Inžinjerijski puk 5.Korpusa JNA, kasnije preimenovan u inžinjerijski bataljon 1.KK
INŽINJERIJSKI PUK u RATU
U pregledu planova razvoja ratnih jedinica JNA u Opštinskom sekretarijatu za narodnu odbranu, za 1991. godinu nalazi se 239. inžinjerijski puk 5.K JNA, brojnog naziva 6817, 5401 vojne pošte Banja Luka, sa mobilizacijskim mjestom Laktaši, zbog blizine rejona upotrebe ove jedinice, oko r.Save.
Po planu popune 333 pripadnika ratne jedinice JNA sa područja grada Prnjavor, a mobilizacija je izvršena sa 174 vojna obveznika, još sa 8 prve popune . Ukupno raspoređeno 182 boraca u inžinjeriji JNA.Prošli koroz jedinicu 198 pripadnika. Tri borca su ranjena, a jedan poginuo.
U VRS u 1.inžinjerijskom bataljonu 1.KK bilo je raspoređeno 181 pripadnik inžinjerije, sa područja grada Prnjavor, od čega je 81 domobilisan u ovu jedinicu, prvi put.
U organizacijskom sastavu Puk je imao sledeće jedinice: Komanda, komanda stana, vod veze, vod vojne policije, izviđački vod, pionirski bataljon (dvije pionirske čete), inženjerijski bataljon (četa inženjerijske mehanizacije, građevinska četa i mosna četa) i pozadinska četa.
Mob zborište inžp
Prva ratna upotreba i dejstva na Zapadno-Slavonskom ratištu u razminiranje minskih polja, maskiranju i utvrđivanju komandnih mjesta i vatrenih položaja sredstava podrške.
inžp 1992.
Stvaranjem VRS inžinjeriski puk JA preformiran je u inžinjerijski bataljon 1.KK VRS u kasarni Kozara Banja Luka.., vojne pošte 7039, sa popunom- rasporedom od 100 pripadnika sa područja opštine Prnjavor: 86 vojnika, 11 podoficir i 3 oficira.
Godišnjica: Drugoj krajiškoj brigadi odbrana otadžbine bila na prvom mjestuBANjALUKA – Polaganjem vijenaca i služenjem parastosa za 231 poginulog borca sutra će u Memorijalnom centru Druge krajiške brigade Vojske Republike Srpske (VRS) u banjalučkom naselju Rakovačke bare biti obilježene 33 godine od njenog formiranja.
Prema podacima opštinskog organa evidentirano je 41 lice sa učešćem u 2.krajiškoj pješadijskoj brigadi VRS
Druga Krajiška brigada, jedna od slavnih jedinica VRS, formirana je 18. septembra 1991. godine.
Na ratnom putu dugom 3.500 kilometara od Zapadne Slavonije, Koridora života, gradačačkog, oraškog, dobojskog, sarajevskog, vlašićkog, glamočkog i bihaćkog ratišta, pa sve do Manjače, kroz brigadu je prošlo više od 23.000 boraca.
Druga krajiška brigada imala je 1.600 ranjenih boraca, od kojih 750 ratnih vojnih invalida od prve do četvrte kategorije, dok se šest boraca ove brigade vode kao nestali.
Prema istraživanju šest ranjenih pripadnika vojne pošte 7322 Banja Luka, 2.krajiška pješadijska brigada 1.KK VRS sa područja opštine.
Služenjem parastosa za poginule i preminule saborce i svečanom akademijom u kasarni „Kozara“, bivši pripadnici i starješine Prvog bataljona vojne policije 1. krajiškog korpusa Vojske Republike Srpske, obilježili su godišnjicu osnivanja ovog bataljona.
Sa područja grada Prnjavora bilo je mobilisamo u ovu jedinicu 1.KK VRS 57 pripadnika, a raspoređeno oko 100 boraca. Poginulo 7, dva ranjena i 1 zarobljavanje.
Postrojavanjem boraca, odavanjem počasti poginulim saborcima i svečanom akademijom 11.9.2018. godine u Banjaluci obilježeno 25 godina od formiranja Prvog bataljona vojne policije Prvog krajiškog korpusa Vojske Republike Srpske (VRS).
Ratni komandant Prvog bataljona vojne policije general Dragomir Keserović rekao je da je ova jedinica imala veoma uspješne rezultate i da nije izgubila ni najmanji dio teritorije Republike Srpske.
„Bili smo angažovani na borbenim zadacima od najzapadnijeg dijela Srpske do sarajevsko-romanijskog platoa“, istakao je Keserović.
On je naveo da je iz ovog bataljona poginulo 69 boraca, dok ih je više od 400 ranjeno.
U sastavu bataljona vojne policije bila je pridodata i četa „Vukova sa Vučijaka“ Kremna, Prnjavor u periodu od 12.7.1993. do 11.10.1993. godine jačine 19 pripadnika i 16 pripadnika mobilisano iz opštine u bvp.
Prema podacima 2 ranjena, bolest 1, 1 zarobljen,1 umro, 1 samoubistvo i 6 poginulo pripadnika vojne pošte 7007 Banja luka, 1.bataljon vojne policije 1.KK VRS sa područja opštine.
spisak poginulih i umrlih pripadnika 1.bvp 1.kk vrs
BARAN (Josip) IVAN iz Ratkovac, rođ. 1973. vojnik četa vojne policije, poginuo 8.12.1992, Novalići, Gradačac. stupio u jedinicu 7.5.1992.godine. Sahranjen u opštini.Ratkovac
Ćupeljić (Milenko) Miladin iz Gajevi, rođ. 1959. vojnik četa vojne policije, umro 21.7.1994, Bolnica, Banja luka. stupio u jedinicu 3.9.1993.godine. Umro u bolnici.Sahranjen u opštini.Crkvena.
GUNJIĆ (Konstatin) SINIŠA iz Brezik, rođ. 1974. vojnik četa vojne policije, poginuo 21.8.1993, Filipovići, Tešanj. stupio u jedinicu 3.10.1992.godine. Sahranjen u opštini.Brezik.
KRAJIŠNIK (Ranko) SINIŠA iz Gornja Mravica, rođ. 1973. vojnik četa vojne policije, poginuo 9.10.1992, Okanovići, Gradačac. stupio u jedinicu 7.4.1992.godine. Sahranjen u opštini.Gornja Mravica.
KUSIĆ (Čedomir) DUŠKO iz Kremna, rođ. 1963. stariji vodnik 1 klase vodnik čete vojne pol., samoubistvo 23.9.1994, Kremna, Prnjavor. stupio u jedinicu 12.7.1993.godine. Sahranjen u opštini.Kremna
MILANKOVIĆ (Dragutin) RANKO iz Kremna, rođ. 1952. vojnik pozadinski vod, poginuo 28.8.1993, Donja Ilova, Prnjavor. stupio u jedinicu 16.8.1993.godine. Poginuo u saobraćajnoj nesreći. Sahranjen u opštini.Kremna
Preradović (Mirko) Velibor iz Vršani, rođ. 1974. vojnik četa vojne policije, poginuo 12.9.1994, Ripač-Sip, Cazin. stupio u jedinicu 18.1.1993.godine. Sahranjen u opštini.Vršani.
Državna kriza , raspad Jugoslavije, nastanak novih država, dolazak „plavih šljemova“, građanski rat u Bosni i Hercegovini
Da li se rat u Bosni i Hercegovini, odnosno u Jugoslaviji mogao izbjeći i svi problemi i politički konflikti mirno riješiti?. Čiji su bili interesi i kakvi ciljevi na ovim prostorima, da li međunarodne zajednice, odnosno Evrope, SAD, islamskih zemalja, unutrašnjih nacionalističkih snaga.[1]
Raspad SFRJ počinje kada jake separatističke snage u Sloveniji, Hrvatskoj, Bosni i Hercegovini i Makedoniji uz podršku međunarodne zajednice imaju cilj stvaranje samostalnih država od bivših republika SFRJ, dok interes drugih naroda, prevashodno srpskog, nije riješen u tim republikama. JNA je imala ustavnu obavezu i dužnost da brani i štiti tadašnju zajedničku državu_SFRJ.
Pristrasnost međunarodne zajednice i stvaranje muslimansko-hrvatske koalicije u Bosni i Hercegovini, kao i islamski fundamentalizam uticali su na krizu i početak rata, jer se odustalo od ustavnih rješenja da se koncenzusom svih naroda u BiH donose odluke. Štampa je pisala da postoje logori za obuku mudžahedina za borbu protiv HVO i VRS i da nisu došli u BiH samo da ratuju, nego da bosanske muslimane uče islamu.
Da je bilo više mudrosti među političkim strankama, rat se mogao izbjeći a kriza riješiti mirnim putem.
Mirnodopski razvoj Teritorijalne odbrane opštine Prnjavor
Zakonom o opštenarodnoj odbrani, opština Prnjavor je imala obavezu i dužnost da organizuje i formira jedinice teritorijalne odbrane i štab na svom području u skladu sa koncepcijom ONO, kao najširi oblik organizovanog oružanog opštenarodnog otpora i kao sastavni dio jedinstvenih oružanih snaga SFRJ[1]
Počelo se u drugoj polovini marta 1979. godine, kada dolazi do preformiranja štaba i jedinica TO na osnovu (Mob-1-I-sto ) mobilizacijkog plana RJ TO, formacijske knjige starješina, naređenja za pripremu i izvršenje mobilizacije TO, plana popune sa MS, formacije (lične i materijalne) sastava TO.(mob8-štabTO)
Prefomirana je teritorijalna odbrana opštine u Opštinski štab teritorijalne odbrane, odred TO i protivdiverzantski odred TO kao manevarske jedinice TO, pozadinska baza TO i kasnije se formiraju regionalni štabovi TO i prostortne jedinice TO u mjesnim zajednicama i većim radnim organizacijama, (plan PoOb mobRJ8450 ).
U avgustu mjesecu 1991. godine izvršeno je ažuriranje mobilizacijskog plana TO prema aktuelnoj političko-bezbjedonosne situacije na teritoriji opštine i morala TO opštine za prvu polovinu 1991. godinu i promjenama koji su nastali kod raspoređenih vojnih obveznika u ratnim jedinicama TO, tako da vojna evidencija bude tačna i potpuna.
Prema raspoloživim podacima bojno stanje „Vukova sa Vučijaka“ u VRS bilo oko 580 raspoređenih boraca: u 1.lpbr Prnjavor, 27.mtbr 1.KK i 1.bvp 1.KK, kao i 6 pripadnika u SJB Prnjavor. U sastavu JNA i TO bilo raspoređeno 192 pripadnika. U jedinicu je pojedinačno bilo oko 740 boraca. Prošlo kroz ratne jedinice VRS preko 850 pripadnika Vukova.
Učestvovala je u borbama na 22 opštine- ratišta i imala gubitke od 270 pripadnika na svim ratištima, 49 poginulih i umrlih.
Koridor, 1992.
Prva ranjavanja počinju na Zapadno-Slavonskom ratištu u rejonu Košutarica, Jasenovac , oktobra 1991. godine, a pogibije u decembru iste godine u Gornjoij Trnavi, Okučani. Zadnji poginuli u borbama januara 1996. godine u Sanskom Mostu.
Gubici pripadnika Vukova u VRS, JNA i TO
Gubici
Svega
%
1991.
1992.
1993.
1994.
1995.
1996.
rana
184
67,40%
8
102
13
21
40
povreda
20
7,33%
6
3
1
10
samoranjavanje
13
4,76%
4
2
1
6
bolest
7
2,56%
1
2
1
3
poginuo
45
16,48%
1
25
10
6
2
1
umro
1
0,37%
1
samoubistvo
3
1,10%
1
1
1
Ukupno
273
100%
9
139
30
31
63
1
Brojno stanje
749
100%
44
407
179
30
89
% gubitaka
36%
20%
34%
17%
103%
71
Pod ratnim gubicima u ljudstvu podrazumjevamo nestanak – pogibije pripadnika iz ratne jedinice „Vukova sa Vučijaka“ zbog zadobiljenih ozljeda u borbi njihove bolesti.
Opšti ratni gubici od 273 obuhvataju sve gubitke u ljudstvu koji jedinica pretrpi u toku čitavog rata u sastavu JNA, TO i VRS. Oni se dijele na nepovratne, odnosno nenadoknadive (poginuli, umrli i samoubistvo) 49 boraca ili 18% od ukupnih gubitaka, i povratne, odnosno sanitetske ( ranjeni , povređeni i samoranjavanje) 224 boraca „Vukova“ ili 82%. i u odnosu na brojno stanje tokom rata od 36% gubitaka jedinice, a najviše u 1992. godini rata.
Sanitetski gubici iznose 82% opštih gubitaka, tj. najveći dio gubitaka u ratu, ali je 207 lakše ranjeno i koji se mogu vratiti za 1-2 mjeseca liječenja ponovo u jedinicu. 66 boraca ili 9% od ukupnih gubitaka i brojnog stanja jedinice, su nepovratni gubici za jedinicu (poginuli, umrli i teško ranjeni borci koji su nesposobni za vojnu službu).
Prvi udarni bataljon 1.KK je po brojnom stanju tokom rata odrgovarao formaciji pješadijskog bataljona-odreda lake brigade od 343-422 pripadnika: komanda, veza i 2-3 pješadijske ćete po 100, pov, vod MB i pozadinsko odjeljenje. Imao je na rasporedu, pojedinačno bez dupliranja, 749 boraca u VRS, JNA i TO opštine Prnjavor. Gubici iznose 36% od ukupnog brojnog stanja tokom rata. Najveće brojno stanje jedinice je bilo početkom 1993. godine odlaskom na Benkovačko ratriše u rejonu Kašića sa preko 200 boraca.
Značajno pitanje je i popuna jedinice gubicima, jer jedinice se ne popunjava mobilizacijom novih boraca već dobrovoljcima iz drugih jedinica sa borbenim iskustvom ili bez njega. Jedan dio ranjenih i povređenih boraca se nakon bolovanja vraća u jedinicu i održava brojno stanje.
Pregled prikupljenih podataka o stradanjima pripadnika jedinice „Vukova“ prema vojnoj pošti jedinica TO, JNA i VRS:
vrsta stradanja
svega
%
Vojna pošta / jedinica
rana
10
3,70%
3164 Derventa 327.mtbr JNA
rana
32
11,85%
7001/45 Prnjavor 1.lpbr 1.KK
rana
1
0,37%
7007 Banja Luka 1.bvp 1.KK
rana
57
21,11%
7127 Derventa 27.mtbr 1.KK
rana
64
23,70%
7519 Prnjavor nova 1.lpbr
rana
4
1,48%
8840 Banja Luka 329.okbr JNA
rana
5
1,85%
9162 TO Okučani
rana
9
3,33%
T-22206 Prnjavor TO opštine
povreda
4
1,48%
7001/45 Prnjavor
povreda
4
1,48%
7127 Derventa
povreda
12
4,44%
7519 Prnjavor
samoranjavanje
3
1,11%
7001/45 Prnjavor
samoranjavanje
1
0,37%
7127 Derventa
samoranjavanje
8
2,96%
7519 Prnjavor
bolest
1
0,37%
7001/45 Prnjavor
bolest
1
0,37%
7127 Derventa
bolest
5
1,85%
7519 Prnjavor
poginuo
3
1,11%
7001/45 Prnjavor
poginuo
3
1,11%
7007 Banja Luka
poginuo
28
10,37%
7127 Derventa
poginuo
9
3,33%
7519 Prnjavor
poginuo
1
0,37%
8840 Banja Luka
poginuo
1
0,37%
T-22206 Prnjavor
umro
1
0,37%
7519 Prnjavor
samoubistvo
1
0,37%
3193 Prnjavor SJB-policija
samoubistvo
1
0,37%
7001/45 Prnjavor
samoubistvo
1
0,37%
7519 Prnjavor
ukupno
270
100%
Poginulih 45 borca, a ranjenih 184 pripadnika 1.dobrovoljačke jedinice „Vukovi sa Vučijaka“
Početak priče o „Vukovima sa Vučijaka“ počinje jednim skupom viđenih Srba. Održan je Vidovdan 1990. godine u Bosanskom Grahovu. tada je procijenjeno da Srbima i srpskom narodu dolaze teški dani, nova stradanja. Za takve dane trebalo se pripremiti i u vojničkom smislu. Odlučeno je da se počne sa specijalnom vojničkom obukom u Golubiću, kod Knina. Pozivu i svojevrsnom izazovu, ne odolijeva ni Veljko Milanković, kasnije duhovni i vojni vođa „Vukova“ o kojim je riječ. Odlazi u Golubić i sprema se za rat, u kojem će za razliku od brojnih drugih Srba od visokog političkog rejtinga imati priliku da plače od neprijatnog mirisa baruta, zadaha prebliske smrti … nepravde kakvu samo rat sobom nosi. Po povratku iz Golubića, probrani momci, prolaze i obuku na Vučijaku. Na početku formiranja jedinice koja će se nakon silnih borbi službeno zvati Prvi krajiški udarni bataljon, bilo ih je, pored instruktora i komandanta Milankovića, svega dvadeset pet. Za početak dovoljno.
U nedjelju 22.6.2025. godine Udruženje „Vukovi sa Vučijaka“ obilježavaju 34 godine od formiranja Prve srpske doborovoljačke jedinice i Prvog udarnog bataljona 1.KK VRS „Vukova sa Vučijaka“, u sastavu 327.mtbr JNA Derventa. Okupljanje jedinice biće na Vučijaku, Kremna kod Prnjavora, kod ratnog štaba i sadašnje Spomen sobe „Vukova sa Vučijaka“.
Pored parastosa i pomena poginulim i umrlim pripadnicima jedinice, biće tradicionalno postojavanje ispred štaba, kao i ručak za borce, zvanice i goste.
Prva dobrovoljačka ratna jedinica „Vukovi sa Vučijaka“, Vučijak, Prnjavor, kasnije udarni bataljon formiran u početku ratnog vihora i izrasla kao elitna jedinica VRS u najžešćim borbenim dejstvima sa neprijateljem u oslobađanju Zapadne Slavonije, proboju Koridora, oslobođenju Dervente i Broda, Кašića, Ključa, bitke na Ozrenu i odbrani Novog Grada.
„Vukovi“ demobilizacija
Formirana je 28.6.1992. godine po naređenju generala Momira Talića, komandanta Prvog krajiškog korpusa Vojske Republike Srpske od dobrovoljaca i boraca teritorijalne odbrane popunjenih rezervnim sastavom sa prostora Prnjavora i drugih opština. U svom sastavu jedinica je imala do tri pješadijske čete, jedinicu podrške, pozadinsko odjeljenje i komandu.
Bataljonom, kasnije odredom od formiranja do kraja rata komandovao je poručnik Veljko Milanković i potporučnik Miro Šikarac. Prema raspoloživim podacima bojno stanje u VRS bilo oko 650 raspoređenih boraca: u 1.lpbr Prnjavor, 27.mtb r 1.KK i 1.bvp 1.KK, kao i 6 pripadnika u SJB Prnjavor. U sastavu JNA i TO bilo raspoređeno 246 pripadnika, a prošlo kroz jedinicu 511 boraca. Prošlo kroz ratne jedinice VRS preko 1100 pripadnika Vukova.
Učestvovala je u borbama na 22 opštine- ratišta i imala gubitke 0d 270 pripadnika na svim ratištima
Prema podacima iz ove jedinice kroz bataljon je prošlo preko 1000 boraca VRS , od kojih je 47 poginulo, a 180 ranjeno. .
Jedinica je odlikovana ordenom Miloša Obilića 1993. godine i 2018. godine Ordenom Karađorđeve zvijezde Republike Srpske prvog reda.
Brojno stanje raspoređenih u brigadi je 1.102 pripadnika od mobilizacije 5.10.1991. godine do preformacije (19.5.1992.) formiranjem 27.mtbr VRS[1] sa područja opštine Prnjavor.
604 mobilisano u brigadu, još kasnije popuneno sa 398 boraca (sa 264 boraca 4.mtč koja je branila kasarnu u maju1992.), Prosjek starosti raspoređenih boraca je 32 godine života.
Prošlo kroz brojno stanje brigade 1.297 boraca, 6 boraca poginulo.
Organizaciono-formacijska struktura brigade je po formaciji JA bataljonskog sastava: 4 pješadijska-motorizovana bataljona sa divizijonima-četama za podršku, komandom , prištabskim jedinicama ( veze, izviđačko i vojnu policiju) i pozadinski bataljon.
Brigada je bila „R“ klasifikacije, što znači 1/3 sastava aktivne popune ljudstva i 2/3 popune ljudstva iz rezervnog satava. Najbolja popuna bataljona bili je iz opština Prnjavor, Derventa i brod.
Pregled strukture popune po kategoriji vojnih lica 27.mtbr sa područja opštine Prnjavor:
Popuna Prve dobrovoljačke ratne jedinice „Vukovi sa Vučijaka“ sa prekomandama u 1991-92.
Prema dosad prikupljenim podacima kroz [1] jedinicu je po prvom rasporedu pripadnika jedinice od 14.8.1991. godine javilo se-mobilisano do 15.5.1992. godine 181 pripadnika u četri vojne pošte (TO Okučani i Prnjavor i 329.okbr i 327.mtbr JA), popunjavano još sa 65 pripadnika, tako da je na rosporedu bilo 246 boraca. Kroz jedinicu je prošlo 511 pripadnika od prve mobilizacije sa prelaskom preko r. Save do preformacije (19.5.1992.) sa unutrašnjim prekomandama i otpuštanjem…
Do kraja rata,tj do 12.12.1995. godine u jedinicu „Vukova“ raspoređeno , po prvi put, 565 pripadnika VRS.
181 pripadnika od prve mobilizacije , 12 popunjavano, odnosno bili na rasporedu u JA i TO 246 boraca. prošlo kroz rapored jedinice 511 boraca
