29 godina od Ozrenskog ratišta. Stanje u zoni odgovornosti 1.lpbrigade Prnjavor

Na Podsijelovu svakodnevne borbe, muslimani tuku liniju odbrane brigade artiljerijom, a sa manjim grupama pokušavaju prodor kroz našu odbranu. 1. prnjavorska lp brigada je dobro opterećena.

Jedan broj naših boraca nalazi se na Oraškom ratištu, zbog toga ne puštamo borce na odmor sa Ozrena. Po naredbi komandanta brigade ppuk Vlade, bataljoni su dužni da izdvoje jedan broj boraca najmanje jačine voda u rezervu. Na Podsijelovu ima samo 20 policajaca u brigadnoj rezervi. Rezervne jedinice su formirale 1. i 3. bataljon, a 2. bataljon nije formirao bataljonsku rezervu, iako je dobio naređenje da je obavezan formirati bataljonsku rezervu.

Izvršeno je unutrašnje pregrupisavanje  jedinica brigade:

l/o Šujanac tt.715 – k. 726 Humka – put za s. Tunjik /isklj.) posjeda 2.pb , 1. pb posjeda k. 702 – k- 706 – s. Lukići – k. 551 (isklj.), a 3. pb zauzima položaje na k.551 – Vis – i 6 rovova bPJP MUP_a CJB Doboj

zima na podcijelovu 1995. godine

Prnjavorska laka pješadijska brigada na Ozrenu – YouTube

Napad neprijatelja 27.5.1995. godine

Svakodnevno vodimo borbu slabijeg intenziteta i kao grom iz vedra neba strahovit napad muslimana 27.5.1995. godine u 03.40 časova. Muslimani su uspjeli da probiju liniju u rejonu kote  Hunke iz Stjepanskog potoka od sela Tunjika, i pored Šema zaprečavanja, jurišem na rovove  2. bataljona a zatim žestoka borba, linija je probijena, a muslimani kroz otvoreni prolaz napadaju sa leđa na kotu  715. ,726 i 702.[1]

U momentu napada mnogi borci su spavali, što je i logično, iznenadni napad dobro je organizovan, prihvaćena je borba, mnogo ranjenih i poginulih na obe strane, ali muslimani bezglavo napadaju.[2]

Pripadnici 2.pb na Ozrenu

Ovaj napad nismo izdržali, počelo je povlačenje 1. i 2. bataljona na rezervni položaj, 3. bataljon se organizovano i dobro brani. Prvi utisci su stravični, imamo i prve izvještaje. U 1. bataljonu se 12 boraca vodi kao nestalo, a u 2. bataljonu 39 boraca je nestalo, ne zna se za njihovu sudbinu. Izgubili smo dosta tehnike i to 2 trocijevca, 2 BaT, 4 MB 60 mm, 1 broving 12 mm, tri RUP 12, 12 telefona, 1 centrala i 1 TAM 4500.[3]

U toku dana uspostavljena je nova linija odbrane. Nismo izgubili mnogo prostora. Linija odbrane pomjerena je od 200 do 400 metara, ali smo u taktičkom pogledu sada u znatno lošijoj poziciji. Najveći problem nam predstavlja veza sa trećim bataljonom, jer je presječena komunikacija na tt 685, a to znači da je odsječen naš treći bataljon, bPJP Doboj, Srbačka i 4. ozrenska brigada. Jedini put za Vozuću je preko s.Malčića. Borbe se nastavljaju i drugi dan. Teško je ranjen zamjenik komandanta 2. bataljona Vrhovac Dragan. Muslimani sada žestoko napadaju sa kote 706, a prema koti 685. Pravac napada im je 1. bataljon koji se dobro i organizovano brani, nažalost, i danas smo imali gubitaka. Šest boraca 1. bataljona je poginulo, a 10 ih je ranjeno. Za sada se dobro branimo na pravcu 1. i 3. bataljona, 2. bataljon je razbijen i sporo se organizuje, srećom muslimani ne napadaju na pravcu Čevaljuše gdje je razmješten 2. bataljon.

Pripadnici 1.pb na Ozrenu

U Prnjavoru komanda brigade je opsjednuta porodicama, traže izvještaje o poginulim i nestalim borcima, izvještaje sa Ozrena ne dostavljamo, jer očekujemo da će neki od boraca koji se vode kao nestali uspjeti da se izvuku.

Žestoke borbe, ali pomjeranja linije odbrane nema, utrošene su velike količine municije, utrošili smo gotovo svu rezervu koju smo imali u Prnjavoru, neophodna nam je artiljerijska municija.

Za posljednja tri dana imamo zvanične izvještaje, pretrpjeli smo teške gubitke, imamo 9 poginulih boraca, 54 borca su ranjena, a 49 boraca vode se kao nestali. Među nestalim borcima ima i veći broj poginulih, koje su saborci vidjeli, ali nisu ih mogli izvući u žestini borbenih dejstava. [3]

Uspjeli smo konsolidovati liniju odbrane, ukopavamo se a i dalje trpimo jaku neprijateljsku vatru. U pomoć nam je došlo 78 boraca Srbačke brigade i Vojna policija TG Ozren.

Minobacači 1.pb na Ozrenu

U Tumarama 1.6.1995. godine, referisanje komandanata a koje vodi general Kelečević i koji ističe „Ova ofanziva muslimana imala je radikalan cilj – presijecanje Ozrena i dovođenje u okruženje tri brigade. Muslimani su u ovu ofanzivu uključili sve raspoložive snage uvodeći i svoje specijalne jedinice koje su bile na Vlašiću kao i oko 300 plaćenika iz arapskih zemalja, snage sa Gračanice prebačene su na Ozrensko ratište. Korpus nema ni jednog borca u rezervi.“. Za našu brigadu ističe da ni jedna jedinica ne bi izdržala to što smo mi izdržali, citiram: „Glavu gore, niste poraženi, Prnjavorsku brigadu i dalje smatramo herojskom brigadom“.

Znamo da muslimani neće stati, a ni teoretskih mogućnosti nemamo da dobijemo pojačanje u ljudstvu, prema riječima generala Kalečevića. Maksimalno se organizujemo, muslimani i dalje dovode svježe snage, jer su i oni pretrpjeli velike gubitke, a 2.6.1995. godine žestoko napadaju gostovićki bataljon u 05.00 časova. Naš desnokrilni, Gostovićani se izvanredno bore i odbijaju napad. U 09.20 časova napad na kotu 551 i naš treći bataljon.[3]  Ovom napadu uslijedila je artiljerijska priprema a posebno precizno je tukao tenk iz rejona Šuplje bukve, parao je rovove a mi nemamo s čim da ga uništimo. Muslimani prilaze našim rovovima, bombama i pješadijskom vatrom zaustavljeni su, borba traje oko 2 sata, pratimo rad komandanta Blagojevića koji je izuzetno vodio ovu borbu, borci se dobro drže, pridodata jedinica Srbačke brigade izvanredna je. Imamo ranjenih boraca. Pogođena je i praga, nišandžija je poginuo. Muslimani se povlače, kraće primirje i u 13.15 časova uslijedio je ponovni napad na treći bataljon, nesmanjenom žestinom napadaju uz artiljerijsku podršku. Borba traje do večernjih sati, a zatim zatišje. U žestokim borbama izgubili smo 8 boraca, jedan borac je poginuo. Posljednih nekoliko dana imali smo žestoke okršaje, izbačen je veći broj boraca iz stroja, ali nismo mogli dobiti jedinicu koja bi nam pomogla u ovim borbama. Dobili smo pomoć od jedinica sa Ozrena koje su izdvojile hrabre borce. U pomoć su nam pritekli, prije svih, Srpčani sa komandantom puk. Suvajcem Miodragom, vojna policija TG, „Đurina policija“, 2 ozrenska, „Rusakovi“, „Cigini“, „Bekšini“, 4. ozrenska lpbr. 1.mtb 27.mtbr-„Motajički bataljon“ ima sopstvenih problema na Vučijoj planini, ali dolaze nam 42 borca Motajičkog bataljona. Ova pomoć, ova saradnja i svi borci koji su nam pritekli u pomoć, ne smiju se zaboraviti.

Teške i iscrpljujuće borbe, a možemo konstatovati da moral boraca u ovom momentu zadovoljava, 3. bataljon poslije uspješnih borbi dobio je još jednu sigurnost i najstabilniji je u ovom momentu, u 1. bataljonu 1. četa umorna je poslije napornih borbi, 2. bataljon još nije stabilizovan, a to se osjeti i kod boraca. Bezbjednosna situacija je povoljnija jer smo dobili municije preko TG Ozren, količine su skromne jer u ovako žestokim borbama potrošnja je velika. Svakodnevne borbe iscrpljuju brigadu, gotovo da nemamo smjene, nakon 25 do 30 dana provedenih na Ozrenu šaljemo borce na odmor 2 do 3 dana da se okupaju, malo odmore i osvježe i – ponovo na Ozren. Prvi i treći bataljon solidno su stabilizovani, u 2. bataljonu dosta organizacionih problema. Komanda nikako da se stabilizuje.

Svojom naredbom 14.6.1995. godine, komandant brigade izvršio je organizacione promjene komande 2. bataljona. Na dužnost komandanta 2. bataljona postavljen je potporučnik Popović Ranko, komandir  1.pč 3.pb, a njegov zamjenik je zast. Subić Tomislav. Na dužnost pomoćnika komandanta za moral postavljen je vodnik Radošević Obrad. Dotadašnji komandant 2. bataljona Kuzmanović Milorad postavlja se na dužnost referent operativnih poslova u komandi brigadi.

U organizacionom pogledu, najveći problemi javljaju se na spojevima jedinica. Sa Gostovićkim bataljonom u širem rejonu Nikolinog brda, nikako da se ostvari fizička veza, tako 17.6.1995. godine komandant ppuk Vlado sa izviđačima i vojnom policijom 1.lpbr u obezbjeđenju, te komandanta Gostovićkog bataljona, kapetanom Lazić Mirkom i njegovim pomoćnikom za obavještajno-bezbjednosne poslove, idu na komandantsko izviđanje. Nedovoljno upoznat ili prevaren kada je u pitanju raspored za obavještano-bezbjedonosne poslove krenuli su prema rovu „12“ svoga bataljona, iz tog pravca otvorena je vatra i dva čelna čovjeka Gostovićkog bataljona poginula su. Naš desnokrilni susjed ima dosta problema oko organizacije odbrane, a mi im malo možemo pomoći jer nemamo dovoljno boraca, tako da je ostao prilično veliki međuprostor sa Gostovićkim bataljonom. U ovom momentu najnepovoljnija situacija za brigadu je rejon Čevaljuše i Nikolinog brda.

Zbog izuzetno teške i složene situacije, a pogotovo kada je u pitanju moral boraca, pomoćnik komandanta za moral ppor Mitrić Boro dostavlja vanredni izvještaj 1. KK i TG Ozren. Kraći izvod izvještaja: brigada je vodila izuzetno teške borbe za posljednjih mjesec dana, uspjeli smo zaustaviti neprijateljsku ofanzivu, nažalost pretrpjeli smo velike gubitke. Za 40 dana na Ozrenskom i Oraškom ratištu, gubici su sljedeći: 14 poginulih boraca, 48 nestalih i 130 lakše i teže ranjenih boraca. Ukupno 192 borca izbačena su iz stroja brigade, a to je za nas nenadoknadiv gubitak, a pogotovo ako se zna da je dobar dio ovih boraca bio na komandnim mjestima u jedinicama.

Borački sastav brigade je umoran, a osjeća se i nesigurnost zbog slabe pomoći sa strane (izuzev pomoći Srbačke brigade), dobija se utisak da smo prepušteni sami sebi. Više puta upućivali smo zahtjev za pomoć u ljudstvu, do danas nismo dobili ni jednog vojnika.

Zahtjev se svodi da je neophodno brigadu konsolidovati i referisanje na novo ratište u zoni 1.KK,  prema potrebama VRS.

Dana 22.6.1995. godine komandant OG Doboj puk. Arsić saziva referisanje u Tumarama, komandant ppuk Vlado je bolestan, ima težu upalu pluća i leži u Prnjavoru. Na referisanje odlazi načelnik brigade major Tomić Srđan i moralista potporučnik Mitrić Bore. Komandant Arsić upoznao je prisutne sa opštim stanjem na Ozrenskom ratištu, a zatim sa sadržajem telegrama koji je upućen od strane 4. ozrenske brigade, Srbačke brigade i bataljona PJP komandi TG Ozren, komandi OG Doboj, komandi 1. KK i Glavnom  štabu VRS, a komandant bPJP Blagojević Jefto uputio je telegram i Ministarstvu unutrašnjih poslova. Telegram upućen na pretpostavljene komande nismo dobili, ali je puk Arsić iznio sadržaj telegrama koji nas optužuje za izdaju, dezerterstvo, dezorganizaciju i javašluk.[4]

Mnogo uvredljivih riječi upućeno je na račun naše brigade. Na optužbe puk. Arsić odgovorio je i rekao da cijeni našu brigadu više od onih koji je optužuju. Puk. Suvajac, komandant Srbačke brigade se povukao i svoju izjavu demantovao.

Ocjenu, koju su dale nama susjedne jedinice, nismo mogli prihvatiti te svojim aktom, str.povr.br. 06-910/95 od 21.6.1995. godine upoznali smo komandu 1. KK i TG Ozren. Stanje u brigadi po našoj ocjeni je veoma teško, jer smo svakodnevno u borbama, a izgubili smo veliki broj boraca, nismo prepustili da nas nosi stihija, već neprekidno radimo na stabilizaciji brigade. Zaustavili smo jaku ofanzivu neprijatelja, nismo imali masovnu pojavu dezerterstva, izuzev pojedinačnih slučajeva kod psihički rastresenih osoba, stanje se postepeno stabilizuje i nije nam jasno odakle pravo nepozvanim oficirima da konstantuju da u brigadi vlada rasulo. U ovim teškim trenucima za brigadu, kao i VRS, ovako niski udarci sigurno nam neće koristiti.

Po naređenju komandanta1. KK u brigadu dolaze ppuk. Gajić Dragiša, ppuk. Đoković Novak i KIK Miljković Mile, kako bi sagledali stanje u brigadi. Izlaganjem komandanta1. lpbr prihvaćeno je, a pomenute starješine postavljaju pitanje: Zašto su starješine jedinica koje brane Ozren, pisale protiv Prnjavorske brigade? Naš zaključak sa referisanja bio je: u slučaju pada Vozuće unaprijed treba pronaći krivca, a taj krivac trebala je biti Prnjavorska brigada, trebalo je naći opravdanje o eventualnom povlačenju jedinica sa juga Ozrenskog ratišta. Muslimani znaju da imamo dosta problema, svakodnevno nas granatiraju i sa manjim grupama pokušavaju napade, najčešće u rejonu Nikolinog brda, sve ove napade uspješno odbijamo.

Imamo dosta poteškoća, svjesni smo, sve probleme nastojimo rješiti i prevazići, o svemu je upoznata i pretpostavljena komanda, tim povodom general Talić lično nam se obratio teleksom.

Komanda 1. Krajiškog korpusa Str.pov.br. 231-1-95 od 25.6.1995. godine

Borcima i starješinama Prnjavorske brigade,

Koristimo priliku da vam se lično obratim poslije dva pisma koje ste uputili komandi Korpusa.Prije svega, izvinjavam se što vas nisam obišao u vašoj i mojoj nevolji koja nas je zadesila u borbi za slobodu našeg srpskog naroda. Nadam se da ćete mi oprostiti u razumjeti moje obaveze.

U borce Prnjavorske brigade vjerujem i vjerovaću dok ja lično postojim i dok postoji i jedan borac u vašoj brigadi. Vjerujem da ćete i sadašnje, sasvim sigurno, trenutne poteškoće savladati i da nećete dozvoliti da se sa vama porede neki koji niti su bili, niti su sada, niti će biti ravni borcima kao što su junaci prnjavorske brigade. U ove četiri pune godine, borci brigade su pokazali odlučnost, junaštvo, organizovanost i nadasve patriotizam na svim borbenim zadacima pokazali kako se bori za srpsku zemlju, za slobodu srpskog naroda.

Malo je jedinica u 1. KK koje se mogu porediti i pohvaliti sa rezultatima postignutim u borbi i sa ratnim putem od Brčkog do Knina i od Slavonije do Ozrena i taj put je toliko svijetao i čist, da nam svima može služiti za ponos, a sve optužbe na vaš račun neću prihvatiti ni od koga, jer su tendenciozne i netačne.  Znam da najbolji najteže podnose greške i gubitke, vi to ipak morate brže, glavu gore, mislite na nove pobjede, neka vas prati sreća i junaštvo i neka vam je Bog na pomoći. Pozdrav borcima i komandnom kadru, želim uspjeh do konačne pobjede!  KOMANDANT, general-potpukovnik Momir Talić, s.r.

Hvala generalu, on je kompetentan da da ocjenu brigade, generalovo povjerenje sigurno nećemo iznevjeriti.

Na Podsijelovu svakodnevne borbe, predaha nema, neprijatelj gotovo 24 časa granatira našu liniju odbrane, a i po dubini traži ciljeve. Krajem juna 1995. godine neprijatelj je pokrenuo novu ofanzivu,  Vozuću su branile i posebno na položaje Lake prnjavorske brigade, koja je imala dosta žene: Nada Boposavac problema i gubitaka. Ovaj podatak spominjemo, jer je u ispomoć Prnjavorskoj brigadi, pridodat vod vojne policije iz Srbačke brigade. Ovaj vod je u jutro 24. 6 . bio žestoko napadnut od strane neprijatelja, u čijem sastavu je bilo i mudžahedina iz čuvenog zločinačkog odreda “El Mudžahid“. Pored jakog otpora, vod je bio privremeno pomjeren sa svojih položaja. Brzom intervencijom položaji su vraćeni, ali su živote izgubili: Momir Vukašinović i Veselin Cerovac. Za kratko vrijeme, do vraćanja položaja, mudžahedini su izmasakrirali njihova tijela odsijecanjem glava, tako da su i sahranjeni bez glava. Ranjeno je nekoliko boraca iz tog voda. [5]

Svakodnevno imamo ranjenih boraca i pored brojnih problema oko organizacije odbrane uspjeli smo stabilizovati liniju odbrane. Najveći problemi su popuna brigade, manji broj novo mobilisanih boraca kvalitetom ne zadovoljava naše potrebe, teško nam je organizovati odmor boraca, svako puštanje na odmor je rizično, jer se umanjuje borbena gotovost jedinica. Prvi i treći bataljon solidno su organizovani i osjeti se dobar rad u komandi bataljona. Drugi bataljon vraća samopouzdanje, a mladi komandant ppor Popović Ranko postepeno se uvodi u posao i sigurno je da će biti dobar komandant.

Pored mnogobrojnih problema koje rješavamo u hodu i prijatni trenuci za brigadu. Danas je 28.6.1995. godine, krsna slava VRS – Vidovdan, a mi smo na svečanosti u Bijeljini primili ratnu zastavu. Zastavu je primio ppor Sančanin Bogoljub, zamjenik komandanta 3. bataljon.

Ponovo konstatujemo neprekidne borbe, neprijatelj tuče artiljerijom, a sa manjim grupama kreće u napad. Rad izviđačkih grupa je neprekidan, od krajnjeg cilja muslimani ne odustaju. Obavještajni organ OG Doboj nas obavještava da se u  Zavidovićima pripremaju jedinice koje će učestvovati u b/d na Podsijelovu.

Oko 08.00 časova, 4.7.1995. godine u obilazak brigade dolazi general Kelečević. Zajedničko referisanje sa komandom brigade. Komandant ppuk Vlado u iscrpnom izlaganju, koje je trajalo oko dva i po časa, do detalja upoznaje generala o stanju u brigadi, kao i zadacima koje momentalno izvršavamo. Očigledno je general zadovoljan izloženim, a zatim se obratio komandi brigade da nas upozna sa stanjem: „U 1. korpusu takođe ima dosta problema, snage oko tri brigade su van zone odgovornosti korpusa, tako da nema teoretske mogućnosti ojačati jedinice na ozrenskom ratištu, koje zasigurno imaju dosta problema. Sarajevska ofanziva je teška, ali dobojska  bi mogla biti još teža. Rat će se sigurno riješiti na prostorima 1. KK. Vaša brigada je jedna od najboljih, najstabilnijih i najopremljenijih brigada. Malo je jedinica da poslije toliko gubitaka ostanu stabilne. Svima nam najteže pada što imate 48 boraca koji se vode kao nestali, za sada ništa ne možemo učiniti.“ Iz ovakvog izlaganja generala Kelečevića, došli smo do saznanja da se jedino možemo pouzdati u vlastite snage, te da se moramo maksimalno angažovati kako bi sačuvali borce i prostor koji nam je povjeren.

Poslije referisanja, general je obišao položaje 1. bataljona, razgovarao sa borcima i na kraju dao povoljne ocjene o stanju u brigadi. Za ne povjerovati je kako su muslimani svakodnevno aktivni, tuku nas artiljerijom, pješadijskom vatrom, izviđačke grupe su im aktivne, sve je to smišljeno da nas maksimalno iscrpe i psihički i fizički. Primjećujemo veliki broj vojnika koji dolaze u širi rejon Podsjelova u kolonama, očigledno je pripremaju se za ofanzivna dejstva. Naši rovovi su solidno popunjeni ali nemamo ni jednog borca u rezervi. Najslabije tačke su nam na spojevima na lijevom krilu sa bPJP MUP-a CSB Doboj,  a na desnom krilu sa gostovićkim bataljonom. U ovom momentu, 7.7.1995. godine sa pridodatim nam jedinicama (pragisti, tenkisti, innjižerci i izviđačka četa OG 9) na Podsijelovu se nalazi 950 boraca. Da bi mogli obezbijediti bataljonsku i brigadnu rezervu i koliko-toliko solidan odmor, trebalo bi nam još oko 200 boraca. Da dobijemo pojačanje u ovom momentu, to je gotovo nemoguće jer nema ni jedne slobodne jedinice u OG i 9 1. KK iako smo dobili usmeno obećanje generala Kelečevića i generala Arsića da ćemo ubrzo dobiti pojačanje. Obavještajni podaci koje dobijamo od OG 9 ni najmanje nisu ohrabrujući, svi su nagovještaja da se muslimani spremaju za novu ofanzivu, dovode nove snage, a pretpostavlja se da imaju i mudžahedine, koje koriste samo za ofanzivna dejstva. Naši izviđači takođe potvrđuju brojnost neprijateljskih vojnika.

Na liniji odbrane naše snage su u punoj pripravnosti, jer podaci koje imamo nagovještavaju siguran napad na pravcu naše brigade. Izvršili smo i procjenu, očekujemo napad na 1. i 3. bataljon, pravac kota 685 i Krčevine. Izvršili smo popunu municijom, obavili smo sve pripreme, zabrinjava nas jer nemamo rezervi osim voda izviđača i policije a to je nedovoljno. Gotovo smo sigurni da će nas sutra, 21.7.1995. godine, u jutarnjim satima napasti muslimani. Obavještavamo kompletnu liniju odbrane, maksimalna pripravnost,  svi smo na nogama, cijelu noć gotovo niko ne spava.

Stariji vodnik Pavle Radić, komandir 1.voda 6.baterije Praga 1.lapPVO 1.KK o borbama za kotu 551. :

U Jakešu, pukovnik Ratko Lazarević. komandant Prvog lakog artiljerijskog puka, spremio novu naredbu – pravac Ozren i javiti se komandi Prve prnjavorske lake pješadijske brigade. Na srpsku planinu kreću Radić. Ignjatić. Šušnjar, Bojić, Tomaš, Nikolić, Tiragić, Jakovljević. Vidović. Vračarić, Mihajlović, N. Nikolić. Dardić,Janković… Nakon upoznavanja sa potpukovnikom Živkovićem, komandantom Prnjavorske. Ozrenom počeše odjekivati rafali naših „praga“ i povici podrške naših novih saboraca.

Dan za danom, na Ozrenu protiče uz žestoke borbe. Borci Prnjavorske ne puštaju ni pedalj srpske zemlje. Prati nas uspjeh. ali najdraži mi je onaj ostvaren u borbi za kotu 551. mi „pragisti“, zajedno sa braćom Prnjavorcima, dobili smo ovu značajnu kotu bez ijednog ozbiljnije ranjenog. Moram reći da smo ponosni što smo pridodati brigadi u kojoj su sve junak do junaka. Zna to dobro i naš neprijatelj (Radić ga radije krsti sa „balija“). A upoznao je i muziku naših ljepotica. posebno kada vatrom diriguju nišandžije poput Želje, Gore. Čondre. Mile… Rat još traje „pragisti“ još imaju šta da „sviraju“. Još će se čuti i o nama i o borcima Prve prnjadorske.(Glas borca lpbr, broj 4 juni 1995. str.13). U borbama u rejonu k.551 2.6.1995. godine, pogođena je praga, nišandžija je poginuo.

[1] snage ABiH sa Mudžahedinima, nakon uspješnog izviđanja našeg p/k, uz više pokušaja, prolazi kroz netučen i neminiran prostor između k.726 Humka – put za s.Tunjik i razvija se u dvije kolone, lijeva i vrši okruženje k.726 i dalje prema Šujancu, a desna kolona napada prema k.702. Dva dana prije napada izviđačko odjeljenje ABiH iz Zavidovića uspješno su poskidale minsko polje na spoju sa 1. i 2. bataljonom. Izjava dao komandir izviđača, poslije rata,  koji je neposredno učestvovao u akciji skidanja minskih polja i upadu u rovove 2. bataljona. Vidi šema rovova –polozaji 2.pb 27.5.1995 u rejonu kote Hunke.

Operacija  3. korpusa  tzv. Armije  BiH,  odnosno  35. divizije  pod  tajnim  nazivom  „Proljeće  — 95” s  ciljem  osvajanja  Podsjelova  i  odsijecanja  Vozuće  počela  je  u  zoru  27. maja  i  trajala  je  do  30. maja  1995. godine.  Ova  operacija  je  među  inostranim  mudžahedinima  imala  naziv  „Fethul-mubin  ⁱ  što  znači  jasna  pobjeda. Brutalni  jutarnji  napad  desetak  kombinovanih  probojnih  diverzantskih  grupa  iz  pravca  Livada  i  Tunjika,  na  čijem  čelu  su  se  nalazili  inostrani  i  domaći  mudžahedini,  natjerao  je  srpske  branioce  da  se  povuku  sa  većeg  dijela  Podsjelova. Preživjeli  borci  VRS  pamte  nalete  vjerskih  fanatika  prema  koti  Humka  koje  je  vodio  Abu  Abdulah  iz  Libije,  koji  je  bio  veteran  iz  rata  u  Afganistanu, a  koji  je  u  ovom  napadu  poginuo. Na  srpskoj  strani  bili  su  veliki  gubici,  pa  su  tako  samo  iz  prnjavorske  brigade  poginula  i  nestala  najmanje  53  borca. Tih  dana  nestao  je  i  Radomir  Sandić  iz  Crkvene  kod  Prnjavora,  otac  jedne  od  12  tragično  stradalih  beba  u  banjalučkom  porodilištu  1992. godine.

Neposredno nakon  završetka  bitke  za  Podsjelovo  mudžahedini  su  načinili  video  zapis  brutalnog  razračunavanja  sa  zarobljenim  i  ranjenim  srpskim  borcima. O  surovosti  i  fanatizmu  mudžahedinskih  ratnika  govori  i  to  da  su  u  napadnutom  rovu  prnjavorske  brigade  8. juna  zaklana  dva  borca. Njihova  tijela  su  pronađena,  ali  su  mudžahedini  odsječene  glave  odnijeli  kao  ratni  trofej. (Stradanje srpčana na Ozrensko-vozućkom ratištu, Banja Luka, 2018. godine, str.31)

Sa sajta

Napad je počeo u 4 sata i 15 minuta 27. maja 1995. godine, a već nakon nekoliko minuta pripadnici Odreda “El mudžahedin” javili su da se nalaze na svim planiranim kotama. U prvi mah Komanda 3. korpusa ARBiH je sumnjala u istinitost obavještenja iz razloga što je potrebno daleko više vremena da se po čistom i vremenu bez ratnih dejstava ovlada tim prostorom. Nakon nastupanja odreda “El muhžahedin”, oko 5 sati, pripadnici IV manevarskog bataljona 3. korpusa ARBiH kreću u udar na svom dijelu ratišta i nakon žestokih borbi ovladavaju rejonima Jezera i Gaja. Nakon akcije posebno su pohvaljeni “Sabrijini”, “Harisovi” i “Šefikovi” borci koji su udarili na najteži dio ratišta – sistem zemunica i tranšeja. Time je ovladano najdominantnijim područjem cijelog južnog i jugoistočnog dijela Ozrena iz razloga što Ozren upravo počinje ili završava na Podsijelovu. Tokom borbi gotovo jedini ozbiljniji problem je predstavljala “praga” VRS koja je gotovo 10 minuta djelovala prema pripadnicima ARBiH. Nakon njezinog uništenja vrlo lahko se ovladalo Podsijelovom. Istovremeno dok su snage 3. korpusa napadale Podsjelovo, uslijedio je i žestok napad 22. i 25. divizije 2. korpusa ARBiH na Bosansko Petrovo Selo, na istoku, što je dodatno otežalo srpsku poziciju na Ozrenu.

Prema izvještaju 3. korpusa ARBiH 27. i 28. maja likvidirano je oko 120 pripadnika VRS, a većina njih je ostala na oslobođenoj strani. Na svakoj oslobođenoj zemunici ostalo je netaknuto kompletno pješadijsko naoružanje – automatske puške, puškomitraljezi M – 84 i M – 53, te mnogobrojni sanduci sa municijom, granatama i bombama. Zarobljen je i jedan bestrzajni top, te dva tenka koja su prije toga oštećena djelovanjem antitenkovskih jedinica ARBiH. Analizom linija ustanovljeno je da je kompletna linija odbrane VRS ovisila od rasporeda PAM-ova i PAT-ova koji su se nalazili na svakom koraku. Oslobođenjem zacrtanih linija stvorene su značajne pretpostavke za spajanje 2. i 3. korpusa ARBiH do čega je ostalo još samo 5 kilometara. Također, stvorene su i odlične taktičke mogućnosti za uspješno izvođenje operacije oslobođenja Vozuće i kompletnog Ozrena, koja će uslijediti u septembru 1995. godine.

[2] NŠ oko 06.00 časova vezom izvještava komandu TG Ozren da je linija odbrane brigade na Podcijelovu probijena i traži hitnu pomoć u ljudstvu i municiji. Svo ljudstvo oko komande brigade u s. Nenići (NV, pripadnici voda vojne policije, komande stana upućuje u rejon tt. 685 radi zadržavanja daljnjeg prodora neprijatelja i dolaskom naših snaga uspostavlja prinudnu odbranu prema Čevaljuši i Putnikovom Brdu, odnosnu Šujancu,  od dijela snaga 2. pb. Dolaskom komandanta brigade, koji na licu mjesta dalje organizuje odbranu na dostignutoj liniji.

[3] zarobljen i jedan tenk T – 55 na k.706

Veljko Grujić, raseljeno lice iz Visokog, borac 1.pješadijske čete 1. bataljona od 18.5.1995. godine,  po proboju linije odbrane bataljona, tri dana je bio na drvetu u prednjem kraju odbrane, kada je kasnije bio zarobljen od pripadnika ABiH i sproveden u komandu u Zavidovićima, a 27.1.1996. godine razmijenjen u  Sanskom Mostu.

Prema vanrednom borbenom izvještaju komande 1.lpbr od 2.6.1995. godine dostavljen u 19.00 časova komandi TG Ozrena, navodi se da neprijateljski tenk sa Šuplje bukve ispalio 11 granata, a na naše snage nemaju adekvatno POS za odbranu, pogođena je i praga sa POLK raketom u rejonu 3.pb Krčevine, koja je u toku noći izvučena. O silini napada i našeg protivnapada govore i podaci o utrpšku municije i goriva: spaljene su 4 cijevi PM 7,62mm M84, došlo do kvara na GŠ na dvije cijevi, potrošeno taj dan D2 600 lit goriva i 100 lit MB, mina: 120mm- 34, 82mm 130, 60mm 350 komada, tenkovske granate 100mm tri, za PRAGU 250 metaka, broving 400kom, zolje 4, mine za RBM57 15 kom, ročnih bombi 200, metak 7,62mm 45000, PKT 5500, 7,9mm 3000 komada, tromblon trenutni 150 kom i 3 kom raketa „Maljutka“.

[4] Isto, str, 43

[5]  Srbačka brigada u otadžbinskom ratu, Srbac 2012. godine, str.91)

Krajem juna  1995. godine  grupa  inostranih  mudžahedina  napala  je  položaj  srbačke  brigade  VRS u  rejonu  Paljenika, a  dva  pripadnika  čete  vojne  policije  ove  brigade  ubijena  su  prilikom  ispomoći  napadnutoj  prnjavorskoj  brigadi  u  rejonu  Nikolinog  brda. Njihova  unakažena  i  obezglavljena  tijela,  sa  teškim  ubodnim  povredama, razmijenjena su  naknadno  i  dopremljena  u  dobojsku  patološku  službu (Stradanje srpčana na Ozrensko-vozućkom ratištu, Banja Luka, 2018. godine, str.31)

Komandant brigade o borbenim dejstvima 27.5.1995. godine u Glasu borca 1.lpbr, broj 5 XII 1995.str.6 :

Do napada  je  došlo  u  noći  između  26. i 27. 5.1995. godine.  Napali  su  elitnim  snagama  ranga  divizije,  što  znači  da  je  operacijom  rukovodio  sam  general. I  ova  činjenica  govori  koliko  su  očekivali  od  napada  na  naše  položaje. U napadu  su  učestvovali  i  zloglasni,  vojnički  zavidno  sposobni, a  vjerski  maksimalno  fanatizovani  pripadnici  „El  mudžahedina“ –  odreda  sa  Arapima  i  drugim  islamskim  plaćenicima. Čujem  da  sada  i  međunarodne  snage  oko  Tuzle  strahuju  zbog  njihovog  prisustva. U  munjevitom  napadu  naši  gubici  u  ljudstvu  su  bili  veći  nego  ikada  ranije. Samo  u  jednoj  četi  Drugog  bataljona  izgubili  smo  32  čovjeka. Ostali  smo  bez  velikog  broja  boraca,  stradali  su  i  komandiri, a u  borbama  je  najteže  rane  zadobio  i  Dragan  Suvajac,  zamjenik  komandanta  Drugog  bataljona  . I  nakon  ovog  pakla  brigada  je  ostala  na  svojim  položajima. Uz  mjestimično  pomjeranje  linije  na  rezervne  položaje, i  to  najviše  do  400  metara, i  dalje  smo  svim  drugim  jedinicama  u  pravcu  Vozuće  bili  garancija  da neće  pasti  u  okruženje. Bilo  je  to  vrijeme  grozničavog  dotura  municije,  mina  i  granata  i  konzervirane  hrane. Bilo  je  to  vrijeme  u  kojem  su  ispit  teškog  vremena  položili  i  borci  u  rovu  i  borci  u  pozadinskim  jedinicama. Visoko  priznanje  pripada  i  opštinskoj  vlasti  koja  je  učinila  sve  da  opstanemo  i  da  osjećamo  da  su  sa nama.

Očekivana pomoć  u  ljudstvu bila  je  i  više  nego potrebna,   ali  kako  je  ofanziva  krenula  žestoko  i  na  svim  drugim  ratištima,  ostalo  je  samo  da  se  uzdamo  u  svoje  ljude i  sopstvenu  snagu. Sva  pomoć. a  ona  je  za  nas  i  najbitnija. bili  su  naši  borci  koji  su  se  odmarali  kod  svojih  kuća. Snagu  brigade  i  vidim  upravo  činjenici  da  su  svi  do  jednog,  odmah  27. stigli  na  Ozren. Uspjeli  smo  da  se  priberemo. U  međuvremenu. saopštavaju  nam  . da  se  planira  proboj  ustaških  linija  na  Orašju. Za  proboj  su  bili  potrebni  odabrani. Odlučeno  je  da  se  iz  naše  brigade  pošalju  Vukovi. brigadni  izviđači  i  dijelovi  komande  brigade. Ukupno 124  čovjeka. do  tada  neprobojni  front  probijaju  dijelovi  naše  brigade. Svoj  dio  posla  su  izvršili  maksimalno  profesionalno. ali  kako  nije  bilo  dogovorenog  sadejstva  i  uvlačenja  u  borbu  drugih  snaga. moralo  je  doći  do  našeg  povlačenja  iz  dubine  neprijateljskih  položaja.

U toku  napada  sve  je  išlo  bez  žrtava,  ali  u  toku  povlačenja. odnosno  izvlačenja  iz  sigurnog  neprijateljskog  okruženja,  imamo  velike  gubitke. Zbog neblagovremenog  uvođenja  u  borbu  naših  drugih  jedinica,  tada  je  propala  najzrelija  prilika  da  se  vojničkim  putem  riješi  i  pitanje  zaostalog  Orašja. Vukovi  na  čelu  sa  Šemsom  i  Prodanovićem  i  izviđači  sa  Đukom  su  i  pored  ukupnog  neuspjeha  zaslužili  sva  vojnička  priznanja, o  čemu  me  je  do  u  detalje  upoznao  i načelnik  brigade.

Brane Tubak,  ppor, komandant 1.pb, u Glasu borca  1.lpbr, broj 5, str. 18:

ppor Brane Tubak

Iznenada i  najžešće  do  tada,  neprijatelj  udara  po  nama  27.5.1995.  godine. Uz  pomoć  arapskih  plaćenika  uzimaju  nam  kote  726. i 702, a  zatim  i  kotu  685. U  borbama  gubimo  više  boraca  nego  za  cijeli  period  ratovanja. Teški  momenti  i  za  borce  i  za  komandni  kadar. Stabilizujemo  front  i  tako  ranjeni,  zaustavljamo  neprijateljsko  napredovanje. Izvodimo  i  žestok  kontranapad. Slijedi  zatišje  u  toku  kojeg  se  pripremamo  za  novi,  još  žešći  neprijateljski  napad. U  prvom  nisu  ostvarili  zamišljeni  cilj  i  mi  smo  bili  i  više  nego  sigurni  da će  pokušati  iznova. Osim  borbe  na  život  i  smrt,  drugi  izbor  nismo  imali.

Hronologija: Borbeni put 1.prnjavorske lpbr 1991-1996. godine, nacrt, str. 40

Spisak nestalih, poginulih i zarobljenih-ekshumiranih 55 boraca lpbr Prnjavor nastradalih 27.5.1995. i 28.5.1995. godine (5 borca)  u muslimanskom napadu na Podcijelovo:

Prezime	Otac	Ime	Rođen	Mjes rođenja	Dejstvo	Jedinica
AULIĆ	Milenko	ZORAN	1963	Prnjavor	zarobljen	2.čete,2.pješadijskog bataljona
BATINIĆ	Dragutin	SPASOJE	1953	Grabik Ilova	MES-a	1.čete,1.pješadijskog bataljona
BLAŽ	Josip	PETAR	1944	Stara Pazova	zarobljen	1.čete,1.pješadijskog bataljona
ĆUĆIĆ	Jovan	BRANKO	1950	Kulaši	MES-a	2.čete,2.pješadijskog bataljona
DANJKO	Štefana	PAVLE	1969	Prosjek	zarobljen	vodnik,2.pješadijskog bataljona
DEVIĆ	Obrad	SLAVKO	1955	Crkvena	zarobljen	1.čete,2.pješadijskog bataljona
ĐURAŠ	Trivo	MIRKO	1951	Donji Štrpci	zarobljen	2.čete,2.pješadijskog bataljona
ĐURĐEVIĆ	Nikola	ĐURO	1966	Donja Mravica	nestao	2.čete,1.pješadijskog bataljona
ĐURIĆ	Kostadin	GORAN	1973	Prnjavor	MES-a	1.čete,2.pješadijskog bataljona
ĐURIĆ	Milovan	NENAD	1975	Kokori	zarobljen	1.čete,2.pješadijskog bataljona
ĐURIĆ	Milutin	ŽELJKO	1973	Prnjavor	zarobljen	1.čete,2.pješadijskog bataljona
DVORANČIĆ	Radivoj	DOBRINKO	1967	Orašje	zarobljen	1.čete,2.pješadijskog bataljona
GLIGORIĆ	Savo	PERO	1961	Prosjek	zarobljen	1.čete,2.pješadijskog bataljona
GRUJIĆ	Danilo	VELJKO	1952	Visoko	zarobljen	1.čete,1.pješadijskog bataljona
HLADUN	Vlado	MIHAJLO	1971	Gornja Mravica	nestao	1.čete,1.pješadijskog bataljona
IVANČEVIĆ	Milorad	SLOBODAN	1959	Prnjavor	zarobljen	1.čete,2.pješadijskog bataljona
JOTIĆ	Jakov	NEDELJKO	1950	Donja Ilova	zarobljen	1.čete,1.pješadijskog bataljona
KRAJIŠNIK	Ljubo	GRUJO	1951	Gornja Mravica	zarobljen	2.čete,2.pješadijskog bataljona
KULEŠKO	Nikola	MIHAJLO	1958	Potočani	zarobljen	1.čete,2.pješadijskog bataljona
KUSTURIĆ	Stanko	ČEDO	1950	Prisoje	zarobljen	pozadinskog voda 2.pješadijskog bataljona
LUKENIĆ	Pero	BRANISLAV	1960	Crkvena		1.čete,2.pješadijskog bataljona
MAČINKOVIĆ	Jure	JOSIP	1970	Drenova	zarobljen	1.čete,1.pješadijskog bataljona
MALIĆ	Sredoje	MIROSLAV	1966	Zenica	MES-a	2.čete,2.pješadijskog bataljona
MARIĆ	Ranko	MIROSLAV	1975	Crkvena		1.čete,2.pješadijskog bataljona
MELJNIK	Borislav	ADAM	1963	Naseobina Lišnja	zarobljen	1.čete,2.pješadijskog bataljona
MILANOVIĆ	Ljubomir	ANĐELKO	1952	Novo Selo	zarobljen	1.čete,2.pješadijskog bataljona
MILOŠEVIĆ	Rajko	MILORAD	1966	Gornja Mravica		1.čete,1.pješadijskog bataljona
OSTOJIĆ	Borivoje	SINIŠA	1973	Prnjavor	zarobljen	1.čete,2.pješadijskog bataljona
PANIĆ	Branko	ILIJA	1955	Crkvena	zarobljen	1.čete,2.pješadijskog bataljona
PEULIĆ	Novak	DRAGUTIN	1952	Gornji Vijačani	zarobljen	2.čete,2.pješadijskog bataljona
PEULIĆ	Đuro	MIRAN	1975	Gornji Vijačani	streljačko	2.čete,2.pješadijskog bataljona
SANDIĆ	Slavko	BORISLAV	1964	Crkvena	zarobljen	1.čete,2.pješadijskog bataljona
SANDIĆ	Kostadin	RADOMIR	1958	Crkvena	zarobljen	1.čete,2.pješadijskog bataljona
SARIĆ	Stjepan	DRAGOMIR	1955	G.Palačkovci	zarobljen	1.čete,1.pješadijskog bataljona
STEFANIŠIN	Ivan	PETAR	1967	Prnjavor	nestao	2.čete,2.pješadijskog bataljona
STOJKOVIĆ	Miroslav	GORAN	1974	Prnjavor	zarobljen	1.čete,1.pješadijskog bataljona
SUVAJAC	Grujo	ZORAN	1964	Okolica	zarobljen	2.čete,2.pješadijskog bataljona
TOFIL	Mihajlo	VASILJ	1963	Prnjavor	zarobljen	2.čete,2.pješadijskog bataljona
TOŠIĆ	Radovan	TOMISLAV	1950	G.Palačkovci	zarobljen	1.čete,1.pješadijskog bataljona
TUBAK	Vojko	VID	1959	Donji Vija:ani	zarobljen	3.čete,2.pješadijskog bataljona
VASIĆ	Ratko	SLOBODAN	1962	Gornja Mravica		1.čete,4.pješadijskog bataljona
VASIĆ	Živko	SLOBODAN	1963	Šarinci	zarobljen	2.čete,2.pješadijskog bataljona
VRHOVAC	Mirko	PERICA	1966	Gusak	MES-a	2.čete,3.pješadijskog bataljona
VUČENOVIĆ	Branko	MILENKO	1965	Orašje	zarobljen	1.čete,2.pješadijskog bataljona
VUČENOVIĆ	Ostoja	ZORAN	1970	Prnjavor	zarobljen	1.čete,2.pješadijskog bataljona
VUJASINOVIĆ	Živko	RANKO	1954	Šarinci	nestao	1.čete,1.pješadijskog bataljona
VUKOMANOVIĆ	Đuro	DARKO	1973	Čorle	zarobljen	1.čete,2.pješadijskog bataljona
VUKOMANOVIĆ	Janko	ŽELJKO	1972	Drenova	nestao	1.čete,1.pješadijskog bataljona
ZARIĆ	Nedeljko	NENAD	1954	Prnjavor	zarobljen	1.čete,1.pješadijskog bataljona
ZEČEVIĆ	Milutin	BORISLAV	1969	D.Palačkovci	zarobljen	1.čete,1.pješadijskog bataljona
MALIĆ	Dragutin	DUŠKO	1974	Banja Luka	streljačko	2.čete,1.pješadijskog bataljona
MORAVAC	Novak	DANE	1954	Brezik	MES-a	3.čete,3.pješadijskog bataljona
RADONJIĆ	Čedo	PETAR	1951	Grabovica	MES-a	2.čete,1.pješadijskog bataljona
SOPRENIĆ	Uroš	NOVO	1949	Donji Štrpci		2.čete,1.pješadijskog bataljona
TODIĆ	Vid	MARKO	1973	Banja Luka		1.čete,1.pješadijskog bataljona