amblem teritorijalne odbrane kao dijela oružanih snaga SFRJ
Žrtve pripadnika TO opštine
Od početka mobilizacije ili rata do preformacije teritorijalne odbrane opštine u Vojsku Republike Srpske,tj. do 19.5.1992. godine, ukupni gubici u ljudstvu u komandama i jedinicama TO opštine iznosili su 203 pripadnika ili 4,6 odsto od ukupno angažovanog ljudstva, od koji su 7 pripadnika poginula, 48 ranjeno, 24 povrijeđeno, dok u 122 pripadnika vode kao bolesni.
Pregled žrtava: 7 poginulih, 48 ranjenih i 24 povrijeđenih pripadnika TO opštine
| jedinica | Svega | % | poginuLI | ranJENI | samorAnjavanje | povrijeĐENI | bolesNI |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Odred TO | 5 | 2,46% | 1 | 4 | |||
| 87 | 42,86% | 3 | 1 | 1 | 11 | 71 | |
| 2.OdTO i JTO | 68 | 33,50% | 14 | 1 | 8 | 45 | |
| 11 | 5,42% | 3 | 6 | 1 | 1 | ||
| 5 | 2,46% | 4 | 1 | ||||
| 27 | 13,30% | 1 | 23 | 2 | 1 | ||
| Ukupno | 203 | 100,00% | 7 | 48 | 2 | 24 | 122 |
Pregled žrtava prema vrsti dejstava:najviše od dejstava mina, granata, bombi
| jedinica | Svega | % | MES-a | oboljenja | streljačko | udes/udar |
|---|---|---|---|---|---|---|
| Odred TO | 5 | 2,46% | 4 | 1 | ||
| 87 | 42,86% | 4 | 71 | 3 | 9 | |
| 68 | 33,50% | 16 | 44 | 4 | 4 | |
| 2.OdTO i JTO opštine | 11 | 5,42% | 8 | 1 | 2 | |
| 5 | 2,46% | 2 | 2 | 1 | ||
| 27 | 13,30% | 22 | 1 | 3 | 1 | |
| ukupno | 203 | 100,00% | 52 | 121 | 12 | 18 |
Kao posijedica dejstava minsko-eksplozivnih sredstava, poginulo je i ranjeno ukupno 52 pripadnika, ili 26 odsto u odnosu na ukupan broj gubitaka (od kojih su 5 pripadnika poginula, 39 ranjeno i 7 povrijeđeno), dok je usljed dejstva streljačke vatre , ukupno 12 boraca izbačeno iz borbe (1 poginuo, 9 ranjenih i 2 samoranjavanje, što je 35 odsto ukupnih gubitaka. Bolesnih je bilo 121 pripadnik.
Pregled prema mjestu dejstava: opština Nova Gradiška
Prema mjestu, odnosno opštini nastajanja, najviše gubitaka bilo je na teritoriji opštine Nova Gradiška 151 (74 ili odsto od ukupnih gubitaka). Poginulih 3, ranjenih 14, povrijeđenih 17, 1 samoranjavanje i 116 bolesnih. U opštini Derventa 37 žrtava: poginula 3, ranjenih 32 i 2 povijeđenih. Opština Prnjavor broji 15 žrtava: 1 poginuo, 2 ranjena, 1 samoranjavanje, povrijeđeni 5 i bolesnih 116.
Na nivou ratnih jedinica, najviše ratnih gubitaka imalu su Odred TO 160 i 2.Odred TO i jedinice TO opštine od 43 pripadnika.
Po kategoriji pripadnika, gubici su slijedeći 24 oficira, 69 podoficira i 60 vojnika iz rezervnog sastava. U ukupnoj strukturi gubitaka, oko 14 ili 9 posto je nepovratnih gubitaka (poginuli, teže ranjeni- ostali teški invalidi (1. i 2. kategorije RVI) i oko 142 ili 88 posto lakši invalidi ( III i IV kategorija RVI), dok je 142 ili 88 posto povratnih gubitaka. Iz borbenog rasporeda jedinica TO opštine izbačeno je ljudstvo ekvivalenta 1 četa odreda TO četnog sastava.
| Svega | % | Derventa | Nova Gradiška | Prnjavor |
|---|---|---|---|---|
| 160 | 78,82% | 150 | 10 | |
| 2 | 0,99% | 1 | 1 | |
| 23 | 11,33% | 21 | 2 | |
| 4 | 1,97% | 4 | ||
| 1 | 0,49% | 1 | ||
| 1 | 0,49% | 1 | ||
| 1 | 0,49% | 1 | ||
| 5 | 2,46% | 5 | ||
| 4 | 1,97% | 4 | ||
| 2 | 0,99% | 2 | ||
| 203 | 100,00% | 37 | 151 | 15 |
U periodu od preko 7 mjeseci, odnosno 220 ratnih dana, prosječni dnevni gubici u jedinicama TO bili su 1 borca raznih kategorija. Pojedinačno po periodima , najvećih gubitaka bilo je u aprilu i maju 1992. godine 6 poginulih i 36 ranjenih boraca, dok kod povređivnja, od novemba do juna svaki mjesec sa 24 povrijeđena.
Pregled gubitaka prema kategoriji i jedinici teritorijalne odbrane:
| jedinica | Svega | % | poginuli | ranjeni | samoranjavanje | povrijeđeni | bolesni |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| OdTO | 5 | 2,46% | 1 | 4 | |||
| OdTO | 87 | 42,86% | 3 | 1 | 1 | 11 | 71 |
| OdTO | 68 | 33,50% | 14 | 1 | 8 | 45 | |
| 1.OdTO | 1 | 0,49% | 1 | ||||
| 2.OdTO | 5 | 2,46% | 1 | 3 | 1 | ||
| pdv | 5 | 2,46% | 2 | 3 | |||
| 2.OdTO | 1 | 0,49% | 1 | ||||
| hab | 1 | 0,49% | 1 | ||||
| larv | 1 | 0,49% | 1 | ||||
| lpav | 1 | 0,49% | 1 | ||||
| rjVV | 1 | 0,49% | 1 | ||||
| 1.OdTO | 1 | 0,49% | 1 | ||||
| 2.OdTO | 17 | 8,37% | 1 | 16 | |||
| hab | 3 | 1,48% | 3 | ||||
| PbTO | 1 | 0,49% | 1 | ||||
| rjVV | 3 | 1,48% | 3 | ||||
| tomz | 2 | 0,99% | 1 | 1 | |||
| ukupno | 203 | 100,00% | 7 | 48 | 2 | 24 | 122 |
Prema kategoriji [1] i ratnoj jedinici, najviše pogođeni dio tijela: ektremiteti 49 ili 24 odsto, glava i vrat 9, grudni koš 13, kičma 2, trbuh 6, internističe bolesti 49, neuropsihijatrijske bolesti 31, zarazne 6, i ostala oboljenja.
| Kategorija | jedinica | Svega | % | poginuo | rana | samoranjavanje | povreda | bolest |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Ekstremiteti | OdTO | 1 | 0,49% | 1 | ||||
| Neuropsihijatrijske bolesti | OdTO | 1 | 0,49% | 1 | ||||
| Zarazni bolesnici | OdTO | 1 | 0,49% | 1 | ||||
| Ostala oboljenja (očni, ušni, kožni) | OdTO | 2 | 0,99% | 2 | ||||
| Glava i vrat | OdTO | 2 | 0,99% | 2 | ||||
| Grudni koš | OdTO | 2 | 0,99% | 1 | 1 | |||
| Trbuh i karlica | OdTO | 3 | 1,48% | 2 | 1 | |||
| Kičma | OdTO | 2 | 0,99% | 1 | 1 | |||
| Ekstremiteti | OdTO | 9 | 4,43% | 1 | 1 | 6 | 1 | |
| Internističke bolesti | OdTO | 32 | 15,76% | 1 | 31 | |||
| Neuropsihijatrijske bolesti | OdTO | 16 | 7,88% | 16 | ||||
| Zarazni bolesnici | OdTO | 14 | 6,90% | 14 | ||||
| Ostala oboljenja (očni, ušni, kožni) | OdTO | 7 | 3,45% | 7 | ||||
| Glava i vrat | OdTO | 5 | 2,46% | 5 | ||||
| Grudni koš | OdTO | 1 | 0,49% | 1 | ||||
| Ekstremiteti | OdTO | 13 | 6,40% | 8 | 1 | 3 | 1 | |
| Internističke bolesti | OdTO | 16 | 7,88% | 16 | ||||
| Neuropsihijatrijske bolesti | OdTO | 13 | 6,40% | 13 | ||||
| Zarazni bolesnici | OdTO | 3 | 1,48% | 3 | ||||
| Ostala oboljenja (očni, ušni, kožni) | OdTO | 17 | 8,37% | 5 | 12 | |||
| Internističke bolesti | 1.OdTO | 1 | 0,49% | 1 | ||||
| Grudni koš | 2.OdTO | 1 | 0,49% | 1 | ||||
| Ekstremiteti | 2.OdTO | 4 | 1,97% | 3 | 1 | |||
| Glava i vrat | pdv | 1 | 0,49% | 1 | ||||
| Grudni koš | pdv | 3 | 1,48% | 2 | 1 | |||
| Ekstremiteti | pdv | 1 | 0,49% | 1 | ||||
| Ekstremiteti | 2.OdTO | 1 | 0,49% | 1 | ||||
| Ekstremiteti | hab | 1 | 0,49% | 1 | ||||
| Grudni koš | larv | 1 | 0,49% | 1 | ||||
| Ekstremiteti | lpav | 1 | 0,49% | 1 | ||||
| Grudni koš | rjVV | 1 | 0,49% | 1 | ||||
| Neuropsihijatrijske bolesti | 1.OdTO | 1 | 0,49% | 1 | ||||
| Grudni koš | 2.OdTO | 3 | 1,48% | 1 | 2 | |||
| Trbuh i karlica | 2.OdTO | 2 | 0,99% | 2 | ||||
| Ekstremiteti | 2.OdTO | 12 | 5,91% | 12 | ||||
| Ekstremiteti | hab | 3 | 1,48% | 3 | ||||
| Ekstremiteti | PbTO | 1 | 0,49% | 1 | ||||
| Glava i vrat | rjVV | 1 | 0,49% | 1 | ||||
| Grudni koš | rjVV | 1 | 0,49% | 1 | ||||
| Ekstremiteti | rjVV | 1 | 0,49% | 1 | ||||
| Trbuh i karlica | tomz | 1 | 0,49% | 1 | ||||
| Ekstremiteti | tomz | 1 | 0,49% | 1 | ||||
| ukupno | 203 | 100,00% | 7 | 48 | 2 | 24 | 122 |
311 žrtava rata prpadnika sa područja opštine, ili 7 od brojnog stanja TO opštine, odnosno 68,39% od ukupno stradalih na području opštine do 20.maja 1992. godine. JNA 116 pripadnika ili 37% i 195 TO opštine sa 63% žrtava.[2]
| Svega | poginulih | ranjenih | samoranjavanje | povrijeđenih | bolesnih | nestalih |
|---|---|---|---|---|---|---|
| 311 | 47 | 100 | 2 | 29 | 131 | 2 |
Po kategoriji pripadnika, 2 oficira, 4 podoficira i 41 vojnika iz rezervnog sastava.
U istoriji teritorijalne odbrane opštine ostaće upamćeno i po 7 odnosno 47 junaka TO , koji su u odbrani otadžbine dali sve što su mogli, dali svoje živote. Sjećanje na herojske poginule i tuge za poginulim junacima neprebolne za 626 poginulih tokom rata sa opštine Prnjavor. Tragedija do tragedije i za 4 porodice sa opštine sa dva poginula borca Vojske Republike Srpske.
Rat koji je vodila TO opštine, kada se napadalo da se odbranimo, i prostor opštine i srpske teritorije koje se morale braniti. Zato je postojala TO i kasnije VRS da brani zemlju i narod, onda kada je to najpotrebnije, bez obzira na neprijatelja i u skladu za vojničkom zakletvom, ne žaleći da u toj borbi damo i svoj život, braneći otadžbinu i pravo na opstanak.
Nema više TO, a ni VRS, otišli su u istoriju.
[1] Pregled povređenih je prema kategoriji prikazano u Novom glasniku Vj, broj 1/94 strana 102
[2] Prema podacima Ministarstva odbrane Republike Srpske iz 1996. godine u Vojsku RS mobilisano oko 300.000, u ratu poginulo 18.392 i ranjena 36.543 vojnika. Tvrđava, maj 1997. godina
Brojčano TO opštine (uključujući i odred TO u sastavu 329. okbr JA na ZSR), brojalo je preko 4.000 boraca i činilo je oko 2 odsto Vojske Republike Srpske sa 215.671 boraca u momentu formiranja 12.05.1992. godine, poginulo je 23.184 borca ili 11 odsto od brojnog stanja VRS. (Podaci iz interviju ministra RBIZ RS, „Srpskom borcu“, januar/jul 2017. godine).