Mobilizacija, kao planska aktivnost prelaska na ratnu organizaciju u opštini Prnjavor, sprovedena je po mobilizacijskim pravilima bivše JNA i TO, a prema mobilizacijskom razrezu[1].
Pregled strukture izvršenja mobilizacija prema kategoriji i polu pripadnika TO na području opštine:
Grupa
svega
%
muški
ženski
Starost
3
3203
86,19%
3184
18
33,58
4
397
10,68%
396
1
32,70
5
116
3,12%
116
35,52
Ukupno
3716
100%
3696
19
33,93
Prva ratna, opšta mobilizacija jedinica i ustanova Teritorijalne odbrane opštine počela je pravovremeno od 18.9.1991. godine, bez proglašenja ratnog stanja, i počela da funkcioniše po ratnoj organizaciji i formaciji od 3.400 mobilisanih boraca. Vojnika(3) je bilo raspoređeno 3.013 ili 87%, podoficira(4) 359 ili 11% i oficira(5) 104 ili 3%. Prosjek godina života boraca 34 godine života.[2].
Mobilisano je preko 3.100 pripadnika TO opštine Prnjavor i popunom još novih 290 vojna obveznika tako da je u TO opštine sa prekomandama 300 pripadnika, bilo raspoređeno, bez dulpliranja v/o, u teritorijalnoj odbrani opštine preko 3.700 boraca ili 78% više u odnosu na plan popune ratnih jedinica prostrorne i manevsarske strukture 0d 2.085 lica, ili 31% od ukupno raspoređenih lica u oružene snage SFRJ, odnosno 8% od ukupnog broja 47.055 popisanog stanovništva opštine 1991. godine. Kroz jedinice i štabove TO prošlo preko 5.700 vojnih lica sa područja opštine Prnjavor.
U sastavu TO opštine pred mobilizaciju bilo je raspoređeno u manevarske i operativne jedinice TO 1527 komada oružja, prema formaciji i popuni ratnih jedinica:
Prvi udarni bataljon Prvog Krajiškog korpusa VRS „Vukovi sa Vučijaka“
Komanda jedinice „Vukovi sa Vučijaka“ u saradnji sa komandom brigade u čijem je sastavu, neprekidno je pratilo stanje popune jedinice, vrše analizu i po potrebi preduzimaju potrebne mjere pobiljšanja, naročito dobrovoljnog popunjavanja boraca.
Koridor, 1992.
Analiza brojnčanog popunjavanja jedinice „Vukovi sa Vučijaka“ Prnjavor na Derventskom ratištu, Benkovačkom 1991-[1]1995. godine u SR Hrvatskoj i ratištima u z/o 1.KK VRS prema prikupljenim podacima
Broj pripadnika u jedinici „Vukova sa Vučijaka“ po prvom rasporedu dobrovoljaca u jedinicu TO i JNA 246 boraca, i u VRS preko 650 boraca, a prošlo preko 1.100 pripadnika u devet vojnih pošta. Najviše u 1.prnjavorskoj lpbr 513 boraca ili 78%
Prema podacima iz ove jedinice kroz bataljon je prošlo preko 1000 boraca VRS , od kojih je 47 poginulo, a 180 ranjeno.
Sve ukupno u ratnim jedinicama TO, JNA i VRS bilo prema prikupljenim podacima 548 pripadnika prvi put.
Poginulo 52 i jedan pripadni je umro. Status RVI ima 153 pripadnika „Vukova“, 69 pripadnika je ranjeno i 11 povređeno, i bez utvrđenog statusa 244. Poslije rata umrlo je 51 pripadnika „Vukova“
Prema pregledu u početnom periodu mobilizacije i održavanje brojnog stanja „Vukova“- popunu gubitaka iznosilo je po godinama rata u VRS:
godina
Svega
%
3
4
5
1992.
349
53,20%
319
24
6
1993.
181
27,59%
170
8
3
1994.
66
10,06%
64
1
1
1995.
60
9,15%
59
1
ukupno
656
100%
612
34
10
Popuna dobrovoljcima izvršena je sa vojnicima (3) 93%, podoficira (4) i oficira (5) ostalo.
Pregled gubitaka pripadnika „Vukova“ po godinama rata od težih ranjavanja boraca koji se neće vratiti u jedinicu, poginulih ,umrlih i samoubistvu u ratu, stanje je:
gubici
Svega
%
1992.
1993.
1994.
1995.
1996.
rana
12
20,34%
6
1
5
poginuo
22
37,29%
11
6
3
1
1
poginuo
21
35,59%
13
4
3
1
umro
1
1,69%
1
samoubistvo
3
5,08%
1
1
1
ukupno
59
100%
31
11
7
9
1
U operativnom brojnom stanju u jedinici „Vukova“je bilo raspoređeno preko 700 boraca (bez gubitaka od 7%)
Prema kategoriji vojnog lica brojčana popunjenost ratne jedinice iznosi[2]
Mirnodopski razvoj Teritorijalne odbrane opštine Prnjavor
Zakonom o opštenarodnoj odbrani, opština Prnjavor je imala obavezu i dužnost da organizuje i formira jedinice teritorijalne odbrane i štab na svom području u skladu sa koncepcijom ONO, kao najširi oblik organizovanog oružanog opštenarodnog otpora i kao sastavni dio jedinstvenih oružanih snaga SFRJ[1]
Počelo se u drugoj polovini marta 1979. godine, kada dolazi do preformiranja štaba i jedinica TO na osnovu (Mob-1-I-sto ) mobilizacijkog plana RJ TO, formacijske knjige starješina, naređenja za pripremu i izvršenje mobilizacije TO, plana popune sa MS, formacije (lične i materijalne) sastava TO.(mob8-štabTO)
Prefomirana je teritorijalna odbrana opštine u Opštinski štab teritorijalne odbrane, odred TO i protivdiverzantski odred TO kao manevarske jedinice TO, pozadinska baza TO i kasnije se formiraju regionalni štabovi TO i prostortne jedinice TO u mjesnim zajednicama i većim radnim organizacijama, (plan PoOb mobRJ8450 ).
U avgustu mjesecu 1991. godine izvršeno je ažuriranje mobilizacijskog plana TO prema aktuelnoj političko-bezbjedonosne situacije na teritoriji opštine i morala TO opštine za prvu polovinu 1991. godinu i promjenama koji su nastali kod raspoređenih vojnih obveznika u ratnim jedinicama TO, tako da vojna evidencija bude tačna i potpuna.
33 godina od kraja formiranja odreda TO i preformacije odreda TO Prnjavor u 1.pb 1.lpbr Prnjavor
Struktura popune ratne jedinice TO opštine Prnjavor
18.maja 1992. godine stupila je na snagu odluka Predsjedništva SFRJ o povlačenju dijelova jugoslovenske armije u Saveznu Republiku Jugoslaviju, čime predstaje i postojanje teritorijalne odbrane SFRJ i opštine kao dijela oružanih snaga bivše Jugoslavije.
predsjedništvo sfrj
Krajem maja i u toku juna dolazi do preformacije jedinica TO opštine i formiranje 1.prnjavorske lake pješadijske brigade, a preostale jedinice JA u jedinice Vojske Republike Srpske.
Brojno stanje odreda TO opštine Prnjavor iznosilo je oko 570 boraca ili 79 više u odnosu na formaciju jedinice. Mobilisano je bilo tokom rata 500 boraca i popunom još preko 70 boraca. U jedinice odreda bilo je raspoređeno oko 700 pripadnika (sa prekomandama).
Kroz odred je prošlo 890 pripadnika od mobilizacije 18.9.1991. godine sa prelaskom preko r. Save 13.10.1991. godine na Zapadno – Slavonsko ratište do preformacije (16.6.1992.) sa popunom i prekomandama.
U početku mobilisano je u septembru 320 pripadnika u odred. Rijeku Savu prelazi 326 mobilisanih pripadnika i još kasnije 251 mobilisanih boraca. Na rasporedu u odredu bilo 586 boraca, zatim je raspoređeno kroz popunu još 253 boraca.
Značajno je da je 194 pripadnika odreda od mobilizacije 18.9.1991.godine, koji su tada bili pretpočinjeni 2.partbrTO, i prešli r.Savu 13.10.1991. godine u ušli u sastav 329.okbrJNA kao odred-bataljon TO [1]
Pregled strukture raspoređenih pripadnika odreda TO opštine prema kategoriji
Vojna pošta
svega
%
mobilizacija
popuna
Starost
8840 Banja Luka
253
43,77%
178
75
28,42
T-22206 Prnjavor
325
56,23%
322
3
30,01
ukupno
578
100%
500
78
29,22
Prema prikupljenim podacima u odredu je mobilisano 500 boraca, u toku rata još je bilo popunjeno prvi put sa 78 boraca što ukupno na brojnom stanju iznosi 578 boraca. (3) vojnika 447, (4) mlađih oficira 96 i (5) oficira 29 lica. U vojnoj pošti TO bilo 325 boraca raspoređenih po osnovu mobilizacije i dopopune od 3 pripadnika, dok u sastavu 329.okbr JNA bilo raspoređeno 253 lica, u mobilizaciji 178 i popuni 75 lica. Prosjek starosti odreda je bila 29 godina života,
Prekomandama je bilo rapoređeno još 127 boraca koji su došli u odred sa 705 raspoređenim borcem, bez duliranja. u 2 prekomandi bilo 184 duplih borca, tako da je kroz odred prošlo 889 boraca.
Prema vojnoj pošti TO opštine je bilo 328, a u vojnoj pošti 329.okbr 377 pripadnika raspoređenih u jedinice odreda. Ova metodologija brojnog stanja je da se isključi mogućnost dupliranja prvog raporeda u odredu.
Iz tabele je karakteristično da kod oficira u mobilizaciji odreda 1991. godine bilo 28, a samo je 6 ili 25 % oficira prešlo r. Savu. U odnosu na formaciju odreda od 18 oficira, ovo je bilo nedovoljno, jer su bile česte prekomande i napuštanja tako da su komandne dužnosti vodili i desetari vojnika. Podoficira je po formaciji sledovalo 28 a popuna izvršena, u toku rata 99 podoficira, bilo je i novih unapređenja. Kod vojnika sleduje po formaciji 297 vojnika, a izvršena popuna 449 vojnika. i na kraju po formaciji je sledovalo 434 pripadnika a izvršena popuna u toku rata 578 boraca odreda TO Prnjavor.
Ukupno u odred je bilo rapoređeno u osnovnim jedinicama (čete, vodovi, samostalna odjeljenja) 705 boraca. (npr. moja dužnost je bila prvo u komandi odreda, a kasnije druga, u .pješadijskoj četi).
Da je kroz odred sa svim prekomandama u odredu je prošlo 889 boraca za osam mjeseci borbi. Prosječna starost borca je bila 31 godina.
Pregled strukture rasporeda pripadnika odreda prema kategoriji lica i nižim jedinicama odreda do preformacije:
jedinica
svega
%
3
4
5
Starost
komanda odreda
18
3,11%
3
6
9
37,80
odjeljenje veze
11
1,90%
9
2
26,26
izviđačko odjeljenje
18
3,11%
12
5
1
26,69
kurirsko odjeljenje
16
2,77%
11
5
31,20
pionirsko odjeljenje
13
2,25%
11
1
1
31,39
1.pješadijska četa
171
29,58%
143
23
5
28,18
2.pješadijska četa
206
35,64%
165
36
5
29,00
prateća četa
81
14,01%
63
11
7
30,14
pozadinski vod
44
7,61%
32
10
2
30,77
ukupno
578
100%
449
99
30
30,16
Najveća izvršena popuna je u 2.pješadijskoj četi sa 36% sa prosjekom starosti boraca 29 godina.
Na Dan VRS 12.5.2012. godine, otvorena je stalna izložba eksponata naoružanja koje je koristila TO i Vojska Republike Srpske u odbrani teritorija i srpskog naroda u RS i RSK.
TO opštine Prnjavor, a kasnije i 1.lpbr bila je naoružana sredstvima za blisku POB ( BsT, B-1), za podršku pješadije sa minobacačima, i pridodatim baterijama haubica 122mm, 105mm, vod tenkova, pragama, SO 57/2..
Pregled brojčane popunjenosti ratnih jedinica Teritorijalne odbrane grada Prnjavor, i na ZSR i Brodskom dijelu ratišta RS
Prema normativnim i doktrinarnim aktima SFRJ, oružane snage činile su JNA i TO. JNA je bila udarni dio OS SFRJ, a TO je njihov najmasovniji dio, i njene jedinice su bile organizovane , obučene i naoružane po jedinstvenim načelima TO.
Jedinice TO imale su namjenu izvođenja raznovrsnih b/d u svim uslovima; borbenu kontolu teritorije i zaštita i obezbjenjene: stanovništva, materijalnih dobara, OUR, organa DPZ i DPO i dr. od svih oblika neprijateljske aktivnosti.
JTO samostalno ili sa jedinicama JNA izvode b/d na PZT, u ZF i SP.[1]
19.5.1992.godine oružane snage TO i JNA završile su svoju istorijsku ulogu na prostorima SFRJ.
Broj boraca u ratnim jedinicama TO opštine
Komanda jedinica TO opštine u saradnji sa štabom TO opštine u čijem je sastavu, neprekidno prate stanje popune jedinice, vrše analizu i po potrebi preduzimaju potrebne mjere pobiljšanja, naročito dobrovoljnog popunjavanja boraca, i o tome podnose izvještaj Štabu TO opštine.
U 1991. i 1992. godini , istraživanjem je utvrđena popuna od preko pet hiljada boraca koji su mobilisani u ratne oružane snage JNA i jedinice TO opštine Prnjavor do preformacije u maju 1992. godine. Mobilisani čine 99,76%, pripadnika muškog pola, što je razumljivo, jer su oni nosioci borbenih dejstava, a samo 18 ili 0,24% odnosi se na ženski pol koji je raspoređen u sanitetski dio jedinice.
Mobilisano je u ratne jedinice TO opštine 3.483 borac, kasnije kroz popunu raspoređeno je još 209 boraca, kroz prekomande u jedinice TO raspoređeno ukupno 3482 boraca. Kroz jedinice TO opštine Pnjavor prošlo je 5.269 boraca
Pregled strukture izvršenja popune pripadnika TO Prnjavor po ratnim jedinicama i mjesecu mobilizacije 1991-92:
jedinica
svega
%
sept
okt
dec
nov
jan
feb
mart
apr
maj
2.mtb
199
3,78%
199
2.OdTO
1248
23,68%
264
608
376
3.OdTO
97
1,84%
97
hab122
103
1,95%
61
39
3
lpav
117
2,22%
37
51
29
mb120
14
0,27%
3
8
3
odredTO
742
14,08%
319
101
132
84
11
10
59
4
22
OpŠTO
30
0,57%
8
10
7
5
PbTO
75
1,42%
17
39
19
pdv
86
1,63%
3
3
21
27
32
pionv
30
0,57%
4
5
21
pov
33
0,63%
4
10
19
rjšto
47
0,89%
9
1
2
3
31
1
rjtomz
2003
38,01%
939
221
27
51
16
35
127
416
171
rjVV
227
4,31%
10
154
63
vT-12
40
0,76%
2
24
14
vvp
59
1,12%
59
zšč
119
2,26%
13
1
2
2
1
40
32
28
Ukupno
5269
100%
1291
327
163
137
28
44
662
1455
1161
Preko 1/4 pripadnika TO opštine mobilisano je na početku rata, septembra 1991. godine. U 1991. godini moblisano je operativni dio jedinica TO (Odred, PDV, štab i prištabska jedinica zaštitno-štabna četa TO). U mjesnim zajednicama mobilisane su samostalne pješadijske čete i vodovi. 1992. godine vrši se domobilizacija jedinica TO i prefomiranje u druge jedinice TO. 2. odred TO, vojna policija i njihovo uključivanje u b/d na Derventskom ratištu.
Popuna ratnih jedinica TO opštine Prnjavor sa prekomandama 19.5.1992.
Zakonom o ONO iz 1984. godine svaka opština u BiH imala je obavezu da formira jedinice i štabove teritorijalne odbrane u skladu sa zahtjevima i potrebama prema mobilizacijskim razrezima.
Operativna popuna jedinica i štabova TO izvršena je kroz formiranje šest manevarskih ratnih jedinica TO opštine: opštinski štab TO sa zaštno-štabnom četom TO, odred TO, protivdiverzantski vod TO i pozadinska baza TO jačine izvršenja popune od 682 pripadnika). Veće opštine ili više opština formirale su partizanske brigade TO. U mjesnim zajednicama formirane su prostorne snage TO za čuvanje objekata i kontrolu svojih teritorija.
Kroz [1] ratne jedinice TO opštine je prošlo preko 5600 pripadnika od mobilizacije do preformacije (19.5.1992.) sa unutrašnjim prekomandama i otpuštanjem.
Sa prvim odredom TO u sastavu 329.okbr JNA na ZSR, mobilisano je i raspoređeno u TO без prekomandi je 3440 pripadnika TO
Preko 5.670 boraca prošlo kroz jedinice TO, odnosno bili na rasporedu, 5 poginulih.
Operativna popuna ratnih sastava i jedinica pred mobilizaciju u jesen 1991. godine iznosila je po formaciji 508 pripadnika ( Štab TO sa zšč, odred TO, pdv TO, PoB TO).
I ovog 11.5.2025.godine u Potočanima , a u Čorlama, 2024. godine, kod spomenika Otadžbinskog rata tradicionalno su se okupili pripadnici, borci Prve čete (potočanska) 2. odreda TO opštine, kasnije prve čete 2. pješadijskog bataljona 1.lpbr Prnjavor.
14.5.2023.
Počelo se, 13.5.2017. godine, okupljanje je bilo u Čorlama , a iduće godine krajem aprila 2018. godine kod društvenog doma i spomenika u Orašju.
Nјihove godine rođenja, nedvosmisleno ukazuju da je život prekinut u njihovoj najbolјoj snazi. Godina i datum smrti, ukazuju da neprijatelјa nikakva primirja ne obavezuju. Tako je i u toku ovog, a tako je bilo i u toku svih, do sada potpisanih. Brigada ih nosi u sjećanju kao skromne, poštene i dostojne pamćenja i poštovanja.
Neka im je Bogom prosto i od naroda nezaboravlјeno. Borci i komanda 1. LPBrPrnjavor (Glas borca 1.lpbr Prnjavor broj 3, aprila 1995.godina)
Sve me rane moga roda bole, rekao je jednom jedan pjesnik, a misao ponavlјa svaka generacija srpskog roda. Istorija govori da ni jednu rat nije mimoišao i poštedio žrtava, nakon kojih ostaju samo tužna sjećanja i nebrojeno puta ponovlјena nadanja da su očevi izginuli kako bi sinovi živjeli.
Prnjavor
Sa istom nadom, živote položiše na srpskom Ozrenu i ovi mladi i čestiti lјudi. Sa istom nadom i želјom, sudbinski predodređeni za žlvot koji ne trpi jaram, Ozren i srpsku zemlјu, uspješno brane i smrti ponosno prkose istinski Srbi. Sveštenik bi rekao neka im je Bog od pomoći i od milosti. Običnom smrtniku ne ostaje drugo do da se uči na ovakvim primjerima čojstva i junaštva. Za lošeg sina kažu da je od loša oca. Venama ovih junaka, tekla je krv dobrih roditelјa. Dobra i plemenita krv, sigurno teče i venama njihovih srodnika i potomaka.
Treba li veći dokaz da srpski narod ima pravo na život u budućnosti?! Nije li izdajstvo i zločin makar i na momenat dovoditi u sumnju budućnost jednog takvog naroda? (Glas borca 1.lpbr, broj 4,1995.godina).
