Arhive oznaka: TO

Tomić Srđan

16. jun 2025.

33 godina od kraja formiranja odreda TO i preformacije odreda TO Prnjavor u 1.pb 1.lpbr Prnjavor

Struktura popune ratne jedinice TO opštine Prnjavor

18.maja 1992. godine stupila je na snagu odluka Predsjedništva SFRJ o povlačenju dijelova jugoslovenske armije u Saveznu Republiku Jugoslaviju, čime predstaje i postojanje teritorijalne odbrane SFRJ i opštine kao dijela oružanih snaga bivše Jugoslavije.

predsjedništvo sfrj

Krajem maja i u toku juna dolazi do preformacije jedinica TO opštine i formiranje 1.prnjavorske lake pješadijske brigade, a preostale jedinice JA u jedinice Vojske Republike Srpske.

Brojno stanje odreda TO opštine Prnjavor iznosilo je oko 570 boraca ili 79 više u odnosu na formaciju jedinice. Mobilisano je bilo tokom rata 500 boraca i popunom još preko 70 boraca. U jedinice odreda bilo je raspoređeno oko 700 pripadnika (sa prekomandama).

Kroz odred je prošlo   890 pripadnika od mobilizacije 18.9.1991. godine sa prelaskom preko r. Save 13.10.1991. godine na Zapadno – Slavonsko ratište do preformacije (16.6.1992.) sa popunom i prekomandama.

U početku mobilisano je u septembru  320  pripadnika u odred. Rijeku Savu prelazi  326 mobilisanih pripadnika i još kasnije  251 mobilisanih  boraca. Na rasporedu u odredu bilo 586 boraca,  zatim je raspoređeno kroz popunu još 253 boraca.

Značajno je da je 194 pripadnika odreda od mobilizacije 18.9.1991.godine, koji su tada bili  pretpočinjeni 2.partbrTO, i prešli r.Savu 13.10.1991. godine u ušli u sastav 329.okbrJNA kao odred-bataljon TO [1]

Pregled strukture raspoređenih pripadnika odreda TO opštine prema kategoriji

Vojna poštasvega%mobilizacijapopunaStarost
8840 Banja Luka25343,77%1787528,42
T-22206 Prnjavor32556,23%322330,01
ukupno578100%5007829,22

Prema prikupljenim podacima u odredu je mobilisano 500 boraca, u toku rata još je bilo popunjeno  prvi put sa 78 boraca što ukupno na brojnom stanju iznosi 578 boraca. (3) vojnika 447, (4) mlađih oficira 96 i (5) oficira 29 lica. U vojnoj pošti TO bilo 325 boraca raspoređenih po osnovu mobilizacije i dopopune od 3 pripadnika, dok u sastavu 329.okbr JNA bilo raspoređeno 253 lica, u mobilizaciji 178 i popuni 75 lica. Prosjek starosti odreda je bila 29 godina života,

Prekomandama je bilo rapoređeno još 127 boraca koji su došli u odred sa 705 raspoređenim borcem, bez duliranja. u 2 prekomandi bilo 184 duplih borca, tako da je kroz odred prošlo 889 boraca.

Prema vojnoj pošti TO opštine je bilo 328, a u vojnoj pošti 329.okbr 377 pripadnika raspoređenih u jedinice odreda. Ova metodologija brojnog stanja je da se isključi mogućnost dupliranja prvog  raporeda u odredu.

Iz tabele je karakteristično da kod oficira u mobilizaciji odreda 1991. godine bilo 28, a samo je 6 ili  25 % oficira prešlo r. Savu. U odnosu na formaciju odreda od 18 oficira, ovo je bilo nedovoljno, jer su bile česte prekomande i napuštanja tako da su komandne dužnosti vodili i desetari vojnika. Podoficira je po formaciji sledovalo 28 a popuna izvršena, u toku rata 99 podoficira, bilo je i novih unapređenja. Kod vojnika sleduje po formaciji  297 vojnika, a izvršena popuna  449 vojnika. i na kraju po formaciji je sledovalo 434 pripadnika a izvršena popuna u toku rata 578 boraca odreda TO Prnjavor.

Ukupno u odred je bilo rapoređeno u osnovnim jedinicama (čete, vodovi, samostalna odjeljenja) 705 boraca. (npr. moja dužnost je bila prvo u komandi odreda, a kasnije druga, u .pješadijskoj četi).

Da je kroz odred sa svim prekomandama u odredu je prošlo 889 boraca za osam mjeseci borbi. Prosječna starost borca je bila 31 godina.

Pregled strukture rasporeda pripadnika odreda prema kategoriji lica i nižim jedinicama odreda do preformacije:

jedinicasvega%345Starost
komanda odreda183,11%36937,80
odjeljenje veze111,90%9226,26
izviđačko odjeljenje183,11%125126,69
kurirsko odjeljenje162,77%11531,20
pionirsko odjeljenje132,25%111131,39
1.pješadijska četa17129,58%14323528,18
2.pješadijska četa20635,64%16536529,00
prateća četa8114,01%6311730,14
pozadinski vod447,61%3210230,77
ukupno578100%449993030,16

Najveća izvršena popuna je u 2.pješadijskoj četi sa 36% sa prosjekom starosti boraca 29 godina.

Nastavite sa čitanjem →

Muzej 1.KKVRS

Ostavite odgovor

U kasarni „Kozara“ Banja Luka otvoren Muzej naoružanja Otadžbinskog rata VRS

ORUŽJEM ODBRANILI REPUBLIKU SRPSKU

kasarna „Kozara“ 12.maj 2012. godine

Na Dan VRS 12.5.2012. godine, otvorena je stalna izložba eksponata naoružanja koje je koristila TO i Vojska Republike Srpske u odbrani teritorija i srpskog naroda u RS i RSK.

TO opštine Prnjavor, a kasnije i 1.lpbr bila je naoružana sredstvima za blisku POB ( BsT, B-1), za podršku pješadije sa minobacačima, i pridodatim baterijama haubica 122mm, 105mm, vod tenkova, pragama, SO 57/2..

Nastavite sa čitanjem →

Tomić Srđan

20. maj 2025.

Pregled brojčane popunjenosti  ratnih jedinica Teritorijalne odbrane grada Prnjavor, i na ZSR i Brodskom dijelu ratišta RS

Prema normativnim i doktrinarnim aktima SFRJ, oružane snage činile su JNA i TO. JNA je bila udarni dio OS SFRJ, a TO je njihov najmasovniji dio, i njene jedinice su bile organizovane , obučene i naoružane po jedinstvenim načelima TO.

Jedinice TO imale su namjenu izvođenja raznovrsnih b/d u svim uslovima; borbenu kontolu teritorije i zaštita i obezbjenjene: stanovništva, materijalnih dobara, OUR, organa DPZ i DPO i dr. od svih oblika neprijateljske aktivnosti.

JTO samostalno ili sa jedinicama JNA izvode b/d na PZT, u ZF i SP.[1]

19.5.1992.godine oružane snage TO i JNA završile su svoju istorijsku ulogu na prostorima SFRJ.

Broj boraca u ratnim jedinicama TO opštine

Komanda jedinica TO opštine u saradnji sa štabom TO opštine u čijem je sastavu, neprekidno prate stanje popune jedinice, vrše analizu i po potrebi preduzimaju potrebne mjere pobiljšanja, naročito dobrovoljnog popunjavanja boraca, i o tome podnose izvještaj Štabu TO opštine.

U 1991. i 1992.  godini , istraživanjem je utvrđena popuna od preko  pet hiljada  boraca koji su mobilisani u ratne oružane snage JNA i jedinice  TO opštine Prnjavor do preformacije u maju 1992. godine. Mobilisani čine 99,76%,  pripadnika muškog pola, što je razumljivo, jer su oni nosioci borbenih dejstava, a samo 18 ili 0,24% odnosi se na ženski pol koji je raspoređen u sanitetski dio jedinice.

Mobilisano je u ratne jedinice TO opštine 3.483 borac, kasnije kroz popunu raspoređeno je još 209 boraca, kroz prekomande u jedinice TO raspoređeno ukupno 3482 boraca. Kroz jedinice TO opštine Pnjavor prošlo je 5.269 boraca

Pregled strukture izvršenja popune pripadnika TO Prnjavor po ratnim jedinicama i mjesecu mobilizacije 1991-92:

jedinicasvega%septoktdecnovjanfebmartaprmaj
2.mtb1993,78%199
2.OdTO124823,68%264608376
3.OdTO971,84%97
hab1221031,95%61393
lpav1172,22%375129
mb120140,27%383
odredTO74214,08%31910113284111059422
OpŠTO300,57%81075
PbTO751,42%173919
pdv861,63%33212732
pionv300,57%4521
pov330,63%41019
rjšto470,89%9123311
rjtomz200338,01%93922127511635127416171
rjVV2274,31%1015463
vT-12400,76%22414
vvp591,12%59
zšč1192,26%131221403228
Ukupno5269100%1291327163137284466214551161

Preko 1/4  pripadnika TO opštine mobilisano je na početku rata, septembra 1991. godine. U 1991. godini moblisano je operativni dio jedinica TO (Odred, PDV, štab i prištabska jedinica zaštitno-štabna četa TO). U mjesnim zajednicama mobilisane su samostalne pješadijske čete i vodovi. 1992. godine vrši se domobilizacija jedinica TO i prefomiranje u druge jedinice TO. 2. odred TO, vojna policija i njihovo uključivanje u b/d na Derventskom ratištu.

Nastavite sa čitanjem →

Tomić Srđan

19. maj 2025.

Popuna ratnih jedinica TO opštine Prnjavor sa prekomandama 19.5.1992.

Zakonom o ONO iz 1984. godine svaka opština u BiH imala je obavezu da formira jedinice i štabove teritorijalne odbrane u skladu sa zahtjevima i potrebama prema mobilizacijskim razrezima.

Operativna popuna jedinica i štabova TO izvršena je kroz formiranje šest manevarskih ratnih jedinica TO opštine: opštinski štab TO sa zaštno-štabnom četom TO,  odred TO, protivdiverzantski vod TO i pozadinska baza TO jačine izvršenja popune od 682 pripadnika). Veće opštine ili više opština formirale su partizanske brigade TO. U mjesnim zajednicama formirane su prostorne snage TO za čuvanje objekata i kontrolu svojih teritorija.

Kroz [1] ratne jedinice TO opštine je prošlo   preko 5600 pripadnika od mobilizacije  do preformacije (19.5.1992.) sa unutrašnjim prekomandama i otpuštanjem.

Sa prvim odredom TO u sastavu 329.okbr JNA na ZSR, mobilisano je i raspoređeno u TO без prekomandi je 3440 pripadnika TO

 Preko 5.670 boraca prošlo kroz jedinice TO, odnosno bili na rasporedu, 5 poginulih.

Operativna popuna ratnih sastava i jedinica pred mobilizaciju u jesen 1991. godine iznosila je po formaciji 508 pripadnika ( Štab TO sa zšč, odred TO, pdv TO, PoB TO).

Nastavite sa čitanjem →

Formiranje potočanske čete

Obilježeno 33 godina okupljanja 1. potočanske čete 2. bataljona 1.prnjavorske lake pješadijske brigade

11.5.2025.godine u Potočani ,

Drugi odred TO Prnjavor, formiranje

I ovog 11.5.2025.godine u Potočanima , a u Čorlama, 2024. godine, kod spomenika Otadžbinskog rata  tradicionalno su se okupili pripadnici, borci Prve čete (potočanska) 2. odreda TO opštine, kasnije prve čete 2. pješadijskog bataljona 1.lpbr Prnjavor.

14.5.2023.

Počelo se, 13.5.2017. godine, okupljanje je bilo u Čorlama , a iduće godine krajem aprila 2018. godine kod društvenog doma i spomenika u Orašju.

Nastavite sa čitanjem →

231 borca Prnjavorske brigade ostala na braniku Otadžbine Republike Srpske

SJEĆANJE NA POGINULE SABORCE

Svake godine na godišnjicu otkrivanja spomenika poginulim borcima VRS sa područja grada Prnjavor vrši se pomen i parastos svim poginulim borcima VRS u svim mjesnim zajednicama opštine Prnjavor

Nјihove godine rođenja, nedvosmisleno ukazuju da je život prekinut u njihovoj najbolјoj snazi. Godina i datum smrti, ukazuju da neprijatelјa nikakva primirja ne obavezuju. Tako je i u toku ovog, a tako je bilo i u toku svih, do sada potpisanih. Brigada ih nosi u sjećanju kao skromne, poštene i dostojne pamćenja i poštovanja.

Neka im je Bogom prosto i od naroda nezaboravlјeno. Borci i komanda 1. LPBrPrnjavor (Glas borca 1.lpbr Prnjavor broj 3, aprila 1995.godina)

Sve me rane moga roda bole, rekao je jednom jedan pjesnik, a misao ponavlјa svaka generacija srpskog roda. Istorija govori da ni jednu rat nije mimoišao i poštedio žrtava, nakon  kojih ostaju samo tužna sjećanja i nebrojeno puta ponovlјena nadanja da su očevi izginuli kako bi sinovi   živjeli.

Prnjavor

Sa istom nadom, živote položiše na srpskom Ozrenu i ovi mladi i čestiti lјudi. Sa istom nadom i  želјom, sudbinski predodređeni za žlvot koji ne trpi jaram, Ozren i srpsku zemlјu, uspješno brane i smrti ponosno prkose istinski Srbi. Sveštenik bi rekao neka im je Bog od pomoći i od milosti. Običnom smrtniku ne ostaje drugo do da se uči na ovakvim primjerima čojstva i junaštva. Za lošeg sina kažu da je od loša oca. Venama ovih junaka, tekla je krv  dobrih roditelјa. Dobra i plemenita krv, sigurno teče i venama njihovih srodnika i potomaka.

Treba li veći dokaz da srpski narod ima pravo na život u budućnosti?!  Nije li izdajstvo i zločin makar i na momenat dovoditi u sumnju budućnost jednog takvog naroda? (Glas borca 1.lpbr, broj 4,1995.godina).

Nastavite sa čitanjem →

Analiza popune 2. odreda TO

Pogled na popuna 2.odreda TO opštine Prnjavor

Grad Prnjavor po mobilizacijskom planu popunjavao je prvo prvi odred teritorijalne odbrane formacijski sa 434 pripadnika. Mobilisano u prvi odred  571 pripadnika, još u toku rata popunjavano 15 boraca. Ukupno raspoređeno tokom rata u odred 586 borac, a u osnovne jedinice odreda popuna je izvršena sa 586 boraca.

Kroz [1] jedinice 2.odred TO je rapoređeno u jedinice odreda 1.242 boraca, a prošlo kroz prekomande  1.311 pripadnika od fomiranja iz jedinica TO mjesnih zajednica  do preformacije (10.6.1992.) sa unutrašnjim  prekomandama i otpuštanjem. Prosjek starosti boraca 30 godina.

Mobilisano 435 u 2. odred TO opštine, još popunjeno 107 novih boraca, a raspoređeno 700 boraca,  ukupno raspoređeno bez duplih rasporeda 1242 boraca. 3 poginula boraca..

Pregled strukturi raspoređenih u jedinice odreda po kategoriji lica

popunasvega%345Prosjek
mobilizacija43535,02%386381131,02
popuna1078,62%988128,28
raspoređeno70056,36%585912430,92
ukupno1242100,00%10691373630,07

Procenat raspoređenih (3) vojnika je 86%, (4) podoficira 11% i oficira (5) je 3%. U rasporedu su bile i tri žene. Prosjek staroisti 30 godina.

Nastavite sa čitanjem →

Motajica 1992.

IZILAZAK JEDINICA TERITORIJALNE ODBRANE OPŠTINE PRNJAVOR NA GRANICE OPŠTINE-MOTAJICU, DAN GRADA PRNJAVOR

33 godina od izilaska na Motajicu.

Početkom 1992. godine kada još nije stvorena Vojska Republike Srpske, a polazeći od  procjene ugroženosti opštine Prnjavor ratnim dejstvima iz pravca Derventa[1]  i  stalnog praćenja vojnopolitičke situacije od organa lokalne vlasti. I dalje se organizuju formirane jedinice TO po mjesnim zajednicama na izvršavanje obezbjeđenja važnih objekata i uspostavljanja vojnih punktova na pojedinim putnim komunikacijama u mjesnim zajednicama po naređenjima rejonskih štabova TO..

Počinje formiranje novih ratnih jedinica. Pored formiranih rejonskih štabova teritorijalne odbrane Prnjavor, Potočani, Donji Vijačani i Šibovska, formira se jedinica vojne policije i baterija PVO.

U Šibovskoj od jedinica rejonskog štaba Šibovske, Potočana i čete Trstenaca, koja je bila u sastavu 327.mtbr JA koja se rasipala, počinje formiranje Drugog teritorijalnog odreda opštine Prnjavor[2] i prilagođavanje na ratnu situaciju.

Nastavite sa čitanjem →

Tomić Srđan

12. mart 2025.

Odbrana Srpskog naroda

U minulom Odbrambeno-otadžbinskom ratu Republike Srpske vođenom na prostorima prethodne SFRJ, odnosno BiH od 1991 do 14.12.1995. godine, područje opštine  Prnjavor nije bilo ugroženo borbenim dejstvima. Međutim, Prnjavorčani daju veliki doprinos u stvaranju Vojske Republike Srpske i odbrani nacionalnih ciljeva srpskog naroda kroz državu Republiku Srpsku. To je vrijeme kada se ljudski i materijalni potencijali stavljaju u službu odbrane Srpskog naroda, u složenim nacionalnim i političkim uslovima koji su vladali na području bivše SFRJ-BiH.

područje opštine  Prnjavor nije bilo ugroženo borbenim djejstvima

graf-1naci

Na prostoru opštine od 631m2 sa 47.055 stanovnika prema popisu iz 1991. godine 72% je srpskog stanovništva, muslimana 15%, Hrvata 4%, Jugoslovena 4 %i ostalih 6%[1]

Pregled prema polnoj strukturi stanovništva opštine Prnjavor 1991.godine

Pregled raspoređenog ljudstva u opštini Prnjavor početkom rata:

Raspoređeni
Raspoređeni vojni obveznici

Prema prikupljenim podacima mobilizacijom u prvim mjesecima 1991. godine mobilisano je preko 3.400 pripadnika jedinica TO opštine, oko 1000 pripadnika jedinica JNA. Ukupno mobilisanih vojnih obveznika do maja 1992. godine je oko 5000 boraca

U ratne jedinice VRS i MUP-a mobilisano je tokom rata oko 6.000 boraca od oko 12.000 vojno sposobnih građana opštine, što čini 70,87% ukupnog muškog radnog stanovništva opštine od 15 do 64 godine, što obuhvata zakonsku vojnu obavezu od 17 do 60 godina života, odnosno 25,50% učešća stanovništva opštine po popisu iz 1991. godine.

Mobilizacijom je obuhvaćeno preko  70 ratnih jedinica Vojske i MUP-a, a najviše u 1. Krajiški korpus i Vazduhoplovstvo i PVO.

mobilisano je tokom rata oko 6.000 vojnih obveznika sa opštine, a prema evidenciji opštinskog organa evidentirano je učešće u ratu za preko 8.300 lica

Prnjavorski borci popunjavaju jedinice 1.KK VRS: matičnu Prnjavorsku laku pješadijsku brigadu, Motajički 1. bataljon u sastavu 27. motorizovane brigade, većim dijelom Udarni bataljon „Vukovi sa Vučijaka“ Prnjavor zatim 16. krajišku motorizovanu brigadu, 1. oklopnu brigadu, inžinjerijski puk i druge jedinice VRS. Biilo je to veliko mobilizacijsko naprezanje stanovništva u toku rata sa preko 10-25%  angažovanog radno sposobnog stanovništva u VRS, kao veliki procenat angažovanja ljudstva u istoriji ratovanja.

Pregled neraspoređenih vojnih obveznika u opštini Prnjavor 1991.godine

4977 neraspoređenih  vojno sposobnih građana opštine, što čini 37,97% ukupnog muškog radnog stanovništva opštine od 15 do 64 godine, radno sposobnog stanovništva, koji su mahom bili nosioci domaćinstva,  odnosno 14,39% učešća stanovništva opštine po popisu iz 1991. godine.

Pregled  stanja evidencije vojnih obveznika u opštini Prnjavor 1991.godine

Pregled vojnih obveznika
Pregled vojnih obveznika

Od 12.060 ukupno u evidenciji VO Prnjavor  vojno sposobnih građana opštine, što čini 71,21% ukupnog muškog radnog stanovništva opštine od 15 do 64 godine,  odnosno 2,63% učešća stanovništva opštine po popisu iz 1991. godine.

Poginulo 25 boraca: 7 iz 329.okbr-odTO,7 iz 327.mtbr, 6 TO Prnjavor i ostali iz jedinica JA na Zapadno-slavonskom ratištu.

Zgrada SO-e i ratnog predsjedništva

Poslije pet godina rata, krajem rata 31.12.1995. godine, prema procjeni opština broji 45.995 stanovnika , a broj vojnih obveznika iznosi 11.982 ili 26%. Ukupno rapoređenih sada je 5.978, a u Vojsku Republike Srpske je 4.382 pripadnika VRS, odnosno  53% od broja raspoređenih. Broj poginulih 361, a ranjenih 1.214, što čini 1.575 pripadnika koji su izbačeni iz stroja VRS, odnosno 35,94% u odnosu na broj raspoređenih u VRS ili 3,4% u odnosu na broj stanovnika.[2]

zgrada Štaba TO

U pripremi za odbranu Republike Srpske političko rukovodstvo države oslanjalo se na političke stranke sa svim svojim ljudskim potencijalom koji je u to vrijeme bio impozantan i sa ogromnim moralom, zatim na vojsku, odnosno ustanove i materijalna sredstva bivše JNA koja se pod pritiskom povukla iz BiH, zatim dolaze referendumi  sva tri naroda u BiH  i oružani sukobi Srba i Muslimana, a kasnije Hrvata i Muslimana.

Pregled ratnog puta dobrovoljačke jedinice „Vukova sa Vučijaka“ i jedinica teritorijalne odbrane Prnjavor – 307 dana

ratišteOpstinabrigadaDana zapovjestKM%
GolubićBenkovacRJ Vukovi sa Vučijaka38obukaBenkovac0,86%
KozaraK.DubicaRJ Vukovi sa Vučijaka2akcijaK.Dubica0,05%
Zapadno-Slavonsko ratišteOkučaniRJ Vukovi sa Vučijaka6napadOkučani0,14%
PrnjavorPrnjavorTO opštine155mobilizacijaPrnjavor3,53%
LaminciBos.Gradiška2.partbrTO3maršBos.Gradiška0,07%
Zapadno-Slavonsko ratišteNova Gradiška329.okbr JA-odredTO79odbranaNova Gradiška1,80%
Zapadno-Slavonsko ratišteNova Gradiška329.okbr JA-„Vukovi“24ispadNova Gradiška0,55%

[1] Podaci  iz Strateškog plana  razvoja opštine Prnjavor za period 2003-2010.godine „Službeni glasnik opštine Prnjavor“, broj 2/2003. strana 33-36.

[2] Podaci  iz pregleda stanja v/o za 31.12.1995. godine, Sekretarijat MO Banja Luka