U Prnjavoru je obilježen Dan ratnih vojnih invalida RS parastosem i polaganjem vijenaca na Spomenik poginulim borcima VRS u Prnjavoru, sjednicom skupštine Udruženja RVI opštine i svečanim ručkom za članove udruženja.
Udruženje RVI broji oko 1.500 članova, a prava ostvaruju 1.170 RVI opštine.
Spomenik u Prnjavoru
I ove godine ovaj događaj se nalazi u programu skupštine opštine Prnjavor o obilježavanju značajnih datuma u oblasti BIZ za 2022. godinu.
Sportsko ribolovno društvo “Ukrinski cvijet” – RVI BO Prnjavor – pobjednici su 15. ribolovnog kupa ratnih vojnih invalida Republike Srpske i Srbije, koje je održano na Akumulacionom jezeru Drenova. Na takmičenju je učestvovalo 12 ekipa, odnosno 48 takmičara.
2011. godine obilježavanju prisustvala je i delegacija opštine Prnjavor. Vijenac je položila delegacija: predsjednik opštinskog odruženja porodica poginulih i zarobljenih boraca i nestalih civila g. Peulić, predsjednik udruženja RVI g. Vrhovac i načelnik odjeljanja za BIZ g.Tomić.
Prva Nevesinjska puška predstavlja ustanak srpskog naroda protiv turske vlasti.
Oko 6 časova 1. juna 1994. godine 120. laka brigada GŠ tzv. ARBiH “Crni labudovi” u sadejstvu sa 318. i 320 brigadom 3. korpusa tzv. ARBiH napadaju 1. bataljon – Matijički 27. mtbr. težište napada ide na četu iz Smrtića, pod komandom Vojina – Mačka Živanića. Negde na pola puta Podvolujak – Mašinski vis. U samom napadu zauzeta su tri naša rova. Iako zvanični podaci kažu da su tri živa borca bila zarobljena. Posle godina istraživanja sa velikom sigurnošću mogu da kažem da su minimalno 4 borca živa zarobljena, a za ostale borce je upitno kako su poginuli.
Poginuli – zarobljeni PETKO (Živojin) ŽIVANIĆ, rođen 19.4.1957. godine Gornji Smrtići, opština Prnjavor. Poginuo – zarobljen u borbama 1.6.1994. godine, rejon Podvolujak – Zavidovićko ratište. Sahranjen Smrtići
DRAGO (Dušan) ILIĆ, rođen 20.3.1956. godine Gornji Smrtići, opština Prnjavor. Poginuo – zarobljen u borbama 1.6.1994. godine, rejon Podvolujak – Zavidovićko ratište. Sahranjen Smrtići – Prnjavor.
VELIBOR (Dragoslav) MILINKOVIĆ, rođen 9.5.1971. godine Gornji Smrtići, opština Prnjavor. Poginuo – zarobljen u borbama 1.6.1994. godine, rejon Podvolujak – Zavidovićko ratište. Sahranjen Smrtići – Prnjavor.
ČEDOMIR – Čedo (Miladin) MILINČIĆ, rođen 18.9.1957. godine Gornji Smrtići, opština Prnjavor. Poginuo – zarobljen u borbama 1.6.1994. godine, rejon Podvolujak – Zavidovićko ratište. Sahranjen Smrtići – Prnjavor.
ŽELJKO (Savo) STOJČIĆ, rođen 6.2.1962. godine Gornji Smrtići, opština Prnjavor. Poginuo – zarobljen u borbama 1.6.1994. godine, rejon Podvolujak – Zavidovićko ratište. Sahranjen Smrtići – Prnjavor.
NEDELJKO (Stojan) SLIJEPČEVIĆ, rođen 5.12.1950. godine Gornji Smrtići, opština Prnjavor. Poginuo – zarobljen u borbama 1.6.1994. godine, rejon Podvolujak – Zavidovićko ratište. Sahranjen Smrtići – Prnjavor.
SLAVOJKO (Dragomir) JODIĆ, rođen 19.9.1973. godine Derventa, opština Derventa. Poginuo – zarobljen u borbama 1.6.1994. godine, rejon Podvolujak – Zavidovićko ratište. Sahranjen Smrtići – Prnjavor.
NOVICA (Jovo) SAMARDŽIĆ, rođen 12.5.1968. godine Donji Smrtići, opština Prnjavor. Poginuo – zarobljen živ u borbama 1.6.1994. godine, rejon Podvolujak – Zavidovićko ratište. Ubijen oko 15.7.1994. godine u bazi “Crni Labudovi” 120. laka brigada GŠ tzv. ARBiH u Kaknju. Razmenjen 5.8.1994. godine. Pripadnik 1. bataljona – Motajičkog 27. mtbr. Sahranjen Smrtići – Prnjavor.
U zvaničnim podacima pored zarobljenog Novice Samaradžića, zarobljeni su Željki Gavrić i Radovan Đekić. Radovan je bio ranjen u desnu nogu (predeo koleno), Željko je bio lakše ranjen, Novica je ranjen u predelu leđa sa lakšim ranama. Gavrić i Đekić su pušteni živi, razmenjeni 7. avgusta 1994. godine.
Gavrić i Đekić nikada nisu dali izjavu pred sudom a vezano za ovaj ratni zločin na Vozućkom ratištu. Radovan Đekić preminuo je 28.7.2020. godine u 65-oj godinu života. Jedini živi svedok a koji je bio zarobljen je Željko Gavrić.
komemoracija u Derventi
Na fotografiji komemoracija u Derventi kod Doma vojske Republike Srpske 31.7.1994. godine za poginule pripadnike 1. bataljona – Motajičkog 27. mtbr. Koji su poginuli na Vozućkom ratištu 1. juna 1994. godine. Razmena poginulih boraca bila 28.7.1994. godine a identifikacija je bila 30.7.1994. godine u Doboju. Većina sahranjena 31.7.1994. godine Smrtići – Prnjavor. Večna slavi i hvala!
Izvor FB grupa: Dvadeset Sedma Motorizovana brigada VRS – Derventa
brdo Čukura
s.Stog
Stolići, 1995.
Stolići, 1.pč
Visić- Stolići
Stog, 1994.
15.5.2022.
Obilježeno 30 godina od zločina u „tuzlanskoj koloni“
U Bijeljini gde je služen parastos i položeni venci na spomen kosturnici u Pučilama. Poslata jasna poruka – to je bio zločin nad vojnicima koji nisu mogli da se brane i to nikada ne smije da se zaboravi.
Muslimanske snage 15. maja 1992. godine napale su kolonu JNA u Tuzli koja je, na osnovu prethodno postignutog dogovora, trebala da napusti tuzlansku kasarnu prilikom čega su ubijena 54 pripadnika JNA, 78 ranjeno, dok su 44 pripadnika JNA zarobljena od kojih su petorica kasnije ubijena, a ostali zlostavljani i mučeni.
Napad na 92. motorizovanu brigadu JNA, koja se u dogovoru sa vlastima Tuzle mirno povlačila iz kasarne „Husinska buna“, izvršen je iz zasjede.
Tuzlansku kolonu, u kojoj je bilo 600 vojnika i njihovih starješina, te 200 motornih vozila napali su pripadnici muslimanskog MUP-a, Teritorijalne odbrane i „Zelenih beretki“.
Sa područja opštine Prnjavor u ovom mučkom napadu jedan pripadnik na služenju vojnog roka u JNA iz Gornjih Štrbaca, je ranjen, a drugi pripadnik JNA iz Potočana je nestao-zarobljen.
Svetom liturgijom, pomenom poginulim borcima sa područja opštine Prnjavor u proteklom ratu i parastosom za sve poginule od Kosova do danas, u Spomen hramu Svetom velikomučeniku knezu Lazar na Vučijaku danas je obilježen jedan od najvećih datuma u srpskoj istoriji – Vidovdan.(K3)
Međutim, rat u BiH je počeo mnogo prije nego što su počeli oružani sukobi. Nakon genocida u Drugom svjetskom ratu socijalistička vlast počinje sa kolonizacijom preseljavanjem Srba iz BiH u Vojvodinu i Slavoniju. Srbi u BiH, prepolovljeni usljed genocida, tjerani su da zaborave sve što se desilo. Radi “mira u kući”, “bratstva i jedinstva”.
Srpski krajevi u BiH koji su nosili borbu protiv fašizma (Drvar Petrovac, Krupa, Sanski Most, Ključ) sistemski su držani nerazvijeni. Nijedan objekat namjenske industrije nije tu napravljen, vojna industrija je pravljena u mjestima gdje su Bošnjaci i Hrvati bili većina (Novi Travnik, Vitez, Bugojno, Konjic).
Ekonomska zapostavljenost Srbe iz BiH tjera i u ekonomsku migraciju, za poslom odlaze u druge republike SFRJ. To sve smanjuje broj i procenat Srba u BiH.
U BiH, najviše u Sarajevo, se doseljavaju muslimani iz Raške oblasti i sjevernih dijelova Crne Gore. To povećava broj muslimana u BiH. Najveći problem za srpski narod u SFRJ i u BiH nastaje sa amandmanima na Ustav SRFJ. Decentralizacija države se završava donošenjem novog Ustava SFRJ 1974. godine, a to je posljedica veoma snažne aktivnosti vodstva SR Hrvatske, na čelu sa Savkom Dabčević Kučar i velikog broja hrvatskih komunista koji su tražili veća prava za republike u sastavu SFRJ. Vođe Hrvatskog proljeća – Maspoka su kažnjene, ali je Tito nakon tri godine ispunio sve ono što je Maspok tražio – decentralizovanu SFRJ i presumpciju nadležnosti u korist republika. Tim Ustavom iz 1974. godine SFRJ od unitarne države prelazi faktički u labavu federaciju, gdje je sve zavisilo od republika koje čine tu federaciju. SR Srbija ne može donijeti nijednu odluku bez saglasnosti autonomskih pokrajina. SR Srbija ne može donijeti odluku ni za teritoriju uže Srbije samostalno, čak i za to treba saglasnost AP.
Srbi u republikama gdje su manjina dolaze u situaciju da im drugi većinski narod može određivati sudbinu, jer je federacija SFRJ izgubila nadležnost za većinu funkcija države. Faktička vlast nad institucijama sada je u Sarajevu, Zagrebu, Podgorici, a u Srbiji čak faktička vlast je u Novom Sadu i Prištini. Ustav iz 1974. rasparčava SRFJ. U tom momentu srpski komunisti se ne bune protiv donošenja novog Ustava.
Zbog genocida u Drugom svjetskom ratu migracija Srba, a i dolaska muslimana iz Sandžaka, imamo promjenu strukture stanovništva u BiH, što završava sa popisom 1991. godine, kada Srbi čine samo 31 odsto stanovništva, od prijeratnih gotovo 45 odsto.
Srbi u BiH, a i cijeloj SFRJ, imaju negativnu ustavnu strukturu koja znači da mogu biti preglasani sistemom jedan čovjek jedan glas.
U takvoj ustavnoj strukturi SFRJ počinje raspad Varšavskog pakta, raspad SSSR, a 1990. godine u BiH i ostalim republikama su sprovedeni prvi demokratski izbori. Na vlast su došle SDA SDS i HDZ. Bilo je potpuno jasno da je rat na pragu. Slovenija je krenula u otcjepljenje, Hrvatska kupuje oružje u Mađarskoj i DDR. Hrvatska donosi novi Ustav, Srbi postaju nacionalna manjina. Srbi u Hrvatskoj u strahu od genocida dižu pobunu. Strah Srba iz Hrvatske se prenosi preko Save i Une na Srbe u banjalučkom i bihaćkom kraju. U BiH, SDA i HDZ zajedno imaju većine i u vijeću opština i vijeću građana. Mogu donijeti odluke bez srpskih poslanika.
Već krajem 1990. godine, u krajevima gdje su bili apsolutna većina, Bošnjaci kreću u vojno organizovanje.
Sredinom 1991. godine rukovodstvo SDA počinje sa formiranjem paravojnih formacija Patriotske lige BiH i Zelenih beretki, kao vojnog krila SDA. U organizaciji oružanih snaga SDA prednjačio je Sefer Halilović, školovani oficir JNA, sa službom u Đakovu.
U Đakovu, Osijeku i Vinkovcima je uspostavio dobre odnose sa lokalnim HDZ-om, preko njih stupa u kontakt sa vrhom HDZ-a u Zagrebu. U dogovoru sa HDZ-om Hrvatske prelazi u BiH da bi u Patriotsku ligu okupio muslimane spremne da zajedno sa Hrvatima krenu u rat protiv Srba.
Preko Safeta Hadžića, predsjednika SDA Novi Grad i Mirsada Čauševića stupa u vezu sa Alijom Izetbegovićem i spajaju se različite grupe koje su stvorile kostur Patriotske lige BiH. Različiti ljudi su bili zaduženi za različite zadatke. U centrali SDA Meho Karišik i Sulejman Vranj. Enver Švrakić formira patriotsku ligu za Skenderiju Širokaču i dio opštine Stari Grad, koji se nalazi na lijevoj obali Miljacke. Švrakić formira patriotsku ligu i u Travniku i Konjicu. Kerim Lončarević formira najbrojniju grupu u Sarajevu, patriotsku ligu za centralni dio Sarajeva, formira regionalne štabove i u Zvorniku i Rogatici.
Naoružanje dobijaju iz Hrvatske, a jedan dio nabavljaju u Mađarskoj i Istočnoj Njemačkoj. Sefer Halilović u serijalu “Generali” navodi: “Hrvatska je dala jedan dio oružja, jer je namjera hrvatskog rukovodstva bila da na svaki način što je moguće više prebaci rat u Bosnu i Hercegovinu”.
Halilović dalje govori: “Mi smo u rekordno kratkom roku u oktobru i novembru 1991. gotovo završili posao organizacije regionalnog štaba, opštinskih štabova, formiranje jedinica, započeli sa obukom diverzantskih i protivdiverzantskih jedinica, razvili sistem mobilizacije.
Do kraja 1991. godine je stvoreno devet regionalnih štabova i 98 opštinskih štabova patriotske lige, rađa se ilegalna jaka muslimanska vojna formacija.
Sa druge strane HDZ Hrvatske masovno naoružava Hrvate u BiH, a najekstremniji dio Hrvata u BiH, već iskusni i prekaljeni aktivisti ustaškog pokreta, je došao iz emigracije. Organizuju HVO, blokiraju kasarne u BiH, Srbe protjeruju iz Hercegovine gdje su oni većina.
Srpska strana pred rat u BiH se putem rođačkih prijateljskih i drugih veza naoružavala iz skladišta JNA. Sve je to rađeno bez ozbiljne vojne organizacije, jer je srpska strana smatrala da će ih JNA zaštititi da se ne desi 1941.
Aleksandar Vasiljević u emisiji “Nekad Bilo” RTRS-a kaže: “Postoji jedan narod koji je odlično vojnički organizovan, a relativno slabo naoružan. To su muslimani. Postoji jedan narod koji je dobro organizovan i dobro naoružan. To su Hrvati. I postoji jedan narod koji je odlično naoružan, a nikako vojnički organizovan, a to su Srbi. Oni nemaju ni svoja dokumenta ni svoje štabove. Muslimani su u 18 regija uspostavili organizaciju Patriotske lige. Nema nijedne sredine gde se Patriotska liga nije organizovala”.
u selu Mehurići kod Travnika 6. i 7. februara 1992. godine održava se savjetovanje patriotske lige, nakon tog savjetovanja Halilović piše akt “Direktiva za odbranu suvereniteta BiH”. Izjavljuje da samo na teritoriji Tuzle imaju 700 naoružanih i vojno organizovanih muslimana.
Srpski poslanici 9. januara 1992. godine, zbog očigledne namjere muslimana i Hrvata da preglasaju Srbe, proglašavaju Srpsku Republiku Bosnu i Hercegovinu, kasnije Republiku Srpsku.
Nikad nije definisano kada je tačno i gdje počeo rat u BiH. Alija Izetbegović je rekao da se mora ići na referendum i da se ne može ostati u Jugoslaviji. Preko Muhameda Filipovića kod Slobodana Miloševića je kupovao vrijeme, kupovao vrijeme koje mu je trebalo da bi se potpuno spremi za rat. Već tada je svima bilo jasno da je samo pitanje kada će početi oružani sukobi.
Tihi rat je trajao od 1945. Formalni oružani sukobi u BiH su počeli – onda kad su počeli. To je već stvar koja je dalje tekla pod kamerama i sve se uglavnom zna. Izvori problema u BiH su mnogo dublji i ne treba ih sagledavati samo od prvih višestranačkih izbora 1990. godine i rata od 1992. do 1995. Poslije tri i po godine rata i borbi, raznih pregovora pokušaja sporazuma i primirja, desio se Opšti okvirni sporazum za mir u BiH (Dejtonski sporazum). Desilo se međunarodno verifikovanje Republike Srpske.
Đorđe Radanović, predsjednik Odbora za zaštitu Srba u FBiH
Bivši načelnik Glavnog štaba Vojske Republike Srpske Manojlo Milovanović sahranjen je na rebrovačkom groblju u Banjaluci.
Vijenac ispred opštine položio načelnik OBICZ.
General Milovanović ostaće u sjećanju pripadnika lpbr Prnjavor na susrete prilikom obilaska generala Milovnovića sa članovima Glavnog štaba VRS (puk. Gvero, puk Tolmin i dr.) komandu 2. ozrenske lake pješadijske brigade u Vozući, 1993. godine. Kojom prilikom je razgovarao sa komandantom 3.pb lpbr Prnjavor. Drugi susret održan je u maju 1995. godine na IKM 1.KK na ratištu u Orašju sa komandantom i NŠ lpbr Prnjavor.
21.9.2019.
PARASTOS I POMEN POGINULIM PRIPADNICIMA VOJSKE REPUBLIKE SRPSKE IZ MJESNE ZAJEDNICE GORNJI SRĐEVIĆI, SRBAC
g,Srđevići 21.9.2019.
Kod spomenika u blizini osnovne škole u Gornji Srđevićima 21.9.2019. godine u 12.00 časova , organizovan je pomen, parastos i obilježavanje godišnjice od otkrivanja spomenika poginulim pripadnicima Vojske Republike Srpske iz mjesne zajednice Gornji Srđevići, koji svoje živote položiše za Republiku Srpsku, za slobodu svojih porodica, za našu slobodu i slobodu ovih prostora.
Velika Ilova, kapela
Prastosu su prisutvovali načelnik OBICZ , predsjednik Boračke organizacije opštine Prnjavor predstaviici mjesne boračke organizacije Velika Ilova.
Dani sjećanja, u pomen svim srpskim žrtvama stradalim u ratovima tokom 20. vijeka, koji su ove godine posvećeni stradanju Srba u zapadnokrajiškim opštinama 1995. godine, održani su u Drvaru u petak, 13. septembra,plato ispred Radničkog domna u 19.00 časova, pod pokroviteljstvom Vlade Republike Srpske.
Više od 120.000 ljudi protjerano iz zapadno-krajiških opština nakon hrvatske vojne operacije „Oluja“ u Kninskoj Krajini u operacijama „Maestral“, „Јužni potez“ i „Sana“ 1995. godine.
U ovim operacijama na Republiku Srpsku ubijeno 1.660 ljudi, od kojih 571 civil, starci, žene i djeca, a još se za većinom traga. Najveća srpska masovna grobnica pronađena je u Mrkonjić Gradu sa 181 tijelom
U delegaciji opštine bili su načelnik OBICZ i predsjednik, stari i novi Boračke organizacije opštine Prnjavor.
I ove godine u sklopu Projekta banjske rehabilitacije ratnih vojnih invalida i članova porodica poginulih boraca Odbrambeno – otadžbinskog rata Republike Srpske, koji provodi Ministarstvo rada i boračko – invalidske zaštite, 12 lica sa područja opštine Prnjavor putuje 1.septembra na desetodnevni tretman ove godine u banju Kulaši kod Prnjavora. Polazak je planiran u 8 časova i 30 minuta ispred stare zgrade Opštinske uprave opštine Prnjavor, a povratak 12.septembra u 10 časova ispred banje Kulaši.
Komisija za izbor korisnika banjske rehabilitacije, pri Odjeljenju za boračko-invalidsku i civilnu zaštitu nakon provedenog javnog konkursa sačinila je listu izabranih korisnika, na koju je saglasnost dalo Ministarstvo rada i boračko invalidske zaštite. Sredstva za prevoz izabranih korisnika obezbijeđena su u opštinskom budžetu. Projektom banjske rehabilitacije ratnih vojnih invalida i članova porodica poginulih boraca Odbrambeno-otadžbinskog rata RS biće obuhvaćeno do 600 osoba, a opštini Prnjavor je pripalo 12 mjesta. Realizacija Projekta banjske rehabilitacije je počela 1. maja i trajaće do 30. septembra, a odlazak korisnika se odvija u smjenama svakih deset dana po utvrđenim spiskovima.(opština Prnjavor)
2018.
1.9.2021. godine u 9.30 sati ispred stare zgrade opštine otputovali su na banjsku rehabilitaciju 12 korisnika prava na zadravstvenu zaštitu i banjsku rehabilitaciju po zakonu o pravima boraca..,
Ovo je 22 ispraćaj korisnika prava sa područja opštine u finansiranju Ministarstva rada i boračko-invalidske zaštite Vlade Republike Srpske.
20.7.2019.
Sahranjen Dobrinko Dvorančić poginuli pripadnik VRS 27.maja 1995. godine
Danas je na mjesnom groblju u Orašju, uz vojne počasti, sahranjen Dobrinko Dvorančić, pripadnik 1.čete 2. pješadijskog bataljona, Lake prnjavorske pješadijske brigade, nestao u vrijeme velike neprijateljske ofanzive na Ozrenu, mjesto Podcijelovu u rejonu kote Hunke na pravcu Livada ,27.5.1995. godine, opština Zavidovići.
Od oca Radivoja i majke Perse, trerće najmlađe muško dijete, rođen 26.septembra 1967. godine.
U VRS otišao je sa samo 25 godina života.
Kao borac VRS u borbenim dejstvima učestvovao je i njegov brat Veselko
Ostala je majka Persa, brat Milanko i Veselko i sestra Dobrila.
Iz obraćanja u ime opštine Prnjavor i Boračke organizacije opštine Prnjavor.
Ostalo je još 30 nestali pripadnik VRS sa područja opštine Prnjavor i 19 pripadnika prnjavorske lake pješadijske brigade,.
Prođe 30 Petrovdana, a nema kazne za zločine nad Srbima u ZalazjuBANjALUKA – Na Zalazju kod Srebrenice danas je služen parastos kod Spomen-kosturnice ubijenim i poginulim u dva posljednja rata, prislužene su svijeće za pokoj duša 69 poginulih i 22 zarobljena pa ubijena Srbina na Petrovdan 1992. godine i položeno cvijeće na spomen-obilježje povodom obilježavanja 30 godina od ovog velikog srpskog stradanja.Članovi porodica poginulih i nestalih ogorčeni na pravosuđe kažu da prođe 30 Petrovdana, a pravde za ubijene Srbe nema, ali i da vjeruju da zločince neće zaobići Božija pravda.Dragica Lazarević, koja je ostala bez dva brata i još nekoliko srodnika na Petrovdan 1992. godine, kaže da boli nepravda koju pravosuđe čini, ali još više je zaboljelo uklanjanje fotografija ubijenih Srba postavljenih pored puta u Bratuncu.- Kome to smeta i ko je i zašto naredio da se te slike uklone – pita Lazarevićeva.Ona kaže da poštuje sve žrtve, ali da treba da i drugi poštuju srpske žrtve ukoliko ima želje za zajedničkim životom u BiH.
– Bez procesuiranja zločinaca nema povjerenja i pomirenja jer nisu se Srbi sami pobili. Zna se ko je to uradio – ističe Lazarevićeva.
Staka Cvjetinović je takođe, ogorčena na rad haškog i pravosuđa BiH.
– Muž Ivan nestao je ovdje na Zalazju prije 30 godina, nađeni su posmrtni ostaci i sahranjeni nakon 20 godina. Za njega i ostale koji su živi zarobljeni pa ubijeni u Srebrenici još niko nije odgovarao, iako postoje svjedočenja i očevici su davali izjave, ali oni koji odlučuju to omalovažavaju – kaže Cvjetinovićeva.
Ona ističe da su joj bivše komšije Bošnjaci pričali da su njenog muža unakaženog doveli u Srebrenicu i „vodali ulicama da pokažu kako izgleda ćetnik“.
– Ubijen je u logoru, a niko odgovarao nije. Nema pravde za Srbe i mladima treba prenositi šta se dešavalo, da znaju da im se to ne ponovi – rekla je Cvjetinovićeva.
Veljko Vasić teško je ranjen na današnji dan prije 30 godina na Zalazju i ostao je invalid.
– Na nas 40 napalo je više od 1.000 vojnika oko 9.00 časova. Nastao je haos. Ranjen sam i ostao u potkrovlju jedne kuće. Niko za to nije odgovarao, a moj ostatak života kao invalida izgubio je smisao – priča Veljko pokazujući na fotografije ubijenih poznanika i poginulih saboraca postavljenih pored prilaza spomen-obilježjima na Zalazju i pitajući hoće li iko za to odgovarati, kao i da li je pravda dostižna za Srbe.
Tog tragičnog Petrovdana jake muslimanske snage iz Srebrenice pod komandom ratnog komandanta u Srebrenici Nasera Orića nastavile su sistematsko i plansko etničko čišćenje Srba u ovoj i susjednoj bratunačkoj opštini započeto u aprilu 1992. godine, kada su upale u više srpskih sela ubijajući, pljačkajući i paleći sve što su stigle.
Osim 69 poginulih na Petrovdan 1992. godine, nestala su i zarobljena još 22 Srbina od kojih se 10 i dalje vodi kao nestalo, a veliki broj je ranjen.
Nakon mučenja i zlostavljanja u srebreničkim logorima svi su ubijeni, a posmrtne ostatke njih 10 slučajno je pronašao tim za traženje nestalih iz Tuzle 10. juna 2011. godine u Zalazju, prilikom traženja muslimanskih žrtava.
Poslije više od godinu dana ti posmrtni ostaci su identifikovani i sahranjeni 2012. godine na Petrovdan, dva su pronađena i sahranjena ranije, a za još 10 Srba nestalih tog dana i dalje se traga.
Članovi porodica poginulih boraca VRS i civilnih žrtava rata juče su uz regionalni put Bratunac – Potočari postavili fotografije 3.267 srpskih civila i vojnika iz srednjeg Podrinja ubijenih i poginulih u proteklom ratu s ciljem da se međunarodnim zvaničnicima ukaže da su na ovom području stradali i Srbi i da su nad njima počinjeni mnogi zločini za koje niko nije odgovarao.
Pomen se daje svih 3.267 srpskih žrtva iz srednjeg Podrinja i Birča u proteklom ratu od 1992. do 1995. godine, a organizuje se povodom 30 godina od velikog stradanja Srba na Petrovdan 1992. godine u selima oko Srebrenice i Bratunca, kada je ubijeno 69 i zarobljeno 22 vojnika i civila, od kojih niko nije preživio.
Na ratištu u opštini Bratunac učestvovali su ratne jedinice 27. motorizovane brigade 1. KK VRS . U borbama u rejonu brda Kunjarac u borbama za bazen, opština Bratunac dana 16.12.1992. godine, poginuo je vojnik Knežević Željko, iz Smrtića, opština Prnjavor, pripadnik izviđačke jedinice Jude iz 1.mtb, a jedan pripadnik je ranjen.
Kunjarac
Slavica Nastić bolničarka 1.mtb priča o strahotama rata na Bratunačkom ratištu 1992. godine
30 godina od formiranja i ratnog puta 1.mtb 27.mtbr VRS Derventa
ZABILJEŽENO FOTO OBJEKTIVOM
Ratni put 1.motajičkog bataljona 27.mtbr zabilježen je, manje-više u nekoliko novinskih članaka, knjiga (npr.Hranioci ratnika, Nedeljko Sančanin, Laktaši 2008.), video materijala, kroz bilten 27.mtbr, fejzbuk stranicu 27.mtbr Soko, Naš zavičaj Prnjavor, list Glas borca lpbr, veb sajt: lpbr-prnjavor.info i dr.
Milan Bojić
21.6.2022. godine sahranjen Milan Bojić iz Prnjavora, komandir 3. pješadijske čete 1.mtb, motajičkog, 27.mtbr Derventa VRS.
1.aprila 1996. godine lpbr Prnjavor i 1.mtb 27.mtbr zvanično mijenja naziv u novu 107.pbr i to u sklopu reorganizacije VRS.
1996.
Krajem marta 1996. godine uslijedila je masovna demobilizacija boraca prnjavorske brigade i jedinica 27.mtbr VRS sa područja opštine Prnjavor, nakon koje komanda Prvog korpusa naređuje spajanje ove dvije brigade u jednu koja sada dobija formacijski naziv 107. pješadijska brigada, sa vojnom poštom broj 2210 Srbac.
Tako je u prvoj polovini marta 1996. godine formirana komanda 107. pješadijske brigade na čijem čelu su bili komandant pukovnik Miodrag Suvajac i načelnik štaba potpukovnik Gojko Starčević. Po novoj formaciji su formirani i komanda stana, vod veze, izviđački vod i četa vojne policije koji su i nadalјe ostali popunjeni lјudstvom u skladu sa formacijom, oficira 36, podoficira 16 i vojnika 667 ukupno 719, sa mobilizacijkim zborištem u s. Velika Ilova, dok su pozadinske i pješadijske jedinice bile popunjene samo potrebnim brojem lјudstva za održavanje i čuvanje naoružanja i materijalno-tehničkih sredstava. Komanda Brigade sa prištapskim jedinicama se izmiješta na lokaciju u gradu Srbac, a IKM za Prnjavor u staroj zgradi komnade lpbr, a preostali dio lјudstva i jedinica na lokaciju kasarne u Sitnešima, Srbac i Dobroj vodi i Šibovskoj. Sva skladišta naoružanja, minsko-eksplozivnih sredstava i ostalih materijalno-tehničkih sredstava su bila neprekidno obezbjeđivana naoružanom čuvarskom službom i pod stalnom kontrolom komande Brigade.
Naređeno je da se gašenje ratnih sastava jedinica i demobilizacija svih rezervnih starješina i vojnih obveznika izvrši do 19.6.1996. godine, a za funkcionisanje jedinica (izrada planskih dokumenata za obuku i mobilizaciju rezervnog sastava, vođenje personalne dokumentacije, smještaj, održavanje i čuvanje naoružanja i materijalno-tehničkih sredstava i dr.) trebalo je da se pobrinu predratna profesionalna vojna lica JNA i TO. Sve predviđene aktivnosti obavlјaju uz angažovanja rezervnih starješina i vojnih obveznika koji su ostali kao profesionalna vojna lica.
107.pbr, kasarna Sitneši.
Ratne starješine lpbr postali aktivni poručnici: Segić, Popović, Krajišnik, Mišić, Vukić i pozadi Čubrilović, kasarna Sitneši 1997. godine. 1.pb- motajički bataljon.
Brojno stanje 1.mtb 27.motorizovane brigade 1.KK VRS Derventa
Prema prikupljenim podacima brojno stanje bataljona na rasporedu bilo 1408 pripadnika, od mobilizacije 5.10.1991. godine do preformacije (1.5.1996.) formiranjem 1.pb 107.pb 1.K VRS[1] sa područja opštine.
1817 boraca prošlo kroz bataljon,
Prosječno mjesečno učešće od 1408 raspoređenih pripadnika iznosi preko 20 mjeseci učešća u ratu u bataljonu, 31 pripadnika poginulo.
Organizaciono-formacijska struktura bataljona je 719 po formaciji JA četnog sastava: 3 pješadijske-motorizovane čete sa četama za podršku, komandom , vodom pvo, prištabskim jedinicama ( veze, izviđačka i vojnu policiju) i pozadinski vod.
Tabela1. Broj raspoređenih u 1.mtb po godinama rata
Grupa
1992
1993
1994
1995
1996
popunjeno
sleduje LF
sleduje
popuna
Vojnici
511
347
202
163
5
1228
667
93%
87%
Podoficiri
55
36
28
15
1
135
16
2%
10%
Oficiri
22
12
3
8
45
36
5%
3%
Ukupno
588
395
233
186
6
1408
719
100%
100%
Slika 1. Broj raspoređenih pripadnika 1.mtb prema kategoriji vojnih lica,
Na grafikonu se vidi da broj raspoređenih sve manji i da je naveći nivo dostigao u početku rata, odnosno mobilizacije.
Osim što je došlo do smanjenja popune u ratne jedinice, povećava se i razlika između kategorija vojnih lica, što je razumljivo, jer je ratna fomacija mtb znatno veća kod vojnika
Na linijskom dijagramu
Prikaz kretanja mobilizacije u početku rata i kretanje popune po godinama mobilizacije.
Popuna u 1992.g je duplo veća u odnosu na 1994. g, a višestruko veća od popune iz 1995. i 1996. godine
Slika 3. Struktura raspoređenih pripadnika 1.mtb prema kategoriji vojnih lica- učešća
Organizaciona šema 1.mtb
Brojno stanje mtb prema kategoriji i nižim jedinicama
Niža jedinica
vojnici
podoficiri
oficiri
Ukupno
%
Komanda
7
12
15
34
2,41%
ov i ovp
38
5
1
44
3,13%
1.pč
239
22
2
263
18,68%
2.pč
239
16
9
264
18,75%
3.pč
329
29
5
363
25,78%
4.pč
114
14
3
131
9,30%
čmb120mm
28
4
32
2,27%
poč
24
8
3
35
2,49%
vmb82mm
23
4
1
28
1,99%
lparv
28
3
2
33
2,34%
pozv
159
18
4
181
12,86%
Ukupno
1228
135
45
1408
100,00%
[1] Po ličnoj formaciji mtb sleduje 719 pripadnika,
u toku marta 1996. godine uslijedila je masovna demobilizacija boraca teslićkih brigada i 27.mtbr nakon koje komanda Prvog korpusa naređuje spajanje ove dvije brigade u jednu koja sada dobija formacijski naziv 105. pješadijska brigada. Isto tako, spajanjem prnjavorske lake pješadijske brigade i ljudstva iz 27.mtbr sa područja opštine formira se 107. pješadijska brigada, sa vojnom poštom broj 2210 Srbac.
Tako je u prvoj polovini marta 1996. godine formirana komanda 107. pješadijske brigade na čijem čelu su bili komandant pukovnik Miodrag Suvajac i načelnik štaba potpukovnik Gojko Starčević. Po novoj formaciji su formirani i komanda stana, vod veze, izviđački vod i četa vojne policije koji su i nadalјe ostali popunjeni lјudstvom u skladu sa formacijom, oficira 36, podoficira 16 i vojnika 667 ukupno 719, sa mobilizacijkim zborištem u s. Velika Ilova, dok su pozadinske i pješadijske jedinice bile popunjene samo potrebnim brojem lјudstva za održavanje i čuvanje naoružanja i materijalno-tehničkih sredstava. Komanda Brigade sa prištapskim jedinicama se izmiješta na lokaciju u gradu Srbac, a IKM za Prnjavor u staroj zgradi komnade lpbr, a preostali dio lјudstva i jedinica na lokaciju kasarne u Sitnešima, Srbac i Dobroj vodi i Šibovskoj. Sva skladišta naoružanja, minsko-eksplozivnih sredstava i ostalih materijalno-tehničkih sredstava su bila neprekidno obezbjeđivana naoružanom čuvarskom službom i pod stalnom kontrolom komande Brigade.
Naređeno je da se gašenje ratnih sastava jedinica i demobilizacija svih rezervnih starješina i vojnih obveznika izvrši do 31 . 6. 1996. godine, a za funkcionisanje jedinica (izrada planskih dokumenata za obuku i mobilizaciju rezervnog sastava, vođenje personalne dokumentacije, smještaj, održavanje i čuvanje naoružanja i materijalno-tehničkih sredstava i dr.) trebalo je da se pobrinu predratna profesionalna vojna lica JNA i TO. Sve predviđene aktivnosti obavlјaju uz angažovanja rezervnih starješina i vojnih obveznika koji su ostali kao profesionalna vojna lica.
1996.
Reorganizacom VRS od 27.mtbr VRS fromirana je 327.pbr 3.K VRS
Ratni put 27.mtbr 1.KKVRS
Stvarana i reorganizovana uporedo sa izvođenjem borbenih dejstava na širokom frontu, 27.mtbr 1.KK VRS, bila je izložena dejstvu neprijatelja, što je otežavalo njen tačtički položa. I pored brojnih problema , a posebno problema za popunu jedinica brigade, ona je izrasla u jaku i respektivnu snagu, kakva je ostala do kraja rata.
Ratni put ove brigade je veoma težak. Nakon uspješno izvršenih zadataka na derventsko-brodskom ratištu u sklopu operacija za oslobađanje Dervente i Broda i proboj koridora, brigada je prebačena na maglajsko-zavidovićko ratište, a nakon toga na teslićko ratište.
Brigada je vodila borbu na prostoru Bišnje, Rabića, Babino brdo, Bijelo brdo, Kostreš, Obodni kanal, Vlasenica, Bratunac, Svjetliča, Vozuča, Kremen, Nekolje, Viniše, Vučja planina, Balabanovac, Kosovnjak, Jezera, Brićevac, Bihač, Sanski Most, Mrkonjić Grad ..
Poginulo je 456 pripadnika brigade, 1280 ranjenbih boraca, kao i 10 boraca koji se još vode kao nestali.
Za bespoštednu borbu i zaštitu srpskog naroda i očuvanje teritotija RS brigada je odlikovana Karađorđevom zvijezdom drugog reda, a za požrtvovanost njenih pripadnika u odbrani Teslića, SO Teslić dodijelila je 327.pbr Zlatnu plaketu. ( Srpska Vojska, juni 2000.).
Povodom Dana VRS i Dana obilježavanja 327.mtbrJA, odnosno 27.mtbr1.KKVRS i osinjske lake pješadijske brigade , 12.5.2018. godine, o ratnom putu brigada, rečeno je:
brigada je jedna od najvećih brigada VRS. Široj javnosti bila je poznata kao Derventska ili kao 327. motorizovana brigada, a nastala je 13. maja 1992. godine. Objedinjenih, pisanih i javnosti dostupnih tragova o nastanku, djelovanju i kraju brigade nažalost nema, ali građe još uvijek ima na sve strane, a najviše u glavama neposrednih aktera nastanka i ratnog puta brigade.
Prvi komandant brigade, nakon 13. maja 1992. godine, bio je potpukovnik Ratko Grahovac. Nakon Grahovca, komandanti brigade bili su pukovnik Trivo Vujić, koji je poginuo 30. juna 1992. godine, zatim potpukovnik Stanko Baltić, pukovnik Boško Peulić, a poslјednji ratni komandant bio je pukovnik Rajko Radulović. Na čelu brigade u dva navrata bio je i potpukovnik, kasnije general, Ljubomir Obradović, koji je tu dužnost obavlјao s pozicije načelnika štaba brigade.
Formacija brigade se mijenjala u zavisnosti od potreba i stanja na terenu, a kraj rata dočekala je sa četiri motorizovana batalјona, nekoliko samostalnih četa, te ostalim jedinicama. Borci su bili iz Dervente, Broda, Prnjavora, Banja Luke i mnogih drugih mjesta, te jedan broj dobrovolјaca iz Srbije, a u sastavu brigade bila je i četa ”Meša Selimović”, koju su uglavnom činili Bošnjaci iz Dervente i Broda.
Sve zadatke koji je pred brigadu postavila nadležna komanda, borci su izvršili, a učestvovali su u operacijama ua proboj koridora, oslobođenje Dervente, zatim na ratištima kod Gradačca, Doboja, Vlasenice, Zavidovića, Maglaja, Teslića, Sarajeva, Bihaća, Klјuča, Sanskog mosta… Za doprinos očuvanju srpskog naroda i nastanku Republike Srpske odlikovana je Karađorđevom zvijezdom drugog reda.
Tokom četiri ratne godine, prema nepotvrđenim informacijama, 438 boraca ove brigade izgubilo je živote i skoro svaki drugi pripadnik je ranjen, a brigada je odlikovana ordenom Karađorđeve zvijezde
Osinjska brigada nastala je na temelјima osamnaeste partizanske brigade, a formirana je s cilјem izvođenja odbrambenih zadataka. U sastav brigade ušli su dobrovolјci iz sela Pojezna, Donji i Gornji Cerani, Donja i Gornja Osinja i Crnča.
Prvi ratni zadatak brigada je dobila 22. marta 1992. godine, a radilo se o odbrani srpskih naselјa na liniji dugoj 22 kilometra: Kaurska obala — Tešića bare — Tomasovo brdo — Kneževići — Malojčani — Mišinci (Cer) — Čolno brdo (Mala Sočanica) — isklјučno Torine (Tisovac). Komandu brigade činilo je svega osam rezervnih oficira među kojima je najstariji bio kapetan prve klase. U junu za komandanta brigade dolazi aktivno vojno lice s činom majora. U nastavku ratnog puta brigada je učestvovala u borbama za oslobađanje Dervente i proboj koridora, kao i na mnogim drugim ratištima na kojima je dala ogroman doprinos u stvaranju Republike Srpske. Izgubila je 104 borca, a više od 600 boraca je teže i lakše ranjeno. Brigada je odlikovana Medalјom Petra Mrkonjića, a 1. marta 1994. godine lјudstvo je integrisano u 27. brigadu.
27.mtbr u zoni odgovornosti 2.teslićke lake pješadijske brigade
Iako je formiranje Druge teslićke lake pješadijske brigade i zaposjedanje zone odgovornosti koja joj je bila dodijelјena, kako je već rečeno, trajalo nekoliko mjeseci, ona je „u hodu” stavlјena u borbenu funkciju i od prvog dana je uspješno izvršavala svoj osnovni zadatak — odbranu položaja na južnom dijelu teslićkog ratišta. Srećna okolnost je to da većih napada neprijatelјskih snaga, u tom početnom periodu, na pravcima odbrane Brigade nije bilo, ali je otvaranje strelјačke vatre po položajima jedinica brigade bilo svakodnevno, tu i tamo „začinjene” i sa nekoliko minobacačkih projektila.
PORUКA NEPRIJATELJU: NA VAŠEM PUTU UVEК STOJI „STOP“ (sa fejzbuk 27.mtbr)
Zona odgovornosti 27. Mtbr. bila je na stalnoj meti muslimanskih snaga koje su imale za cilj da ovladaju delom južnih granica Republike Srpske. Na tom putu u čvrstu odbranu stali su im hrabri borci borci ove brigade. O tome najbolje govore borbena dejstva u 1995. godini. Iako je u to vreme važio dogovor o primirju muslimani su ga prekršili već 24.2.1995. godine. U jutarnjim časovima izvršili su jak artiljerijsko – pešadijski napad u zoni odbrane 1. i 2. bataljona 27. Mtbr. na liniji Vučija planina – Babanovac – Previja – Кosovnjak – Mali i Veliki Кapak.
Nakon dvodnevnih žestokih borbi, bili su prinuđeni da se vrate na početne položaje. Naneseni su im veliki gubitci u ljudstvu. Iz ove bitke muslimani nisu izvukli pouku pa su već 7.4.1995. godine napali na položaj odbrane 1. bataljona 27. Mtbr. Uspeli su da ovladaju objektom Кulašica. Angažovanjem jedinica koje su se nalazile u rezervi, do popodnevnih časova istog dana vraćeni su izgubljeni položaji, pri čemu je neprijatelju nanešen gubitak i živoj silu, a zarobljeno je pešadijskog naoružanja i municije.
Dana 28.04.1995. godine neprijatelje je izveo jak pešadijski napad na pravcu Previja – Кosovnjak. Napad je išao iz dva pravca. Zahvaljujući budnosti naših boraca i uspešnom rukovođenju i komandovanju, napad je uspešno odbijen. Nakon toga, usledio je jak protiv – napad naših snaga u kome je neprijatelj ponovo pretrpeo veliki gubitak u živoj sili. Neprijatelj je bio najaktivniji u maju.
Već 7.5.1995. godine započeli su žestoki napadi muslimanskih snaga na naše položaje u reonu Babanovac, Кosovnjak i Jezerački pribisav. Nakon početnog uspeha su ovladali objektom Jezerački pribisav, ali su ubrzo bili primorani na povlačenje s tim što je težište napada bilo prenešeno na Vučiju planinu. Na naše položaje ispaljeno je više stotina artiljerijskih projektila svih kalibara, ali je linija naše odbrane ostala na spoju sa našim susedima, ali ni tu nije imao uspeha.
Jedan od najžešćih napada na objekat Braćevac, izveden je 22.5.1995. godine. Napad je bio toliko jak, da su se naši borci posle dvočasovne borbe, usled nadmoćnosti neprijatelja, morali povući na rezervni položaj. Neprijatelj je uspeo da ovlada objektima Braćevac i Zečija glava. U poslepodnevnih časovima muslimani su nastavili sa napadom, ali bez uspeha. Naše snage su se konsolidovale i sadejstvu sa 2. Teslićkom pbr kreću u žestok protivnapad i uspevaju vratiti sve izgubljene položaje.
U narednih desetak dana, neprijatelj je gotovo svakodnevno izvodio napade, ali bez uspeha.
14.7.1995. godine uspevaju ovladati delom objekta Trogir, ali su se morali povući.
Već 3.8.1995. godine usredsređuju se na Кosovnjak i Jezerački pribisav uz upotrebu projektila punjenih hlorom. Početni uspeh koji je ostvario, nije zbunio naše borce. Neprijatelj je uspješno odbijen. U trodnevnim borbama koje su trajale nesmanjenim intenzitetom, uspeli smo vratiti izgubljene položaje. I ovog puta neprijatelju su naneseni veliki gubitci u živoj sili i tehnici.
Vučija planina 30.9.1995. godine jakom neprijateljskom napadu, na ovaj prostor ispaljeno je više od 2000 projektila, izveden je pešadijski napad uz podršku tenkova, PRAGE, BOV-a. Neprijatelj uspeva ući u zonu naše odbrane. Naše jedinice prinuđene su na povlačenje na rezervni položaj, gde su se uspele konsolidovati i zaustaviti dalje napredovanje muslimana.
U toku noći izvršeno je pregrupisavanje snaga. Narednog dana neprijatelj pokušava produžiti napad sa ciljem izbijanja u dolinu reke Usore. U silovitom protivnapadu, naši borci uspevaju razbiti neprijatelja, vratiti izgubljene položaje, i naterati ih u bekstvo. Tada su zarobljena dva tenka, PRAGA i BVP. Cilj ovog napada bio je izbijanje u s. Blatnica i dalje prema gradu Teslić.
Na tom putu postavljen im je znak „STOP“. Prekaljeni borci 27. Mtbr. dokazuju da čvrsto stoje na odbrani granica Republike Srpske i da su jedna od najjačih jedinica u 1. Кrajiškom korpusu.
(Tekst iz novina)
R-F Fotografija R.B: 61.
Prvi jači napad neprijatelјske snage su izvele 22.5. 1995. godine oko devet časova iz pravaca Ravne rijeke i Debele kose i to u zoni spajanja Druge teslićke i 27. motorizovane brigade. Na udaru su bili položaji u rejonima Mali Kragulјac, Zečija glava i Braćevac. Odmah po ispolјavanju dejstava, komanda brigade je u napadnuti rejon uputila rezervne snage i ojačala odbrambene položaje tako da je aktivnom i upornom odbranom neprijatelјski napad odbijen. Međutim, uz razmjenu jake pješadijske i artilјerijske vatre, koja je trajala cijeli dan, neprijatelјske snage su uspjele ovladati dijelom linije odbrane 27. motorizovane brigade[1] od Braćevca do Javorske kose. Narednog dana neprijatelske snage nastavlјaju sa napadima na navedenim pravcima, a cilј im je ovladavanje objektima Zečija glava, Smolin i Mali Kragulјac. Ovaj put napadu takođe prethodi jaka artilјerijska priprema, a potom se smjenjuju pokušaji pješadijskih proboja kroz našu liniju odbrane u više uzastopnih talasa. U jednom od tih pokušaja neprijatelј uspijeva da potisne borce naše jedinice sa položaja na Zečijoj glavi prema Velikom Smolinu. U toku noći izvršeno je uvezivanje linije odbrane sa susjednom jedinicom 27. motorizovane brigade pravcem Veliki Smolin-Bukovačka kosa-kota 828, a istovremeno su vršene radnje na pripremi snaga za izvođenje protivnapada sa cilјem vraćanja izgublјenih položaja. Narednog dana (24. maja 1995. godine), uz snažnu artilјerijsku pripremu i uvođenje posebno formiranih grupa boraca, izvršen je protivudar u pravcu Zečije glave i nakon višesatne borbe, u kojoj je došlo do žestoke razmjene strelјačke vatre, oko 16.15 časova neprijatelј je bio prinuđen da položaje na Zečijoj glavi ponovo preda pod kontrolu naših jedinica. Istina, oko sat vremena nakon povlačenja sa Zečije glave, neprijatelјske snage su pokušale izvršiti kontraudar i još jednom se vratiti na taj položaj, ali im to nije pošlo za rukom. U ovim trodnevnim borbama Brigada je imala petnaest ranjenih boraca.
Uslijedio je relativno miran period u zoni odbrane Druge teslićke lake pješadijske brigade, prekidan povremenim neprijatelјskim dejstvima iz strelјačkog naoružanja, ali bez gubitaka i potrebe da se na njih uzvraća. Tako je bilo sve do 18. 7. 1995. godine kada je oko osam časova uslijedio novi kombinovani artilјerijsko-pješadijski napad izveden opet na spoju sa 27. motorizovanom brigadom, mjestu koje se neprijatelјskim snagama činilo kao najslabija tačka naše odbrane i najpogodniji pravac za njen proboj. Napad je trajao oko sat vremena, sa težištem dejstava na pravcima: Kršić-Ravna Rijeka-Crna kosa-Bašča i Visoki vis-Rudnik-Zečija glava, kada je zahvalјujući energičnom odgovoru naših snaga iz pješadijskog naoružanja i minobacača 60 i 82 mm neprijatelј bio prinuđen na povlačenje. Novi napad je uslijedio oko 12.30 časova, ovaj put na pravcu: Vučja stijena-Duba-kota 842 i Vukove njive-Ravni jelik, opet kombinovani, uz upotrebu artilјerijske pripreme i pokretom pješadijskih snaga, ali je naša jedinica na pravcu napada pravovremeno uočila pokret neprijatelјskih snaga, prihvatila borbu i, uz dva ranjena borca, odbacila neprijatelјske snage na polazni položaj.
Opet je uslijedilo zatišje sve do 4. 8. 1995. godine kada oko 9.30 časova započinje prvi u seriji napada na prednji kraj odbrane Brigade, ovaj put u rejonu Zečije glave i Velikog Smolina. Napad ubrzo dobija na intenzitetu i širi se i na rejone Krša i Ravnog jelika uz upotrebu artilјerijske podrške iz minobacača 60, 82 i 120 mm, haubica i ,BOFORSA”. Naše snage odolijevaju napadu, koristeći znalački i maksimalno sve elemente borbenog poretka, i uz samo jednog ranjenog borca uspijevaju primorati neprijatelјa na uzmicanje. Ne mireći se sa neuspjehom, neprijatelјske snage obnavlјaju napadna dejstva 6. 8. 1995. godine u popodnevnim časovima, negcje oko 15.30 časova. Ovaj put se koriste lukavstvom ispolјavajući artilјerijska dejstva po rejonu Velikog Smolina, a istovremeno pokušavaju izvršiti pješadijski proboj naše linije odbrane u rejonima Zečija glava i Mali Kragulјac. Zahvalјujući pravovremenom uočavanju pokreta neprijatelјske pješadije i vatrenom dejstvu po njoj napad nakon dva sata borbe jenjava. Novi napad je uslijedio 9. 8. 1995. godine oko 9.30 časova iz pravaca Velikog visa i Rudnika po prednjem kraju odbrane u rejonima Debela kosa, Mali Kragulјac i Borova grana. Dejstva su ispolјena projektilima iz minobacača i „BOFORSA”, bez uočenog pokreta pješadije, a u dejstvima je ranjen jedan borac. Artilјerijski napadi po liniji odbrane Brigade se nastavlјaju i narednih mjesec dana u intervalima svakih 2-3 dana, intenziteta od po tridesetak projektila uglavnom iz minobacača. Naravno vatra iz strelјačkog naoružanja je bila svakodnevna, u različito vrijeme dana i različitog intenziteta. Gubitaka od ovih dejstava nije bilo. Slјedeći jači i konkretniji napad neprijatelј izvodi 20. 9. 1995. godine u vremenu između 12.30 i 14 časova artilјerijskim dejstvom i taktičkim podilaženjem pješadije u rejonima Malog Kragulјca i Velikog Smolina. Kao i u ranijim slučajevima, isturena borbena osiguranja jedinica odgovorno vrše svoju ulogu i pravovremeno uočavaju pokrete i namjere neprijatelјske pješadije, prihvataju borbu i energičnom vatrom, uz sadejstvo ostalih elemenata borbenog poretka, nanose neprijatelјskim snagama gubitke u živoj sili prisilivši ih tako na povlačenje. U ovoj borbi ranjeno je i pet naših boraca.
Opet je uslijedilo malo zatišje do 30.9.1995. godine kada je u vremenu od 16.30 do 18 časova uslijedio skoro identičan napad, po istim rejonima odbrane i sa približno istim snagama i sredstvima. Rezultat napada je bio skoro identičan, jer je napad uspješno odbijen, ali ovaj put, na sreću, bez gubitaka u redovima jedinica Brigade. Manji napadi su zabileženi i 1. odnosno 5. oktobra 1995. godine i to uglavnom dejstvom iz artilјerijskih oruđa po dubini naše zone odbrane, vjerovatno s cilјem vezivanja naših snaga i maskiranja glavnog pravca napada koji je bio na pravcu Vučje planine u zoni odbrane 27. motorizovane brigade. Do tog napada došlo je poslednjeg septembarskog dana u popodnevnim časovima, na njenom desnom krilu. Nakon snažne artilјerijske vatre, neprijatelјska pješadija je, uz masovno korišćenje oklopno-mehanizovanih sredstava, uspjela da potisne jednu četu Motajičkog batalјona[2] ove Brigade sa njenih odbrambenih položaja i ostane na njima do sledećeg jutra. Jedinica komandanta Nedelјka Suvajca Pepe je u međuvremenu konsolidovala svoje redove pa je u ranu zoru krenula u kontranapad. Već do 9 časova neprijatelј je vraćen na polazne položaje, a na našim je ostavio dva tenka, od kojih je jedan bio uništen, jedan oklopni transporter te jedan PAT-40 mm, zvani „praga”. Bio je to i definitivni krah njihove ofanzive na teslićkom ratištu.
BITКA NA VUČIJOJ PLANINI – TESLIĆКO RATIŠTE 30. SEPTEMBRA i 1. OКTOBRA 1995. GODINE, SA NAJVIŠIM VRHOM NADMORSКE VISINE OD 1378 METARA. (fejzbuk27.mtbr)
Rejon Vučije planine držali su pripadnici 1. bataljona – 27. Mtbr. levi sused je bio 2. bataljon – 27. Mtbr. a desni kotorvaroška lpbr.
Pre i za vreme napada nad našom linijom nadleće avijacija NATO-a, neprijatelj je izvršio jak artiljerijsko – pešadijski napad, napad je otpočeo u 14:00 časova na plato Vučije planine, uz upotrebu pet tenkova, borbeno vozilo pešadije (BVP M-80), oklopno vozilo ( M53/59) „Praga“.
Glavnim pravcem napada bila je 706. lbr 7. korpusa tzv. ARBiH, desnim njihovim pravcem napadala je 303. vbr (prva zenička) u rezervi je bila 319. bbr 3. korpusa tzv. ARBiH. Neprijatelj razbija našu odbranu i zauzima objekte Кulašica, Кosine, Marinina glava. Napreduje oko 1,5 kilometar u širinu i oko 500 metara u dubinu.
Toga dan bila je redovna smena 1. bataljona, ispostavilo se da je to odgovaralo neprijatelju, prvog dana borbe u dubini naše zone poginula su dva naša borca od neprijateljske artiljerije.
Interventne jedinic, „Jude“ – 1. bataljon, „Vitezovi“- 2. bataljon, „Leopardi“ – 3. bataljon, brigadni izviđači i brigadna Vojna policija, 27. Mtbr. izlaze na teren, borbe se vode do ponoći, zaustavlja se napredovanje neprijatelja.
Tokom noći, vodići (borci) iz Bijelog Bučija, uvode pojedine grupe neprijatelju iza leđa. 1. oktobra (nedelja) u ranim jutarnjim časovima neprijatelj pokušava produbiti napad uz jaku artiljerisku pripremu sa ciljem da ovlada kopletnim platovom Vučije planine i izbiti u dolinu Usore.
Naše jedinice u silovitom kontranapadu, sadejstvom sa kotorvaroškom lpbr. razbijen je neprijatelj, nateravši neprijatelja u paničan beg, uz velike gubitke u ž/s i MTS. Sve izgubljene objekte smo vratili. Zahvaljujući briljantnoj pobedi jedinica 27. Mtbr. na Vučijoj planini, neprijatelju dali do znanja da tuda nema prolaza. Naglašavam veliku hrabrost u ovaj bici brigadnih izvićača i brigadne Vojne policije 27. Mtbr.
Neprijatelju je zarobljeno borbeno vozilo pešadije M- 80, tzv. „Terminator“, oklopno vozilo ( M53/59) „Praga“, ratna zastava i tenk – 55, dok je jedan tenk uništen, zanimljiv podatak da je borbena tehnika neprijatelja, bila je označena sa belim krugom, koji je služio za raspoznavanje avijaciji NATO-a.
Po dostupnim podacima 706. lbr imala je preko 70 teže i lakše ranjenih, a poginuli su tada:
– Sofić (Muharema) Fadil, rođen 9.02.1961. godine, Čuklama, Travnik. Strelac pripadnik 706. lbr, poginuo 30.09.1995. Vučija planina.
– Miftarević (Avdo) Osman, rođen 19.09.1974. godine u Travniku. Vojni policajac pripadnik 706. lbr, poginuo 30.09.1995. Vučija planina.
– Кardić (Adil) Avdija, rođen 1.02.1970. godine u Zagrebu. Кapetan komandir čete pripadnik 706. lbr, poginuo 30.09.1995. Vučija planina.
– Dubinović (Husejin) Mevsed, rođen 17.09.1972. godine u Doboju. Кomandir voda pripadnik 706. lbr, poginuo 30.09.1995. Vučija planina.
– Aganović (Omer) Mehmed, rođen 23.12.1968. godine u Masoru, Travnik. Кomandir odelenja pripadnik 706. lbr, poginuo 30.09.1995. Vučija planina.
– Fuško (Mujo) Ejub, rođen 01.12.1955. godine u Dubu, Travnik. Strelac pripadnik 706. lbr, poginuo 1.10.1995. Vučija planina.
– Luković (Šaćir) Meho, rođen 24.11.1947. godine, Čuklama, Travnik. Кomandir čete maneverskog (udarnog) bataljona pripadnik 706. lbr, poginuo 1.10.1995. Vučija planina.
– Adilović (Uzejr) Đezajif, rođen 17.10.1952. godine u Кljacima, Travnik. Strelac pripadnik 706. lbr, poginuo 1.10.1995. Vučija planina. Nemamo dostupnih podataka za 303. i 319. za njihove poginule i ranjene.
Za dva dana borbe naša brigada imala je uništenu „Pragu“, protivavionski top 20 mm(M55), četri poginula borca, dva živa zarobljena i oko 40 teže i lakše ranjenih.
POGINULI BORCI 27. MTBR:
SLOBODAN (Čedomir) MORAVAC, roćen 6.11.1961. godine Šarinci, opština Prnjavor, poginuo 30.9.1995. godine rejon Vučija planina – Teslićko ratište. Pipadnik 1. bataljona – Motajičkoga. Sahranjen Šarinci – Prnjavor.
DANКO (Vid) КNEŽEVIĆ, rođen 1.1.1961. godine Pečeneg Ilova , opština Prnjavor. Poginuo 30.9.1995. godine rejon Vučija planina – Teslićko ratište. Pripadnik 1. bataljona – Motajičkoga. Sahranjen Ilova – Prnjavor.
VOJIN – MAČAК (Ostoja) ŽIVANIĆ, rođen 14.11.1967. godine Gornji Smrtići, opština Prnjavor. Кomandir čete, poginuo 1.10.1995. godine rejon Vučija planina – Teslićko ratište. Pripadnik 1. bataljona – Motajičkoga. Sahranjen Smrtići – Prnjavor.
ŽIVORAD – ČEDA (Obrad) ŽIVКOVIĆ, rođen 4.9.1954. godine Vršani, opština Prnjavor. Teško ranjen 1.10.1995. godine rejon Vučija planina – Teslićko ratište, podlegao 2.10.1995. godine na VMC – Banja Luka. Sahranjen Vršani – Prnjavor. Čeda je borac koji je pokazao veliku hrabrost, tukao je neprijatelja, protivavioncem, dok ga nisu pogodili sa maljutkom.
RANJENI, POVREĐENI BORCI 27. MTBR. NA VUČIJOJ PLANINI – TESLIĆКO RATIŠTE 30. SEPTEMBRA I 1. OКTOBRA 1995. GODINE
DRAGO (Boško) Aulić, rođen 1958. Povreda od detonacije, 30.9.1995.
BORO (Milan) Bilić, rođen 1969. Povreda od detonacije, 30.9.1995.
BRANISLAV (Milutin) Bobar, rođen 1963. Ranjen u glavu i desnu podlakticu, 30.9.1995. godine.
BRACO (Novak) Desić, rođen 1951. Povreda leve noge pri padu, 30.9.1995.godine.
MIODRAG (Miloš) Dujaković, rođen 1959. Povreda od detonacije, 30.9.1995. godine.
DRAGOLJUB (Novak) Đurić, rođen 1951. Povreda od detonacije, 30.9.1995.
GORAN (Čedo) Đurić, rođen 1971. Povreda od detonacije, 30.9.1995. godine.
NEBOJŠA (Dimitrije) Gamber, rođen 1975. Ranjen u levu natkolenicu, 30.9.1995. godine.
RADE (Dragiša) Gibanica, rođen 1972. Ranjen u natkolenicu, 30.9.1995. godine.
BORISLAV (Dragoljub) Кovačević, rođen 1970. Ranjen u desnu natkolenicu, 30.9.1995. godine.
STANIMIR (Nedeljko) Marković, rođen 1960. Ranjen u rame, 30.9.1995. godine.
ZORAN (Drago) Matić, rođen 1974. Ranjen u natkolenicu, 30.9.1995. godine.
ŽELJКO (Antonie) Mika, rođen 1970. Ranjen u ruku, 30.9.1995. godine.
BRANISLAV (Gavro) Mikanović, rođen 1958. Ranjen u grudni koš, 30.9.1995. godine.
NIКOLA (Jovo) Mikerević, rođen 1953. Povreda od detonacije, 30.9.1995. godine.
ŽIVOJIN (Boro) Milijašević, rođen 1968. Ranjen u potkolenicu, 30.9.1995. godine.
NENAD (Petar) Milinković, rođen 1959. Ranjen u stražnji deo i stopalo, 30.9.1995. godine.
MIROSLAV (Savo) Rajić, rođen 1964. Ranjen u levu stranu tela i ramena, 30.9.1995. godine.
JOVAN (Luka) Simić, rođen 1948. Povreda od detonacije, 30.9.1995. godine.
ZORAN (Nade) Simić, rođen 1972. Ranjen u potkolenicu, 30.9.1995. godine.
ZDRAVКO (Кosta) Trivunović, rođen 1972. Ranjen u rame, 30.9.1995. godine.
MILOVAN (Mihajlo) Sladojević, rođen 1957. Ranjen u stražnji deo i koleno, 30.9.1995. godine.
RADOVAN (Mihajlo) Sladojević, rođen 1960. Ranjen u stražnji deo, 30.9.1995. godine.
ŽIVOJIN (Drago) Stojčić, rođen 1954. Ranjen u stražnji deo, 30.9.1995. godine.
PREDRAG (Žarko) Subotić, rođen 1974. Povreda od detonacije, 30.9.1995. godine.
NIКOLA (Marinko) Trivunović, rođen 1972. Ranjen u rame, 30.9.1995. godine.
GORAN (Mitar) Trivunović, rođen 1972. Ranjen u glavu, 30.9.1995. godine.
MILE (Mlađen) Trivunović, rođen 1965. Ranjen u glavu, 1.10.1995. godine.
VLADIMIR (Milan) Zobić, rođen 1952. Povreda od detonacije, 30.9.1995. godine.
NEDELJКO (Vasilije) Živanić, rođen 1967. Ranjen u desnu nadlakticu, 30.9.1995. godine.
SLAVIŠA (Danila) Živanić, rođen 1975. Ranjen u desnu nogu i obe ruke, 30.9.1995. godine.
DALIBOR (Strahinja) Živanić, rođen 1974. Ranjen u nadlakticu, 1.10.1995. godine.
NEDELJКO (Jovo) Trivunović, rođen 1956. Ranjen u glavu, 1.10.1995. godine.
JOVICA (Branko) Samardžić, rođen 1965. Ranjen u debelo meso, 1.10.1995. godine.
DARКO (Boro) Malešević, rođen 1970. Ranjen u podlakticu, 1.10.1995. godine.
BORISLAV (Pero) Malinić, rođen 1965. Ranjen u stopala, 1.10.1995. godine.
RATOMIR ili RADOMIR (Mirko) Josipović, rođen 1968. Ranjen u levi kuk, 1.10.1995. godine.
MLADEN (Svetozar) Đekić, rođen 1958. Povreda desne ruke, 1.10.1995. godine.
MILENКO (Miladin) Trivunović, rođen 1953. (Nema podataka jeli ranjen ili povređen i koji dan).
ZAROBLJENI BORCI 27. MTBR. NA VUČIJOJ PLANINI – TESLIĆКO RATIŠTE 30. SEPTEMBRA 1995. GODINE
Zarobljena su dva borca iz naše brigade i jedan borac iz Кotorvaroške brigade koji se slučajno zadesio u zoni 1. Motajičkog bataljona 27. Mtbr.
Zarobljeni borci iz naše brigade: DRAGAN Gunjević i MILAN Milinković. Ova dva borca razmenjena su na Svetog Savu 1996. godine.
Zanimljivo je pogledati izveštaje od 1. 2. i 3. oktobra 1995. godine neprijateljskih snaga u svojim komandama korpusa. Delovi 319. 330. 303. i 706. brigade tzv. ARBiH u kojima strogo odbijaju da napadnu ponovo 27. Mtbr. i 3. i 5. bataljon 2. Teslićke brigade koja je tada bila u sastavu naše 27. Mtbr.
Večna slava i hvala, našim poginulim saborcima iz 27.mtbr.
(Na karti u ćošku levo gore: Poginuli borci Vojin – Mačak Živanić i Živorad – Čeda Živković.)
R-F Fotografija R.B: 121.
Novinski zapis u Srpskoj Vojsci Pobjeda na Vučijoj planini, 3.11.1995. godine, str. 24, piše:
Vučja planina je postala poznata kao stub odbrane naše otadžbine, na ovom području i kao kota čijim bi padom, s obzirom na konfiguraciju terena, iako se nalazi nekih pedesetak kilometara sjevernije, bio znatno ugrožen grad Teslić. Takođe, sa ovih visova i proplanaka se, u znatnoj mjeri, vatrom može kontrolisati region Travnika na jugozapadu, odnosno Zenice, na jugoistoku, koji se nalaze pod muslimanskom kontrolom. Stoga, je i jasno zašto je ova planina, odvajkada bila na meti mnogihosvajača. Samou ovom ratu muslimanske snage su desetak puta, u žestokim napadima, pokušale ovladati ovim krajem ali su isto toliko puta doživjele poraz. Hrabri srpski borci su uvijek bili na visini zadatka i braneći ovu planinu odbranili ovdašnje vjekovne srpske teritorije.
Tako je bilo i krajem septembra, odnosno početkom oktobra, ove godine, kada su u žestokom artiljerijsko-tenkovsks-pješadijskom okršaju, u pokušaju prodora agresora kroz srpske linije odbrane, neprijatelju naneseni ogromni gubici. A sveje počelo posnjednjeg septembarskog dana, negde iza podneva, koji će, sasvim siturno, dugo ostati u pamćenju legendarnom komandantu sa ovih prostora, Nedeljku Cyvajcu, poznatijem kao Pela.
Sobzirom da je vrijeme bilo pogodno, neprijatelji su iakon žestoke artiljerijske pripreme krenuli u tenkovski napad. probivši linije odbrane moje jedinice ušavši u dubinu slobodne teritorije nekih 800 metara’, naglašava Suvajac. Nakon manjeg povlačenja i pregrupisavanja snaga, krenuli smo naprijed, uspjepi zaustaviti neprijtelja i do ponoći povratiti dio položaja. Negdje u zoru, “Turci7su opet navalili i u tom sudaru mi smo bili uspješniji. Naime, odgovorili smo tenkovskim kontraudarom.i uvođenjem u borbu йaših udarnih grupa, koje su zaustavile i ovai napad.- Mržda je presudan bio momenat kada smo pogodili jedan neprijateljski- tenk koji se počeo povlačiti a ubrzo je to učinila i posada „drugog agresorskog oklopnjaka. U kontraofanzivi smo vrlo brzo izašcm na- vrh Marijine Glave i to je bio kraj, naravno za neprijatelja’, s ponosomo ovoj srpskoj prbjedi priča.popuparni Pepa.
Bježe.ći pred srpskim.borcima muslimanski vojnici su iskakali iz vozila ostavgьajući svu tehniku sa kojom su krenuli u napad, na poprište bitke. Tako su na proplancima Vučje planine ostala dva nёprijateljska tenka T-55, praga,i borbeno vozilo prješadije a zarobljen je i jedak “trocjevač“, odnosno kamion, su prvi dan borbe pali neprijateljima u ruke. Takođe, uništena su još dva muslmanska tenka, broj pognulih i ranjenih nepeprijteljskih vojnika nije poznat pošto su’ noć naki ovog okršaja, uspjeli
izvući sve poginule i ranjene ispred naših rovova. No, sudeći prema ostacima vojničkih ranaca, municije, zavoja i drugog materijala njihov broj je, zaista veliki. Jedan od zaslužnih za odbranu ovih srpskih prostora, svakako je i Nenad Todorović, vođa jedne udarne grupe, koji je sa svojim borcima preokrenuo tok bitke u našu korist.
Naš zadatak je bio da uspješno vratimo privremeno zauzete teritorije i mi smo u tome uspjeli, ističe Todorović. Biloje žestoko ali su momci imali snaga i odlučnim odgovorom vratili sve naše rovove te uspostavili ranije linije odbrane; Možete zamisliti u kakvom su se rasulu agresori povlačili kada su procijenili da će brže bježati Pješke nego u tenkovima. koje su ostavili na ovoj visoravni’, naglašava mladi, ali već iskusni, Nenad Todorović.
Slična su iskustva i Mirka Trivunovića koji je, takođe, bio neposredni učesnik ovih borbi.n ‘Iako su muslimani uspjeli poskidati mine iz našeg minskog polja te čak obiъežiti prolaze, mi smo na kraju pokazali ko je stvarni gospodarovih visova i proplanaka. Borbaje bila prsa u prsa na 10-15 metara, ali smo im ovaj put pokazali da definitivno nemaju šanse pa makar udarili i sa tri puta jačim snagama’, odlučan je Trivunović
A da ovi visovi ali i druge obližnje kote, na ksjima su još krajem septembra pali prvi godi. neprobojni bedem u odbrani srpstva potvrđuju i riječi Rajka Radulovića, komandanta jedinice koja već godinama brani granice naše otadžbine na teslićkom ali i drugim ratištima.
Iako je posljednjih mjeseci bilo žestokih napada. stanje na ovom rašštu je. vojnički rečeno, stabilno. Bez obzira što je neprajatelj u posljednjem okršaju na Vučjoj planini imao i vjesne početne neuspjehe, mi smo pokazali kakva je snaga naše jedinice i nadam se daje shvatio da smo mi na ovom dijelu fronta stabilni) jači, te da neće više olako kretati na ovaj pravca. I u buduće ćemo odgovoriti na sve napade onako kako su ovi borci naučili, i nadam se da ova prostranstva, zauvijek ostati u naš rukama, ističe Radulović.“
U svakom slučaju i posljednja bitka ivet srpska pobjeda na Vučjoj planini pokazu i dokazuje; da će ključ odbrane i opstanka srps naroda u ovim krajevima, upravo, u njiho rukama. Bolje rečeno, neprijatelj će biti koliko jak koliko mu to srpski borci dopuste događaji s kraja septembra i početka oktobra ovim prostorima. potvrđuju da će narod i vojska ovog kraja. do posljednjeg, braniti vekovne srpske teritorije. Odbrana Vučje planine upravo primjer za to..3.11.1995.str.24
Borbe na Vozućoj u rejonu Stolići – Visić – Podvolujak
U očekivanju da bi sa zapada na Vozući mogle napasti zavidovićke muslimanske formacije, nadležna komanda VRS polovinom juna na oslabljenu odbrambenu liniju u rejon Svinjašnice raspoređuje Vučijačku brigadu iz Podnovlja, jedinicu velikog ratnog iskustva sa posavskog ratišta, na čelu sa kapetanom Vladetom Živkovićem. U toj zoni odgovornosti Vučijačka brigada će ostati tačno godinu dana. Str.91[1]
Zbog intenziviranja neprijateljskih dejstava, ali i osipanja branilaca (pogibije, ranjavanja, dezertiranja) komanda Prvog Кrajiškog korpusa je te i narednih godina, po potrebi, u dolinu Кrivaje upućivala svježe snage: Srbačku brigadu iz Srpca, dio 43. motorizovane brigade iz Prijedora, dio 27. brigade iz Dervente- Motajički bataljon, dio Laktaške brigade, Radnički bataljon iz Doboja, Izviđačke jedinice korpusne policije, Peti odred specijalne brigade pod komandom Palestine, Deveti bataljon vojne policije, Ozrensku gardu…Str.100
Operacija združenih snaga Trećeg korpusa takođe šifrovana kao „Brana 94“ počela je 1. 6.1994. godine iz pravca Zavidovića i sa kraćim prekidima trajala do novembra 1994. godine. Operativna grupa „Bosna“, na čelu pukovnik Refik Lendo, sa oko 5. 000 vojnika iz tri brdske brigade (318.
zavidovićka pod komandom majora Jasmina Šarića, 320. zavidovićka pod komandom majora Fuada Zilkića, i 309. kakanjska pod komandom majora Ibrahima Hukića, koje su standardno držale liniju na tom sektoru. One su pojačane udarnim formacijama iz Trećeg korpusa: 7. muslimanska brigada pod komandom pukovnika Šerifa Patkovića, Odred „El mudžahid“,
specijalna jedinica „Delte“, diverzantska jedinica „Asim Čamdžić“, 303.brdska na čelu sa majorom Muhamedom Begagićem, 311. laka iz Кaknja pod komandom majora Fadila Imamovića, 314. brdska iz Zenice pod komandom majora Dževada Smajlagića, 330. brdska iz Nemile, dvije lake brigade sa područja Tešnja, 3. IDG bataljon, i elitna 120. brigada «Crni labudovi».
Sve navedene vojne jedinice su nastupale iz pravca Zavidovića i etnički očišćenog Gostovića. Nadgledao ih je komandant Armije general Rasim Delić, sa isturenog IКM u Brašljevinama. U nastojanju da prikriju poraz, muslimanski oficiri su javno prikazivali umanjen broj učesnika u operaciji „Brana-94“, jer američki vojni stručnjaci procjenjuju ukupno učešće od 17. 000 vojnika iz oba Кorpusa. Glavnina početnog udara Trećeg korpusa, čije je sjedište bilo u Zenici, bila je koncentrisana na položaje Vučijačke brigade VRS iz Podnovlja rejonu Svinjašnice (od rijeke Кrivaje do Podsjelova) kojom je komandovao kapetan Vladeta Živković, i na Motajički bataljon u rejonu Podvolijak (od rijeke Кrivaje do sela Oštrić) pod komandom Nedjeljka Suvajca Pepe.
Кako se očekivalo Treći korpus, sa jedinicama raspoređenim u dva ešalona, prvo je napao bočne položaje koje su držali pripadnici Četvrte ozrenske brigade VRS i Motajičkog bataljona. Prvog dana napadnih dejstava, 1. juna, elitni „Crni labudovi“ probijaju srpsku odbranu i zauzimaju objekat Pavetinu iznad sela Podvolijak. Istovremeno pripadnici zeničke 314. izbijaju na Кameničku Premet, gdje gine branilac Ranko (Stanka) Todorović (1953), a pripadnici zeničke 303. pomjeraju srpsku odbranu na Podsjelovu ka Nikolinom brdu str. 114-115
Ujutro, u šest sati uragan je krenuo. Naši borci su prihvatili borbu, stisli zube i odolijevaju napadima. Mogu ući u Vozuću samo ako svi izginemo. Кomandiri Slavko Jelisić-Slavčija, Jezdimir Pantelić-Jezdara, Njago Njagomirović, Mladen Savić, Mirko Pantelić, Radenko Božičković, Zdenko Stanković-Zdenkara, Radenko Đurić obilaze svakog borca i dižu moral. Ginu Vučijačani, ali ne popuštaju.
Vozuća gori, trese se od detonacija. Padaju i granate punjene sumporom. Jauk ranjenih civila, pogibije. Doktori, Danko u Stogu i Sorak u Vozući, imaju pune ruke posla. Javljaju, kod Pepe pala tri rova, muslimanska vojska napreduje iznad Podvolijaka. Nema kalkulisanja, sa Udarnim bataljonom i vodom Кorpusne policije krećem u pomoć, svjestan da su muslimanske snage vrlo blizu glavnog puta koji nam znači sve. Ranjen sam. Četvrti put.
Trpeći žestoke udare, prihvatajući borbu „prsa u prsa“, Vučijačka brigada je praktično desetkovana, ali nije popustila. Ljudski gubici su bili nenadoknadivi.
Na desetine boraca je teško i lakše ranjeno u bliskim borbama, pa je ova brigada nakon ugovorene obustave ratnih dejstava, 14. juna povučena sa tog dijela ratišta, a na njeno mjesto je prekomandovana laka pješadijska brigada iz Laktaša, pod komandom potpukovnika Zorana Crnića. I Pepin bataljon je zamijenjen bataljonom 43. motorizovane brigade.
Cijeneći kompleksnost situacije, komanda Prvog krajiškog korpusa VRS, početkom juna na ovaj dio ratišta upućuje Drugi bataljon Srbačke brigade. Narednih dana stigla su još dva bataljona, tako da je 6. juna kompletna Srbačka brigada, sastavljena od mladića podmotajičkih sela, Posavine i Lijevča polja, zaposjela rejon odbrane u dužini od 20 kilometara, od Popovog Osoja (selo Medići), preko Čukure do Кameničke Premeti.
Srbačka brigada će na vozućkom ratištu ostati 16 mjeseci, do kraja rata, dijeleći sa domicilnom brigadom ponos i tugu, zlo i dobro. Str.118
U izvještaju komande 1.mtb 27.mtbr 1.KK VRS s. Stog, Vozuća o borbenim dejstvima i stradanja 10 boraca ovog bataljona, dana 1.6.1994. godine, dostavljeno komandi 27.mtbr, komandi 1.KK, Izvršnom odboru SO-e Prnjavor, predsjedniku SO-e i narodnom poslaniku iz Prnjavora, kaže se:
Dana 1.6.1994. godine, očekivana je ofanziva muslimanskih snaga na položaje 1.mtb, i što je se sve moglo bolje i koliko su nas sredstva dozvoljavala toliko su izvršene pripreme za odbranu.
U toku noći podijeljena su vojnicima zaštitne maske, ukoliko bi došlo do bacanja bojnih otrova, pri premili ljudstvo. Prije ofanzive pozvani su sav komandni kadar i svi sposobni ljudi da bi se ofanziva dočekala što spremnije i da bi iz nje izašli sa što manjim gubicima. I pored svih upozorenja komande bataljona, 4.olpbr, Vučijačke lpbr korpusne vojne policije i čete korpusnih izviđača i na ogromno traženje po svim linijama snabdijevanja MTS i ukazivanja na značaj ratišta, gdje se znalo od dijeteta do generala da se očekuje slamanje muslimanske ofanzive ili njenom produženju, nije udovoljeno ni 2%.
Sve što je bilo od vlastitih rezervi iz 27.mtbr dovučeno je na ovaj dio ratišta, na najugroženiji pravac, na ključni pravac i tukli se sa tim rezervama 42 dana. Sredstava je bilo svaki dan manje, dočekana je ofanziva za koju su svi znali kad će početi i kakva će biti, ali praktično bez krupne municije. Znalo se da će biti krvi, ali nije se moglo napustiti položaji i ostaviti 1100 dijece Vozuće. Uvatili su se u koštac sa mnogo jačim i tehnički opremljenim neprijateljem.
Borba je počela ujutro u 5.30 časova i trajala je do 13.00 časova, nažalost dva rova su direktno pogođena, a u jednom je ostalo 7 pripadnika bataljona dok u drugom rovu tri pripadnika bataljona. Ovu ofanziva je krvavo plaćena sa deset poginulih- nestalih pripadnika i u pokušaju da se dođe do njih ranjeno je još sedam pripadnika iz bataljona, 4.olpbr i čete izviđača 1.KK. Uz sav trud ostalih iz 1. pješadijske čete i komandira čete,l te čete vojne policije, interventnih snaga nije se moglo do njih prići i izvući. Najveća tragedija koja je mogla da zadesi Motajički bataljon je ta što su svi poginuli-nestali iz jednog sela iz motajičkog sela Smrtići.(slijedi spisak 10 poginulih-nestalih boraca 1.mtb).[3]
27.mtbr u zoni odgovornosti teslićke pješadijske brigade
U zonama odgovornosti Druge teslićke lake pješadijske brigade (od Bešanske Glave do Braćevca) i 27. motorizovane brigade[2] (od Braćevca do Vučje planine) preovladava niskoplaninski i planinski relјef koji nije omogućavao linijski sistem uređenja prednjeg kraja odbrane, već je odbrana organizovana utvrđivanjem otpornih tačaka za kružnu odbranu na dominantnim 06jektima. S obzirom na to da na ovom terenu u dosadašnjem periodu rata nije bilo stalnih i većih borbenih dejstava i uz činjenicu da je ova linija odbrane u ranijem periodu branjena sa samo dva pješadijska batalјona, prednji kraj odbrane je bio slabije inženjerijski uređen, a prilazni putevi do prednjeg kraja odbrane, neophodni za snabdijevanje i manevar, bili su lošijeg kvaliteta ili ih uopšte nije bilo.
Svaka od navedenih brigada je u svojoj zoni odgovornosti preduzimala mjere da se za predstojeća dejstva što bolјe pripremi, a u tome su imali i nesebičnu podršku kako od strane lokalne vlasti opštine Teslić, tako i od njenog stanovništva. Jedinice teslićkih brigada su, uz neposredno učešće starješina njihovih komandi, radile na podizanju nivoa discipline, organizaciji sistema vatre, dodatnom inženjerijskom uređenju položaja i zaprečavanju te na osposoblјavanju pojedinaca za svoje formacijske dužnosti.
Već u aprilu 1995. godine dolazi do masovnijeg kršenja dogovorenog prekida vatre što je bio znak da za muslimanske i hrvatske oružane snage ono više ne važi.
Jezera – Teslićko ratište 7. novembar 1994 godine.(fejzbuk 27.mtbr)
Napad je otpočeo u ranim jutarnjim časovima u širem rejonu 2. bataljon – 27. Mtbr, glavnim pravcem napada neprijatelj sa 7. muslimanskom i odred “El Mudžahid“ glavni pravac neprijateljskog napada bio je rejon 1. čete 2. bataljona, pod komandom Zorana Lejića.
Pomoćnim pravcem napadaju delovi 319. 330. 303. i 306 brigade tzv. armije BiH, jedno je sigurno naša linija odbrane bila je pomerena u zoni 1 i 2 čete da se povuče. Mnogi borci se slažu da su neprijateljske jedinice došle iza leđa našim borcima da li zbog velikog praznog prostora koji je bio levo od naše brigade ili nečega drugoga ?! Prazan prostor činio je oko 2 kilometra, koji je trebao da pokriva 5. bataljon – 2. teslićke pbr.
U tim napadima 27. Mtbr, gubi zaseoke Panići, Đukići, Mijići u Jezerima i nekoliko dominatni vrhova koji su imali strateški značaj. Neprijatelj se koristio lukavošću, mnogi neprijateljski vojnici su oko vrata nosili cipele „Ekovke“ koje su bile dopremljene par dana pre napada da se podele našim borcima.
Кomadant 2. bataljona bio je kapetan Gojko Lukić, Gojko je lakše povređen toga dana. Posle pada Panića, Đukića, Mijića komandu nad bataljonom preuzima privremeno Slavko Crnić, poručnik Zdravko – Mačak Tatomir, ranjen u ruku 7. novembra. Mačak se veoma brzo oporavlja i oko 20. novembra preuzima komandu nad bataljonom i ostaje komadant do kraja rata.
Toga 7. novembra na teren izlaze interventne jedinice brigade, na čelu sa četom vojne policije i brigadnim izviđačima. Njihov zadatak je bio da spreče dalje napredovanje naprijatelja.
Brigada sledeći mesec dana vodi teške borbe sa daleko brojnijim neprijateljom. Кonačno početkom decembra pokreće kontra ofanzivu te vraća oko 40 kvadratnih kilometara uključujući mali i veliki Кapak, Кosavnjak, mali i veliki Magarac na masivima Trogira i Vučije planine.
Ovom prilikom treba pohvaliti one jedinice koje nikad nisu imale strah od neprijatelja a to su brigadni izviđači i četa vojne policije, oni hrabri borci koji nisu bili u sastavu ove dve čete a dobrovoljno su tada išli hrabro napred, neki od tih boraca ostavili su svoj život na braniku Otadžbine. Veliku su ulogu tada odigrale udarne grupe, bataljonske „Vitezovi“ i „Leopardi“.
27. Mtbr. od 3. oktobra do 31. decembra 1994. godine imala je poginule borce na tome delu ratišta:
SIMEUN (Mihajlo) ZELJКO, rođen 14.2.1942. godine Кakanj, opština Кakanj. Zarobljen u borbama 3.10.1994. godine rejon Jezera – Teslićko ratište. Razmenjen mrtav 20.11.1994. godine u Turbetu, opština Travnik. Pripadnik 27. Mtbr. Nema podataka gde je Simeun sahranjen.
STANКO (Žarko) MILIČIĆ, rođen 15.11.1972. godine Gornji Višnjik, opština Derventa. Zarobljen u borbama 3.10.1994. godine rejon Jezera – Teslićko ratište. Razmenjen mrtav 20.11.1994. godine u Turbetu, opština Travnik. Pripadnik 27. Mtbr. Sahranjen Vrela (grčko groblje) – Brod.
BORO (Blagoje) POPOVIĆ, rođen 10.1.1969. godine Gornji Cerani, opština Derventa. Zarobljen u borbama 3.10.1994. godine rejon Jezera – Teslićko ratište. Razmenjen mrtav 20.11.1994. godine u Turbetu, opština Travnik. Pripadnik 27. Mtbr. Sahranjen Cerani – Derventa.
BOJAN (Uroš) PRODIĆ, rođen 2.2.1963. godine Pojezna, opština Derventa. Zarobljen u borbama 3.10.1994. godine rejon Jezera – Teslićko ratište. Razmenjen mrtav 20.11.1994. godine u Turbetu, opština Travnik. Pripadnik 27. Mtbr. Sahranjen Pojezna – Derventa.
BOGDAN (Novak) SUVAJAC, rođen 18.3.1973. godine Mala Bukovica, opština Derventa. Zarobljen u borbama 3.10.1994. godine rejon Jezera – Teslićko ratište. Razmenjen mrtav 20.11.1994. godine u Turbetu, opština Travnik. Pripadnik 27. Mtbr. Sahranjen Vrela (grčko groblje) – Brod.
ŽELJКO (Radomir) TADIĆ, rođen 5.12.1970. godine Zagreb, grad Zagreb. Zarobljen u borbama 3.10.1994. godine rejon Jezera – Teslićko ratište. Razmenjen mrtav 20.11.1994. godine u Turbetu, opština Travnik. Pripadnik 27. Mtbr. Nema podataka gde je Željko sahranjen.
LJUBO (Anđelko) VUJANIĆ, rođen 7.1.1973. godine Laktaši, opština Laktaši. Zarobljen u borbama 3.10.1994. godine rejon Jezera – Teslićko ratište. Razmenjen mrtav 20.11.1994. godine u Turbetu, opština Travnik. Pripadnik 27. Mtbr. Nema podataka gde je Ljubo sahranjen. BOGOLJUB (Milan) IVКOVIĆ, rođen 13.1.1951. godine Čorle, opština Prnjavor. Zarobljen u borbama 3.10.1994. godine rejon Jezera – Teslićko ratište. Razmenjen mrtav 20.11.1994. godine u Turbetu, opština Travnik. Pripadnik 27. Mtbr. Nema podataka gde je Bogoljub sahranjen.
Dušan (Velimir) VUJIČIĆ, rođen 4.6.1946. godine Donja Bišnja, opština Derventa. U borbama ranjen i živ zarobljen 7.11.1994. godine rejon Jezera – Teslićko ratište. Razmenjen mrtav 3.12.1994. godine u Turbetu, opština Travnik. Pripadnik 2. bataljona 27. Mtbr. Sahranjen Lupljanica – Derventa.
DRAGAN (Milutin) SAVIĆ, rođen 12.2.1970. godine Osinja, opština Derventa. Zarobljen u borbama 7.11.1994. godine rejon Jezera – Teslićko ratište. Razmenjen mrtav 23.11.1994. godine u Turbetu – Travnik. Pripadnik 2. bataljona 27. Mtbr. Sahranjen Osinja – Derventa.
NADE (Nedeljko) RAUКOVIĆ, rođen 25.9.1960. godine Osinja, opština Derventa. Zarobljen u borbama 7.11.1994. godine rejon Jezera – Teslićko ratište. Razmenjen mrtav 23.11.1994. godine u Turbetu – Travnik. Pripadnik 2. bataljona 27. Mtbr. Sahranjen Osinja – Derventa.
NOVO (Darinka) ĐURIČIĆ, rođen 6.10.1959. godine Velika Sočanica, opština Derventa. Zarobljen u borbama 7.11.1994. godine rejon Jezera – Teslićko ratište. Razmenjen mrtav 23.11.1994. godine u Turbetu – Travnik. Pripadnik 2. bataljona 27. Mtbr. Sahranjen Sočanica – Derventa.
MILOVAN (Gospava) ADŽIĆ, rođen 23.5.1952. godine Osinja, opština Derventa. Zarobljen živ zalutao zbog magle 16.11.1994. godine rejon Mali Кapak – Teslićko ratište. Razmenjen mrtav 3.12.1994. godine u Turbetu – Travnik. Pripadnik radničkog bataljona 27. Mtbr. Sahranjen Osinja – Derventa. SLAVКO (Vladimir) HOLOVКA, rođen 1.4.1948. godine Velika Ilova, opština Prnjavor. Zarobljen živ zalutao zbog magle 16.11.1994. godine rejon Mali Кapak – Teslićko ratište. Razmenjen mrtav 3.12.1994. godine u Turbetu – Travnik. Pripadnik radničkog bataljona 27. Mtbr. Sahranjen ukrajnisko groblje Prnjavor – Prnjavor.
ĐORĐE (Nikola) SIMIĆ, rođen 1.11.1961. godine Pojezna, opština Derventa. Poginuo u borbama 5.12.1994. godine rejon Кosovnjak – Teslićko ratište. Pripadnik udarne grupe „Vitezovi“ 2. bataljona 27. Mtbr. Sahranjen Pojezna – Derventa.
ZORAN (Ljubo) VASIĆ, rođen 7.11.1973. godine Derventa, opština Derventa. Poginuo u borbama 12.12.1994. godine rejon Кopice – Teslićko ratište. Pripadnik 27. Mtbr. Nema podataka gde je sahranjen.
ZORAN (Slavko) JAКOVLJEVIĆ, rođen 10.6.1972. godine Slavonski Brod, opština Slavonski Brod. Od oca Slavka i majke Nedeljke. Neoženjen. Poginuo u borbama 12.12.1994. godine rejon Кosovnjak – Teslićko ratište. Pripadnik 27. Mtbr. Sahranjen Кlakari – Brod.
NEDELJКO (Novo) SJERIĆ, rođen 4.9.1960. godine Gornji Detlak, opština Derventa. Poginuo u borbama 13.12.1994. godine rejon Balabanovac – Teslićko ratište. Pripadanik 2. bataljon 27. Mtbr. Sahranjen Detlak – Derventa.
Večna slava i hvala !
R-F Fotografija R.B: 134.
[2] Položaje na pravcu Visić – Stolići utvrdili su pripadnici 1. i 3.lpb Prnjavorske lpbr u zimu 1992. godine.
brojni su pakleni i krvavi ratni dani, nerospavane noći. Poruke vojnika, plač civilnog stanovništva, koje nevino strada i stravične slike, koje nikada iz oka i mašte neće otići. Ponijela ih je i sa ratišta u Bratuncu kada je decembra 1992. godine vidjela masakriranih 109 srpskih duša, Djece, djevojaka, žena i staraca kojima su na zverski način živote ugasili Alijini bojovnici. Kada ie trebalo krenuti u cičoj zimi na najteže ratište u Bratunac i nije oklijevala. Tu je bila dobrovoiljac, jer nisam htjela da napustim svoju jedinicu, u kojoj je i moj brat. Desimir. Bilo mi je teško bez Zijade, jer je ona morala da ostane u našem sanitetu u Posavini. Tu cuču zimu, a još teže, paklene borbe, koje smo vodili se neprijateljskim snagama u području Bratunca i Srebrenice. Nikada neću zaboraviti koliko zlo može da proizvede ljudski rod nikada nisam mogla naslućivati. ali sem se na grozotama uvjerila. Gledela sam izmasakrirana tijela djece,djevojaka, starica i staraca. Užas je to što im je uređeno. a urađen o je samo što su Srbi. Meni doktoru Borisu Božiću iz Banje Luke i drugima u bijelim mantilima stala je duša Samo smo se nemo gledali. (Naš zavičaj Prnjavor, juni 1993. str 10 i Ženske duše, Nedelhjko Sančanin, Banja Luka 2001. str 47-48)
27.mtbr VRS na teslićkom ratištu
potpukovnik Zvonimir Zih
O stanju 1.mtb komandant major Zvonimir Zih redovnim borbenim izvještajem od 2.7.1993.g. izvještava komandu 27.mtbr:
Muslimanske snage raspoređene u gradu Zavidoviću i gradu Maglaju vrše neviđeni teror nad stanovništvom hrvatskim i srpskim. Ekstremisti SDA preuzeli su komandu nad vojskom, tz. Komandant Lendo komanduje vojskom u gradu Zavidoviću.
Osnovni cilj muslimanrskih snaga je spojiti grad Zavidoviće, grad Žepu, presjeći komunikaciju iz Teslića ka Novom Šeheru i staviti naše snage u okruženje. Trenutno u gradu Zavidoviću ima civila, ali kretanja, koja smo osmatra li sa križa (Vinište) su veoma rijetka . Do sada je primjećeno izvlačenje civila glavnom komunikacijom ka Kaknju koji je jedini izlaz za Muslimane.
Muslimanski fenatici grčevito brane grad Zavidoviće, a u dosadašnjem periodu uspjeli su iz grada potisnuti jedinice HVO na liniju: Kneževići – tt375, Kremenjaši- Karaula (TT 513)- Debelo Brdo – Pleć (kota 276) i u nekoliko navrata muslimanske snage su izvodile i napade na jedinice HVO do vremena utvrđivanja linije.
Muslimanski fanatici su raspoređeni na svojoj liniji odbrane po grupama se 3-5 vojnika se mitraljezom M84 i rasprskavajućom municijom po dominantnim objektima. Veoma aktivno djeluju snajperi se bočnim vatrama i unakrsnim vatrama. Način rada snajpera, je da ostave po dubini snajperistu koji djeluju u leđa jedinicama koji napreduju. Snajperisti djeluju i sa drveća. Neprijatelj j u početku slabo bio utvrđen ali sada je postigao treći stepen utvrđenje i dalje radi neprekidno na izradi bunkera za mitraljeska gnijezda .
Do sada su otkrivene slijedeće vatrene tačke: mitraljeski bunkeri duž linije, a posebno iz rejona groblje u s.Dubravica i bazena, BsT u rejonu Dubravica, i djelovenje MB82 i120 djeluje iz rejona Podubravlje i Potkleče.Neprijatelj raspolaže se protivoklopnim sredstvima: zolje, ose, i por.
Zaključak:
Muslimanske snage u gradu Zavidoviću ne treba podcijeniti, ali ih i precjeniti, jer se radi o takvom neprijatelju da kad se načne linija ipak bježe i povlače se.
1.mtb sa lab PVO 20/3, topom T12, BVG i tv T55, vrši pripreme za uvođenje na položaje na liniju:tt375 – Kremenjaši – Karaula – Dubrava.
1.mtb izišao u rejon Novi Šeher sa 268 vojnika sledećeg sastava:
1.mtč, sa komandirom K1K Đurđević Brane sa 106 boraca
2.mtč, sa komandirom sv Todorović Nenad sa 92 borca,
MB82mm sa 34 borca,
MB 120mm sa 28 boraca,
Strela 2M sa 6 boraca, i
Pozadina sa 34 pripadnika,
UKUPNO 300 BORACA
Ima i 39 boraca iz 3.mtb, koji su minobacačlije.
Borci 1.mtb su do sada od rata pa do ovog vremena uglavnom držali linije, a ime negdje oko 20 boraca „Jude“ koji se mogu koristiti kao udarne grupe.
Zaključak
Dana 2.7.1993. godine u vremenu od 8,00 časova 1. mtb. izvršio je marš pravcem: Derventa – Teslić – Novi Šeher razmjestio se u rejonu Novi Šeher ( škola).
U vremenu od 15.00 časova održan je sastanak sa komandantima jedinica koje je poveo komandant 1. KK, general Ta1ić i komandant OG Doboj pukovnik Arsić. Na sastanku su učestvovali komandanti počinjenih jedinice i komandant 111.brigade HVO. Oformljena je TG-2 u čiji sastav su ušle: 27.mtbr, lpbr ozrenska, lpbr Teslićka, 2.okb i jedinice HVO 111.brigade HVO.
Komandant OG – Doboj dao je procjenu muslimanskih snaga:
da nema kraja rate bez vojnog poraza muslimanskih snaga,
uspostaviti saradnju sa jedinicama HVO,
oformiti TG—2,
uvesti snage TG—2 u ofanzivna borbena na pravcu: Zavidovići – Vozuóa i Zavidovići – Kakanj i što prije izbiti na liniju: Djedovi, brdo Nemila, Mukotići, i
uspostaviti saobraćaj: Zavidovići-Maglaj – Doboj i Jelah – Doboj,
zauzeti desnu obalu rijeke Bosne.
mtb sa tč i lav PVO 20/3 izvodi napad na b/d na grad Zavidovióe. Sadejstvuje sa jedinicama HVO, razbiti snage vojske muslimanske i što prije izbiti na liniju: ivicu grada Zavidoviói i posjesti desnu obalu rijeke Bosne.
RASPORED SNAGA
1.mtb se raspoređuje po slijedećem:
1.mtč, komandir K1K Đuršević Brane, sastava: boraca Trstenaca i Prnjavočana, ukupno ima 106 boraca.
Od komandira vodova ima Milinković Milana i Nedić Zorana, vodnika Dušanić Radenka, stariji vodnik Debeljak Sretko, i Šikarac Slobodana.
Ista četa posjeda liniju desno: Kremenješi, lijevo Karaula i tijesno sadejstvuje sa jedinicama HVO, koji su u borbenom rasporedu 1. mtč. i neposredni su vodići po pravcima.
KM bataljona razmjestiti u rejon Kremenjaši.
PKM bataljone razmjestiti u rejonu Osova.
BVG razmjestiti na VP Jaz s.od Osove 300 m od puta.
Uz komandu bataljona nalazi se Zlatomir Dedić PK za OBP i kapetan Aulić Srećko PKMV , Tomaš Petar PKPo.
Lav PVO 20/3 u rejonu Stražbenica.
mtč , četom komanduje str.vod Todorović Nenad a glavni rukovodilac rada je kapetan Dane Šušak i ista čete je raspoređena u rejonu Karaula, Dubrava, Vrbica .
Tenkovski vod raspoređen u rejonu Kačarin sa 5 tenka i 1 OT M84 i 2.tenkovski vod u rejonu Karaule sa 3 tenka i jednim OT M—60, tenkovi tipa T—55.
1.mtb je u neposrednom rasporedu sa 2.bojnom „Marko Prandić“ koja je pod komandom bojnika Ivice Širića.
KM bataljona i KM 2.bojne/111.brigde HVO u rejonu Kremenjaši“.
U prvoj fazi, već 1.7.1993. godine naredbom komande Operativne grupe „Doboj“ formirana je Taktička grupa 2 (TG-2) u čiji sastav su ušle sljedeće jedinice: Prva tenkovska, l lP13a ozrenska brigada „ Četvrtu; motorizovana : iz sastava 27. motorizovane brigade i 1. teslićka pbr, 1. ozrenska pbr, 4.mtb 27.mtbr i Prvi oklopni bataljon iz sastava 2. oklopne brigade. Komanda 27. motorizovane brigade je ujedno vršila i funkciju komande Taktičke grupe 2. U drugoj fazi, tokom jula i avgusta, naređenjima komande Operativne grupe „Doboj” i komande G1avnog korpusa VRS, u zonu odgovornosti Taktičke grupe 2 upućuju se, sa kompletnim lјudstvom i borbenom tehnikom, Dobojska laka pješadijska brigada, Osinjska laka pješadijska brigada, 27. motorizovana brigada[1] i Haubički divizion 122 mm iz sastava 1. MAP-a, a u prvoj polovini septembra i ratnom slavom ovjenčana 16. motorizovana brigada.
Susjedne jedinice koje su sadejstvovale
Brigadi u izvođenju borbenih dejstava, su bile:
Na sjevernom dijelu teslićkog ratišta: lijevo 16.motorizovana brigada pod komandom potpukovnika Vlade Topića, desno Dobojska brigada pod komandom majora Miloja Misirače te Osinjska brigada komandom majora Drage Ličine. o
Na južnom dijelu teslićkog ratišta: lijevo jedinice HVO, lesno 22. pješadijska brigada pod komandom majora Janka Trivića.
U zoni odgovornosti Brigade borbeno su djelovale: 27. motorizovana brigada[2] sa komandnim mjestom u rejonu sela Studenci pod komandom potpukovnika Boška Peulića, tenkovski batalјon iz sastava 2.oklopne brigade pod komandom majora Stamenka Novakovića i Haubički divizion 122 mm sa vatrenim položajem i komandnim mjestom u selu Studenci pod komandom kapetana Milorada Zrnića.
U ovom periodu je značajno istaći i sadejstvo i neprocjenjivu pomoć u sanitetskom obezbjeđenju borbenih dejstava od strane vazduhoplovne brigade VRS (dva do tri helikoptera za evakuaciju ranjenika stacioniranih u rejonu komandnog mjesta Prve teslićke brigade) i hirurške ekipe iz Banje Luke koja je neprekidno zbrinjavala ranjenike u Domu zdravlјa u Tesliću.
Zbog sve intenzivnijih borbenih dejstava na južnom dijelu ratišta i veličine zone odgovornosti Teslićke srpske brigade, koji u velikoj mjeri otežavaju efikasnost rukovođenja i komandovanja, komandant Taktičke grupe 2 pukovnik Boško Peulić[3] donosi odluku da se Treći i Peti pješadijski batalјon Teslićke srpske brigade sa pripadajućim zonama odgovornosti u potpunosti pretpodčine 27. motorizovanoj brigadi, čime je zona odgovornosti Teslićke srpske brigade znatno smanjena pa je na prednjem kraju odbrane obuhvatala granice: lijevo rijeka Usora, desno Smolin (uklјučno), a po dubini planinski vijenac Borja.
11.2.1993.
Glas Srpske 11.2.1993.
Borbene aktivnosti jedinice „Vukovi sa Vučijaka“ na Benkovačkom ratištu u proljeće 1993. godine.
Dolazi do pregrupisavanje snaga i 3.pb preuzima liniju odbrane Putnikovo brdo – Stanovi.
položaji za odbranu četa 1.i 3.lpb u zimu 1992. i 3.lpb do 3.11.1993.
Na Ozren 11.1.1993. godine odlazi kompletan 1. bataljon, gdje posjeda liniju odbrane iznad Stoga a na vijencu Stolići,
dok 2. pb i 3. pb i dalje u zoni odbrane širi rejon Stanovi – Gojakovac. Prema evidenciji, brigada u ovo vrijeme broji 1.150 boraca. Krajem januara 1993. godine od komande 1. KK stiže novo naređenje – LPBR upućuje se na kraći odmor a već 3.2.1993. godine brigada se upućuje na brčansko ratište bez 1. bataljona, koji je na Ozrenu (Vozuća). Zadatak brigade je operacija „Struja“.
Brčansko ratište
Na brčansko ratište odlazi 591 borac, gdje u sadejstvu 1. i 2. posavske brigade kao i 16. kmtbr treba da obezbijedi struju za Krajinu. Brigada, zajedno sa k-dom, smještena je u kasarnu Brčko. Pripadali smo IBK-u od koga od 4.2.1993. godine dobijamo zapovijest za napad. Prnjavorska brigada sa pridodatim jedinicama za podršku, prelazi u napad pokreta sa linije tt.115 – tt.143 – Potočari. Opštim pravcem Potočari-Omerbegovača sa zadatkom – izbiti u rejon Vranjevače gdje se treba obezbdjediti sa jugozapada iz pravca Boća, sa glavnim snagama ovladati s.Omerbregovača, stvoriti uslove za produžetak napada pracem s.Donja Brka-s.Palanka-s.Donji Zovik. Lijevo napada 2. semberska brigada, desno 1. posavska a sjeverozapadno 16. kmt brigada.
Poslije obavljenih priprema i aktivno izviđanog terena, napad smo izveli 9.2.1993. godine jedinice 3.pb aktivno izvode izviđanje prednjeg kraja neprijatelja i izvodi napad sa susjedima u rejonu s. Šumari u dubini oko 2km.Organizovana je polukružna odbrana i u toku napada neprijatelja došlo je do samoinicijativnog povlačenja četa na nove položaje po dubini. Nakon izvlačenja poginulog pripadnika 3. čete i po naredbi komandanta i komanda se povukla. U borbama gine jedan pripadnik bataljona a u toku noći, zbog nepreciznog navođenja mb vatre imamo gubitaka u poginulim i ranjenim[1].
Neprijateljska jedinica se uporno branila. Nismo mogli naprijed. Napad je ponovljen 11.2.1993. godine takođe bez uspjeha. U ovim borbama imali smo gubitaka: trojicu poginulih i 6 ranjenih boraca. U međuvremenu sa Ozrena stiže 2. četa 1. bataljona, dok i dalje na Ozrenu ostaje 1. četa.
Novi napad na objekat Vranjevaču izvodi 1. bataljon sa 3.pb 23.2.1993. godine, izveli smo žestok napad, upali smo u prve rovove, nanijeli neprijatelju gubitke, ali nismo mogli dalje, dostignute položaje nismo mogli zadržati zbog žestoke neprijateljske vatre, povukli smo se na polazni položaj, kada smo pretrpjeli gubitke. Ranjen je komandir 1/1.pb zastavnik Jeremić
Zbog promjena koje su nastale na ratištu, a u cilju pravovrjemenog posjedanja položaja i izvršenja novog zadatka k-da IBK izdaje naređenja str.pov.br. 915-1/44 od 25.2.1993. godine na osnovu koga lpbr dobija zadatak da se izmjesti u rejon Ulica, na desnoj obali rijeke Tinje. Na lijevom krilu brigade je 16. kmtbr a na desnom – 2. posavska brigada. Brigada posjeda liniju odbrane: 1. bataljon je u s.Purići, 2. bataljon u rejonu s. Lukića, a 3. bataljon u s.Rogozani.
3.pb više puta izviđa p/k ispred s. Rogozana i izvodi napad na zadanom pravcu prema pruzi, ali zbog nesihonizovanih dejstava sa vodom vojne policije i 2.pb napad se obustavlja.
Na dostignutoj liniji odbrane borbe su bile svakodnevne, muslimani i hrvati zajedno nisu kretali u žešće napade, uglavnom su nas tukli artiljerijom, a pokušavali su i sa DTG, ali bez uspjeha.
Značajnijih borbenih dejstava na liniji odbrane nema, povremene provokacije neprijatelja shvatamo samo kao upozorenja da moramo biti spremni da odbijemo svaki napad. Linija odbrane solidno organizovana, dobro smo ukopani, a imamo dovoljno boraca da se može organizovati i odmor.
Nastavak dejstava na brčanskom ratištu
Na dostignutoj liniji brigada je dobro organizovana, a neprijatelj ne kreće u ofanzivna dejstva, već čestim granatiranjem prednjeg kraja i po dubini nastoji nam nanijeto što veće gubitke. Ispred nas se nalazi 108. brigada armije BiH, koncentracija snaga im je u rejonu s.Brod, s.Brka i s.Omerbregovača kao i na pravcu selo Bukvik i Lipovac. Artiljerijska oruđa razmještena su im u rejonu sela Brod i sela Vitanovići Donji.
U Krajini ima dosta problema oko obezbjeđenja električne energije, Srbija bi nam obezbijedila električnu energiju, ali u selu Brod nalaze se trafostanice koje su pod kontrolom muslimana. Trebalo je obezbijediti nesmetan dovod struje. Na našem pravcu u akciji „Struja“ učestvuje 16. KMTBR, 5. KLBRP, 2. posavska i 1. PLPBR. Naš zadatak je izbiti na liniju s. Poljani-S.Gajevi. A u daljim aktivnostima u sadejstvu sa 2. posavskom brigadom, ovladati selima Vitanovići Donji i Gornji i izbiti na put u rejonu sela Bukvik Donji. Gotovost za napad 21.7.1993. godine u 01,00 časova.
Borba je počela 21.7.1993. godine u ranim jutarnjim časovima. Naš 1. bataljon dobro napreduje, 2. bataljon izbjegava borbu, uzeti su prvi rovovi i čekalo se na uvođenje tenkova koji bi omogućili nastavak ofanzivnih dejstava. Nažalost, neiskusna posada tenka otvara vatru po našim borcima, poginuo je Mikić Savo, a teško ranjeni Knežević Neđo, Dakić Radoje i Veselinović Slaviša. Za taj dan završene su borbene aktivnosti, teška psihološka situacija u brigadi. Borbeno ofanzivna dejstva nastavljena su sutradan, žestok otpor neprijatelja, brojni su, dobro ukopani, a artiljerijom nas poklapaju da glavu ne možemo dignuti. Ponovo imamo ranjenih i poginulih boraca. Vodimo žestoku borbu i za sebe vezujemo velike neprijateljske snage, kako bi rasteretili naše lijevo krilo na kome napada 16. KMBR. I 5. KLPBR sa dosta uspjeha, jer su potisnuli neprijatelja iz dobro utvrđenih rovova. Borbe neprekidno traju do 29.7.1993. godine, cilj je ostvaren, oslobođen je Brod i stvoreni su uslovi za obezbjeđenje struje za Krajinu. U ovim borbama za struju imali smo veći broj poginulih i ranjenih boraca. Aktivna borbena dejstva se prekidaju naredbom IBK, str.pov.br. 915-1/149 od 30.7.1993. godine, i prelazimo u aktivnu odbranu, zaposjedamo dostignutu liniju, utvrđujemo položaje, uspostavljamo čvrstu vezu sa lijevokrilnim – 5. kozarskom LBR. i desnokrilnim – 2. posavskom brigadom. Z/o brigade desno rijeka Tinja (kota 96), lijevo s.Purići (kota 108,8). Na osnovu naređenja GŠVRS – str.pov.br. 02/2-585 od 29.7.1993. godine, a u vezi mirovnih pregovora u Ženevi obezbjediti :
-obezbjediti prekid b/d na svim linijama dodira,
-naređenje o prekidu b/d stupa na snagu 30.7.1993. godine u 12.00 časova.
Na novoposjednutoj liniji odbrane brigada se dobro organizovala, utvrđeni su položaji, b/d uglavnom nema izuzev sporadične vatre iz pješadijskog naoružanja. Prekid vatre – b/d, slobodno možemo reći, slabo se poštuje, rijetko ali ipak sa MB 60 i 82mm neprijatelj nas tuče, nastojeći nam nanijeti gubitke. Ponekad i mi odgovaramo minobacačima na neprijateljske provokacije. Na brčanskom ratištu proveli smo nepunih devet mjeseci.
Brčko sanitet lpbr
U ovim borbama imali smo gubitke: 44 lakše ranjena, 26 teže ranjenih, umrlo jedan, i 10 poginulih pripadnika brigade.[3]
Na osnovu naređenja GŠ VRS, str.pov.br. 02/2-849 od 28.10.1993. godine i zapovijesti za marš k-da 1. KK, str.pov.br. 523-1/93 od 29.10.1993. godine, LPBR (sa pridodatim jedinicama hab122 и inžinjerijski .vod) upućuje se na benkovačko ratište, RSK gdje će biti u gotovosti za prijem zadataka 4.11.1993. godine.
Sa položaja u Vozućoj u rejonu Stalići poćetkom novembra 1993. godine predaje položaje Krnjinskoj brigadi i izvlači se i kompletan 3. bataljon koji ulazi u sastav brigade, radi odlaska na novo ratište u Benkovac.
Vozuča 1993. godina komanda 2.ozlpbr sa starješinama Prnjavorske lpbr
Bataljon je ostvario vema dobru saradnju sa 4.lpbr Vozuća i lokalnim organima vlasti.
Ostaci društvenog doma u Stogu
Spomen ploča poginulim pripadnicima lpbr u crkvi u Stogu, Vozuća.
Poslije rata u rejonu Stoga, Vozuća, srušena osnovna škola, društveni dom i popova porodična kuća.
s.Stog 2011. godine, porodice poginulih i nestalih boraca opštine Prnjavor ispred crkve
Posjeta prnjavorčana parastosu poginulim borcima prnjavorske i srbačke brigade, u crkvi postavljena spomen ploča.
[2] Izvršena zamjena položaja sa pješadijskom četom iz sastava krnjinske lake pješadijske brigade.
1.6.1994. godine u napadu muslimaskih snaga na položaje Stalići-Visić i Podvolujak izgubljeni su položaji 1.mtb 27.mtbr iz Dervente sa 8 poginulih i 6 ranjenih i povređenih pripadnika 1.mtb iz Smrtića.
Sportsko ribolovno društvo “Ukrinski cvijet” – RVI BO Prnjavor – pobjednici su 15. ribolovnog kupa ratnih vojnih invalida Republike Srpske i Srbije, koje je održano na Akumulacionom jezeru Drenova. Na takmičenju je učestvovalo 12 ekipa, odnosno 48 takmičara.
U Bijeljini gde je služen parastos i položeni venci na spomen kosturnici u Pučilama. Poslata jasna poruka – to je bio zločin nad vojnicima koji nisu mogli da se brane i to nikada ne smije da se zaboravi.
Dani sjećanja, u pomen svim srpskim žrtvama stradalim u ratovima tokom 20. vijeka, koji su ove godine posvećeni stradanju Srba u zapadnokrajiškim opštinama 1995. godine, održani su u Drvaru u petak, 13. septembra,plato ispred Radničkog domna u 19.00 časova, pod pokroviteljstvom Vlade Republike Srpske.
Slika 1. Broj raspoređenih pripadnika 1.mtb prema kategoriji vojnih lica,
Na linijskom dijagramu
Slika 3. Struktura raspoređenih pripadnika 1.mtb prema kategoriji vojnih lica- učešća
Stvarana i reorganizovana uporedo sa izvođenjem borbenih dejstava na širokom frontu, 27.mtbr 1.KK VRS, bila je izložena dejstvu neprijatelja, što je otežavalo njen tačtički položa. I pored brojnih problema , a posebno problema za popunu jedinica brigade, ona je izrasla u jaku i respektivnu snagu, kakva je ostala do kraja rata.
Osinjska brigada nastala je na temelјima osamnaeste partizanske brigade, a formirana je s cilјem izvođenja odbrambenih zadataka. U sastav brigade ušli su dobrovolјci iz sela Pojezna, Donji i Gornji Cerani, Donja i Gornja Osinja i Crnča.
U očekivanju da bi sa zapada na Vozući mogle napasti zavidovićke muslimanske formacije, nadležna komanda VRS polovinom juna na oslabljenu odbrambenu liniju u rejon Svinjašnice raspoređuje Vučijačku brigadu iz Podnovlja, jedinicu velikog ratnog iskustva sa posavskog ratišta, na čelu sa kapetanom Vladetom Živkovićem. U toj zoni odgovornosti Vučijačka brigada će ostati tačno godinu dana. Str.91
