27.mtbr u zoni  odgovornosti 2.teslićke lake pješadijske brigade

Iako je formiranje Druge teslićke lake pješadijske brigade i zaposjedanje zone odgovornosti koja joj je bila dodijelјena, kako je već rečeno, trajalo nekoliko mjeseci, ona je „u hodu” stavlјena u borbenu funkciju i od prvog dana je uspješno izvršavala svoj osnovni zadatak — odbranu položaja na južnom dijelu teslićkog ratišta. Srećna okolnost je to da većih napada neprijatelјskih snaga, u tom početnom periodu, na pravcima odbrane Brigade nije bilo, ali je otvaranje strelјačke vatre po položajima jedinica brigade bilo svakodnevno, tu i tamo „začinjene” i sa nekoliko minobacačkih projektila. Prvi jači napad neprijatelјske snage su izvele 22.5. 1995. godine oko devet časova iz pravaca Ravne rijeke i Debele kose i to u zoni spajanja Druge teslićke i 27. motorizovane brigade. Na udaru su bili položaji u rejonima Mali Kragulјac, Zečija glava i Braćevac. Odmah po ispolјavanju dejstava, komanda brigade je u napadnuti rejon uputila rezervne snage i ojačala odbrambene položaje tako da je aktivnom i upornom odbranom neprijatelјski napad odbijen. Međutim, uz razmjenu jake pješadijske i artilјerijske vatre, koja je trajala cijeli dan, neprijatelјske snage su uspjele ovladati dijelom linije odbrane 27. motorizovane brigade[1] od Braćevca do Javorske kose. Narednog dana neprijatelske snage nastavlјaju sa napadima na navedenim pravcima, a cilј im je ovladavanje objektima Zečija glava, Smolin i Mali Kragulјac. Ovaj put napadu takođe prethodi jaka artilјerijska priprema, a potom se smjenjuju pokušaji pješadijskih proboja kroz našu liniju odbrane u više uzastopnih talasa. U jednom od tih pokušaja neprijatelј uspijeva da potisne borce naše jedinice sa položaja na Zečijoj glavi prema Velikom Smolinu. U toku noći izvršeno je uvezivanje linije odbrane sa susjednom jedinicom 27. motorizovane brigade pravcem Veliki Smolin-Bukovačka kosa-kota 828, a istovremeno su vršene radnje na pripremi snaga za izvođenje protivnapada sa cilјem vraćanja izgublјenih položaja. Narednog dana (24. maja 1995. godine), uz snažnu artilјerijsku pripremu i uvođenje posebno formiranih grupa boraca, izvršen je protivudar u pravcu Zečije glave i nakon višesatne borbe, u kojoj je došlo do žestoke razmjene strelјačke vatre, oko 16.15 časova neprijatelј je bio prinuđen da položaje na Zečijoj glavi ponovo preda pod kontrolu naših jedinica. Istina, oko sat vremena nakon povlačenja sa Zečije glave, neprijatelјske snage su pokušale izvršiti kontraudar i još jednom se vratiti na taj položaj, ali im to nije pošlo za rukom. U ovim trodnevnim borbama Brigada je imala petnaest ranjenih boraca.

Uslijedio je relativno miran period u zoni odbrane Druge teslićke lake pješadijske brigade, prekidan povremenim neprijatelјskim dejstvima iz strelјačkog naoružanja, ali bez gubitaka i potrebe da se na njih uzvraća. Tako je bilo sve do 18. 7. 1995. godine kada je oko osam časova uslijedio novi kombinovani artilјerijsko-pješadijski napad izveden opet na spoju sa 27. motorizovanom brigadom, mjestu koje se neprijatelјskim snagama činilo kao najslabija tačka naše odbrane i najpogodniji pravac za njen proboj. Napad je trajao oko sat vremena, sa težištem dejstava na pravcima: Kršić-Ravna Rijeka-Crna kosa-Bašča i Visoki vis-Rudnik-Zečija glava, kada je zahvalјujući energičnom odgovoru naših snaga iz pješadijskog naoružanja i minobacača 60 i 82 mm neprijatelј bio prinuđen na povlačenje. Novi napad je uslijedio oko 12.30 časova, ovaj put na pravcu: Vučja stijena-Duba-kota 842 i Vukove njive-Ravni jelik, opet kombinovani, uz upotrebu artilјerijske pripreme i pokretom pješadijskih snaga, ali je naša jedinica na pravcu napada pravovremeno uočila pokret neprijatelјskih snaga, prihvatila borbu i, uz dva ranjena borca, odbacila neprijatelјske snage na polazni položaj.

Opet je uslijedilo zatišje sve do 4. 8. 1995. godine kada oko 9.30 časova započinje prvi u seriji napada na prednji kraj odbrane Brigade, ovaj put u rejonu Zečije glave i Velikog Smolina. Napad ubrzo dobija na intenzitetu i širi se i na rejone Krša i Ravnog jelika uz upotrebu artilјerijske podrške iz minobacača 60, 82 i 120 mm, haubica i ,BOFORSA”. Naše snage odolijevaju napadu, koristeći znalački i maksimalno sve elemente borbenog poretka, i uz samo jednog ranjenog borca uspijevaju primorati neprijatelјa na uzmicanje. Ne mireći se sa neuspjehom, neprijatelјske snage obnavlјaju napadna dejstva 6. 8. 1995. godine u popodnevnim časovima, negcje oko 15.30 časova. Ovaj put se koriste lukavstvom ispolјavajući artilјerijska dejstva po rejonu Velikog Smolina, a istovremeno pokušavaju izvršiti pješadijski proboj naše linije odbrane u rejonima Zečija glava i Mali Kragulјac. Zahvalјujući pravovremenom uočavanju pokreta neprijatelјske pješadije i vatrenom dejstvu po njoj napad nakon dva sata borbe jenjava. Novi napad je uslijedio 9. 8. 1995. godine oko 9.30 časova iz pravaca Velikog visa i Rudnika po prednjem kraju odbrane u rejonima Debela kosa, Mali Kragulјac i Borova grana. Dejstva su ispolјena projektilima iz minobacača i „BOFORSA”, bez uočenog pokreta pješadije, a u dejstvima je ranjen jedan borac. Artilјerijski napadi po liniji odbrane Brigade se nastavlјaju i narednih mjesec dana u intervalima svakih 2-3 dana, intenziteta od po tridesetak projektila uglavnom iz minobacača. Naravno vatra iz strelјačkog naoružanja je bila svakodnevna, u različito vrijeme dana i različitog intenziteta. Gubitaka od ovih dejstava nije bilo. Slјedeći jači i konkretniji napad neprijatelј izvodi 20. 9. 1995. godine u vremenu između 12.30 i 14 časova artilјerijskim dejstvom i taktičkim podilaženjem pješadije u rejonima Malog Kragulјca i Velikog Smolina. Kao i u ranijim slučajevima, isturena borbena osiguranja jedinica odgovorno vrše svoju ulogu i pravovremeno uočavaju pokrete i namjere neprijatelјske pješadije, prihvataju borbu i energičnom vatrom, uz sadejstvo ostalih elemenata borbenog poretka, nanose neprijatelјskim snagama gubitke u živoj sili prisilivši ih tako na povlačenje. U ovoj borbi ranjeno je i pet naših boraca.

Opet je uslijedilo malo zatišje do 30.9.1995. godine kada je u vremenu od 16.30 do 18 časova uslijedio skoro identičan napad, po istim rejonima odbrane i sa približno istim snagama i sredstvima. Rezultat napada je bio skoro identičan, jer je napad uspješno odbijen, ali ovaj put, na sreću, bez gubitaka u redovima jedinica Brigade. Manji napadi su zabileženi i 1. odnosno 5. oktobra 1995. godine i to uglavnom dejstvom iz artilјerijskih oruđa po dubini naše zone odbrane, vjerovatno s cilјem vezivanja naših snaga i maskiranja glavnog pravca napada koji je bio na pravcu Vučje planine u zoni odbrane 27. motorizovane brigade. Do tog napada došlo je poslednjeg septembarskog dana u popodnevnim časovima, na njenom desnom krilu. Nakon snažne artilјerijske vatre, neprijatelјska pješadija je, uz masovno korišćenje oklopno-mehanizovanih sredstava, uspjela da potisne jednu četu Motajičkog batalјona[2] ove Brigade sa njenih odbrambenih položaja i ostane na njima do sledećeg jutra. Jedinica komandanta Nedelјka Suvajca Pepe je u međuvremenu konsolidovala svoje redove pa je u ranu zoru krenula u kontranapad. Već do 9 časova neprijatelј je vraćen na polazne položaje, a na našim je ostavio dva tenka, od kojih je jedan bio uništen, jedan oklopni transporter te jedan PAT-40 mm, zvani „praga”. Bio je to i definitivni krah njihove ofanzive na teslićkom ratištu.

[1] Isto, str. 200

[2] Isto, str.202

GLAS BORCA LPBR U 1.MTB 27.MTBR