Arhive oznaka: JNA

Tomić Srđan

12. mart 2024.

Odbrana Srpskog naroda

U minulom Odbrambeno-otadžbinskom ratu Republike Srpske vođenom na prostorima prethodne SFRJ, odnosno BiH od 1991 do 14.12.1995. godine, područje opštine  Prnjavor nije bilo ugroženo borbenim dejstvima. Međutim, Prnjavorčani daju veliki doprinos u stvaranju Vojske Republike Srpske i odbrani nacionalnih ciljeva srpskog naroda kroz državu Republiku Srpsku. To je vrijeme kada se ljudski i materijalni potencijali stavljaju u službu odbrane Srpskog naroda, u složenim nacionalnim i političkim uslovima koji su vladali na području bivše SFRJ-BiH.

područje opštine  Prnjavor nije bilo ugroženo borbenim djejstvima

graf-1naci

Na prostoru opštine od 631m2 sa 47.055 stanovnika prema popisu iz 1991. godine 72% je srpskog stanovništva, muslimana 15%, Hrvata 4%, Jugoslovena 4 %i ostalih 6%[1]

Pregled prema polnoj strukturi stanovništva opštine Prnjavor 1991.godine

Pregled raspoređenog ljudstva u opštini Prnjavor početkom rata:

Raspoređeni

Raspoređeni vojni obveznici

Prema prikupljenim podacima mobilizacijom u prvim mjesecima 1991. godine mobilisano je preko 3.400 pripadnika jedinica TO opštine, oko 1000 pripadnika jedinica JNA. Ukupno mobilisanih vojnih obveznika do maja 1992. godine je oko 5000 boraca

U ratne jedinice VRS i MUP-a mobilisano je tokom rata oko 6.000 boraca od oko 12.000 vojno sposobnih građana opštine, što čini 70,87% ukupnog muškog radnog stanovništva opštine od 15 do 64 godine, što obuhvata zakonsku vojnu obavezu od 17 do 60 godina života, odnosno 25,50% učešća stanovništva opštine po popisu iz 1991. godine.

Mobilizacijom je obuhvaćeno preko  70 ratnih jedinica Vojske i MUP-a, a najviše u 1. Krajiški korpus i Vazduhoplovstvo i PVO.

mobilisano je tokom rata oko 6.000 vojnih obveznika sa opštine, a prema evidenciji opštinskog organa evidentirano je učešće u ratu za preko 8.300 lica

Prnjavorski borci popunjavaju jedinice 1.KK VRS: matičnu Prnjavorsku laku pješadijsku brigadu, Motajički 1. bataljon u sastavu 27. motorizovane brigade, većim dijelom Udarni bataljon „Vukovi sa Vučijaka“ Prnjavor zatim 16. krajišku motorizovanu brigadu, 1. oklopnu brigadu, inžinjerijski puk i druge jedinice VRS. Biilo je to veliko mobilizacijsko naprezanje stanovništva u toku rata sa preko 10-25%  angažovanog radno sposobnog stanovništva u VRS, kao veliki procenat angažovanja ljudstva u istoriji ratovanja.

Pregled neraspoređenih vojnih obveznika u opštini Prnjavor 1991.godine

4977 neraspoređenih  vojno sposobnih građana opštine, što čini 37,97% ukupnog muškog radnog stanovništva opštine od 15 do 64 godine, radno sposobnog stanovništva, koji su mahom bili nosioci domaćinstva,  odnosno 14,39% učešća stanovništva opštine po popisu iz 1991. godine.

Pregled  stanja evidencije vojnih obveznika u opštini Prnjavor 1991.godine

Pregled vojnih obveznika

Pregled vojnih obveznika

Od 12.060 ukupno u evidenciji VO Prnjavor  vojno sposobnih građana opštine, što čini 71,21% ukupnog muškog radnog stanovništva opštine od 15 do 64 godine,  odnosno 2,63% učešća stanovništva opštine po popisu iz 1991. godine.

Poginulo 25 boraca: 7 iz 329.okbr-odTO,7 iz 327.mtbr, 6 TO Prnjavor i ostali iz jedinica JA na Zapadno-slavonskom ratištu.

Zgrada SO-e i ratnog predsjedništva

Poslije pet godina rata, krajem rata 31.12.1995. godine, prema procjeni opština broji 45.995 stanovnika , a broj vojnih obveznika iznosi 11.982 ili 26%. Ukupno rapoređenih sada je 5.978, a u Vojsku Republike Srpske je 4.382 pripadnika VRS, odnosno  53% od broja raspoređenih. Broj poginulih 361, a ranjenih 1.214, što čini 1.575 pripadnika koji su izbačeni iz stroja VRS, odnosno 35,94% u odnosu na broj raspoređenih u VRS ili 3,4% u odnosu na broj stanovnika.[2]

zgrada Štaba TO

U pripremi za odbranu Republike Srpske političko rukovodstvo države oslanjalo se na političke stranke sa svim svojim ljudskim potencijalom koji je u to vrijeme bio impozantan i sa ogromnim moralom, zatim na vojsku, odnosno ustanove i materijalna sredstva bivše JNA koja se pod pritiskom povukla iz BiH, zatim dolaze referendumi  sva tri naroda u BiH  i oružani sukobi Srba i Muslimana, a kasnije Hrvata i Muslimana.

Pregled ratnog puta dobrovoljačke jedinice „Vukova sa Vučijaka“ i jedinica teritorijalne odbrane Prnjavor – 307 dana

ratište Opstina brigada Dana  zapovjest KM %
Golubić Benkovac RJ Vukovi sa Vučijaka 38 obuka Benkovac 0,86%
Kozara K.Dubica RJ Vukovi sa Vučijaka 2 akcija K.Dubica 0,05%
Zapadno-Slavonsko ratište Okučani RJ Vukovi sa Vučijaka 6 napad Okučani 0,14%
Prnjavor Prnjavor TO opštine 155 mobilizacija Prnjavor 3,53%
Laminci Bos.Gradiška 2.partbrTO 3 marš Bos.Gradiška 0,07%
Zapadno-Slavonsko ratište Nova Gradiška 329.okbr JA-odredTO 79 odbrana Nova Gradiška 1,80%
Zapadno-Slavonsko ratište Nova Gradiška 329.okbr JA-„Vukovi“ 24 ispad Nova Gradiška 0,55%

[1] Podaci  iz Strateškog plana  razvoja opštine Prnjavor za period 2003-2010.godine „Službeni glasnik opštine Prnjavor“, broj 2/2003. strana 33-36.

[2] Podaci  iz pregleda stanja v/o za 31.12.1995. godine, Sekretarijat MO Banja Luka

Spisak poginulih i nestalih pripadnika JNA i TO

Pogled na spisak poginulih i od posljedica ranjavanja preminulih pripadnika JNA i TO sa područja opštine Prnjavor

od početka rata do 19.5.1992. godine domicilnog i izbjeglog stanovništva opštine po datumima stradanja i ratnoj jedinici.[1]

48 POGINULO PRIPADNIKA JNA SA PODRUČJA OPŠTINE

2 oficira, 3 podoficira i 43 vojnika

U odnosu na broj poginulih boraca VRS[1]oko 0,25 odsto i 0,46 odsto od broja ranjenih pripadnika VRS.

Imena poginulih boraca i i od posljedica ranjavanja preminulo iz prnjavorskih jedinica, koji su sahranjeni u opštini,  uklesani su na kamene spomen ploče u Spomen crkvi na Vučijaku, Kremna u Prnjavoru, Spomen sobi VRS u Banja Luci. sa imenima poginulih iz monografije „Za krst časni i slobodu zlatnu“, spomen sobi „Vukova sa Vučijaka“ Prnjavor

Spisak poginulih i nestalih prnjavorčana 1991 – 19.05.1992.

BOPrema evidenciji boračke organizacije opštine, prikupljenih podataka iz sanitetskih službi ratnih jedinica[2] i bivšeg odsjeka MO Prnjavor, kao i dostupne poslijeratne literature  sačinjen je ovaj dole spisak poginulih i nestalih vojnika tokom odbrane srpskog naroda i SFR Jugoslavije. Najviše boraca je sa mjestom stanovanja na područje opštine Prnjavor. U 1991. godine njih 17 i do 20.5.1992. godine 31 pripadnik JNA, 48 junaka.

U ovom spisku navedeni su junaci Republike Srpske, koji su kao pripadnici JNA na osnovu Ustava SFRJ branili Jugoslaviju, svojim životima zadužila buduća pokoljenja za srećniju i sigurniju budućnost. Spase od zaborava veliku istinu o stradanju pripadnika JNA i TO, o njihovim imenima i prezimenima, vojnim poštama i ratnim jedinicama u kojima su ratovali i gdje su poginuli i svoje kosti ostavili. Nastavite sa čitanjem →

Stradanje boraca TO

Sjećanje na žrtve pripadnika TO opštine

U borbama u Hrvatskoj i na Derventskom ratištu od početka mobilizacije ili rata do preformacije Teritorijalne odbrane opštine Prnjavor u Vojsku Republike Srpske,tj. do 19.5.1992. godine, ukupni gubici u ljudstvu u komandama i jedinicama TO opštine iznosili su 203 pripadnika ili 4,6 odsto od ukupno angažovanog ljudstva, od koji su 7 boraca poginulo i od posljedica ranjavanja preminulo, 48 ranjeno i 24 povrijeđeno, dok se 122 pripadnika  vode kao bolesni borci.

Ukupni gubici OS JNA i TO iznosili su 343 žrtve. vojnika 263, podoficira 59 i oficira 21.

grupa  Svega    %  vojnici   podoficiri   oficiri
ranjeni 106 30,90% 86 13 7
povređeni 30 8,75% 22 6 2
samoranjavanje 2 0,58% 1 1
bolesni 146 42,57% 100 36 10
pogoršanje 1 0,29% 1
zarobljeni 2 0,58% 2
poginuli 54 15,74% 49 3 2
nestali 2 0,58% 2
Ukupno 343 100% 263 59 21

 

 

Pregled žrtava  TO opštine: 7 poginulih, 48 ranjenih i 24 povrijeđenih pripadnika TO opštine. Bolesnih 122

jedinica Svega % poginuLI   ranJENI   samorAnj.   povrijeĐ.   bolesNI
Odred TO 5 2,46% 1 4
87 42,86% 3 1 1 11 71
2.OdTO i JTO 68 33,50% 14 1 8 45
11 5,42% 3 6 1 1
5 2,46% 4 1
27 13,30% 1 23 2 1
Ukupno 203 100,00% 7 48 2 24 122

Pregled žrtava prema vrsti dejstava: najviše od dejstava mina, granata, bombi 115 boraca ranjeno i poginulo, i još više povređenih od eksplozivnih udara. Od dejstva streljačkom vatrom na bižim daljinama gubici su kod 56 boraca. 

jedinica   Svega % MES-a  oboljenja    streljačko     udes/udar
Odred TO 5 2,46% 4 1
87 42,86% 4 71 3 9
68 33,50% 16 44 4 4
2.OdTO i JTO 11 5,42% 8 1 2
5 2,46% 2 2 1
27 13,30% 22 1 3 1
ukupno 203 100% 52 121 12 18

Kao posijedica dejstava minsko-eksplozivnih sredstava, poginulo je i ranjeno ukupno 52 pripadnika, ili 26 odsto u odnosu na ukupan broj gubitaka (od kojih su 5 pripadnika poginula i od posljedica ranjavanja preminulo, 39 ranjeno i 7 povrijeđeno), dok je usljed dejstva streljačke vatre , ukupno 12 boraca izbačeno iz borbe (1 poginuo,  9 ranjenih i 2 samoranjavanje, što je 35 odsto ukupnih gubitaka. Bolesnih je bilo 121 pripadnik.

Pregled prema mjestu dejstava: opština Nova Gradiška

Na Zapadno-Slavonskom ratištu prema mjestu, odnosno opštini nastajanja, najviše gubitaka bilo je na teritoriji opštine Nova Gradiška 151 (74% odsto od ukupnih gubitaka). Poginulih 3, ranjenih 14, povrijeđenih 17, 1 samoranjavanje i 116 bolesnih. 1.279 žrtava Iz redova Armije i Teritorijalne odbrane i dobrovoljci u borbama u  Hrvatskoj  [1]

ZSR

Zapadno-Slavonsko ratište

Na Derventskom ratištu u opštini Derventa 37 žrtava: poginula 3, ranjenih 32 i 2 povijeđenih. Opština Prnjavor broji 15 žrtava: 1 poginuo, 2 ranjena, 1 samoranjavanje, povrijeđeni 5 i bolesnih 116.

Na nivou ratnih jedinica, najviše ratnih gubitaka imalu su Odred TO 160 i 2.Odred TO i jedinice TO opštine od 43 pripadnika.

Po kategoriji pripadnika, ukupni gubici su slijedeći 21 oficira, 59 podoficira i 264 vojnika iz rezervnog sastava. U ukupnoj strukturi gubitaka, oko 14 ili 9 posto je nepovratnih gubitaka (poginuli, teže ranjeni- ostali teški invalidi (1. i 2. kategorije RVI) i oko 142 ili 88 posto lakši invalidi ( III i IV kategorija RVI), dok je 142 ili 88 posto povratnih gubitaka. Iz borbenog rasporeda jedinica TO opštine izbačeno je ljudstvo ekvivalenta 1 četa odreda TO četnog sastava.

Svega % Derventa    Nova Gradiška    Prnjavor
160 78,82% 150 10
2 0,99% 1 1
23 11,33% 21 2
4 1,97% 4
1 0,49% 1
1 0,49% 1
1 0,49% 1
5 2,46% 5
4 1,97% 4
2 0,99% 2
203 100,00%  37  151  15

U periodu od preko 7 mjeseci, odnosno 220 ratnih dana, prosječni dnevni gubici u jedinicama TO bili su 1 borca raznih kategorija. Pojedinačno po periodima , najvećih gubitaka bilo je u aprilu i maju 1992. godine 6 poginulih i 36 ranjenih boraca, dok  kod povređivnja, od novemba do juna svaki mjesec sa 24 povrijeđena.

Pregled gubitaka prema kategoriji i jedinici teritorijalne odbrane:

jedinica Svega %  poginuli   ranjeni    samoranj.   povrije.    bolesni
OdTO 5 2,46% 1 4
OdTO 87 42,86% 3 1 1 11 71
OdTO 68 33,50% 14 1 8 45
OdTO 1 0,49% 1
2.OdTO 5 2,46% 1 3 1
pdv 5 2,46% 2 3
2.OdTO 1 0,49% 1
hab 1 0,49% 1
larv 1 0,49% 1
lpav 1 0,49% 1
rjVV 1 0,49% 1
OdTO 1 0,49% 1
2.OdTO 17 8,37% 1 16
hab 3 1,48% 3
PbTO 1 0,49% 1
rjVV 3 1,48% 3
tomz 2 0,99% 1 1
ukupno 203 100,00% 7 48 2 24 122

Prema kategoriji [2] i ratnoj jedinici, najviše pogođeni dio tijela: ektremiteti 49 ili 24 odsto, glava i vrat 9, grudni koš 13, kičma 2, trbuh 6, internističe bolesti 49, neuropsihijatrijske bolesti 31, zarazne 6, i ostala oboljenja.

Kategorija jedinica   Svega % poginuo rana samoran povreda  bolest
Ekstremiteti OdTO 1 0,49% 1
Neuropsihijatrijske bolesti OdTO 1 0,49% 1
Zarazni bolesnici OdTO 1 0,49% 1
Ostala oboljenja        (očni, ušni, kožni) OdTO 2 0,99% 2
Glava i vrat OdTO 2 0,99% 2
Grudni koš OdTO 2 0,99% 1 1
Trbuh i karlica OdTO 3 1,48% 2 1
Kičma OdTO 2 0,99% 1 1
Ekstremiteti OdTO 9 4,43% 1 1 6 1
Internističke bolesti OdTO 32 15,76% 1 31
Neuropsihijatrijske bolesti OdTO 16 7,88% 16
Zarazni bolesnici OdTO 14 6,90% 14
Ostala oboljenja (očni,ušni, kožni) OdTO 7 3,45% 7
Glava i vrat OdTO 5 2,46% 5
Grudni koš OdTO 1 0,49% 1
Ekstremiteti OdTO 13 6,40% 8 1 3 1
Internističke bolesti OdTO 16 7,88% 16
Neuropsihijatrijske bolesti OdTO 13 6,40% 13
Zarazni bolesnici OdTO 3 1,48% 3
Ostala oboljenja (očni, ušni, kožni) OdTO 17 8,37% 5 12
Internističke bolesti 1.OdTO 1 0,49% 1
Grudni koš 2.OdTO 1 0,49% 1
Ekstremiteti 2.OdTO 4 1,97% 3 1
Glava i vrat pdv 1 0,49% 1
Grudni koš pdv 3 1,48% 2 1
Ekstremiteti pdv 1 0,49% 1
Ekstremiteti 2.OdTO 1 0,49% 1
Ekstremiteti hab 1 0,49% 1
Grudni koš larv 1 0,49% 1
Ekstremiteti lpav 1 0,49% 1
Grudni koš rjVV 1 0,49% 1
Neuropsihijatrijskebolesti OdTO 1 0,49% 1
Grudni koš 2.OdTO 3 1,48% 1 2
Trbuh i karlica 2.OdTO 2 0,99% 2
Ekstremiteti 2.OdTO 12 5,91% 12
Ekstremiteti hab 3 1,48% 3
Ekstremiteti PbTO 1 0,49% 1
Glava i vrat rjVV 1 0,49% 1
Grudni koš rjVV 1 0,49% 1
Ekstremiteti rjVV 1 0,49% 1
Trbuh i karlica tomz 1 0,49% 1
Ekstremiteti tomz 1 0,49% 1
ukupno 203 100,00% 7 48 2 24 122

311  žrtava rata pripadnika sa područja opštine,domicili ili 7% od brojnog stanja TO opštine, odnosno 68,39% od ukupno stradalih na području opštine do 20.maja 1992. godine. JNA 116 pripadnika ili 37% i 195 TO opštine sa 63% žrtava.[2]

Svega   poginulih    ranjenih    samoranjavanje  povrijeđenih   bolesnih   nestalih
311 47 100 2 29 131 2

Po kategoriji pripadnika,  2 oficira, 4 podoficira i 41 vojnika iz rezervnog sastava.

zima 1992.

U istoriji Teritorijalne odbrane opštine Prnjavor ostaće upamćeno i po 7 boraca, odnosno 47 junaka JNA  opštine , koji su u odbrani otadžbine dali sve što su mogli, dali svoje živote. Sjećanje na herojske poginule i tuge za poginulim junacima neprebolne za 626 poginulih tokom rata sa opštine Prnjavor. Tragedija do tragedije i za 4 porodice sa opštine sa dva poginula borca Vojske Republike Srpske.

1.pč

Rat koji je vodila TO opštine, kada se napadalo da se odbranimo, i prostor opštine i srpske teritorije koje se morale braniti. Zato je postojala TO i kasnije VRS da brani zemlju i narod, onda kada je to najpotrebnije, bez obzira na neprijatelja  i u skladu za vojničkom zakletvom, ne žaleći da u toj borbi damo i svoj život, braneći otadžbinu i pravo na opstanak.

Nema više TO, a ni VRS, otišli su u istoriju.

[1] prema podacima Službe za informisanje SSNO u borbama u Hrvatskoj poginulo je i od posljedica ranjavanja preminulo ukupno 1.279 pripadnika oružanih snaga SFRJ koji su bili pod komandom JNA ili su izvršavali zadatke  u sadejstvu s jedinicama Armije (pripadnici Teritorijalne odbranbe i dobrovoljci. Među poginulim i od posljedica ranjavanja premeninulim 177 vojnih starješina (120 aktivnih i 57 rezervnih), 351 vojnik na odsluženju vojnog roka, 467 vojnika vojnih obveznika, 122 dobovoljca, 68 pripadnika TO ( tri pripadnika našeg odreda TO) i 94 civila mještana koji su se priključili JNA u toku borbenih dejstava (Vojno-politički informator, broj 4 od 1992. godine, str.148)

Pregled ukupnih gubitaka od 343 pripadnika JNA i TO po opštinama do 20.5.1992. godine

Najviše ima poginulih u opštini Nova Gradiška u Hrvatskoj sa 161 poginula i od posljedica ranjavanja preminulo boraca. Poginulih 54, nestalih 2 , ranjeni 107 i sa povredama 30 boraca. Ostali gubici se odnose na bolesne , samoranjavanje, zarobljavanje .

Opština Svega % poginuli      nestali     ranjeni    povrede
Banja Luka 1 0,29%
Benkovac 1 0,29% 1
Bihać 4 1,17% 2 2
Borovo 1 0,29% 1
Bosanska Krupa 1 0,29% 1
Brač 1 0,29% 1
Brod 1 0,29% 1
Derventa 72 20,99% 12 55 4
Doboj 2 0,58% 1
Dubrovnik 1 0,29% 1
Glamoč 2 0,58% 1 1
Glina 1 0,29% 1
Gradiška 2 0,58%
Grahovo 1 0,29%
Han Pijesak 1 0,29% 1
Jasenovac 3 0,87% 3
Karlovac 2 0,58%
Kneževo 1 0,29%
Kupres 14 4,08% 12
Lipik 3 0,87% 1 2
Lipovac 1 0,29% 1
Ljubiško 1 0,29%
Mostar 1 0,29%
Nova Gradiška 161 46,94% 5 19 17
Novska 4 1,17% 3 1
Okučani 8 2,33% 4 1 3
Otočac 1 0,29%
Pakrac 4 1,17% 2 2
Petrovac 1 0,29% 1
Prnjavor 21 6,12% 3 2 4
Psunj 1 0,29% 1
Sarajevo 4 1,17% 3
Šibenik 1 0,29% 1
Sisak 2 0,58% 1 1
Sombor 1 0,29%
Tenj 2 0,58% 2
Teslić 1 0,29%
Tuzla 2 0,58% 1 1
Vukovar 7 2,04% 2 4 1
Zavidovići 4 1,17% 1 2
Ukupno 343 100,00% 54 2 107

Prema vojnoj pošti JNA i TO:

Najviše gubitaka od 167 ima vojna pošta 8840 Banja Luka – 329. okbr JA u čijem sastavu je bio i odred TO opštine Prnjavor

Vojna pošta Svega   % poginuli    nestali     ranjeni   povrede
1318/6 Knin 1 0,29% 1
1455 Banja Luka 1 0,29% 1
1524 Han Pijesak 1 0,29% 1
1552 Beograd 1 0,29% 1
1709 Svilajnac 1 0,29% 1
2460/11 Banja Luka 1 0,29% 1
2875/38 Vršac 1 0,29% 1
3164 Derventa 32 9,33% 8 19 4
3193 Prnjavor 2 0,58% 1 1
3326 Mrkonjić Grad 1 0,29% 1
3363 Banja Luka 2 0,58%
3422 Banja Luka 2 0,58% 2
4022 Banja Luka 2 0,58% 2
4352 Banja Luka 1 0,29% 1
4470 Drvar 1 0,29% 1
4795 Beograd 4 1,17% 4
4795 Sombor 1 0,29%
6372 Banja Luka 1 0,29% 1
6817 Banja Luka 2 0,58% 2
7001/34 Srbac 1 0,29% 1
7015 Banja Luka 1 0,29% 1
7029 Petrovo 1 0,29% 1
7039 Banja Luka 2 0,58%
7057 Doboj 1 0,29%
7161 Bileća 1 0,29% 1
7312 Petrovo 1 0,29% 1
7322 Banja Luka 2 0,58% 1
7327 Sarajevo 1 0,29% 1
7404 Kneževo 1 0,29%
7421 Sanski Most 2 0,58% 2
7440 Drvar 1 0,29% 1
7446 Drvar 2 0,58% 2
7454-1 Mostar 1 0,29% 1
7463 Petrovac 2 0,58% 2
7484 Banja Luka 1 0,29%
7500 Glamoč 1 0,29% 1
7512 Lukavica 1 0,29% 1
7529 Kupres 1 0,29% 1
7531 Grahovo 1 0,29%
7577 Sarajevo 1 0,29% 1
7954 Tuzla 2 0,58% 1 1
8164 Maribor 1 0,29% 1
8304 Banja Luka 1 0,29% 1
8840 Banja Luka 167 48,69% 5 20 18
8860 Sarajevo 1 0,29%
9062 Pakrac 1 0,29% 1
9162 Prijedor 2 0,58% 1
9162 TO Okučani 5 1,46% 3 1 1
9227/7 Glina 1 0,29% 1
T-22206 Prnjavor 56 16,33% 7 36 3
TO Borovo 1 0,29% 1
TO Knin 1 0,29% 1
TO Kostajnica 1 0,29% 1
TO Kupres 13 3,79% 10
TO Novska 1 0,29% 1
TO Okučani 4 1,17% 4
TO Sisak 1 0,29% 1
Ukupno 343 100,00% 54 2 107  30

[2] Pregled povređenih je prema kategoriji prikazano u Novom glasniku Vj, broj 1/94 strana 102

[3] Prema podacima Ministarstva odbrane Republike Srpske iz 1996. godine u Vojsku RS mobilisano oko 300.000, u ratu poginulo 18.392 i ranjena 36.543 vojnika. Tvrđava, maj 1997. godina

Brojčano TO opštine (uključujući i odred TO u sastavu 329. okbr JA na ZSR), brojalo je preko 4.000 boraca i činilo je oko 2 odsto Vojske Republike Srpske sa 215.671 boraca u momentu formiranja 12.5.1992. godine, poginulo je 23.184 borca ili 11 odsto od brojnog stanja VRS. (Podaci iz interviju ministra RBIZ RS, „Srpskom borcu“, januar/jul 2017. godine).

Kretanje članaka

 

Starješine VRS

Brojne starješine VRS sa područja Grada Prnjavor  u stvaranju i odbrani Republike Srpske tokom Odbrambeno-otadžbinskog rata

Palačkovci, 2003.

I sam sam, kao mnogi drugi srpski patrioti, krenuo u ovaj rat da branim narod, porodicu, ognjište, punog srca i duše, da činim ono što predstavlja najveću obavezu i čast za svakog rodoljuba, a posebno za oficira. Otišao sam pun ideala za dobro srpskog naroda, a u ratu i poslije njega slobodan sam da istaknem da su mnogi te ideale zloupotrebili i kao „ljudi“, a da negovorimo koliko su prekršili Ustav i zakone. Zašto…?[1]

ispred Spomen crkve na Vučijaku

Riječi koje mogu u potpunosti da se odnose i na naše starješine sa područja Grada Prnjavor: vojnike, podoficire i oficire na komandnim dužnostima od komandira voda do komandanta brigade.

Inače, starješina VRS je  vojno lice koje komanduje ili rukovodi jedinicom-ustanovom. Dužnost vojnih starješina u VRS vrše vojna lica koja imaju odgovarajući čin, a u rati i vojno lice koje nema čin, a tada ima zvanje prema dužnosti koju obavlja (komandir, komandant, načelnik i dr)[2]

Nazivi osnovnih dužnosti oficira rodova:[3]

  • pješadije : komandir voda (streljačkog, minobacačkog, protivoklopnog, vod za podršku (prateći), izviđački vod i vod vojne policije) i komandir čete. Formacijski elementi- činovi: potporučnik, poručnik, kapetan, kapetan 1 klase. Vojnoevidencione specijalnosti (VES): 31101, 31102, 31103, 31107, 31109.
  • artiljerija:  komandir voda (komandir voda za podršku,za protivoklopnu borbu, komandno-izviđačkog i računarskog voda) i komandir čete. Formacijski elementi- činovi: potporučnik, poručnik, kapetan, kapetan 1 klase. Vojnoevidencione specijalnosti (VES): 31201, 31202, 31204, 31206, 31207, 31209, 31211, 31215 i 31220.
  • OMJ: komandir voda (komandir tenkovskog, mehanizovanog i izviđačćkog voda ) i komandir čete. Formacijski elementi- činovi: potporučnik, poručnik, kapetan, kapetan 1 klase. Vojnoevidencione specijalnosti (VES): 31401, 31402, 31403, 31404.
  • inžinjerija; komandir voda (komandir pionirskog, putnog, mostnog, maskirnog, inžinjerijskog, amfibijskog i izviđačkog voda ) i komandir čete. Formacijski elementi- činovi: potporučnik, poručnik, kapetan, kapetan 1 klase. Vojnoevidencione specijalnosti (VES): 31701, 31702.
  • avijacija: pilot: komandir avijacijskog odjeljenja; komandir čete za obradu podataka izviđanja iz vazduha. Formacijski elementi- činovi: potporučnik, poručnik, kapetan, kapetan 1 klase. Vojnoevidencione specijalnosti (VES): 31503, 31506, 31538 i 38503.
  • ARJ PVD: komandir odjeljanja, komandir voda (topovskog, raketnog i komandnog), komandir baterije, pomoćnik komandanta za logistiku, zamjenik komandanta. Formacijski elementi- činovi: potporučnik, poručnik, kapetan, kapetan 1 klase. Vojnoevidencione specijalnosti (VES): 31301, 31302, 31310, 31311, 31326, 31327.
  • veza: komandir voda (komandir voda veze, komandir SCV i SČV ) i komandir čete. Formacijski elementi- činovi: potporučnik, poručnik, kapetan, kapetan 1 klase. Vojnoevidencione specijalnosti (VES): 31801, 31805, 31828.

Prema dosad prikupljenim podacima sa područja grada u proteklom Otadžbinsko- odbrambenom ratu RS od 1991. do 1996. godine, na raznim starješinskim dužnosti, od komandira samostalnog odjeljenja do komandanta brigade, prošlo je 2.051 starješina u 118 vojnih pošta JNA, TO , MUP, SOiO i VRS.

Komandne duznosti Svega  1991. 1992. 1993. 1994. 1995. 1996.
komandant brigade 6 1 4       1
zamjenik komandanta brigade-NŠ 3   2   1    
pomoćnik komandanta brigade 70 3 38 5 10 8 6
komandant bataljona 60 5 30 8 5 8 4
zamjenik komandanta bataljona 51 5 15 9 9 8 5
pomoćnik komandanta bataljona 136 8 61 17 18 19 13
komandir čete 285 20 147 31 35 33 19
zamjenik komandira čete 148 4 71 21 22 14 16
komandir voda 868 47 432 110 109 98 72
zamjenik komandira voda 80 2 40 10 16 6 6
referenti 174 7 97 18 22 14 16
četne/baterijske starješine 108 3 48 16 14 16 11
komandir samostalnog odjeljenja 62 7 29 4 10 6 6
Ukupno 2.051 112 1.014 249 271 230 175

 

 

U prvoj godini rata na starješniske dužnosti prošlo je 112 boraca. Stvaranjem VRS, najviše u 1992. godine 1.014 boraca prošlo kroz starješinske dužnosti.

za stvaranje Republike Srpske, Grad Prnjavor je mobilisao i na prvom rasporedu imao 9.800 vojnih obveznika.[1], sa 2023. godini evidentirano je sa statusom  5808 kategorisanih boraca, dok je ativnih je 4398 . RVI je evidentirano 994 .

1.015 boraca je bilo na starješinskim dužnostima u toku rata. U VRS 931, a prošli kroz starješinske dužnosti 1.653 borca.

Mobilizacijskom razrezu brojno stanje oficira sa područja opštine raspoređeni u OS JNA i TO 1991. godine popunjen je sa 82 i 120 podoficira.

Prema nekim podacima brojno stanje oficira na opštini Prnjavor iznosi 308 lica ili 4% u odnosu na broj rezervnih oficira u VRS krajem 1995. godine: domicili 269, raseljeni 31 i izbjegli 8

  • pukovnik 2
  • potpukovnik 5
  • major 31
  • kapetan 1 klase 15
  • kapetan 45
  • poručnik 136, i
  • potporučnik 40,
  • broj podoficira 670 ili  5% u odnosu na broj rezervnih podoficira u VRS, i još 51 sa neodgovarajućim VES-om. Odstalo do oko 8.000 boraca sa područja opštine bilo je raspoređeno u vojnike.

Uprava GŠ VRS za OMP da je  brojno stanje, krajem 1995. godine, rezervnih oficira iznosi 7. 556 i podoficira 14.487 u VRS. Ukupan broj mobilisanih u VRS iznosio je 206.187 ili 77% (Zbornik OSVRS , Banja Luka, 2018. str.89)

Prema rasporedu brojno stanje oficira na kraju rata sa područja Grada Prnjavor bilo je 308 oficira VRS:

  • VRS 235
  • JNA 4
  • TO 12
  • MUP 6
  • PVL  21
  • radna obaveza 3
  • bez rasporeda 26

Prema prikupljenim podacima iz ratnih jedinica veliki broj je odlikovanih oficira i podoficira, oko 153 i oko 72 nagrađenih. Poginulih starješina u činu oficira i podoficira bilo je oko 48. U VRS ostalo je oko 26 AVL. Neki podaci govore da oko 150 oficira i podoficira imaju status RVI. Ne raspolažemo sa podacima oko kategorizacije boraca za oficire i podoficire. Poslije rata neki podaci govore da je umrlo oko 159 podoficira i oficira.

Starješina u VRS je i lice koje ima čin u rasponu od vodnika do generala. Njih čine oficiri i podoficiri koji su bili pripadnici JNA ili su u vojnim školama u Saveznoj Republici Jugoslaviji i u JNA  i u Republici Srpskoj osposobljavani za starešinski kadar. Viši nivoi školovanja nisu praktikovani zbog toga „što je rat najbolja škola“.
U toku rata, bili su izloženi velikim opterećenjima, socijalnim problemima, pogibijama i neodgovarajućim tretmanom organa vlasti koji su ponekad slično delovali kao i u Sloveniji i Hrvatskoj.

Starešine VRS bili su neposredni učesnici borbenih dejstava i ličnim primerom pokušali da deluju na svoju vojsku.(Zbornik OSVRS, str.81) Nastavite sa čitanjem →

Borbene aktivnosti 327.mtbr

Formiranje 327. motorizovane brigade JNA Derventa

Formiranje ratne brigade izvršeno je u februaru 1992. godine u jako nepovolnim uslovima.

kasarna

Brojno stanje brigade na rasporedu bilo  je 792 pripadnika od prvih pozivanja 5.10.1991. godine sa područja opštine Prnjavor do preformacije (19.5.1992.) formiranjem 27.mtbr VRS[1] sa područja opštine. Nastavite sa čitanjem →