Borbena dejstva Prnjavorske brigade

Nakon uspješno okončane  borba za Cer, Mišinci i 2.pješadijski bataljon se vraća u Donje Cerane, Derventa nakon čega, po naredbi komande 1. KK, 25.6.1992. godine odlazi na Modričko ratište – Skugrić,  gdje preuzima polazni položaj, koga je do tada držao drugi bataljon 16. kmtbr (Pajin  bataljon), a koji je u dva pokušaja proboja u selo Čardak pretrpio značajne gubitke.

Komandant  TG-1 odlučuje da   ubaci svježu jedinicu. Brigada je bila pridodata, kojom je komandovao puk. Novica Simić.

Brigada je sa svojim drugim bataljonom, vodom vojne policije i PDV-om, a pod komandom k1k Milorada Kuzmanovića, te ojačani tenkovskom četom kojom je komandovao kap Panić, sа

polaznim položajem u s.Skugrići (želј.pruga) krenula u napad na selo Čardak 26.6.1992. godine. Lijevo od nas napadao je Bataljon vojne policiji 1. KK na pravcu Skigrić- poljoprivredno dobro Petar Mrkonjić (Mujbegovića dobro)- silosi Modriča. Drugi naš bataljon pravcem Skugrić- Živkovo Polјe-Čardak-skelski prelaz na r.Bosni. U žestokom napadu istog dana u 18.00 časova izbija na glavnu komunikaciju u s. Čardak gdje se spaja sa semberskim jedinicama[1]. Istovremeno sa semberskim jedinicama spaja se i bataljon vojne policije 1. КК.

Koridor je probijen a kroz dubinu naše odbrane na Vidovdan 28.6.1992. godine prolazi prvi konvoj sa kiseonikom i ljekovima za Krajinu. Pukovnik Novica Simić lično dolazi u brigadu i čestita na postignutom uspjehu.

„Koridor života“ najveća uspješna operacija VRS

Akciju „Koridor 1992“ izvele su združene jedinice VRS i RSK protiv vojnih i paravojnih snaga muslimansko-hrvatske koalicije. Ovom bitkom oslobođeni su Modriča, Odžak, Derventa i Brod, a kompletna vojna operacija proboja i obezbjeđivanje „Koridora“ završena je 6. oktobra 1992. godine.

U operaciji „Koridor 92“, koja je označena kao sudbonosna, poginula su 273 borca Vojske Republike Srpske, 70 boraca Ministarstva unutrašnjih poslova Srpske i 70 boraca Vojske Republike Srpske Krajine, dok je ranjeno 1.505 boraca.

Mjesto na Dugim njivama kod Modriče, gdje je bio IKM 1.KK, na kome je general Talić , 1.7.1992. godine, izdao zadatke starješinama 1.pb 1.prnjavorske lake pješadiske brigade za realizaciju druge faze Koridora, za oslobađanje Odžaka i proboj prema r.Savi.

Proboj Koridora je otpočeo uvođenjem prnjavorskih jedinica na pravcu Cera – Mišinci.

Zarobljeno je dosta sanitetskog materijala i ljekova i pun kamion poslat Domu zdravlja Prnjavor kao pomoć obolјelim građanima. Brigada sa svojim Drugim bataljonom, vodom vojne policije i PDV-om te ojačana tenkovskom četom produžila je napad pravcem s. Čardak-s.Grnjani – s.Garevac-rijeka Bosna i 28.6.1992. godine u poslijepodnevnim časovima izbila je na r. Bosnu gdje se utvrđuje i organizuje odbranu.

Na modričko ratište dolazi Prvi bataljon pod komandom majora Živojina Kuzmanovića godine razmješta se u rejonu s.Miloševac. Dana  4.7.1992. godine organizuje se komandantsko i komandirsko izviđanje pravca upotrebe 1. pješadijskog bataljona Miloševac – Duge njive i prijem zadatka od generala Momira Talica i pukovnika Boška Kelečevića na IKM-u 1. KK Duge njive (crkva).

Komanda brigade sa prištabskim jedinicama i pozadinska baza razmještene su u s.Garevac 5.7.1992. godine.

Prema naređenju komande TG1  8.7.1992. godine trebalo je forsiranjem r.Bosne prijeći na lijevu obalu i očistiti sjeverni  dio sve do r.Save.

Prvi i drugi bataljon dobijaju direktnu naredbu od k-de TG-1 sa konkretnim zadacima. Poslije forsiranja rijeke Bosne, prvi bataljon treba da oslobodi s.Adu i s.Cvek. a drugi batalјon  desnokrini brigade je Šesta sanska brigada sa komandantom Crnim Đorđem i zadatak im je da oslobode  Prud selo. Inžinjerijski batalјon  1.KK obezbjeđuje  čamce za prelazak preko r. Bosne

U ranim jutarnjim satima u 04.00 časa, najtežu i najsloženiju taktičku radnju obavlјa 1. batalјon, prelazi rijeku Bosnu uz vlastitu artiljerijsku pripremu. Žestoka borba[2], ali uspijevamo doći do sela Ade gdje nailazimo na širok i nepremostiv kanal, dalјe se nije moglo i uz odobrenje komandanta puk Novice Simića, iako smo uspostavili mostobran na rijeci Bosni, moramo se vratiti da ne bi pretrpjeli veće gubitke.

Sadejstvo sa 2.tenkovskom četom 3.okb 1.okbr 1.KK VRS

Prvi pokušaj  od  6.jula  napad je delimično  uspeo  i  tada  je  posebnu  hrabrost  pokazao  vodnik  Željko  Ignjatić,  koji  je  nakon  prelaska  reke  hrabro  branio  stvoreni  mostobran  sa  svojim  tenkovskim  vodom  i  delom sananja,

Osmog  jula  uspeo  je  ponovni  pokušaj  nasilnog  prelaska  reke  kod  Garevca  gde  je  2.tenkovska  četa  sa  Prnjavorčanima  stvorila  mostobran.Padom  Jakeša  stvoreni  su  uslovi  da  glavne  snage  popodne  izvrše  marš  do  pontonskog  mosta  u  Vranjaku  i  izbiju  u  reon  Jakeša  gde  su  još  vođene  borbe.Odatle  smo  1.četu  usmerili  ka  s.Modričkom  Lugu  i  iste  večeri  oslobodili  prve  kuće  tog  sela.Treću  četu,  ojačanu  sa  pešadijskom  četom  iz  Sanskog  Mosta,  rasporedio  sam  levo  od  komunikacije  prema  Odžaku,  na  potezu  Jakeš  –  Pećnik.

Padom mraka  obustavili  smo  dalja  dejstva  i  organizovali  odbranu.Istovremeno  sam  moje  komandno  mesto  iz  Modriče  premestio  u  Jakeš.Tako  su  nasilnim  prelaskom  reke  Bosne  stvoreni  uslovi  za  prelazak  u  napad  na  Odžak  u  kome  se  već  duže  vreme  nalazilo  zarobljeno  oko  800  Srba  iz  Novog  Grada  iokolnih  sela.to  je  bio  još  jedan  dodatni  motiv  za  oslobađanje  Odžaka.

Idućeg dana  nastavljena  su  dejatva  u  skladu  sa  zamisli,  tako  da  je  1.četa,  sa  četom  vojne  policije  i  odeljenjem  pionira,  nastavila  borbe  za  oslobađanje  Modričkog  Luga.druga  četa,  sadejstvujući  sa  jedinicama  Prnjavorske  brigade,  vodila  je  borbe  za  oslobađanje  sela  Ada  i  cvek,  dok  je  3.četa  sa  delovima  bataljona  Sanjana  napredovala  prema  Jezercu.Tako  je  Odžak  polako,  ali  sigurno  stavljan  u  potkovicu. Na  taj  način  smo  neprijateljske  snage  doveli  u  poluokruženje  i  svesno  im  dali mogućnost da izvuku svoje snage i civilno stanovništvo, kako bi izbegli nepotrebna stradanja ljudstva. ( Iz knjige Udarne pesnice 1.okbr, str. 80-81)

Drugi naš pješadijski bataljon nije prešao rijeku Bosnu. „Crni Đorđe”, Sanska brigada uspjela je prijeći rijeku Bosnu, postavljen je ponton, naišli smo na žestok otpor, imali su gubitaka i morali su odustati od dalje akcije. Prvi pokušaj forsiranja rijeke Bosne je propao. U ovoj akciji prvi bataljon imao je ranjenih boraca.

Brigada je kompletirana 7.6.1992. godine sa pozadinskim odježbjeđenjem brigade. Novoformirani 3. pješadijski bataljon, naređenjem komande 1.KK i komandanta lpbr po izvšenim pripremama  6.6. 1992. godine, vrši pokret  pravcem s.Cerani-Prnjavor- Stanovi- Rudanka- Modriča – Čardak, dolazi u rejon razmještaja sela Čardak – sa komandantom k1k Desić Ratkom. Slijedi dva dana zatišja da se konsolidujemo i pripremama za nove zadatke. Prema naredbi komandanta TG-1, 2. pješadijski bataljon je izvršio pokret pravcem Modriča- s.Podnovlje – s.Jakeš. U s.Jakeš bataljon dobija zadatak da čisti lijevu obalu rijeke Bosne, a prema Modričkom Lugu.

Na modrićkom ratištu brigada je imala 4 lakše ranjena, 2 teže ranjena i 2 nestala pripadnika brigade.[3]

[1] Susret 1/3.pč 2.pb „kod hrasta“ u šumi, pored seoskog puta,  sa znakom raspoznavanja podignuta puška u lijevoj ruci. Susret jedinica praćeno je i putem sredstava veze u četi.

[2] Sa 105. HVO brigadom Modriča.

Borbeni put Prve prnjavorske lpbr 1991-1995. godine, strana 7, u toku b/d na Modričkom ratištu brigada je imala 4 lakše ranjena, dva teže ranjena i dva nestala pripadnika pozadinskog voda 1. pješadijskog bataljona u evakuvaciji povređenih sa ratišta u bolnicu Doboj.

[3] Isto, str. 8