Mesečne arhive: septembar 2023

Povodom 30 godina od mobilizacije i formiranja 1.lake pješadijske brigade Prnjavor, okupila se grupa boraca sa komandom brigade i položila vijenac na spomenik Odbrambeno-otadžbinskom ratru u Prnjavoru.

18.9.2022. Kozarska Dubica



Prema brojnom stanju komande brigade, po formaciji 25 lica (19 oficira, 3 podoficira i 3 vojnika), mobilisano je 25 članova komande, a raspoređeno u toku rata još 24 pripadnika. Ukupno raspoređeno, prošli kroz komandu, 49 boraca. Od toga 1 nastradao u saobraćajnom udesu, 1 poređen u saobraćanom udesu, i bolest 3 pripadnika. Poslije rata umrlo je 15 članova komande brigade.

Mobilizacija JNA

Mobilizacija ratnih jedinica JNA

Odbrana zapadnih granica RS i BiH od agresije HV

OBILJEŽENE 28 GODINE OD ODBRANE ZAPADNIH GRANICA REPUBLIKE SRPSKE OD HRVATSKE AGRESIJE

18.9.2022. Kozarska Dubica

U Novom Gradu, u naselju Tunjice  obilježena  je  godišnjica odbrane zapadnih granica Republike Srpske od hrvatske agresije, u kojoj je sa područja Kozarske Dubice, Novog Grada i Kostajnice ubijeno 138 lica, a materijalna šteta u naseljenim mjestima se procjenjuje na oko 180 miliona KM. Nastavite sa čitanjem →

16.kmtbr

32 godina od osnivanja 16. krajiške motorizovane brigade 1.KK Vojske Republike Srpske.

Obilježen dan 16.kmtbr u s. Mašići, Gradiška

Sa područja opštine Prnjavor u ovu ratnu jedinicu, po evidenciji jedinice,  mobilisano je 1.158 pripadnika VRS.

Naši podaci da je evidentirano u nadležnom opštinskom organu 100 lica, onih koji su regulisali učešće u ratu.

novembar 1994.

Nastavite sa čitanjem →

Inžinjerijski puk 1.KK

Inžinjerijski puk 5.Korpusa JNA, kasnije preimenovan u inžinjerijski puk 1.KK

INŽINJERIJSKI PUK u RATU

U pregledu planova razvoja ratnih jedinica JNA u Opštinskom sekretarijatu za narodnu odbranu, za 1991. godinu nalazi se 239. inžinjerijski puk 5.K JNA, brojnog naziva 5401 vojne pošte 6817 Banja Luka, sa mobilizacijskim mjestom Laktaši, zbog blizine rejona upotrebe ove jedinice, oko r.Save.

Po planu popune 333 pripadnika ratne jedinice, a mobilizacija je izvršena sa 133 vojna obveznika, još sa 12 prekomandama . Ukupno raspoređeno 145 boraca u inžinjeriji JNA.

U organizacijskom  sastavu  Puk  je  imao  sledeće  jedinice:  Komanda, Komanda  stana,  vod  veze,  vod  vojne  policije,  izviđački  vod,  pionirski bataljon  (dvije  pionirske  čete),  inženjerijski  bataljon  (četa  inženjerijske  mehanizacije,  građevinska  četa  i  mosna  četa) i  pozadinska  četa.

Mob zborište inžp

Prva ratna upotreba i dejstva na Zapadno-slavonskom ratištu u razminiranje minskih polja, maskiranju i utvrđivanju komandnih mjesta i vatrenih položaja sredstava podrške.

inžp 1992.

Stvaranjem VRS inžinjeriski puk JA preformiran je u inžinjerijski bataljon 1.KK VRS u kasarni Kozara Banja Luka.., vojne pošte 7039, sa popunom od 62 pripadnika sa područja opštine Prnjavor: 55 vojnika, 6 podoficira i jedan oficir.

18.9.2019.

VRS

I ove godine sjećamo se dana 18.9.1991. godine, kada je izvršena mobilizacija jedinica teritorijalne odbrane opštine Prnjavor, 13.10.1991.godine, prva borbena dejstva i formiranje 1.prnjavorske lake pješadijske brigade, 28.5.1992.godine.

Opet, je trebalo ponovo braniti slobodu srpskog  naroda, ali i stvaranje Republike Srpske.

I sada djeca  rastu slobodno u RS.

(foto VRS iz 18.9.2018. godine)

Prnjavorska brigada

SJEĆANJE NA PRNJAVORSKU BRIGADU

I ove godine, 18. septembra, prošlo je 28 godina od početka rata na ovim prostorima.

Ovaj sajt rađen je povodom Dvadeset godina  od prve stvarne mobilizacije teritorijalne odbrane opštine Prnjavor i prve ratne upotrebe jedinica teritorijalne odbrane opštine.

Kada je izvršena ratna mobilizacija opštinskih ratnih jedinica po naređenju nadležnih organa čime je opština Prnjavor i sama učesnica odbrambeno-otadžbinskog  rata za stvaranje Republike Srpske.

Podaci o brigadi su manje više poznati javnosti, putem štampe, knjiga i saopštenja boračkih organizacija i udruženja.

Komandant prnjavorske brigade puk Vlado Živković, jedan od rijetkih komandanata u VRS od početka do kraja rata, od kapetana do potpukovnika, a nakom demobilizacije u činu pukovnika, više puta je iznosio podatke vezano za brojno stanje i ratni put lake pješadijske brigade Prnjavor.

26.5.2012. godine na Trgu srpskih boraca organizovano je obilježavanje Dvadeset godina brigade i izvršeno postrojavanje jadinice. Na Vučijaku u Spomen crkvi služen je parastos poginulim borcima i polaganje vijenaca.

 

 

18.9.2001. godine na Vučijaku u Spomen crkvi služen je parastos poginulim borcima i polaganje vijenaca, a u Domu kulture Prnjavor održana svečanost povodom Deset godina o formiranja brigade.

knjige sa tematikom učešća opštine Prnjavor u minulom otadžbinskom ratu

Do sada je izašlo nekoliko knjiga sa tematikom učešća opštine Prnjavor u minulom otadžbinskom ratu , ratnih tekstova i novinskih reportaža u lokalnim novinama („Naš zavičaj“ Prnjavor; “Glas boraca“ list Prnjavorske brigade),“Krajiški vojnik“ list 1. KK, „Srpska Vojska“, list VRS, te knjige g. Nedeljka Sančanina, zatim,

knjige Sančanin

Nedeljko Sančanin, Zavičaju sa ljubavlju, GrafoMark,2004.Posvećena stanovnicima opštine Prnjavor, koji su dali svoj doprinos u njenom razvoju, a nisu među živima.Kratki prikazi iz odbrambeno-oslobodičakog rata RS, a potpuniji prikaz u Hronici ratnika, GrafoMark,2008.

Hronika Momčila Prodanovića: Selo Štrpci, Banja Luka 1999. godine, gdje na strani 247-266,  Građanski rat u Bosni 1991-1995. godine, Učesnici u ratu 1991-1995.godina u VRS, navodi imena 38 poginulih boraca iz Štrbaca, zatim ratnici Srpske u ratu 1991-1995. po naseljima Ruževci i Muse 134 pripadnika VRS, Gornjani i Mamutovac 108 pripadnika i 156 pripadnika VRS iz  Begovci-Ganinci-Podgajinci_Trnjani    i

 

najnovija generala Novice Simića „Operacija Koridor 1992. godine“

 

 

 

U knjizi profesora Zdravka Nedovića: Prnjavor i njegova okolina, 1999. godine, dat je, po prvi put,  kratak prikaz odbrambeno – otadžbinskog rata u opštini Prnjavor i pregled poginulih boraca opštine Prnjavor.

 

 

 

Poletpres Novi sad, 2005. godine u saradnji sa Boračkom organizacijom Republike Srpske, Prnjavor na strani

Novosadski dokumentacioni centar „Polet pres“ izdao je 2005. godine monografiju pod nazivom „ Za krst časni i slobodu zlatnu“u kojoj se nalaze imena preko 585 poginulih i nestalih boraca opštine Prnjavor u minulom odbrambeno-otadžbinskom ratu od oko 22.477 imena poginulih boraca Vojske republike Srpske i 22 fotografije spomen-obilježja po mjesnim zajednicama opštine. Spiskove poginulih boraca izradila je Opštinska boračka organizacija Prnjavor, dok kratak uvodni prikaz ratnih događaja i fotografije svih spomen-obilježja je moj skromni doprinos monografiji. Spiskovi poginulih boraca uklesani su i u Spomen sobu svim poginulim borcima VRS u kasarni „Kozara“ Banja luka

 

 

Treće postrojavanje. video

 

 

Prošlo je 20 godina od početka rata, a još uvijek su sveža sjećanja na te ratne godine i borce pripadnike opštinskih i drugih jedinica VRS koji su stvorili i odbranili Republiku Srpsku, kao i doprinos opštine Prnjavor ostvarenju tog cilja. Dokaz tome su i pripadnici Drugog bataljona prnjavorske Lake pješadijske brigade koji su organizovali 5.juna , na godišnjicu formiranja (10.6.1992.), u Donjim Vijačanima, drugo poslijeratno druženje i evocirali ratne uspomene, jer su ponosni  na doprinos koji su dali u stvaranju Republike Srpske.

Sadržaj prikaza je kratki ratni put ratnih jedinca formiranih sa područja opštine Prnjavor, a naročito odred TO,  i koliko mi podaci istraživanjem dozvoljavaju ratnu jedinicu  „Vukovi sa Vučijaka“ komandanta poručnika Veljke Milankovića i pripadnike 27.mtbr sa područja naše opštine.

Ratni put lpbr

Ratni put jedinica kratko sam prikazao  najznačajnije ratne događaje 1991-1992. koje sam obradio u knjizi profesora Zdravka Nedovića: Prnjavor i njegova okolina,1999. god.  str. 215-225, zatim ,objavljene  ratne štampe, ratnog dnevnika odreda, protokola i evidencije zdravstvenog stanja v/o, kao i vlastitih ratnih zabilješki kao komandir čete TO u odredu, a kasnije istraživanjem dostupne operativne i personalne evidencije jedinica iz vob-8a[1]. i bivšeg odsjeka MO RS i plana TO opštine . Zatim, i u postupku kategorizacije boraca podacima od Boračke oranizacije opštine Prnjavor,  brojnog stanja ratnih jedinica VRS popunjavanje sa pripadnicima sa područja opštine, uz statistički pristup kroz analizu podataka i upotrebu šema, grafikona i dijagrama. Grafički ratni put bi se prikazao metodom šema, grafikona, organizacija i formacija jedinica, njihova borbena sredstva i  prikazi stradanja boraca.

Od fotografija bi bili ratne fotografije pripadnika jedinica VRS,  spomen-obilježja odbrambeno-otadžbinskog rata Republike Srpske po mjesnim zajednicama opštine i ratne odluke po karti i prikazi tekstova u listu „Glas borca“ Prnjavorske brigade,Krajiški vojnik, list 1.KK  i „Naš zavičaj“ koji su izilazili u toku rata.

Broj 1.

List „Glas borca“ Prnjavorske brigade,

 

 

 

 

 

 

Nadam se da podaci objavljeni na ovoj stanici mogu poslužiti za dalju analizu i izučavanje doprinosa boraca prnjavorskih jedinica u odbrani teritorije i stvaraju Republike Srpske kao krajne cilju odbrambeno-otadžbinskog rata Republike Srpske.

Tomić Srđan,

Prnjavor, 13.10.2011. godine

[1] Prema podacima nadležnog ministarstva u otadžbinskom ratu u RS učestvovalo je oko 215.670 ljudi (sajt VladeRS-MRBIZ od 07.03.2017. godine). Završetkom registra boraca proteklog odbrambeno-otadžbinskog rata RS, nadamo se,  omogući će  se pristup informacijama iz  knjige Vob_8, VP 7519 Prnjavor, 7127 Derventa i 8844 Banja Luka kod Odjeljenja za vojne evidencije Ministarstva rada i BIZ RS. Iz Informacije o ostvarivanju prava porodica poginulih i nestalih boraca, ratnih vojnih invalida, boraca i civilnih žrtava rata u opštini Prnjavor, koju je skupština opštine usvojila na 2. sjednici održanoj 15.12.2016. godine na području opštine evidentirano je 8477 lica učesnika otadžbinskog rata.

Obeleženo 25 godina od formiranja Vojske Republike Srpske, 220.000 ljudi su tokom rata prošli kroz Vojsku RS, a posebno  23.184 poginula pripadnika Vojske. (Blic, 13.maj 2017.)

Brojčano TO opštine (uključujući i odred TO u sastavu 329. okbr JA na ZSR), brojalo je oko 4000 boraca i činilo je oko 2 odsto Vojske Republike Srpske sa 215.671 boraca u momentu formiranja 12.05.1992. godine. Poginulo je 23.184 borca, odnosno 11% boraca VRS. (Podaci iz interviju ministra RBIZ RS, „Srpskom borcu“, januar/jul 2017. godine).

Novogodišnja čestitka 1996. pripadnicima Prve prnjavorske lake pješadijske brigade  komandanta brigade potpukovnika Vlade Živkovića.

U 2021. godini pojavila se knjiga:

Miroslav Vojvodić, str. vodnik

Mobilizacija TO

Mobilizacija Teritorijalne odbrane opštine Prnjavor 32 godina kasnije

Mobilizacija, kao planska aktivnost prelaska na ratnu organizaciju u opštini Prnjavor, sprovedena je po mobilizacijskim pravilima bivše JNA, a prema mobilizacijskom razrezu[1].

Pregled strukture izvršenja mobilizacija prema kategoriji i polu  TO na području opštine:

kategorija   svega %  muški ženski Starost
vojnici 3184 86,15% 3167 17 33,56
podoficiri 392 10,61% 391 1 32,39
oficiri 120 3,25% 120 35,14
Ukupno 3.696 100,00% 3.678 18 33,70

Prva ratna, opšta mobilizacija jedinica i ustanova Teritorijalne odbrane opštine počela je pravovremeno od 18.9.1991. godine, bez proglašenja ratnog stanja, i počela da funkcioniše po ratnoj organizaciji i formaciji od 3.696 mobilisanih boraca. Vojnika je bilo raspoređeno 3.184 ili 86%, podoficira 392 ili 11% i oficira 120 ili 3%. Prosjek godina života boraca 34 godine života.

Mobilisano je 3.513 pripadnika TO opštine Prnjavor i popunom još 183 vojna obveznika tako da je u TO opštine raspoređeno oko 3.700 boraca.

kategorija svega    % mob popuna Starost
vojnici 3.184 86,15% 3041 143 33,56
podoficiri 392 10,61% 363 29 32,39
oficiri 120 3,25% 109 11 35,14
Ukupno 3.696 100,00% 3513 183 33,70

 

 

Amblem TO

Plansko narastanje ratne teritorijalne odbrane prema mobilizacjom planu TO opštine Prnjavor, odvijalo se postupno u najvećem broju ratnih jedinica i dinamikom izvršenja u skladu sa zahtjevima razvoja situacije na teritoriji opštine i neposrednom okruženju. Prema mobilizacijskom planu vrijeme mobilizacije štaba TO opštine i prostornih jedinica TO u mjesnim zajednicama iznosio je 12 sati, pozadinske baze 24 sata i odreda TO 18 sati. Međutim, mobilizacija je trajala nekoliko dana.

Potpuno je mobilisan samo Odred teritorijalne odbrane, dio ratne komande štaba TO i prostorne jedinice teritorijalne odbrane u mjesnim zajednicama, prema pregledu;

Pregled narastanja jedinica teritorijalne odbrane od 3.732 boraca u cilju obezbjeđenja potrebnog nivoa b/g – mobilizacije od 18.9.1991. godine.

jedinica  svega % sept okt nov dec   jan   feb   mart   apr   maj
2.mtb 44 1,18% 44
2.OdTO 673 18,03% 104 407 162
3.OdTO 26 0,70% 26
hab122 45 1,21% 28 15 2
lpav 75 2,01% 22 38 15
mb120 13 0,35% 2 8 3
odredTO 580 15,54% 320 53 45 115 5 5 27 2 8
OpŠTO 18 0,48% 7 7 2 2
PbTO 46 1,23% 12 21 13
pdv 29 0,78% 3 2 12 10 2
pionv 16 0,43% 3 3 10
pov 16 0,43% 4 6 6
rjšto 15 0,40% 8 1 1 1 4
rjtomz 1833 49,12% 934 204 35 21 15 30 108 330 156
rjVV 179 4,80% 7 115 57
vT-12 30 0,80% 2 21 7
vvp 21 0,56% 21
zšč 73 1,96% 12 1 25 17 18
Ukupno 3.732 100,00% 1.284 260 80 137 21 35 364 999 552

U prvom mjesecu  mobilizacije prema planovima popune jedinica odazvalo se 1.284 vojni obveznik ili 34 % od ukupnog broja mobilisanih-pozvanih tokom rata.

U ratne jedinice TO opštine Prnjavor, nakon izvršene mobilizacije i dopopune bilo je raspoređeno, bez prekomandi:

jedinica   svega % voj. podf.  of. Starost
2.mtb 44 1,19% 37 4 3 32,36
2.OdTO 660 17,86% 581 62 17 30,31
3.OdTO 25 0,68% 22 2 1 27,11
hab122 44 1,19% 34 6 4 32,53
lpav 73 1,98% 66 6 1 28,92
mb120 9 0,24% 7 2 32,79
odredTO 584 15,80% 455 100 29 29,27
OpŠTO 18 0,49% 1 17 42,47
PbTO 43 1,16% 32 9 2 33,88
pdv 29 0,78% 25 3 1 25,85
pionv 16 0,43% 16 32,70
pov 15 0,41% 14 1 28,70
rjšto 15 0,41% 3 4 8 40,79
rjtomz 1823 49,32% 1625 171 27 37,40
rjVV 177 4,79% 161 10 6 26,18
vT-12 26 0,70% 22 3 1 28,08
vvp 21 0,57% 21 25,55
zšč 74 2,00% 63 8 3 28,59
Ukupno 3.696 100% 3.184 392 120 31,30

 

 

 

 

Pregled rasporedjenih pripadnika TO opštine u ratne jedinice TO opštine od 5.400 pripadnika:

jedinica svega % voj. podf. of. Starost
2.mtb 200 3,71% 175 22 3 30,79
2.OdTO 1251 23,21% 1076 139 36 30,71
3.OdTO 96 1,78% 66 24 6 28,28
hab122 103 1,91% 85 12 6 30,46
lpav 117 2,17% 105 10 2 28,31
mb120 14 0,26% 12 2 33,04
odredTO 862 15,99% 640 172 50 29,16
OpŠTO 30 0,56% 4 26 41,68
PbTO 75 1,39% 59 12 4 33,49
pdv 87 1,61% 73 12 2 25,39
pionv 30 0,56% 30 32,93
pov 34 0,63% 33 1 28,86
rjšto 46 0,85% 17 18 11 40,93
rjtomz 2001 37,12% 1773 196 32 37,18
rjVV 228 4,23% 204 17 7 26,00
vT-12 38 0,71% 32 5 1 27,65
vvp 59 1,09% 50 7 2 24,90
zšč 119 2,21% 94 18 7 29,45
Ukupno 5.390 100% 4.524 671 195 31,07

Nastavite sa čitanjem →

Novi Grad 1995.

U Banjaluci  ove godine je  promovisan  Zbornik  radova  „Pad  zapadnokrajiških  opština  i  stradanje  srpskog  naroda  Krajine“.

Banja Luka 2023.

Organizacija starješina  Vojske  Republike  Srpske  naglašava  da  je  od  velikog  značaja  dokumentovati  činjenice  kako  bi  se  sačuvale  od  zaborava.

U nastanku  Zbornika  učestvovalo  je  40  autora,  među  kojima  su  akademici,  profesori  i  doktori  nauka,  generali,  komandanti  ratnih  jedinica  i  brigada,  kao  i  starješine  koje  su  igrale  značajnu  ulogu  u  ratu.

U zborniku se nalaze i tekstovi starješina iz Opštinskog odbora staješina VRS Prnjavor:

  1. pukovnik Boško Peulić, komandant 3.srpske lpbr: „Okupacija „Visoke Krajine“ u režiji raznih političkih struktura“, str. 345
  2. pukovnik Vlado Živković i major Tomić Srđan, “ Prva prnjavorska brigada u odbrani Novog Grada, str. 785

1995. KM Prnjavor

Ovaj zbornik  radova  predstavljaće  sjećanje  na  herojsku  borbu  Vojske  Republike  Srpske,  istakli  su  autori.

Prnjavorska brigada u odbrani Novog Grada, 28 godina kasnije

Ratna  1995. godina bila je za Prnjavorsku brigadu veoma tragična, posebno borbe na Ozrenskom ratištu,  gdje je 27.5.1995. godine u kodnoj oružanoj akciji „Proljeće“ do 21.7.1995. godine  vodila najteže borbe na Ozrenu, i doživjela strahovite gubitke u rejonu Podsjelova. Bile su to teške i krvave borbe sa muhadžedinskim snagama  i jedinicama Armije BiH .

U septembru mjesecu Prnjavorska brigada, po naredbi komande 1. KK VRS odlazi na Novogradsko ratište u zonu rejona  Tunjica-Vodičevo, gdje sa ostalim jedinicama Vojske Republike Srpske i Policije MUP RS organizuje odbranu Novоg  Grada. U dobro primpremljenoj hrvatskoj operaciji Una 95 tokom 18. i 19. septembra učestvuje u žestokim borbama na zaustavljanju operacije, i sprečavanje prodora HV na prostor Novog Grada i dalje prema Prijedoru, te kasnije u kontranapadu nanosi teške gubitke Hrvatskoj vojsci. Trajala je samo dva dana. Cilj HV je bio da razbiju naše snage na granici r.Une. Nisu uspjeli, a brigada je, zbog svega  što su njeni pripadnici učinili tokom odbrane Novog Grada, odlikovana medaljom Petra Mrkonjića, a komandat brigade Ordenom  Miloša Obilića.[8]

Novi Grad

Na novogradsko ratište glavnina brigade je došla 12.8.1995. godine bez drugog bataljona. Borci su smješteni po kućama i veoma dobro su primljeni od strane mještana.

Zadatak nam je jasan, najkraće organizovati odbranu na ogledalu rijeke Une. Zadatak izvršen, brigada odbranila Novi Grad od agresije HV 18. i 19.9.1995. godine[9]

Nastavite sa čitanjem →