Iz ratnog dnevnika brigade, daleko smo od linije fronta Brigada ima sasvim novu ulogu i nove zadatke. Sa potpukovnikom Boškom Peulićem, operativcem OG-10 odlazimo na izviđanje, kako bi upoznali teren i pravce eventualne upotrebe snaga. Izviđeni su pravci :
Blagaj – Suhača – Budimilić Japra
Prijedor – Ljubija – Stara Rijeka
Prijedor – Oštra Luka –
Prijedor – Tomašica – Sanica
Omarska – Mrakovica – Orahovo
Orahova – Dubica – Bačvani – Knežica
Bačvani – Petrinja – Kostajnice
Poslije komandantskog izviđanja imali smo potpuniju predstavu kakva nam je uloga i koji su nam zadaci.
Borci uglavnom odmaraju, povremeno vršimo doobuku pojedinih specijalnosti, a posebno na oruđima.
U borbenim dejstvima najčešće nismo se opterećivali formacijskom strukturom brigade, bitno nam je bilo da sve funkcioniše u datom momentu. Iz Korpusa insistiraju da se brigada mora ustrojiti prema formaciji, a ovu aktivnost kontroliše pukovnik Lazić, a najveći dio posla mora uraditi poručnik Momir Krajišnik, personalac u brigadi. Svakodnevno smotre, ustrojavamo brigadu, ide sve po planu.
Sa linije odbrane u rejonu Broda i Sjekovca , 25.10.1992. godine, u borbu za oslobođenje Jajca, krenula je borbena grupa brigade. Odabran je 61 borac, a drugu je lično predvodio komandant major Vlado Živković i komandant 3. bataljona k1k Ratko Desić.
Po naredbi komandanta TG-3 formirana je borbena grupa od boraca Prnjavorske i Osinjske brigade. Komandant BG je major Boro Bukovica, komandant 1.pb 1.osinjske lpbr.[1]
Za svoj doprinos grupa je lično pohvaljena od komandanta 1. KK VRS generala Momira Talića.
1952. – 2024.
U nadi da će spriječiti novi žestok napad na Jajce, snage HVO i TO RBiH 9. septembra 1992. godine pokreću niz napada na linije VRS kod Donjeg Vakufa i na planini Vlašić. Ipak, napad je bio već 12. septembra potpuno zaustavljen, gotovo bez ikakvog učinka. Uvidjevši da neće biti u stanju zaustaviti novi napad VRS, komanda HVO 9. oktobra otpočinje pregovore sa VRS sa ciljem prestanka borbi, a zauvrat HVO će opskrbljavati Banja Luku i okolna srpska mjesta električnom energijom. Obzirom da je TO RBiH bila izuzeta iz ovog ugovora, pregovori su odbijeni zbog bojazni da bi došlo do srpsko – hrvatske saradnje. Stanje se dodatno pogoršalo 21. oktobra 1992. godine kada dolazi do sukoba Armije Republike Bosne i Hercegovine i HVO u Travniku, Novom Travniku i Bugojnu, što je direktno uticalo na rutu opskrbe koja je išla iz pravca Travnika. Time je, zapravo, došlo do raspada odbrane grada Jajca. Nastojeći iskoristiti ovakvu situaciju 30. divizija VRS 25. oktobra 1992. godine otpočinje konačni napad na linije odbrane iz tri pravca. Do 29. oktobra VRS je ovladala mjestom Vrbica i Čaninim poljem na zapadu, HE Jajce II na sjeveru, čime se probila do tvrđave u centru grada.
Ranjeni : pripadnici voda mb82mm 1.lpb. od dejstva MES ranjen je i major Boro Bukovica, komandant BG Prnjavorske i Osinjske lpbr.
14.9.1995. Banja Luka (srna). Poslije herojske borbe na odbrani pravca koji od Šipova vodi prema Jajcu, borci VRS su skratili linije odbrane pa su jedinice Hrvatske vojske, juče u predvečernjim časovima ušle u grad Jajce. Jedinice VRS konsoliduju linije odbrane i spremaju se za preuzimanje inicijative na ovom dijelu ratišta, saopštila je Informativna služba Prvog krajiškog korpusa VRS u Banja Luci [2]
Prema ratnom dnevniku 1.pb u sadsatav BG 1.lpbr Prnjavor javili su se dobrovoljci 2.pješadijske čete, voda mb82mm i sanitet : Pajić Radovan- major, Aleksić Dragan, Bogičević Dragiša – Čađo, Soprenić Novo – Đedo, Knežević Grujo, Kalabić Milutin, Dvorančić Duško i Remić Velibor. Iz voda mb82mm tri posade mb: Tubak Brane, Moravac Nedeljko, Milošević Milovan, Preradović Ranko- Pira, Milošević Zoran, Preradović Predrag, Lepir Tomislav, Ličinar Anđelko, Lukenić Vidoslav, Dvorančić Drago, Milošević Slavko – Đedo i Knežević Ljubiša. Sanitet je krenuo u kompletnom sastavu na čelu sa dr Marinković Slobodanom i medicinske sestre Nježić Snježana, Repić Ljubljanka i Danojević Petra – Šaci. Živkomić Mladen – Macan, Bojić Zoran i Pejašinović Sretko kao vozači. I tehničari Simić Mladen i Knežević Miroslav. Ukupno iz 1.pb 29 boraca. Iz 3.pb pored kapetana Desića bili su i pripadnici 1.pč Blagojević, Janković i Bajić.
[2] Hronologija događaja na prostoru prethodne Jugoslavije 1990-1995, Glas Srpski, 2002. Banja Luka, str. 640
U septembru 1995. godine, borbena grupa iz sastav 1.lpbr Prnjavor bila je upućena u širi rejon Jajca i Mrkonjić Grada radi pomoći u zaustavljanju ofanzive ABiH i HV.
22 godina od izgradnje spomenika. ODRŽAN PARASTOS I POMEN POGINULIM PRIPADNICIMA VOJSKE REPUBLIKE SRPSKE IZ MJESNE ZAJEDNICE KOKORI
Otkrivanje spomenika izvršeno je 19.10.2003. godine. 2024. godine izvršeno renoviranje hodnog dijela spomenika.
Ugrađeno je 15 likova poginulih (14 i 1 zarobljen) pripadnika Vojske Republike Srpske.
I ove godine Kod spomenika u blizini osnovne škole u Kokorima u 13.00 časova , organizovan je pomen, parastos i obilježavanje godišnjice od otkrivanja spomenika poginulim pripadnicima Vojske Republike Srpske iz mjesne zajednice Kokori, koji svoje živote položiše za Republiku Srpsku, za slobodu svojih porodica, za našu slobodu i slobodu ovih prostora.
Spomenici i spomen-obilježja na području opštine/grada će trajno obilježiti značajne događaje i datume iz bogate istorije srpskog naroda, zadržati sjećanja na istaknute ličnosti oslobodilačkih ratova, njegovanje kulturne i istorijske tradicije i čast poginulim pripadnicima srpske vojske u oslobodilačkim ratovima do 1918. godine, učesnici u antifašističkoj borbi u Drugom svjetskom ratu i veterani odbrane Otadžbinskog rata Republike srpske, kao i civilne žrtve rata.
Uključivanje spomenika i spomen-obilježja u trenutnom razvoju grada, je jedan od najboljih načina zaštite, održavanja i njihove izgradnje. Oni su stalni, kao svjedočanstvo o ljudskoj istoriji, prenosi predaka vrijednosti kulturne baštine i istorijskih ljudi na ovim prostorima. Zaštita, održavanje i izgradnju spomenika i spomen-obilježja su regulisane zakonom RS o spomenicima i spomen-obilježjima u oslobodilačkim ratovima, koju je usvojila Narodna skupština Republike Srpske na sjednici održanoj 2.11.2011. godine.
U opštini Prnjavor je do sada je izgrađeno 165 spomenik i spomen-obilježje u lokalnim zajednicama opštine Prnjavor koji su nastali u razdoblju od druge polovine do kraja dvadesetog stoljeća i početkom XXI stoljeća:
U znak sjećanja na 626 poginulih boraca Vojske Republike Srpske i zahvalnosti na odbrani i stvaranju Republike Srpske, kod spomenika u mjesnim zajednicama opštine Prnjavor služen je parastos i prislužene sveće i položeni vijenci i cvijeće.
Parastos kod spomenika koji su podignuti i osvešteni od 1996 do 2016. godine, služili su mjesni sveštenici u prisustvu porodica poginulih boraca, predstavnika mjesnih boračkih organizacija i udruženja, kao i predstavnika opštine i opštinske uprave.
Pregled[1] podignutih spomenika i održanih parastosa u mjesnima zajednicama opštine Prnjavor u 2016. godini:
rb
mjesna zajednica
lokacija
datum obilježavanja
datum otkrivanja
pogi-nuli
zarob-ljeni
ukupno
prisutno
1.
ŠIBOVSKA
Šibovska – CENTAR
24.03.2016
24.03.2004
14
0
14
100
2.
PRNJAVOR
Prnjavor – krug Policijske stanice
04.04.2016
20.11.2003
6
0
6
3.
PRNJAVOR
Spomenik junacima grada – biste narodnih heroja
12.05.2016
28.06.2014
60
11
71
200
4.
BABANOVCI
Babanovci – Omlad. dom
15.05.2016
20.03.2005
8
0
8
60
5.
DONJA MRAVICA i OKOLICA
Okolica – Omladinski dom
22.05.2016
27.05.2001
14
2
16
100
6.
ŠTRPCI
Štrpci – CENTAR
05.06.2016
19.10.2003
11
0
11
175
7.
CRKVENA
Crkvena – Omlad. dom
09.06.2016
13
1
14
110
8.
DRENOVA
D. Drenova – zid OŠ, G. Drenova – Omlad. dom
12.06.2016
14.06.1998
9
2
11
60
9.
GORNJI VIJAČANI
Gornji Vijačani – CENTAR
19.06.2016
24.05.2001
10
1
11
100
10.
ORAŠJE – NOVO SELO
Orašje – CENTAR
19.06.2016
17.06.2001
12
0
12
50
11.
POPOVIĆI – KULAŠI
Kulaši – u blizini OŠ
26.06.2016
26.06.1999
21
21
90
12.
HRVAĆANI – PROSJEK
Prosjek – pored CRKVE
26.06.2016
14.06.2003
12
0
12
70
13.
MAĆINO BRDO
Maćino Brdo – pored Omladinskog doma
03.07.2016
13.09.2014
2
0
2
40
14.
SMRTIĆI – DONJI SMRTIĆI
Donji Smrtići – pored OŠ
03.07.2016
21.09.2001
9
0
9
50
15.
GUSAK – GAJEVI
Gusak – CENTAR
14.07.2016
14.07.2001
6
0
6
60
16.
NOVO NASELJE POTOČANI (aktivnosti sa Mjesna BO Potočani)
Novo naselje Potočani-Centar
17.07.2016
24.12.2013
16
0
16
55
17.
PALAČKOVCI
Palačkovci – CENTAR
17.07.2016
07.07.1997
21
0
21
33
18.
POTOČANI (aktivnosti sa Novo naselje Potočani)
Potočani – CENTAR, – pali borca NOR-a
17.07.2016
11.07.1999
19
1
20
80
19.
VELIKA ILOVA
Velika Ilova – pored OŠ
21.07.2016
21.10.2007
18
2
20
250
20.
SMRTIĆI – GORNJI SMRTIĆI
Gornji Smrtići – CENTAR, pored OŠ
21.07.2016
21.07.2001
20
0
20
60
21.
DONJI VIJAČANI
Donji Vijačani – CENTAR, na zidu MU
24.07.2016
21.07.1999
26
2
28
90
22.
VRŠANI
Vršani – CENTAR, pored OŠ
26.07.2016
17.07.1999
14
0
14
150
23.
DONJI GALJIPOVCI
Donji Galjipovci – CRKVA
31.07.2016
25.07.1999
9
0
9
55
24.
GORNJA MRAVICA
Gornja Mravica – pored MU
07.08.2016
25.10.1998
11
2
13
120
25.
HRVAĆANI
Hrvaćani – CENTAR
09.08.2016
09.08.1998
9
0
9
80
26.
NASEOBINA LIŠNJA + PARAMIJE
Naseobina Lišnja – CRKVA i OŠ + Paramije
14.08.2016
11.08.2002
26
0
26
80
27.
PRISOJE
Prisoje – CENTAR, pored OŠ
14.08.2016
16.08.1998
8
2
10
70
28.
ŠARINCI
Šarinci-CENTAR, -Omlad. dom
14.08.2016
18.08.2002
17
1
18
70
29.
ČORLE
Čorle – CENTAR, pored Oml. doma
28.08.2016
03.11.2001
10
1
11
80
30.
PEČENEG ILOVA
Pečeneg Ilova – pored OŠ
02.10.2016
02.10.2005
6
0
6
100
31.
POPOVIĆI
Popovići-Ššanići pored Crkve
12.10.2016
70
32.
GRABIK ILOVA
Grabik Ilova, CRKVA
14.10.2016
14.10.2007
10
1
11
90
33.
KOKORI
Kokori – pored OŠ
19.10.2016
19.10.2003
14
1
15
70
34.
PRNJAVOR
Prnjavor – kod gradskog groblja
04.12.2016
30
ukupno
2798
[1] Podaci iz Informacije o izgrađenim spomenicima poginulim borcima OOR RS i programu obilježavanja godišnjica izgradnje spomenika u opštini Prnjavor u 2016. godini , usvojena na 10.sjednici SO-e Prnjavor, održane 26.09.2017. godine
Na spomeniku NOR-a na Ljubiću , Donji Vijačani, grad Prnjavor 17.10.2025. godine, obilježen je Dan formiranja 14. srednjobosanske narodno – oslobodilačke udarne brigade i formiranje 1. prnjavorske partizanske čete.[7]
Bila je stalna pomoć porodicama poginulih boraca, ratnih vojnih invalida i boraca VRS od strane opštine Prnjavor
VIŠEKRATNA POMOĆ OPŠTINE BORAČKIM KATEGORIJAMA OD RATA DO DANAS
Polovinom oktobra 1991. godine počinje dodjele jednokratnih pomoći borcima i članovima njihovih porodica od strane optine i privrednih organizacija i preduzeća sa područja opštine donošenjem programa, odluka i projekata. Rješavanje tekučih materijalnih pitanja i pomoći, a kasnije rješavanje stambenih i drugih pitanja teškog materijalnog stanja,
Opština organizovano od 2000. godine putem programa za tekuću godinu, riješavanje pitanja u oblasti BIZ u opštini-gradu pomaže boračkim kategorijama građana putem rješavanja stambenih pitanja dodjelom stanova, građevinskog materijala i preko 500 građevinskih placeva za izgradnju porodičnih kuća, pitanja liječenja i dodjele liljekova, nabavke udžbenika i stipendija za djecu RVI i porodica poginuh boraca, korišćenje besplatnog parkiranje u gradu, Finasiranje djelovanja boračke organizacije, u početku jedinina , a kasnije 10 udruženja RVI, PPB, ratnih jedinica, djece poginulih boraca, veterana rata,
Prema prikupljenim podacima opština, odnosno grad Prnjavor je za pomoć boračkim kategorijama građana i boračkim organizacijama i udruženjima izdvojio iz budžeta preko 8 miliona KM
General Talić u decembru 1994. godine u Glasu borca 1.lpbr Prnjavor, kaže:
Najmanja briga 1.KK je briga o Prnjavorskoj brigadi. Zašto?! Zato što je opština u potpunosti preuzela brigu o brigadi. Ne samo da ju osposoblјava za borbu opremanjem, već opštinsko rukovodstvo misli i o porodicama poginulih, o invalidima, o borcima na liniji. Mislim da je ovo rukovodstvo primjer kako se treba odnositi prema borcima, a posebno prema porodicama poginulih i prema invalidima. To rukovodstvo, kao i komanda brigade, njen komandni kadar i svi borci, zaslužuju punu pohvalu, puno priznanje od komande Korpusa za sve što čine i što su činili na standardu boraca i standardu brigade.
U prvom Glasu borca 1.lpbr Prnjavor, XII 1994. godine:
Aktivnosti udruženja boraca VRS opštine i način dodjele raznih vidova pomoći:
RJEŠAVANјE STAMBENIH PITANјA UČESNIKA OVOG RATA NA PRNјAVORSKOJ OPŠTINI
Skupština opštine je krajem 1992. godine stambeno pitanje učesnika ovog rata detalјnije regulisala posebnom odlukom, a Izvršni odbor opštine je, početkom 1993. godine, na osnovu ovlašćenja Skupštine. donio Pravilnik o uslovima kreditiranja stambene izgradnјe.
13.10.1991.godine. Obilježavanje značajnog datuma za grad Prnjavor i njegovanje tradicije, čivanje uspomene na ovaj dan i Otadžninski rat 1991- 1995. godine, poginule borce i pripadnike 1.pješadijskog bataljona /odreda 1.prnjavorske lake pješadijske brigade 1.KK VRS / 1.teritorijalnog odreda Teritorijalne odbrane opštine Prnjavor
NIJE SLUŽEN PARASTOS I POMEN POGINULIM PRIPADNICIMA VOJSKE REPUBLIKE SRPSKE IZ MJESNE ZAJEDNICE OTPOČIVALJKA-MRAČAJ
Spomenik u Otpočivaljci
Kod spomenika u blizini crkve u Otpočivaljci u 13.00 časova , iako je bio planiran, zbog radova na izmještanju spomenika u kapelu crkve, nije organizovan pomen, parastos i otkrivanje spomenika poginulim pripadnicima Vojske Republike Srpske i NOR-a iz mjesne zajednice Otpočivaljka-Mračaj, koji svoje živote položiše za Republiku Srpsku, za slobodu svojih porodica, za našu slobodu i slobodu ovih prostora.
