Oko 6 časova 1. juna 1994. godine 120. laka brigada GŠ tzv. ARBiH “Crni labudovi” u sadejstvu sa 318. i 320 brigadom 3. korpusa tzv. ARBiH napadaju 1. bataljon – Matijički 27. mtbr Derventa 1.KK VRS, težište napada ide na četu iz Smrtića, pod komandom Vojina – Mačka Živanića.
Negde na pola puta Podvolujak – Mašinski vis. U samom napadu zauzeta su tri naša rova. Iako zvanični podaci kažu da su tri živa borca bila zarobljena. Posle godina istraživanja sa velikom sigurnošću mogu da kažem da su minimalno 4 borca živa zarobljena, a za ostale borce je upitno kako su poginuli.
33 godina 1.PRNJAVORSKE LAKE PJEŠADIJSKE BRIGADE VOJSKE REPUBLIKE SRPSKE – PREGLED 1992. – 96.
Prnjavor
U septembru 1991. godini, nakon izvršene mobilizacije jedinica TO opštine Prnjavor i upućivanja 1. odreda TO opštine Prnjavor na Zapadno-Slavonsko ratište, zbog razvoja vojne siutuacije opština Prnjavor u sadejstvu sa Opštinskim štabom TO formira u martu 1992. godini i 2.odred TO opštine.
Aprila 1992. godine otpočela su ratna dejstva 2.odreda TO opštine na Bijelom brdu na Derventskom ratištu. 2.Odred TO preformiran je u bataljon, a od naših jedinica formiran je još jedan bataljon, koji su kasnije /19.5.1992. godine/ ušli u sastav 327. mt brigade pod komandu 5. korpusa JNA.
29.5.1992. godine stigla je naredba o formiranju 1.prnjavorske lake pješadijske brigade. Opštinski štab TO je stavljen u ulogu komande brigade, a 5. korpus je reorganizovan u 1. KKVRS. [1]
Sa područja grada Prnjavor u ovu jedinicu bilo je raspoređeno 5 boraca i 116 boraca sa područja Ozrena, sada nastanjeni u Prnjavoru. Poginulo je 9 , 5 ranjenih i 12 boraca sa statusom RVI.
U Bijeljini 17.5.2025. godine u porti Manastira Svete Petke, ispred spomenika sa imenima 1.246 poginulih sarajevskih sinova, obilježen Dan Ilijaške brigade i evocirane su uspomene na ovu herojsku jedinicu koja je utkala sebe u temelje Republike Srpske.
Sa područja grada Prnjavor u 1.ilidžansku pbr SRK VRS vojne pošte 7063 Lukavica bilo raspoređeno 30 boraca, 6 poginulih boraca i dva RVI.
Formiranje 3.pješadijski (Republika Srpska) puka da njeguju i baštine identitet i vojno nasleđe jedinica i konstitutivnih naroda iz kojih potiču-VRS, a usledilo je po donošenju Odluke Predsjedništva BiH o broju i strukturi jedinica OSBiH i sa radom počeli da oživljavaju od 1.3.2007. godine
30 godina od formiranja Radničkog bataljona VRS Prnjavor
U sastavu 1.okbr 1.KK VRS u odbrani Donjeg Svilaja, Odžak
i 1.lpbr Prnjavor u odbrani Vitkovaca, Teslić
Iz ratnog dnevnika bataljona:
12.5.1995. godine (petak)
Ministarstvo odbrane – odsjek Prnjavor izvršilo je pozivanje v/o za 9,00 časova u cilju formiranja Radničkog bataljona za izvršavanje zadataka postavljenog od više komande VRS. Uz rad radnika iz odsjeka ministarstva izvršeno je formiranje 1. i 2. čete sa komandnim kadrom. Taj dan su date informacije i upute za predstojeću smotru bataljona zakazanu za 14.5.1995. godine (subota).
Komandant bataljona sa užim dijelom komande, komandirima četa i vodova, izvršio je izviđanje u zoni odbrane u Donjem Svilaju i na licu mjesta dao konkretne zadatke i odredio raspored jedinica.
14.5.1995. godina (nedjelja)
U 9,00 časova pripadnici bataljona su bili u krugu fabrike „Unis“ gdje je otpočeo rad po četama. Vršena je saopštavanje pozadinskih zadataka za izvršavanje zadataka u drugoj smjeni. Održan je sastanak komande bataljona.
15.5.1995. godine (ponedjeljak)
Vršene su pripreme od strane komande, a posebno pom. k-danta za pozadinu za odlazak jedinice na teren.
2024.
16.5.1995. godine (utorak), u sastavu 1.okbr 1.KKVRS
U 8.00 časova v/o su stigli na zborno mjesto Tvornica „Unis“ sa naoružanjen i opremom. U isto vrijeme došli su i vozači sa vozilima (autobusi, kamioni, kombi). Komandiri četa izvršili su smotru i prozivanje prozvanih, te obavljene druge radnje za pokret jedinice.
Pokret jedinice pravcem Prnjavor – Derventa – Modriča – Kukosavlje – Donji Svilaj izvršen je u 10,30 časova. Bataljon se javio predpostavljenoj komandi ( zona odgovornosti 1.okbr 1.KK VRS pukovnika Milana Dupljanina, odnosno stigao u Donji Svilaj u 13.00 časova.
Poslije iskrcavanja v/o su sa komandirima izvršili zaposjedanje položaja za odbranu, i izvođenje aktivnosti u rejonu odbrane.
17.7.1995. godine (srijeda)
U toku dana, i narednih dana u smjeni, vršene su redovne aktivnosti u okviru postavljenog zadatka. Takođe su obavljeni poslovi na stvaranju uslova za život jedinice na terenu.
18.5.1995. godine (četvrtak)
Preduzimaju se , i dalje, sve aktivnosti i mjere za izvršavanje postavljenog zadatka. Komandant i pom. k-danta za OBP odlaze na osmatračnicu na koti 203 (kadar). Na granici mirno, tek u predvečernim satima (oko 18 sati) sa neprijateljske strane ispaljeno je nekoliko metaka, što će biti redovna pojava u vrijeme smjene jedinice. Pojačana budnost u četama
Bataljon je lakog tipa sa tri pješadijske čete i nekoliko oruđa za podršku, sredstava veze i pozadinski vod.
Vojnički sastav je od starijih godišta, preko 45 godina.
Od naoružanja bataljon je, u julu, raspolagao sa:
13.5.1995. godine (subota)
puška PAP M59/66 komada 165 sa oko 18.900 metaka,
puška AP komada 20
PM M53 7,9mm komada 10 sa 4.500 metaka,
PKT 7,62mm komada,
ručni bacač M57 komada10,
top BsT komada 2
Od 9.11-.1995. godine do 19.1.1996. godine bataljon je u sastavu 1.lpbr Prnjavor u zoni odgovornosti Vitkovci, Teslićko ratište, na desnom krilu.
Brojno stanje radničkog bataljona u sastavu 1.lpbr Prnjavor brojalo je 221 boraca mobilisanih i raspoređenih prvom popunom, starijih godišta, prosjeka 45 godina. Što je 48% manje u odnosu na formaciju 422 pripadnika pješadijskog bataljona.
24.5.2024. godine parastosom i polaganjem vijenaca u Osinji je obilježen Dan 1.osinjske lake pješadijske brigade, koja je izgubila 101 borca, dok je više od 600 njenih pripadnika ranjeno.
Povodom 12.maja Dana Vojske Republike Srpske i 13. maja Dana 27.motorizovane brigade u Derventi je danas služen parastos i položeni vijenci na Centralnom spomen obilježju za 608 poginulih boraca sa područja Dervente . Odata je počast i svim poginulim i umrlim borcima Vojske Republike Srpske. Parastos za poginule i umrle borce služio je protojerej stavrofor Radojica Ćetković, a vijence su položili gradonačelnik grada,delagacija Gradske boračke organizacije Derventa, predsjednik Skupštine grada Derventa te delegacije Udruženja Veterana Republike Srpske i Organizacije starješina VRS,Organizacije zarobljenih boraca i nestalih civila,Udruženja RVI 1991-1995, Udruženja ratnih zarobljenika,SUBNOR-a,Opštine i Opštinske boračke organizacije Prnjavor, Opštinske boračke organizacije Brod i delegacije političkih partija
Zakonom o odbrani i Zakonom o oružanim snagama BiH, od 1.1.2005. godine formiran je 3. RS puk, sastava:
pb 6.pbr smješten u Prijedoru, dio u Banja Luci po jedinicama:
pč i komanda bataljona u Prijedoru,
pč i komandna četa,
pč u Banja Luci.
pb 5.pbr smješten u Bileći,
pb 4.pbr smješten u Bijeljini.
Pripadnik Oružanih snaga BiH, nakon polaganja zakletve BiH (RS ) na Manjači , 2005. godine. Zadnja generacija regruta RS koja je služila vojni rok u RS, komandant 1.KKVRS puk Dragan Vuković i Načelnik Generalštaba VRS general Novak Đukić.
Vojska, list 3.pješadijskog (REPUBLIKA SRPSKA) puka, maj 2009.godine
I ovog 11.5.2025.godine u Potočanima , a u Čorlama, 2024. godine, kod spomenika Otadžbinskog rata tradicionalno su se okupili pripadnici, borci Prve čete (potočanska) 2. odreda TO opštine, kasnije prve čete 2. pješadijskog bataljona 1.lpbr Prnjavor.
14.5.2023.
Počelo se, 13.5.2017. godine, okupljanje je bilo u Čorlama , a iduće godine krajem aprila 2018. godine kod društvenog doma i spomenika u Orašju.
Kroz Vojsku Republike Srpske prošlo je 210.000 boraca, a 23.801 njen pripadnik položio je život u Odbrambeno-otadžbinskom ratu za odbranu Srpske.
Skupština srpskog naroda u BiH na zasjedanju u Banjaluci 12. maja 1992. godine donijela je odluku o formiranju Vojske Republike Srpske.
Vojska Republike Srpske prvobitno je osnovana pod nazivom Vojska Srpske Republike BiH. Postojala je od 12. maja 1992. do 1. januara 2006. godine, nakon čega je ušla u sastav Oružanih snaga BiH.
