Arhive oznaka: JNA

Tomić Srđan

12. mart 2025.

Odbrana Srpskog naroda

U minulom Odbrambeno-otadžbinskom ratu Republike Srpske vođenom na prostorima prethodne SFRJ, odnosno BiH od 1991 do 14.12.1995. godine, područje opštine Prnjavor nije bilo ugroženo borbenim dejstvima. Međutim, Prnjavorčani daju veliki doprinos u stvaranju Vojske Republike Srpske i odbrani nacionalnih ciljeva srpskog naroda kroz državu Republiku Srpsku. To je vrijeme kada se ljudski i materijalni potencijali stavljaju u službu odbrane Srpskog naroda, u složenim nacionalnim i političkim uslovima koji su vladali na području bivše SFRJ-BiH.

područje opštine Prnjavor nije bilo ugroženo borbenim djejstvima

Na prostoru opštine od 631m² sa 47.055 stanovnika prema popisu iz 1991. godine 72% je srpskog stanovništva, muslimana 15%, Hrvata 4%, Jugoslovena 4 %i ostalih 6%[1]

Pregled prema polnoj strukturi stanovništva opštine Prnjavor 1991.godine

Pregled raspoređenog ljudstva u opštini Prnjavor početkom rata:

Prema prikupljenim podacima mobilizacijom u prvim mjesecima 1991. godine mobilisano je preko 3.400 pripadnika jedinica TO opštine, oko 1000 pripadnika jedinica JNA. Ukupno mobilisanih vojnih obveznika do maja 1992. godine je oko 5000 boraca

U ratne jedinice VRS i MUP-a mobilisano je tokom rata oko 6.000 boraca od oko 12.000 vojno sposobnih građana opštine, što čini 70,87% ukupnog muškog radnog stanovništva opštine od 15 do 64 godine, što obuhvata zakonsku vojnu obavezu od 17 do 60 godina života, odnosno 25,50% učešća stanovništva opštine po popisu iz 1991. godine.

Mobilizacijom je obuhvaćeno preko 70 ratnih jedinica Vojske i MUP-a, a najviše u 1. Krajiški korpus i Vazduhoplovstvo i PVO.

mobilisano je tokom rata oko 6.000 vojnih obveznika sa opštine, a prema evidenciji opštinskog organa evidentirano je učešće u ratu za preko 8.300 lica

Prnjavorski borci popunjavaju jedinice 1.KK VRS: matičnu Prnjavorsku laku pješadijsku brigadu, Motajički 1. bataljon u sastavu 27. motorizovane brigade, većim dijelom Udarni bataljon „Vukovi sa Vučijaka“ Prnjavor zatim 16. krajišku motorizovanu brigadu, 1. oklopnu brigadu, inžinjerijski puk i druge jedinice VRS. Biilo je to veliko mobilizacijsko naprezanje stanovništva u toku rata sa preko 10-25% angažovanog radno sposobnog stanovništva u VRS, kao veliki procenat angažovanja ljudstva u istoriji ratovanja.

Pregled neraspoređenih vojnih obveznika u opštini Prnjavor 1991.godine

4977 neraspoređenih vojno sposobnih građana opštine, što čini 37,97% ukupnog muškog radnog stanovništva opštine od 15 do 64 godine, radno sposobnog stanovništva, koji su mahom bili nosioci domaćinstva, odnosno 14,39% učešća stanovništva opštine po popisu iz 1991. godine.

Pregled stanja evidencije vojnih obveznika u opštini Prnjavor 1991.godine

Od 12.060 ukupno u evidenciji VO Prnjavor vojno sposobnih građana opštine, što čini 71,21% ukupnog muškog radnog stanovništva opštine od 15 do 64 godine, odnosno 2,63% učešća stanovništva opštine po popisu iz 1991. godine.

Poginulo 25 boraca: 7 iz 329.okbr-odTO,7 iz 327.mtbr, 6 TO Prnjavor i ostali iz jedinica JA na Zapadno-slavonskom ratištu.

Poslije pet godina rata, krajem rata 31.12.1995. godine, prema procjeni opština broji 45.995 stanovnika , a broj vojnih obveznika iznosi 11.982 ili 26%. Ukupno rapoređenih sada je 5.978, a u Vojsku Republike Srpske je 4.382 pripadnika VRS, odnosno 53% od broja raspoređenih. Broj poginulih 361, a ranjenih 1.214, što čini 1.575 pripadnika koji su izbačeni iz stroja VRS, odnosno 35,94% u odnosu na broj raspoređenih u VRS ili 3,4% u odnosu na broj stanovnika.[2]

U pripremi za odbranu Republike Srpske političko rukovodstvo države oslanjalo se na političke stranke sa svim svojim ljudskim potencijalom koji je u to vrijeme bio impozantan i sa ogromnim moralom, zatim na vojsku, odnosno ustanove i materijalna sredstva bivše JNA koja se pod pritiskom povukla iz BiH, zatim dolaze referendumi sva tri naroda u BiH i oružani sukobi Srba i Muslimana, a kasnije Hrvata i Muslimana.

Pregled ratnog puta dobrovoljačke jedinice „Vukova sa Vučijaka“ i jedinica teritorijalne odbrane Prnjavor – 307 dana

ratište	Opstina	brigada	Dana	zapovjest	KM	%
Golubić	Benkovac	RJ Vukovi sa Vučijaka	38	obuka	Benkovac	0,86%
Kozara	K.Dubica	RJ Vukovi sa Vučijaka	2	akcija	K.Dubica	0,05%
Zapadno-Slavonsko ratište	Okučani	RJ Vukovi sa Vučijaka	6	napad	Okučani	0,14%
Prnjavor	Prnjavor	TO opštine	155	mobilizacija	Prnjavor	3,53%
Laminci	Bos.Gradiška	2.partbrTO	3	marš	Bos.Gradiška	0,07%
Zapadno-Slavonsko ratište	Nova Gradiška	329.okbr JA-odredTO	79	odbrana	Nova Gradiška	1,80%
Zapadno-Slavonsko ratište	Nova Gradiška	329.okbr JA-„Vukovi“	24	ispad	Nova Gradiška	0,55%

[1] Podaci iz Strateškog plana razvoja opštine Prnjavor za period 2003-2010.godine „Službeni glasnik opštine Prnjavor“, broj 2/2003. strana 33-36.

[2] Podaci iz pregleda stanja v/o za 31.12.1995. godine, Sekretarijat MO Banja Luka

Spisak povređenih pripadnika JNA i TO

POGLED NA SPISAK OD 275 POVRIJEĐENIH PRIPADNIKA RATNIH JEDINICA JNA i TO SA PODRUČJA OPŠTINE PRNJAVOR

Nastavite sa čitanjem →

Spisak poginulih i nestalih pripadnika JNA i TO

Pogled na spisak poginulih i od posljedica ranjavanja preminulih pripadnika JNA i TO sa područja opštine Prnjavor

od početka rata do 19.5.1992. godine domicilnog i izbjeglog stanovništva opštine po datumima stradanja i ratnoj jedinici.[1]

48 POGINULO PRIPADNIKA JNA SA PODRUČJA OPŠTINE

2 oficira, 3 podoficira i 43 vojnika

U odnosu na broj poginulih boraca VRS[1]oko 0,25 odsto i 0,46 odsto od broja ranjenih pripadnika VRS.

Imena poginulih boraca i i od posljedica ranjavanja preminulo iz prnjavorskih jedinica, koji su sahranjeni u opštini, uklesani su na kamene spomen ploče u Spomen crkvi na Vučijaku, Kremna u Prnjavoru, Spomen sobi VRS u Banja Luci. sa imenima poginulih iz monografije „Za krst časni i slobodu zlatnu“, spomen sobi „Vukova sa Vučijaka“ Prnjavor

Spisak poginulih i nestalih prnjavorčana 1991 – 19.05.1992.

Prema evidenciji boračke organizacije opštine, prikupljenih podataka iz sanitetskih službi ratnih jedinica[2] i bivšeg odsjeka MO Prnjavor, kao i dostupne poslijeratne literature sačinjen je ovaj dole spisak poginulih i nestalih vojnika tokom odbrane srpskog naroda i SFR Jugoslavije. Najviše boraca je sa mjestom stanovanja na područje opštine Prnjavor. U 1991. godine njih 17 i do 20.5.1992. godine 31 pripadnik JNA, 48 junaka.

U ovom spisku navedeni su junaci Republike Srpske, koji su kao pripadnici JNA na osnovu Ustava SFRJ branili Jugoslaviju, svojim životima zadužila buduća pokoljenja za srećniju i sigurniju budućnost. Spase od zaborava veliku istinu o stradanju pripadnika JNA i TO, o njihovim imenima i prezimenima, vojnim poštama i ratnim jedinicama u kojima su ratovali i gdje su poginuli i svoje kosti ostavili.

Nastavite sa čitanjem →

Stradanje boraca TO

Sjećanje na poginule

U borbama u Hrvatskoj i na Derventskom ratištu od početka mobilizacije ili rata do preformacije Teritorijalne odbrane opštine Prnjavor u Vojsku Republike Srpske,tj. do 19.5.1992. godine, ukupni gubici u ljudstvu u komandama i jedinicama TO opštine iznosili su 203 pripadnika ili 4,6 odsto od ukupno angažovanog ljudstva, od koji su 7 boraca poginulo i od posljedica ranjavanja preminulo, 48 ranjeno i 24 povrijeđeno, dok se 122 pripadnika vode kao bolesni borci.

Ukupni gubici OS JNA i TO iznosili su 343 žrtve. vojnika 263, podoficira 59 i oficira 21.

grupa	Svega	%	vojnici	podoficiri	oficiri
ranjeni	106	30,90%	86	13	7
povređeni	30	8,75%	22	6	2
samoranjavanje	2	0,58%	1	1
bolesni	146	42,57%	100	36	10
pogoršanje	1	0,29%	1
zarobljeni	2	0,58%	2
poginuli	54	15,74%	49	3	2
nestali	2	0,58%	2
Ukupno	343	100%	263	59	21

Pregled žrtava TO opštine: 7 poginulih, 48 ranjenih i 24 povrijeđenih pripadnika TO opštine. Bolesnih 122

jedinica	Svega	%	poginuLI	ranJENI	samorAnj.	povrijeĐ.	bolesNI
Odred TO	92	45,46%	3	1	1	12	75
2.OdTO i JTO	111	44,54%	4	47	1	12	47
Ukupno	203	100,00%	7	48	2	24	122

Pregled žrtava prema vrsti dejstava: najviše od dejstava mina, granata, bombi 115 boraca ranjeno i poginulo, i još više povređenih od eksplozivnih udara. Od dejstva streljačkom vatrom na bižim daljinama gubici su kod 56 boraca.

jedinica	Svega	%	MES-a	oboljenja	streljačko	udes/udar
Odred TO	5	2,46%		4		1
	87	42,86%	4	71	3	9
	68	33,50%	16	44	4	4
2.OdTO i JTO	11	5,42%	8	1		2
	5	2,46%	2		2	1
	27	13,30%	22	1	3	1
ukupno	203	100%	52	121	12	18

Kao posijedica dejstava minsko-eksplozivnih sredstava, poginulo je i ranjeno ukupno 52 pripadnika, ili 26 odsto u odnosu na ukupan broj gubitaka (od kojih su 5 pripadnika poginula i od posljedica ranjavanja preminulo, 39 ranjeno i 7 povrijeđeno), dok je usljed dejstva streljačke vatre , ukupno 12 boraca izbačeno iz borbe (1 poginuo, 9 ranjenih i 2 samoranjavanje, što je 35 odsto ukupnih gubitaka. Bolesnih je bilo 121 pripadnik.

Pregled prema mjestu dejstava: opština Nova Gradiška

Na Zapadno-Slavonskom ratištu prema mjestu, odnosno opštini nastajanja, najviše gubitaka bilo je na teritoriji opštine Nova Gradiška 151 (74% odsto od ukupnih gubitaka). Poginulih 3, ranjenih 14, povrijeđenih 17, 1 samoranjavanje i 116 bolesnih. 1.279 žrtava Iz redova Armije i Teritorijalne odbrane i dobrovoljci u borbama u Hrvatskoj [1]

Na Derventskom ratištu u opštini Derventa 37 žrtava: poginula 3, ranjenih 32 i 2 povijeđenih. Opština Prnjavor broji 15 žrtava: 1 poginuo, 2 ranjena, 1 samoranjavanje, povrijeđeni 5 i bolesnih 116.

Na nivou ratnih jedinica, najviše ratnih gubitaka imalu su Odred TO 160 i 2.Odred TO i jedinice TO opštine od 43 pripadnika.

Po kategoriji pripadnika, ukupni gubici su slijedeći 21 oficira, 59 podoficira i 264 vojnika iz rezervnog sastava. U ukupnoj strukturi gubitaka, oko 14 ili 9 posto je nepovratnih gubitaka (poginuli, teže ranjeni- ostali teški invalidi (1. i 2. kategorije RVI) i oko 142 ili 88 posto lakši invalidi ( III i IV kategorija RVI), dok je 142 ili 88 posto povratnih gubitaka. Iz borbenog rasporeda jedinica TO opštine izbačeno je ljudstvo ekvivalenta 1 četa odreda TO četnog sastava.

Svega	%	Derventa	Nova Gradiška	Prnjavor
160	78,82%		150	10
2	0,99%		1	1
23	11,33%	21		2
4	1,97%	4
1	0,49%	1
1	0,49%	1
1	0,49%	1
5	2,46%	5
4	1,97%	4
2	0,99%			2
203	100,00%	37	151	15

U periodu od preko 7 mjeseci, odnosno 220 ratnih dana, prosječni dnevni gubici u jedinicama TO bili su 1 borca raznih kategorija. Pojedinačno po periodima , najvećih gubitaka bilo je u aprilu i maju 1992. godine 6 poginulih i 36 ranjenih boraca, dok kod povređivnja, od novemba do juna svaki mjesec sa 24 povrijeđena.

Pregled gubitaka prema kategoriji i jedinici teritorijalne odbrane:

U istoriji Teritorijalne odbrane opštine Prnjavor ostaće upamćeno i po 7 boraca, odnosno 47 junaka JNA opštine , koji su u odbrani otadžbine dali sve što su mogli, dali svoje živote. Sjećanje na herojske poginule i tuge za poginulim junacima neprebolne za 626 poginulih tokom rata sa opštine Prnjavor. Tragedija do tragedije i za 4 porodice sa opštine sa dva poginula borca Vojske Republike Srpske.

Rat koji je vodila TO opštine, kada se napadalo da se odbranimo, i prostor opštine i srpske teritorije koje se morale braniti. Zato je postojala TO i kasnije VRS da brani zemlju i narod, onda kada je to najpotrebnije, bez obzira na neprijatelja i u skladu za vojničkom zakletvom, ne žaleći da u toj borbi damo i svoj život, braneći otadžbinu i pravo na opstanak.

Nema više TO, a ni VRS, otišli su u istoriju.

[1] prema podacima Službe za informisanje SSNO u borbama u Hrvatskoj poginulo je i od posljedica ranjavanja preminulo ukupno 1.279 pripadnika oružanih snaga SFRJ koji su bili pod komandom JNA ili su izvršavali zadatke u sadejstvu s jedinicama Armije (pripadnici Teritorijalne odbranbe i dobrovoljci. Među poginulim i od posljedica ranjavanja premeninulim 177 vojnih starješina (120 aktivnih i 57 rezervnih), 351 vojnik na odsluženju vojnog roka, 467 vojnika vojnih obveznika, 122 dobovoljca, 68 pripadnika TO ( tri pripadnika našeg odreda TO) i 94 civila mještana koji su se priključili JNA u toku borbenih dejstava (Vojno-politički informator, broj 4 od 1992. godine, str.148)

Pregled ukupnih gubitaka od 343 pripadnika JNA i TO po opštinama do 20.5.1992. godine

Najviše ima poginulih u opštini Nova Gradiška u Hrvatskoj sa 161 poginula i od posljedica ranjavanja preminulo boraca. Poginulih 54, nestalih 2 , ranjeni 107 i sa povredama 30 boraca. Ostali gubici se odnose na bolesne , samoranjavanje, zarobljavanje .

Opština	Svega	%	poginuli	nestali	ranjeni	povrede
Banja Luka	1	0,29%
Benkovac	1	0,29%			1
Bihać	4	1,17%			2	2
Borovo	1	0,29%	1
Bosanska Krupa	1	0,29%			1
Brač	1	0,29%	1
Brod	1	0,29%			1
Derventa	72	20,99%	12		55	4
Doboj	2	0,58%			1
Dubrovnik	1	0,29%			1
Glamoč	2	0,58%	1			1
Glina	1	0,29%			1
Gradiška	2	0,58%
Grahovo	1	0,29%
Han Pijesak	1	0,29%			1
Jasenovac	3	0,87%			3
Karlovac	2	0,58%
Kneževo	1	0,29%
Kupres	14	4,08%	12
Lipik	3	0,87%	1		2
Lipovac	1	0,29%			1
Ljubiško	1	0,29%
Mostar	1	0,29%
Nova Gradiška	161	46,94%	5		19	17
Novska	4	1,17%	3		1
Okučani	8	2,33%	4	1	3
Otočac	1	0,29%
Pakrac	4	1,17%	2		2
Petrovac	1	0,29%				1
Prnjavor	21	6,12%	3		2	4
Psunj	1	0,29%	1
Sarajevo	4	1,17%	3
Šibenik	1	0,29%	1
Sisak	2	0,58%	1		1
Sombor	1	0,29%
Tenj	2	0,58%			2
Teslić	1	0,29%
Tuzla	2	0,58%		1	1
Vukovar	7	2,04%	2		4	1
Zavidovići	4	1,17%	1		2
Ukupno	343	100,00%	54	2	107

Prema vojnoj pošti JNA i TO:

Najviše gubitaka od 167 ima vojna pošta 8840 Banja Luka – 329. okbr JA u čijem sastavu je bio i odred TO opštine Prnjavor

Vojna pošta	Svega	%	poginuli	nestali	ranjeni	povrede
1318/6 Knin	1	0,29%			1
1455 Banja Luka	1	0,29%			1
1524 Han Pijesak	1	0,29%			1
1552 Beograd	1	0,29%	1
1709 Svilajnac	1	0,29%			1
2460/11 Banja Luka	1	0,29%			1
2875/38 Vršac	1	0,29%			1
3164 Derventa	32	9,33%	8		19	4
3193 Prnjavor	2	0,58%	1		1
3326 Mrkonjić Grad	1	0,29%	1
3363 Banja Luka	2	0,58%
3422 Banja Luka	2	0,58%			2
4022 Banja Luka	2	0,58%	2
4352 Banja Luka	1	0,29%			1
4470 Drvar	1	0,29%	1
4795 Beograd	4	1,17%			4
4795 Sombor	1	0,29%
6372 Banja Luka	1	0,29%	1
6817 Banja Luka	2	0,58%			2
7001/34 Srbac	1	0,29%	1
7015 Banja Luka	1	0,29%	1
7029 Petrovo	1	0,29%			1
7039 Banja Luka	2	0,58%
7057 Doboj	1	0,29%
7161 Bileća	1	0,29%			1
7312 Petrovo	1	0,29%			1
7322 Banja Luka	2	0,58%	1
7327 Sarajevo	1	0,29%	1
7404 Kneževo	1	0,29%
7421 Sanski Most	2	0,58%			2
7440 Drvar	1	0,29%				1
7446 Drvar	2	0,58%			2
7454-1 Mostar	1	0,29%				1
7463 Petrovac	2	0,58%				2
7484 Banja Luka	1	0,29%
7500 Glamoč	1	0,29%				1
7512 Lukavica	1	0,29%	1
7529 Kupres	1	0,29%	1
7531 Grahovo	1	0,29%
7577 Sarajevo	1	0,29%	1
7954 Tuzla	2	0,58%		1	1
8164 Maribor	1	0,29%	1
8304 Banja Luka	1	0,29%	1
8840 Banja Luka	167	48,69%	5		20	18
8860 Sarajevo	1	0,29%
9062 Pakrac	1	0,29%	1
9162 Prijedor	2	0,58%			1
9162 TO Okučani	5	1,46%	3	1	1
9227/7 Glina	1	0,29%			1
T-22206 Prnjavor	56	16,33%	7		36	3
TO Borovo	1	0,29%	1
TO Knin	1	0,29%	1
TO Kostajnica	1	0,29%			1
TO Kupres	13	3,79%	10
TO Novska	1	0,29%	1
TO Okučani	4	1,17%			4
TO Sisak	1	0,29%	1
Ukupno	343	100,00%	54	2	107	30

[2] Pregled povređenih je prema kategoriji prikazano u Novom glasniku Vj, broj 1/94 strana 102

[3] Prema podacima Ministarstva odbrane Republike Srpske iz 1996. godine u Vojsku RS mobilisano oko 300.000, u ratu poginulo 18.392 i ranjena 36.543 vojnika. Tvrđava, maj 1997. godina

Brojčano TO opštine (uključujući i odred TO u sastavu 329. okbr JA na ZSR), brojalo je preko 4.000 boraca i činilo je oko 2 odsto Vojske Republike Srpske sa 215.671 boraca u momentu formiranja 12.5.1992. godine, poginulo je 23.184 borca ili 11 odsto od brojnog stanja VRS. (Podaci iz interviju ministra RBIZ RS, „Srpskom borcu“, januar/jul 2017. godine).

Starješine VRS

Brojne starješine VRS sa područja Grada Prnjavor u stvaranju i odbrani Republike Srpske tokom Odbrambeno-otadžbinskog rata

Uz Dan borca RS sjetimo se i na borce vojne starješne koji sam, kao mnogi drugi srpski patrioti, krenuo u ovaj rat da branim narod, porodicu, ognjište, punog srca i duše, da činim ono što predstavlja najveću obavezu i čast za svakog rodoljuba, a posebno za oficira. Otišao sam pun ideala za dobro srpskog naroda, a u ratu i poslije njega slobodan sam da istaknem da su mnogi te ideale zloupotrebili i kao „ljudi“, a da negovorimo koliko su prekršili Ustav i zakone. Zašto…?[1]

Riječi koje mogu u potpunosti da se odnose i na naše starješine sa područja Grada Prnjavor: vojnike, podoficire i oficire na komandnim dužnostima od komandira voda do komandanta brigade.

Inače, starješina VRS je vojno lice koje komanduje ili rukovodi jedinicom-ustanovom. Dužnost vojnih starješina u VRS vrše vojna lica koja imaju odgovarajući čin, a u rati i vojno lice koje nema čin, a tada ima zvanje prema dužnosti koju obavlja (komandir, komandant, načelnik i dr)[2]

Nazivi osnovnih dužnosti oficira rodova:[3]

pješadije : komandir voda (streljačkog, minobacačkog, protivoklopnog, vod za podršku (prateći), izviđački vod i vod vojne policije) i komandir čete. Formacijski elementi- činovi: potporučnik, poručnik, kapetan, kapetan 1 klase. Vojnoevidencione specijalnosti (VES): 31101, 31102, 31103, 31107, 31109.
artiljerija: komandir voda (komandir voda za podršku,za protivoklopnu borbu, komandno-izviđačkog i računarskog voda) i komandir čete. Formacijski elementi- činovi: potporučnik, poručnik, kapetan, kapetan 1 klase. Vojnoevidencione specijalnosti (VES): 31201, 31202, 31204, 31206, 31207, 31209, 31211, 31215 i 31220.
OMJ: komandir voda (komandir tenkovskog, mehanizovanog i izviđačćkog voda ) i komandir čete. Formacijski elementi- činovi: potporučnik, poručnik, kapetan, kapetan 1 klase. Vojnoevidencione specijalnosti (VES): 31401, 31402, 31403, 31404.
inžinjerija; komandir voda (komandir pionirskog, putnog, mostnog, maskirnog, inžinjerijskog, amfibijskog i izviđačkog voda ) i komandir čete. Formacijski elementi- činovi: potporučnik, poručnik, kapetan, kapetan 1 klase. Vojnoevidencione specijalnosti (VES): 31701, 31702.
avijacija: pilot: komandir avijacijskog odjeljenja; komandir čete za obradu podataka izviđanja iz vazduha. Formacijski elementi- činovi: potporučnik, poručnik, kapetan, kapetan 1 klase. Vojnoevidencione specijalnosti (VES): 31503, 31506, 31538 i 38503.
ARJ PVD: komandir odjeljanja, komandir voda (topovskog, raketnog i komandnog), komandir baterije, pomoćnik komandanta za logistiku, zamjenik komandanta. Formacijski elementi- činovi: potporučnik, poručnik, kapetan, kapetan 1 klase. Vojnoevidencione specijalnosti (VES): 31301, 31302, 31310, 31311, 31326, 31327.
veza: komandir voda (komandir voda veze, komandir SCV i SČV ) i komandir čete. Formacijski elementi- činovi: potporučnik, poručnik, kapetan, kapetan 1 klase. Vojnoevidencione specijalnosti (VES): 31801, 31805, 31828.

Prema dosad prikupljenim podacima iz arhive OMO Prnjavor sa područja grada u proteklom Otadžbinsko- odbrambenom ratu RS od 1991. do 1996. godine, na raznim starješinskim dužnosti, od komandira samostalnog odjeljenja do komandanta brigade, prošlo je 4180 starješina u vojnih pošta JNA, TO , MUP, OiO i VRS.

RR	svega	%	1991.	1992.	1993.	1994.	1995.	1996.
VRS	3904	93,44%	550	1711	399	448	464	332
JNA	29	0,69%	26	3
TO	59	1,41%	48	11
OiO	10	0,24%	3	4		3
MUP	131	3,14%	27	57	14	16	17
RO	2	0,05%	1	1
PVL	43	1,03%	3	15	3	10	6	6
ukupno	4178	100%	658	1802	416	477	487	338

U prvoj godini rata na starješniske dužnosti prošlo je 658 boraca. Stvaranjem VRS, najviše u 1992. godine 1.802 boraca prošlo kroz starješinske dužnosti.

za stvaranje Republike Srpske, Grad Prnjavor je mobilisao i na prvom rasporedu imao 9.100 vojnih obveznika.[1], sa 2023. godini evidentirano je sa statusom 5808 kategorisanih boraca, dok je ativnih je 4398 . RVI je evidentirano 994 .

1.015 boraca je bilo na starješinskim dužnostima u toku rata. U VRS 931, a prošli kroz starješinske dužnosti 1.653 borca.

Mobilizacijskom razrezu brojno stanje oficira sa područja opštine raspoređeni u OS JNA i TO 1991. godine popunjen je sa 82 i 120 podoficira.

Prema nekim podacima brojno stanje oficira na opštini Prnjavor iznosi 308 lica ili 4% u odnosu na broj rezervnih oficira u VRS krajem 1995. godine: domicili 269, raseljeni 31 i izbjegli 8

pukovnik 2
potpukovnik 5
major 31
kapetan 1 klase 15
kapetan 45
poručnik 136, i
potporučnik 40,
broj podoficira 670 ili 5% u odnosu na broj rezervnih podoficira u VRS, i još 51 sa neodgovarajućim VES-om. Odstalo do oko 8.000 boraca sa područja opštine bilo je raspoređeno u vojnike.

Uprava GŠ VRS za OMP da je brojno stanje, krajem 1995. godine, rezervnih oficira iznosi 7. 556 i podoficira 14.487 u VRS. Ukupan broj mobilisanih u VRS iznosio je 206.187 ili 77% (Zbornik OSVRS , Banja Luka, 2018. str.89)

Prema rasporedu brojno stanje oficira na kraju rata sa područja Grada Prnjavor bilo je 308 oficira VRS:

VRS 235
JNA 4
TO 12
MUP 6
PVL 21
radna obaveza 3
bez rasporeda 26

Prema prikupljenim podacima iz ratnih jedinica veliki broj je odlikovanih oficira i podoficira, oko 153 i oko 72 nagrađenih. Poginulih starješina u činu oficira i podoficira bilo je oko 48. U VRS ostalo je oko 26 AVL. Neki podaci govore da oko 150 oficira i podoficira imaju status RVI. Ne raspolažemo sa podacima oko kategorizacije boraca za oficire i podoficire. Poslije rata neki podaci govore da je umrlo oko 159 podoficira i oficira.

Starješina u VRS je i lice koje ima čin u rasponu od vodnika do generala. Njih čine oficiri i podoficiri koji su bili pripadnici JNA ili su u vojnim školama u Saveznoj Republici Jugoslaviji i u JNA i u Republici Srpskoj osposobljavani za starešinski kadar. Viši nivoi školovanja nisu praktikovani zbog toga „što je rat najbolja škola“.
U toku rata, bili su izloženi velikim opterećenjima, socijalnim problemima, pogibijama i neodgovarajućim tretmanom organa vlasti koji su ponekad slično delovali kao i u Sloveniji i Hrvatskoj.

Starešine VRS bili su neposredni učesnici borbenih dejstava i ličnim primerom pokušali da deluju na svoju vojsku.(Zbornik OSVRS, str.81)

Nastavite sa čitanjem →

Vojska Grada Prnjavora

Uz Dan boraca RS, je prilika da se prisjetimo boraca grada Prnjavora i njihovog učešća u odbrani i stvaranju Republike Srpske. Poznato je da je Vojska Republike Srpske formirana 12. maja 1992. godine i da je na kraju rata brojala 210.000 mobilisanih boraca. U Domovinskom ratu od 1992. do 1995. godine poginula su 23.752 vojnika.

Na kraju rata, grad Prnjavor je imao preko 9.100 pripadnika Vojske Republike Srpske.

Odajući počast svim borcima i učesnicima rata od 1991. do 1996. godine, te žrtvama koje su dale živote za stvaranje Republike Srpske, Grad Prnjavor je mobilisao i na prvom popisu imao preko 10.000 vojnih obveznika. [1]

Raspored	svega	%	3	4	5
bez rasporeda	36	0,35%	1	9	26
VRS	9222	88,80%	8307	679	236
JNA	305	2,94%	290	6	9
TO	382	3,68%	356	15	11
OiO	25	0,24%	18	7
MUPRS	337	3,25%	317	14	6
RO	31	0,30%	24	3	4
PVL	44	0,42%	12	11	21
SVR	3	0,03%	3
Ukupno	10385	100,00%	9328	744	313

U tabeli je prikazan, prema prikupljenim podacima iz arhiva odsjeka MO Prnjavor, broj vojnih lica sa područja grada raspoređenih u odbrambenim strukturama grada i Republike Srpske. Učešće boraca u jedinicama VRS u ukupnom broju angažovanih u ratu iznosilo je oko 5%.

Od ukupnog broja registrovanih učesnika rata, samo jedan je mobilisan i raspoređen u odbrambene strukture grada i Republike Srpske: 89% stanovnika grada mobilisano je u ratne jedinice VRS; u jedinicama JNA na početku rata 1991-1992. 3% stanovništva je bilo raspoređeno; 4% je raspoređeno u opštinske jedinice teritorijalne odbrane; Oko 3% je raspoređeno u jedinice i strukture MUP-a RS 0,3% u opštinsku nadzorno-informativnu službu; 0,3% je raspoređeno na rad u organe Ministarstva odbrane RS i Ministarstva unutrašnjih poslova , 0,4% su bili profesionalna vojna lica 0,03% su bili na odsluženju vojnog roka, a 0,36% su bili raspoređeni bez rasporeda u kategoriju podoficira i oficira;

Prema podacima o ostvarivanju prava iz oblasti BIZ-a na području Grada Prnjavora za 2023. godinu evidentirano je 4398 aktivnih lica sa statusom i kategorijom boraca: I kategorije 1706 boraca, 263 druge, 342 treće, 439 četvrte, 323 pete, 405 šeste i 920. U zoni borbenih dejstava je u prvoj kategoriji i iznad, a van zone borbe je u devetoj kategoriji. U gradu Prnjavoru kategorisano je ukupno 5.808 vojnika. [2]

U odnosu na ukupan broj pripadnika VRS, 45% su kategorisani borci; 6,3% poginulih vojnika, 11,4% vojnika koji su poginuli nakon rata. Dakle, još jedna trećina boraca nije kategorisana kao borci RS.

Što se tiče pola i kategorije stanovnika grada, situacija je sledeća:

kategorija	svega	%	muškarci	zene
domicil	8954	86,22%	8842	112
pobjeći	128	1,23%	123	5
raseljeni	1292	12,44%	1240	52
iz Srbije	11	0,11%	11
ukupno	10385	100,00%	10216	169

Domaće stanovništvo bilo je zastupljeno sa preko 86%, a padom srpskih opština u Hrvatskoj i Zapadnoj Krajini Republike Srpske, u odbrambene strukture RS i grada raspoređeno je 1,2% izbjegličkog i oko 13% raseljenih stanovnika Republike Srpske. Manje od 1% pripadnika VRS bili su dobrovoljci iz Srbije.

U 127 ratne jedinice, odnosno vojne jedinice Vojske Republike Srpske, mobilisano je 9114 pripadnika, prva popuna sa 1214, tako da je brojna raspoređenost iznosila 10328 boraca. Vojnika 9313, podoficira 753 i 262 oficira.

Pregled u odnosu na kategoriju stanovništva grada i ostvareni status vojnog lica, prema dostupnim podacima, je:

status	svega	%	domicil	izbjegli	raseljeni	iz Srbije
bez	3196	30,78%	2919	37	234	6
kategorisani borac	4085	39,34%	3519	44	520	2
RVI	936	9,01%	782	8	146
RVI MUP	27	0,26%	27
ubijen	612	5,89%	435	14	161	2
nestao	32	0,31%	19	4	9
uhvaćen	5	0,05%	2		3
pokojni	34	0,33%	26	1	7
umrijeti nakon rata	1009	9,72%	895	10	104
odselio	65	0,63%	24	1	40
ranjen bez statusa	230	2,21%	174	6	49	1
povrijeđen	26	0,25%	23	1	2
bolestan	93	0,90%	80	2	11
umro, otpušten iz RJ	17	0,16%	14		3
PVL	16	0,15%	14		2
vojnika koji služe vojsku	2	0,02%	1		1
Ukupno	10385	100,00%	8954	128	1292	11

Prema dostupnim podacima, preko 4.100 ili 40% od ukupnog broja boraca u bazi podataka kategorizirano je kao borački status. Ovom podacima treba dodati 936 kategorisanih vojnika koji su ostvarili pravo na RVI VRS i 29 RVI UP RS, što znači da je ukupan broj kategorisanih na području grada Prnjavora preko 5100 vojnika.

Tokom rata 290 vojnika JNA, 6 mlađa oficira i 9 oficira mobilisano je u ratne jedinice Jugoslovenske narodne armije i raspoređeno na 305 vojnih obveznika.

Jedinice teritorijalne odbrane opštine imale su ostalih mobilisanih 382 pripadnika i to 356 vojnika, 15 podoficira i 11 oficira u 11 ratnih jedinica, sa komandirima . 3660 pripadnika raspoređeno na dva vojna mjesta. Vojna pošta 8840 Banja Luka 329.okbr5.k 225 i jedinice TO opštine Prnjavor 3435 pripadnici TO.

Zaključak

Na kraju rata 1995. godine Prnjavor je imao 8.900 vojnika u Vojsci Republike Srpske , ili 4,23% od ukupnog broja mobilisanih u Republici Srpskoj.

Ranjeni, ranjeni i bolesni borci VRS i poginuli, nestali i umrli borci VRS na slikama .

Na početku mobilizacije u jedinice JNA bila su 1.553 borca sa područja opštine Prnjavor. Plan, odnosno procena mobilizacije je 691 vojni obveznik za 5. KJNA i 1.066 vojnih obveznika za 7. KJNA, ukupno 1.757 regruta, a raspoređeno je 1.000 ili 57%, što je značajan uspeh u odnosu na druge opštine.

Od prvih mobilizacija vojnih obveznika za popunu ratnih jedinica JNA i opštinske teritorijalne odbrane i dobrovoljačkih jedinica do ponovnog formiranja, odnosno stvaranja VRS, mobilisano je 4.700 vojnih lica , prosečne starosti od 30 godina, sa maksimalno 20 do 29 godina starosti, što čini ukupno 65% muškog stanovništva do 64 godine starosti 6,11% stanovništva opštine i 2,18% u odnosu na oko 215.670 lica prema evidenciji resornog ministarstva koja su učestvovala u Otadžbinskom ratu ili 54,42% prema evidenciji nadležnog opštinskog organa za vođenje evidencije lica koja su uređivala vojnu obavezu8, opštinski registar učesnika u ratu477 u odnosu na [3]

Ukupno 5.394 pripadnika raspoređeno je u opštinsku TO. Udio stanovništva TO 1991. godine u broju vojno sposobnih građana iznosio je 12%, a prema vojnoj evidenciji 45% raspoređenih Jedinice TO su mobilisane, uglavnom od 20 do 29 godina, u tzv. prvog poziva, ili 41,67%, što čini 18,39% ukupne muške radne populacije opštine starosti od 15 do 64 godine

U odnosu na završetak rata 1995. godine [3] , Opšina je 31.12.1995. Prema evidenciji OMO-a, u odnosu na ukupan broj stanovnika opštine od 45.995 registrovano ih je 11.987 ili 26,06%. U VRS su raspoređena 4.382 lica ili 73,30%. Ukupan broj lica raspoređenih u odbrambenim strukturama RS je 5.978 ili 49,87% u odnosu na broj vojnog osoblja. Eliminisano iz službe: 361 poginulih i 1.575 ranjenih, što je 35,94% u odnosu na broj vojnika, odnosno 3,4% u odnosu na broj stanovnika Samo su opštine Sanski Most (6,8%), Kneževo (5,3%), Kotor Varoš (3,7%), te Prijedor.5% više gubitaka.

[1] na osnovu podataka koje su prikupile ratne jedinice VRS u bivšem odsjeku MO RS Prnjavor.

Predsjednik Boračke organizacije Prnjavor ističe da su prnjavorski borci raspoređeni u 124 ratne jedinice VRS. (14.2.2019.)

Pukovnik Boško Peulić, predsjednik Intendantskog odbora Prnjavor, izjavio je 2022. godine da je prema podacima Boračke organizacije grada Prnjavora mobilisano 10.300 ljudi i dobrovoljaca u 128 vojnih punktova Vojske Republike Srpske.

[2] Informacija je usvojena na sjednici Skupštine grada Prnjavora, održanoj 27.12.2023. godine

Pregled ratnih jedinica VRS-vojnih pošta u koje je mobilisano preko 9.100 boraca sa područja Grada Prnjavora:

Nastavite sa čitanjem →

Borbene aktivnosti 327.mtbr

Formiranje 327. motorizovane brigade JNA Derventa

Formiranje ratne brigade izvršeno je u februaru 1992. godine u jako nepovolnim uslovima.

Brojno stanje brigade na rasporedu bilo je 792 pripadnika od prvih pozivanja 5.10.1991. godine sa područja opštine Prnjavor do preformacije (19.5.1992.) formiranjem 27.mtbr VRS[1] sa područja opštine.

Nastavite sa čitanjem →

Analiza popune 327.mtbr JA

Popuna 327. motorizovane brigade JA

Prema podacima iz arhive odsjeka MO Prnjavora, od prvog poziva vojnih obveznika sa područja grada Prnjavora 327. mtbr JNA, na tzv. vojnu vježbu od 4 mjeseca, i mobilizaciju u martu 92., kroz brigadu je prošlo, odnosno raspoređeno više od 1.760 pripadnika. Brigada je popunjena vojnicima, podoficirima i oficirima prema planu popunjavanja brigade od 937 v/o. Pozivanjem od 05.10.1991. i mobilizacijom u martu 1992. godine, do ponovnog formiranja (19.05.1992.) formiranjem 27. mtbr, pozvano je preko 1.120 pripadnika, a kasnije kroz prvu popunu još 65, tako da je prvi put popunjena sa 1.190 boraca, bez dupliranja rasporeda, odnosno prekomande boraca ili 127% u odnosu na plan popune. [1]

U 327. mtbr JA mobilisano je 1.127 vojnika, popunjeno je još 65 vojnika, u osnovne jedinice brigade (pješadijski bataljoni, divizije, čete i vodovi) raspoređeno je ukupno 1.763 boraca. Vojnika 1045, podoficira 104 i oficira 44. . Sa prekomandama 2000 boraca.

Organizaciono-formaciona struktura brigade zasniva se na formiranju sastava bataljona JA: 4 pešadijsko-motorizovana bataljona sa divizijama-četama za podršku, komandovanje, štabne jedinice (veze, izviđanje i vojna policija) i pozadinski bataljon.

Pregled mobilisanih pripadnika po osnovnim jedinicama brigade

jedinica	Ukupno	% popune	3	4	5	ProsekOdStarost
1.mtb	68	5,70%	62	5	1	31,87
2.mtb	9	0,75%	8		1	32,68
3.mtb	809	67,76%	716	64	29	30,16
4.mtb	4	0,34%	4			35,39
4.mtč	29	2,43%	26	1	2	27,99
čv	7	0,59%	5	2		29,52
čvp	15	1,26%	12	3		27,00
had122	7	0,59%	4	2	1	33,90
ič	4	0,34%	3		1	21,53
inžb	16	1,34%	15		1	27,47
k-dabr	2	0,17%	1	1		30,35
ks	1	0,08%	1			33,83
ladPVO	12	1,01%	11	1		26,90
mpoad	172	14,41%	143	21	8	29,31
pozb	24	2,01%	22	1	1	34,26
rjVV	2	0,17%	2			31,59
tč	11	0,92%	9	2		26,19
vabho	2	0,17%	1	1		37,42
Ukupno	1194	100%	1045	104	45	30,41

Brigada je popunjena sa 1.194 pripadnika: (1) vojnika 1045, (2) podoficira 104 i (3) oficira 45. Najveći procenat popunjenosti je na 3.mtb je 800 i to je oko 68% popunjenosti brigade. Nastavite sa čitanjem →

Ratni put 27.mtbr i 1.mtb

Kratak prikaz ratnog puta i brojnog stanja 27.motorizovane brigade 1.KK VRS i njenog 1.mtb, Motajičkog bataljona

31 godina od Bratunačkog ratišta

BORCI POSAVINE

Počekom rata 1991.godine 5. odnosno 1.krajiški korpus imao je nekoliko jedinica koji su bili u sastavu JNA. Opština Prnjavor po planovima popune popunjavala je 6 jedinica korpusa: 3 pozadinske jedinice-PoB i 3 manevarske jedinice JNA:

14.pozadinska baza JNA u Krčmaricama, skladište MES i municije, Trapistima i Mali logor, mobilisano 129;
188. pontonjeriski bataljon sa razrezom od 2 v/o a mobilisano je 5 pripadnika;
293. inžinjerijski puk sa razrezom od 333 v/o, a mobilisano je 143 pripadnika, i
329.okbr sa razrezom od 30 v/o, a mobilisano 146 pripadnika.
- plan je bio 691 v/o, a mobilisano 421 v/o u 5. KK.

U 7.tuzlanskom korpusu JNA, opština je popunjavala dvije jedinice:

327.mtbr, vojne pošte 3164 Derventa sa najvećim planom popune sa opštine u razrezu od 935 v/o i to: 26 oficira, 31 podoficira i 878 vojnika, dok je mobilisano 976 pripadnika;
motorizovani bataljon, vojne pošte 6510 Derventa, kasnije Osinjska lpbr u planu popune sa 131 v/o, a mobilisano 5 v/o.
- plan je 691 v/0, a mobilisano 981 pripadnika u 7.K JNA[1] .
- Ukupno mobilisamo u jedinice JNA sa područja opštine , prema prikupljenim podacima, 1.402 pripadnik i kroz popunu iz drugih jedinica 153 borca. Ukupno raspoređeno u JNA 1.555 boraca. Kroz jedinice JNA prekomandama prošlo je još 215 boraca. Kroz jedinice prošlo i na rasporedu bilo 1.770 boraca sa područja opštine.

327.mtbr radila je i postojala još u vijeme JNA u Derventi, imala svoju formaciju, i u

početku nakon formiranja i ulaska rezervnog sastava imala značajnu ulogu u odbrani sjevernog dijela Republike Srpske.

Nakon mobilizacije jedinica 5.korpusa JNA i njihovo angažovanje na Zapadno-Slavonskom ratištu, 5.10.1991. godine počelo je pozivanje vojnih obveznika sa opštine na tz.4 mjeseca rezerve u 327.mtbr u kasarnu Derventa.http://lpbr-prnjavor.info/30-godine-od-mobilizacije-u-opstini-prnjavor/

„Do sada je bilo dosta polemike o mjestu i ulozi brigade u 1.KK, posebno u TG-3. Radi objavljivanja ocjene rada jedinice potrebno je analizom dosadašnjih dejstava doći do pokazatelja o dosadašnjem periodu života i aktivnosti. Poznato je da brigada nije uspela sprovesti mobilizaciju[1] , te daje formiranjem TO stvoreno jezgro za brigadu. Sve specifičnosti treba objasniti od učesnika i to od samog početka rata, posebno sa ratnim putem svojih jedinica što realnije i sa jasnim pokazateljima“. Pukovnik Stanko Baltić, komandant 327. mtbr; Naređenje u kome traži podatke za istorijsku građu Nastavite sa čitanjem →

33 godine od vojne mobilizacije u opštini

stvarne, ratne mobilizacije JNA i TO u opštini Prnjavor

MOBILISANO PRVIH 1517 PRIPADNIKA TERITORIJALNE ODBRANE OPŠTINE

Spomenik u Prnjavoru

o.m. biće 33 godina od mobilizacije ratnih jedinica teritorijalne odbrane opštine i JNA koje se popunjavaju sa područja naše opštine. Prilika da se sjetimo svih onih boraca koji su izvršavali svoju obavezu da brane Jugoslaviju.

U prvom mjesecu mobilisano 1.286 pripadnika teritorijalne odbrane opštine Prnjavor, do 20. oktobra bilo je mobilisano 1517 boraca, a do 19.maja 1992. godine domobilisano još 1881 vojna obeveznika. Ukupno mobilisano (prvi put) u ratne jedinice TO opštine 3.398 pripadnika,

U jedinice JNA u septembru i oktobru mobilisano 519 vojnih obveznika, a do maja 1992. godine domobilisano je ukupno 446 pripadnika JNA. Ukupno mobilisanih 965.

Ukupno mobilisano sa područja opštine Prnjavor u ratne jedinice TO i JNA 4363 vojna obveznika

2213 još raspoređenih pripadnika TO i JNA i 670 prošli kroz ratne jedinice TO i JNA do 19.maja 1992. godine, još 123 sa prekomandama u RJ. ukupno 7469 borca

Pregled mobilisanih boraca po kategoriji u ratnim jedinicama JNA i TO opštine Prnjavor

Bilo mobilisano (3) vojnika 3768 ili 86%, (4) mlađih oficira 453 ili 10% i (5) oficira 142 ili 3%. Prosječna starost mobilisanih pripadnika JNA i TO iznosila je 30 godina života, relativno popunjene mlade ratne jedinice

Vojna pošta	svega	%	3	4	5	Starost
3164 Derventa	571	13,09%	476	66	29	30,83
3780 Banja Luka	39	0,89%	33	5	1	30,27
4352 Banja Luka	3	0,07%	3			24,35
5290 Banja Luka	71	1,63%	65	5	1	31,65
6510 Derventa	5	0,11%	4	1		29,26
6817 Banja Luka	130	2,98%	111	13	6	30,39
8840 Banja Luka	361	8,27%	304	48	9	27,31
9396 Banja Luka	25	0,57%	22	2	1	30,91
T-22206 Prnjavor	3158	72,38%	2750	313	95	34,25
Ukupno	4363	100%	3768	453	142	29,91

Planom mobilizacijskog razreza opština Prnjavor je popunjavala 6 ratnih jedinica 5.banjalučkog korpusa JNA i 2 ratne jedinice 7.tuzlanskog korpusa JNA. Od teritorijalnih jedinica 4 operativne i više prostornih jedinica TO mjesnih zajednica opštine. Nastavite sa čitanjem →