27. derventska motorizovana brigada
Grb 27. Derventske motorizovane brigade
Postojanje	1992 — 1996. Mesto osnivanja: Derventa
Formacija	brigada
Jačina	5.000[1] prosečno: 2.000[1]
Deo	Vojske Republike Srpske
Angažovanje	Koridor 92 Drina 93
Odlikovanja	Orden Karađorđeve zvijezde drugog reda
Komandanti
Komandant	Ljubo Obradović
Komandant 2	potpukovnik Ratko Grahovac
Komandant 3	pukovnik Trivo Vujić
Komandant 4	pukovnik Stanko Baltić
Komandant 5	pukovnik Boško Peulić
Komandant 6	pukovnik Rajko Radulović

27. derventska motorizovana brigada je bila pješadijska jedinica Vojske Republike Srpske.

Sastav

Sastav brigade je činilo oko 2.000 boraca, a kroz brigadu je prošlo više od 5.000 vojnika; poginulo je 438 boraca, a 13 se vode kao nestali.^[1]

Istorija

Jedinica je osnovana 13. maja 1992. godine u Derventi preformisana iz 327. brigade JNA, u 27. mtbr  VRS.. Borci su uglavnom bili iz Dervente, Broda i Prnjavora.^[1] Prvi komandant jedinice bio je Ljubo Obradović. Na početku rata u BiH, ova brigada se zvala 327. derventska motorizovana brigada.

Od 20.5.1992. godine 327/27.mtbr je pod komandom  Vojske Republike Srpske u sastavu 1.KK

Ratni put

Brigada je ratovala u celoj Republici Srpskoj, sa težištem na dobojskom i teslićkom ratištu. Brigada je učestvovala i u dve velike operacije Vojske Republike Srpske, Koridor i Drina.

Borci iz Prnjavora bili su okosnica brigade, što govore i početni podaci. Brojno stanje pripadnika VRS sa područja opštine Prnjavor u 327.mtb od prvih velikih pozivanja 5.10.1991. godine do 19.05.1992. godine iznosilo je 1.030 boraca  [3]

Mobilisano je 854 vojnika, 131 podoficira i 45 oficira. Kroz starješinske dužnosti od komamdira voda do komandanta brigade prošlo je  78 starješina. 8 je poginulo, što čiti 1% poginulih boraca brigade do 19.maja 1992.godine. Ranjeno je 21 borac, povrijeđenih 4 i bolesnih 1. Boraca na kraju rata njih 210 imaju statrus  RVI, 4 nestalih boraca, 5 umrlih boraca, i 51 umrla borca poslije rata.Prosjek starosti 30 godina.

Od 20.05.1992. godine stvaranjem VRS u 27.mtbr 1.KK bilo je raspoređeno je 2.777 boraca . Mobilisano je 2.423 vojnika, 257 podoficira i 93 oficira. Poginulo je  124, ranjeno 493 i povređeno 130 boraca (podaci BO Derventa).

Prema do sada prikupljenim podacima sa opštine Prnjavor u 27.mtbr mobilisano je tokom rata 2.458 boraca , još kroz popunu 286 borac, ukupno raspoređeno 2.744 boraca. U ratne jedinice brigade  raspoređeno 3.624 boraca. vojnika 3.131, podoficira 361 i 132 oficira.  Kroz jedinicu  prekomandama ukupno prošlo 4.114 borca.  (3.514 vojnika, 436 podoficira i 164 oficira). Prosjek starosti 33 godine života.

Formiranje brigade-Grupa Soko

Brojno stanje pri formiranje na samom početku rata bilo je 65 oficira, od toga 15 aktivni i 50 rezervni, podoficira 91, od toga aktivni 8 i rezervni 83, vojnika 2.193, regruta (mlada vojska) od toga 51 i rezervista 2.142, ukupno 2.349 popunjenost brigade je bila ispod 45%.

Jedna od najvećih brigada 1. KK, ratni put ove brigade: Derventa, Brod, Vukosavlje, Odžak, Orašje, Gradačac, Jajce, Srebrenica, Bratunac, Benkovac, Vlasenica, Doboj, Zavidovići, Maglaj, Teslić, Sarajevo, Bihać, Vlašić, Ključ, Mrkonjić Grad, Sanski Most.

Sve postavljene zadatke od prepostavljene komande, brigada je uspešno izvršila. U svome ratnom putu brigada po pisanoj depeši komandi 1. KK od 8. janura 1996. godine koji je potpisao komadant brigade potpukovnik Rajko Radulović, brigada je imala 527 poginula, tragično nastradala i umrla borca.

Prema istoj toj depeši brigada je imala izdata rešenja po stavci ranjen povređen 1966, a neki borci su više puta ranjavani kroz rat. Po godinama u 1992. godini brigada je imala 1053 ranjena i povređena borca. U 1993. godini brigada je imala 262. ranjena i povređena borca. U 1994. godini brigada je imala 215. ranjena i povređena borca. U 1995. godini brigada je imala 426. ranjena i povređena borca. U 1996. godini je imala 10 ranjena i povređena borca.

Po Soko grupe – profila ravnajući podatke  brigada minimalno je imala 528 poginula, tragično nastradala, nestala i preminula borca.

Od tog broja 280 sa prostora opštine Derventa (taj broj ne bi trebao da pređe više od 295), sa prostora opštine Brod 130, sa prostora opštine Prnjavor 144 stim da podatke treba poravnati, recimo neki poginuli borci vode se i u drugim opštinama, sa prostora grada Banjaluke minimalno 18 i podatci se trenutno obrađuju. Podatci se baziraju na pisanim dostupnim podatcima tako da ne ulazim lično dali su pojedini civili dobili status poginulog borca. Isto tako ne ulazim u podatke za borce koji su tragično nastradali ili umrli, dali su oni zaista bili pripadnici 327. – 27. Mtbr.

Ratni komadanti su bili: Do 19. maja 1992. godine brigadom komanduje potpukovnik STANKO TRAJKOVIĆ (odsutan zbog bolesti). Potpukovnik RATKO GRAHOVAC, komanduje brigadom od 27. maja 1992. godine do 5. juna 1992. godine. Pukovnik TRIVO VUJIĆ brigadom komandije od 23. juna 1992. godine do 30. juna 1992. godine kada je poginuo u borbama. Potpukovnik STANKO BALTIĆ, brigadom komanduje od 7. jula 1992. godine do 1. novembra 1992. godine. Potpukovnik BOŠKO PEULIĆ, komanduje brigadom od novembra 1992. godine do novembra 1994. godine. Pukovnik RAJKO ČKONJEVIĆ v/d komadanta brigade nekoliko dana u novembru 1994. godine (zbog bolesti odsutan) Pukovnik RAJKO RADULOVIĆ, od novembra 1994 do kraja januara 1996. godine. Načelnik brigade (posle genaral Vojske Republike Srpske) potpukovnik LJUBOMIR OBRADOVIĆ komanduje brigadom (zbog bolesti Trajkovića i nepopunjenosti komadanta brigade) od 1. aprila 1992. godine do 27. maja 1992. godine, od 6. juna 1992. godine do 23. juna 1992. godine, zbog nepopunjenosti komadanta i zbog herojske pogibje komadanta brigade pukovnika TRIVUNA – TRIVE VUJIĆA od 30. juna 1992. do 7. jula 1992. godine.

Zadnju godinu rata komadant brigade je pukovnik RAJKO RADULOVIĆ, načelnik brigade major NIKOLA ŠTRBAC, komadant 1. bataljona – Motajičkoga potporučnik NEDELJKO – PEPA SUVAJAC, komadant 2. bataljona kapetan ZDRAVKO – MAČAK TATOMIR, 3. bataljona potporučnik MILENKO DAMJANOVIĆ, 4. bataljona – Brodski potporučnik NENAD – NEŠO MILIČIĆ , izviđačko – diverzantskom četom (brigadni izviđači) komanduje vodnik STANKO SEKULIĆ , četom vojne policije komanduje potporučnik MILOVAN ŠUĆUR. Brojno stanje ratne 1995. godine bilo oko 5400 pripadnika, kroz brigadu je prošlo preko 7.500 pripadnika.

Borci su bili iz Dervente, Broda, Prnjavora, Srbca, Sokoca, Zenice, Zavidovića, Maglaja, Kaknja, Gradačca, Teslića, Doboja, Banja Luke, Čelinca, Laktaša, Gradiške, Dubice, Kostajnice, Novog Grada, Prijedora, Krupe na Uni, Sanskog Mosta, Ključa, Bosanskog Petrovca i drugih mesta. U brigadi je bio jedan broj dobrovoljaca iz Srbije, u sastavu brigade bila je i četa „Meša Selimović“ pripadnici te čete su uglavnom bili Muslimani iz Dervente i Broda. Veliki broj i drugih naroda borili su se u sastavu 27. Mtbr. Aprila 1994. godine u sastav brigade ulazi ljudstvo Osinjske pbr.

Kroz rat (sa malim odstupanjem) brigada je imala ovu strukturu:

• – Komanda brigade.
• – Komanda stana.
• – Izviđačka četa.
• – Četa vojne policije.
• – Četa veze.
• – 1. motorizovani bataljon (od 1993. godine se reorganizuje i dobiva naziv Motajički).
• – 2. motorizovani bataljon, prvo odred „Vojvoda Mišić“ (četa „Meša Selimović“ ušla u sastav ovog bataljona).
• – 4. motorizovani bataljon (Brodski formiran posle oslobođenja Dervente ušao u sastav brigade početkom 1993. godine).
• – 3. motorizovani bataljon (ponovo se formira u prvoj polovini 1994. god.)
• – 5. motorizovani bataljon (kada je rasformiran, borci prelaze u 1. i 3. bataljon)
• – Bataljon Vukovi sa Vučijaka (ušao u sastav od maja1992. god.)
• – Banjalučki bataljon u sastavu brigade 1992. gododine.
• – 3 i 5 bataljon 2. teslićke pbr (ušao u sastav u drugoj polovini 1994. godine)
• – Radnički bataljon (borci sa prostora Derventske opštine u sastavu brigade 1994 – 1995)
• – Inžinjeriski bataljon.
• – Podaniski bataljon.
• – Haubički artiljeriski divizion 122mm M – 38.
• – Mešoviti protiv oklopni artiljerriski divizion.
• – Laki artiljeriski divizion PVO.
• – Tenkovska četa 10 tenkova + OT.
• – Baterija top – haubica 155mm.
• – Baterija samohodnih oruđa 30/2 mm.
• – Vod ABHV.

Za sve što su učinili borci ove brigade u Odbrambeno – otadžbinskom ratu brigada je odlikovana ordenom Karađorđevom zvezdom drugog reda. Treba napomenuti da je ovo odlikovalje jedno od najviših u Republici Srpskoj.

Za požrtvovanost i ispoljenu veliku hrabrost njenih pripadnika u odbrani Teslića, skupština opštine Teslić dodelila je Zlatnu plaketu 27. mtbr. 2000 . godine.

Pregled strukture kategorije popune v/o iz Prnjavora u 27.mtbr

kategorija	Ukupno	% popune	mob	popuna	% popune	Starost
vojnici	2397	87,35%	2148	249	256,36%	31,15
podoficiri	252	9,18%	227	25	26,95%	31,54
oficiri	95	3,46%	83	12	10,16%	36,02
Ukupno	2.744	100%	2458	286	293,48%	32,91

 

Sa područja opštine Prnjavor izvršena je popuna sa 2.744 boraca u ratne jedinice 27.mtbr, sa 87% vojnika,  9% podoficira i 3% oficirima, a najviše u 1. i 3.mtb. Inače, prema ratnom razrezu popune v/o sa područja opštine Prnjavor u 327.mtbr je bila 935 v/o ili oko 300%. Prosječna starost raspoređenih boraca je oko 33 godine života.

Predsjednik Predsjedništva Boračke organizacije opštine Derventa Čedo Vujičić je u svom obraćanju,istakao da je Vojska Republike Srpske bila izraz želje i potrebe srpskog naroda i jedan od ključnih i odlučujućih faktora u nastanku i očuvanju Republike Srpske.

27.brigada je jedna od najvećih brigada VRS. Široj javnosti je poznata kao Derventska ili kao 327. motorizovana brigada, a nastala je 13.5.1992. godine. Objedinjenih, pisanih i javnosti dostupnih tragova o nastanku, djelovanju i kraju brigade nažalost nema, ali građe još uvijek ima na sve strane, a najviše u glavama neposrednih aktera nastanka i ratnog puta brigade.

Prvi komandant brigade, nakon 13.5.1992. godine, bio je potpukovnik Ratko Grahovac. Nakon Grahovca, komandanti brigade bili su pukovnik Trivo Vujić, koji je poginuo 30.6.1992. godine, a zatim potpukovnik Stanko Baltić, pukovnik

Boško Peulić, a posljedni ratni komandant bio je pukovnik Rajko Radulović. Na čelu brigade u dva navrata bio je i potpukovnik, kasnije general, Ljubomir Obradović, koji je tu dužnost obavljao s pozicije načelnika štaba brigade.

Formacija brigade se mijenjala u zavisnosti od potreba i stanja na terenu, a kraj rata dočekala sa četri motorizovana bataljona, nekoliko samostalnih četa, te ostalim jedinicama. Borci su bili iz Dervente, Broda Prnjavora, Banja Luke i mnogih drugih mjesta, te jedan broj dobrovoljaca iz Srbije, a u sastavu brigade bila je i četa „Meša Selimović“, koju su uglavnom činili Bošnjaci iz Dervente i Broda.

Sve zadatke koji je pred brigadu postavila nadležna komanda, borci su izvršili, a učestvovali su u operacijama u proboju koridora, oslobođenje Dervente, zatim na ratištima kod Gradačca, Doboja, Vlasenice, Zavidovića, Maglaja, Teslića, Sarajeva, Bihaća, Ključa, Sanskog mosta … Za doprinos očuvanju srpskog naroda i nastanku Republike Srpske odlikovana je Karađorđevom zvijezdom drugog reda.

Tokom četri ratne godine, prema nepotrđenim informacijama, 438 boraca ove brigade izgubio je živote i skoro svaki drugi pripadnik je ranjen.

Osinjska brigada nastala je na temeljima osamnaeste partizanske brigade, a formirana je s ciljem izvođenja odbrambenih zadataka. U sastav brigade ušli su dobrovoljci iz sela Pojezna,  Donji i Gornji Cerani, Donja i Gornja Osinja i Crnča.

Prvi ratni zadatak brigada je dobila 22. marta1992. godine, a radilo se o

odbrani srpskih naselja na liniji dugoj 22 kilometra: Kaurska obala – Tešića bare – Tomasovo brdo – Kneževići – Malojčani – Mišinci (Cer) – Čolno brdo (Mala Sočanica) – isključno Torine (Tisovac). Komandu brigade činilo je svega osam rezervnih oficira među kojima je najstariji bio kapetan prve klase. U junu za komandanta brigade dolazi aktivno vojno lice s činom majora. U nastavku ratnog puta brigada je učestvovala u borbama za oslobađanje Dervente i proboj koridora, kao i na mnogim drugim ratištima na kojima je dala ogroman doprinos u stvaranju Republike Srpske. Izgubila je 104 borca, a više od 600 boraca je teže i lakše ranjeno. Brigada je odlikovana Medaljom Petra Mrkonjića, a 1. marta 1994. godine ljudstvo je integrisano u 27.brigadu.

Jedan od komandanata Osinjske brigade sa područja opštine Prnjavor je :

Pregled strukture popune osnovnih jedinica 27.mtbr sa područja opštine Prnjavor

 

Statistički pregled mjeseci učešča u ratu jedinica  27.mtbr sa područja opštine Prnjavor

U osnovne jedinice 27.mtbr bilo je rapoređeno 3.624 borca sa područja opštine Prnjavor ili 72% od 5.000 koliko je prošlo kroz brigadu.

Kroz osnovne jedinice brigade prekomandom prošlo je 4114 boraca

[3]  Podaci nisu sravnjeni sa vob-8 brigade.

Osnovana fejbuk stranica grupe 27.mtbr