ||
| 21213 | 1 | 1 | 0,11% | ||
| 21301 | 2 | 2 | 0,21% | ||
| 21302 | 2 | 2 | 0,21% | ||
| 21701 | 2 | 2 | 0,21% | ||
| 21702 | 2 | 2 | 0,21% | ||
| 21801 | 1 | 1 | 0,11% | ||
| 21802 | 2 | 2 | 0,21% | ||
| 21804 | 1 | 1 | 2 | 0,21% | |
| 21901 | 1 | 3 | 4 | 0,42% | |
| 21902 | 5 | 5 | 0,53% | ||
| 22113 | 2 | 8 | 1 | 11 | 1,16% |
| 22129 | 1 | 1 | 0,11% | ||
| 22141 | 3 | 3 | 0,32% | ||
| 22401 | 1 | 4 | 1 | 6 | 0,63% |
| 22404 | 4 | 4 | 0,42% | ||
| 22501 | 1 | 1 | 0,11% | ||
| 22503 | 4 | 1 | 5 | 0,53% | |
| 22701 | 1 | 4 | 5 | 0,53% | |
| 23101 | 2 | 2 | 0,21% | ||
| 23211 | 2 | 2 | 0,21% | ||
| 31001 | 1 | 1 | 0,11% | ||
| 31101 | 1 | 6 | 7 | 14 | 1,48% |
| 31102 | 211 | 238 | 125 | 574 | 60,61% |
| 31107 | 1 | 1 | 0,11% | ||
| 31118 | 1 | 1 | 0,11% | ||
| 31201 | 8 | 8 | 0,84% | ||
| 31202 | 8 | 12 | 6 | 26 | 2,75% |
| 31209 | 1 | 1 | 0,11% | ||
| 31302 | 7 | 11 | 4 | 22 | 2,32% |
| 31307 | 1 | 1 | 0,11% | ||
| 31401 | 2 | 2 | 0,21% | ||
| 31402 | 2 | 7 | 7 | 16 | 1,69% |
| 31501 | 1 | 1 | 0,11% | ||
| 31701 | 3 | 3 | 0,32% | ||
| 31702 | 4 | 8 | 6 | 18 | 1,90% |
| 31801 | 2 | 2 | 0,21% | ||
| 31805 | 2 | 8 | 4 | 14 | 1,48% |
| 31902 | 1 | 1 | 2 | 0,21% | |
| 32144 | 5 | 5 | 10 | 1,06% | |
| 32402 | 2 | 2 | 4 | 0,42% | |
| 32501 | 4 | 3 | 7 | 14 | 1,48% |
| 32601 | 1 | 1 | 0,11% | ||
| 32701 | 1 | 1 | 0,11% | ||
| 32702 | 1 | 2 | 3 | 0,32% | |
| 33142 | 1 | 1 | 0,11% | ||
| Ukupno | 328 | 418 | 201 | 947 | 100,00% |
Oko hiljadu postavljenja rezervnih vojnih starješina opštine u ratne jedinice VRS.
Pregled poginulih starješina opštine Prnjavor
| vojnika | podoficira | oficira | svega | % | Dužnost |
|---|---|---|---|---|---|
| 1 | 1 | 0,11% | komandant brigade | ||
| 1 | 1 | 0,11% | komandant bataljona | ||
| 1 | 1 | 0,11% | zamjenik k-danta bataljona | ||
| 1 | 1 | 2 | 0,21% | pomoćnik k-danta bataljona | |
| 2 | 2 | 4 | 0,42% | komandir ćete | |
| 8 | 13 | 2 | 23 | 2,43% | komandir voda |
| 2 | 1 | 3 | 0,32% | refernti | |
| 1 | 1 | 0,11% | četne/baterijske starješine | ||
| 1 | 1 | 2 | 0,21% | komandiri samostalnih odjeljenja | |
| 11 | 18 | 9 | 38 | 4,01% |
U toku otadžbinskog rata, prema podacima Boračke organizacije opštine Prnjavor poginulo je 626 pripadnika VRS sa područja opštine, od čega je 6% starješina. U odnosu na ukupan broj starješina u ratu 4% je poginulih starješina.[5]
Pregled starješina opštine Prnjavor sa statusom RVI (ranjeni, povrijeđeni i oboljeli)
| vojnici | podoficiri | oficiri | svega | % | dužnost |
|---|---|---|---|---|---|
| 1 | 1 | 6 | 8 | 0,84% | pomoćnik k-danta brigade |
| 1 | 2 | 3 | 0,32% | komandant bataljona | |
| 1 | 1 | 0,11% | zamjenik komandanta bataljona | ||
| 2 | 5 | 1 | 8 | 0,84% | pomoćnik komandanta bataljona |
| 10 | 15 | 8 | 33 | 3,48% | komandir čete |
| 2 | 7 | 2 | 11 | 1,16% | zamjenik komandira čete |
| 36 | 58 | 8 | 102 | 10,77% | komandir voda |
| 6 | 6 | 0,63% | referenti | ||
| 6 | 3 | 9 | 0,95% | četne/baterijske starješine | |
| 1 | 3 | 4 | 0,42% | komandiri samostalnih jedinica | |
| 59 | 98 | 28 | 185 | 19,54% |
U odnosu na ukupan broj starješina u ratu 20% je starješina sa statusom RVI.
Pregled starješina prnjavorske brigade u pogledu zaposlenosti na kraju rata i demobilizaciji ,koja iznosi 68% prema sprovedenoj anketi u brigadi.
| Sprema | Dužnost u brigadi | svega | zaposleno | nije zaposleno |
|---|---|---|---|---|
| KV | komandir čete | 1 | 1 | |
| KV | komandir samostalnog odjeljenja | 2 | 2 | |
| KV | komandir voda | 2 | 1 | 1 |
| KV | pomoćnik komandanta bataljona | 1 | 1 | |
| OŠ | komandir samostalnog odjeljenja | 1 | 1 | |
| OŠ | komandir voda | 4 | 4 | |
| OŠ | pomoćnik komandanta bataljona | 1 | 1 | |
| OŠ | referent u bataljonu | 1 | 1 | |
| OŠ | zamenik komandanta bataljona | 1 | 1 | |
| SSS | blagajnik | 1 | 1 | |
| SSS | komandant bataljona | 3 | 3 | |
| SSS | komandir čete | 7 | 5 | 2 |
| SSS | komandir samostalnog odjeljenja | 5 | 4 | 1 |
| SSS | komandir voda | 25 | 11 | 14 |
| SSS | načelnik u brigadi | 2 | 2 | |
| SSS | pomoćnik kč za moral | 3 | 2 | 1 |
| SSS | pomoćnik komandanta bataljona | 6 | 4 | 2 |
| SSS | pomoćnik komandanta brigade | 2 | 2 | |
| SSS | referent u bataljonu | 10 | 7 | 3 |
| SSS | referent u brigadi | 2 | 2 | |
| SSS | zamenik komandanta bataljona | 2 | 1 | 1 |
| VSS | komandant brigade | 1 | 1 | |
| VSS | komandir voda | 1 | 1 | |
| VSS | načelnik u brigadi | 1 | 1 | |
| VSS | pomoćnik komandanta bataljona | 1 | 1 | |
| VSS | pomoćnik komandanta brigade | 1 | 1 | |
| VSS | referent u bataljonu | 1 | 1 | |
| VSS | referent u brigadi | 2 | 2 | |
| VSS | zamjenik komandanta brigade | 1 | 1 | |
| VŠS | komandant bataljona | 4 | 4 | |
| VŠS | komandir čete | 1 | 1 | |
| VŠS | komandir samostalnog odjeljenja | 1 | 1 | |
| VŠS | komandir voda | 1 | 1 | |
| VŠS | načelnik u brigadi | 1 | 1 | |
| VŠS | pomoćnik komandanta brigade | 3 | 3 | |
| VŠS | referent u bataljonu | 3 | 2 | 1 |
| VŠS | referent u brigadi | 3 | 3 | |
| 108 | 73 | 35 |
U odnosu na čin starješine Prnjavorske brigade stanje zaposlenosti prema komandnoj dužnosti:
| čin | Dužnost u brigadi | svega | zaposlen | nije zaposlen |
|---|---|---|---|---|
| kapetan | komandir čete | 1 | 1 | |
| kapetan 1 klase | komandant bataljona | 2 | 2 | |
| kapetan 1 klase | načelnik u brigadi | 2 | 2 | |
| kapetan 1 klase | referent u brigadi | 1 | 1 | |
| major | komandant bataljona | 1 | 1 | |
| major | pomoćnik komandanta brigade | 2 | 2 | |
| major | referent u brigadi | 2 | 2 | |
| major | zamjenik komandanta brigade | 1 | 1 | |
| poručnik | komandant bataljona | 4 | 4 | |
| poručnik | komandir čete | 1 | 1 | |
| poručnik | komandir voda | 2 | 2 | |
| poručnik | pomoćnik komandanta brigade | 2 | 2 | |
| poručnik | referent u brigadi | 1 | 1 | |
| potporučnik | komandir čete | 3 | 2 | 1 |
| potporučnik | komandir voda | 5 | 4 | 1 |
| potporučnik | načelnik u brigadi | 2 | 2 | |
| potporučnik | pomoćnik komandanta bataljona | 2 | 1 | 1 |
| potporučnik | pomoćnik komandanta brigade | 2 | 2 | |
| potporučnik | referent u bataljonu | 2 | 1 | 1 |
| potporučnik | referent u brigadi | 1 | 1 | |
| potporučnik | zamenik komandanta bataljona | 3 | 2 | 1 |
| potpukovnik | komandant brigade | 1 | 1 | |
| stariji vodnik | komandir čete | 3 | 2 | 1 |
| stariji vodnik | komandir samostalnog odjeljenja | 4 | 4 | |
| stariji vodnik | komandir voda | 8 | 3 | 5 |
| stariji vodnik | pomoćnik kč za moral | 1 | 1 | |
| stariji vodnik | pomoćnik komandanta bataljona | 2 | 1 | 1 |
| stariji vodnik | referent u bataljonu | 5 | 4 | 1 |
| stariji vodnik | referent u brigadi | 1 | 1 | |
| vodnik | komandir samostalnog odjeljenja | 2 | 2 | |
| vodnik | komandir voda | 11 | 4 | 7 |
| vodnik | pomoćnik kč za moral | 1 | 1 | |
| vodnik | pomoćnik komandanta bataljona | 3 | 1 | 2 |
| vodnik | referent u bataljonu | 1 | 1 | |
| vodnik 1 klase | blagajnik | 1 | 1 | |
| vodnik 1 klase | komandir samostalnog odjeljenja | 3 | 1 | 2 |
| vodnik 1 klase | komandir voda | 3 | 1 | 2 |
| vodnik 1 klase | referent u bataljonu | 3 | 2 | 1 |
| vodnik kla | komandir voda | 1 | 1 | |
| zastavnik | komandir čete | 1 | 1 | |
| zastavnik | komandir voda | 3 | 1 | 2 |
| zastavnik | pomoćnik kč za moral | 1 | 1 | |
| zastavnik | pomoćnik komandanta bataljona | 2 | 1 | 1 |
| zastavnik | referent u bataljonu | 4 | 2 | 2 |
| zastavnik | referent u brigadi | 1 | 1 | |
| ukupno | 108 | 73 | 35 |
Galerija ratnih jedinica
ZAKLJUČAK
Počeo sam sa riječima pukovnika Topića i završiću sa njegovom konstatacijom o tipu starješina u VRS i starješina sa područja opštine. Autorativni (narodski) tip starješina predstavlja mješavinu više različitih tipova, mahom svu vrlo inteligentni, karakterni, ističu se kao pojava i imponuju držanjem i ponašanjem. Narodski su prirodni i otpušteni, s lakoćom i duhovnošću osvajajući mlađe. Uglavnom su strogi, ali nisu naduveni. Ponekad se približavaju mlađima nekonvencionalnim ponašanjem, zbog čega su vrlo često omiljeni, jer takvim ponašanjem uglavnom se postižu pozoitivni rezultati u komunikaciji s ljudima, ali kod neveštih ovakvo ponašanje može izazvati i suprotne efekte. [4]
1994. izviđanje p/k
Uloga starješine u jedinici podrazumjeva veliku odgovornost prema poređenima i nadređenima, jer starješina ima zadatak da odlučuje, da prima i sprovodi odlukje i naređenja predpostravljenih starješina, u skladu sa opštim zadatkom pripreme za b/d i odbranu otadžbine. Starješina treba uspješno da sugeriše, planira, koordinira i kontoliše izvršavanje zadataka u jedinici, zatim da rukovodi kolektivom (iz JNA) kao socijalnom organizacijom i da zadovoljava njegove socijalne i psihološke potrebe. Staješina je , istovremeno, vaspitač svakog člana kolektiva kao cjeline. On mora da uživa povjerenje da će kolektiv voditi kroz eventuvalne teškoće. pri svemu tome, kroz cjelokupnu aktivnost starješine treba stalno da provejava i izbija na videlo pozitivan primjer njegove ličnosti.
Brigadni general Stamenko Novaković:
U pripremi i izvođenju borbenih dejstava, starešine su izvršavale one zadatke od kojih je zavisio njihov ishod. Time im je uloga postajala presudna. Razvijen je ideal u koji se većina, potpuno ili delimično, uklapala. Po njemu, starešine su oni koji poseduju harizmu vođe, poštuju vojnika, brinu za ljude, plene znanjem, ulivaju poštovanje, šire optimizam, zrače samopouzdanjem, znaju, stalno uče i primenjuju stečena znanja u praksi… Krasila su ih visoka moralna načela, karakter, integritet, upornost u izvršenju dobijenih zadatka, hrabrost i požrtvovanje, mudrost, disciplina i visok nivo profesionalizma. Racionalno su upravljali resursima, umešno upravljali rizicima, bili razumno zahtevni, kritični i samokritični. U najtežim trenucima bili su spremni da, ličnim primerom, deluju na potčinjene, ali i da insistiraju na radu, redu i disciplini. Pokazivali su i negovali patriotizam i pozitivna nacionalna osećanja… Ogroman procenat starešina bio je na visini zadataka i njihov doprinos opstanku naroda i nastanku i odbrani RS je ogroman. Za to niko nije tražio ništa posebno. Neznatne greške pojedinaca, ili pogrešni pojedinci, nisu imali kapacitet da proizvedu određeni maćehinski odnos države prema svojoj Vojsci.(Zbornik radova OSVRS ,str.274)
Ozren 1994-1995.
Starješine opštine Prnjavor bili su neposredni učesnici u borbenim dejstvima i svojim primjerom djelovali na izvršavanje borbenih zadataka, uzimajući u obzir da je samo Prnjavorska brigada prošla oko 42 ratišta u RS i RSK i dali svoj doprinos stvaranju RS i njegovanju tradicija i obilježavanju događaja iz oslobodilačkih ratova.
Tomić Srđan, april 2018. godine
[1] Reči su pukovnika Vlade Topića u uvodu svoje knjige Starješina, autoritet,
puk Vlado Topić
zapovedanje, Banja Luka, 1998.godine. Inače pukovnika poznajem kada je bio pomoćnik načelnika štaba TG-3, jula 1992. godine, a kasnije komandanta 16.krajiške mtbr.
[2] Vojni leksikon, VIZ Beograd 1981. str.693
[3] Radni profili oficira rodova i službi Vojske Srbije , VIZ 2006. str.64-97
[4] Straješina, autoritet, zapovedanje, str.85
[5] Što je prema nekim svjetskim podacima ispod prosjeka pogibije starješina, koji se kreće do 8%