Spomenik

Vojno -policijska akcija nazvana „Bljesak“, kojom su hrvatske snage zaposjele dio Zapadne Slavonije koji se nalazio u sastavu Republike Srpske Krajine, započela je 1. maja 1995. godine.

Napad na zaštićenu zonu UN sektor „Zapad“ započeo je pre 28 godina u ranim jutarnim satima.

Napadnuti su južni i centralni dio zapadnoslavonskog dijela tadašnje Republike Srpske Krajine, od strane pripadnika četiri profesionalne brigade Hrvatske vojske i više specijalnih formacija.

Operacija „Bijesak“

Napad je paralelno izveden sa zapada od Novske prema Okučanima i jednim krakom prema Jasenovcu, i sa istoka iz pravca Nove Gradiške, prema Okučanima i put Stare Gradiške.

Bijesak

Namjera je bila presjecanje teritorije i razbijanje snaga tadašnje Srpske Vojske Krajine, odnosno njenog 18. Korpusa s ciljem da se zatim izbije na Savu kod Jasenovca, čime je bila zapriječena eventualna pomoć iz Republike Srpske. Paralelni cilj je bilo odstranjivanje srpskog stanovništva sa prostora Zapadne Slavonije.

Sa hrvatske strane, prema zvaničnim podacima, u akciji je učestvovalo oko 7.200 pripadnika hrvatskih snaga, profesionalnih pripadnika vojske i policije. U sastavu tadašnjeg 18. Korpusa Srpske vojske Krajine, u toj zoni, nalazilo se tada približno 4.000 lica, ogromnom većinm rezervisti.

Vojne operacije odvijale su se 1. i 2. maja, a manjim dijelom i tokom naredna dva dana.

Osnovni cilj hrvatskih vlasti, zaposjedanje dijela Zapadne Slavonije koji se nalazio u sastavu Republike Srpske krajine je ostvaren. Srpske oružane formacije su razbijene a tamošnje srpsko stanovništvo je protjerano.

Prema podacima zvaničnog Zagreba, ukupno su poginula 42 pripadnika hrvatskih formacija, a 162 lica iz sastava tih formacija su ranjena.

Ubijene su pritom 283 osobe srpske nacionalnosti, a protjerano je najmanje 15.000 Srba, a prema nekim navodiam i do 18.000.

Zjbeg Srba koji su se povlačili južno od Save, u Republiku Srpsku, gađan je i artiljerijom i avijacijom.

Približno 1.450 lica srpske nacionalnosti je pritom uhapšeno, i oni su odvedeni u logore, u Varaždinu, Bjelovaru, Virovitici, Novoj Gradiški, Slavonskoj Požegi. Sudske presude koje su uslijedile, velikim delom su zasnovane na neosnivanim optužbama.

Ukupno je, sa prostora Zapadne Slavonije počev od 1991. godine, protjerano ili izbjeglo oko 67.000 Srba.

Najveći broj Srba izbjeglih iz Zapadne Slavonije tokom operacije „Bljesak“ ostao je na prostoru Republike Srpske, u BiH. Oko 1.500 osoba srpske nacionalnosti, većinom lica poodmaklih godina, vratilo se u Slavoniju.

Trupe OUN koje su se nalazile na prostoru Zapadne Slavone u trenutku operacijie, čiji je zadatak bila i zaštita povjerene zone i stanovništva, po početku napada, povukle su se u svoje baze.

Tribunal za bivšu Jugoslaviju u Hagu, aprila 2011. proglasio je krivim generale HV Antu Gotovinu i Mladena Markača, na osnovu učešća u udrženom zločinačkom podhvatu čiji je čelnik bio predsjednik Hrvatske Franjo Tuđman, a s ciljem prisilnog i trajnog uklanjanja srpskog stanovništva tokom i nakon operacija „Bljesak“ i „Oluja“.

Žalbeno vijeće Tribunala oslobodilo ih je, međutim, optužbi 16. novembra 2012. godine. (Glas Srpske)

Gubici

U odbrani i zaštiti srpskog naroda u Zapadnoj Slavoniji u jugoslovenkom ratu 1991.- 1995. godine učestvao je Teritorijalni odred opštine Prnjavor u sastavu 5. korpusa Jugoslovenske vojske od 13.10.1991. do 16.6.1992. godine sa tri poginula i 15 ranjenih u rejonu odbrane Donji Bogićevci – Dragalić.

I prva dobrovoljačka ratna jedinica „Vukovi sa Vučijaka“ u odbrani i zaštiti Srba u Zapadnoj Slavoniji su od avgusta1991. godine u Jasenovcu, Košutarici, Mlaki, Mašićka Šagovina, Medari, Gornja Trnava sa 7 ranjenih i jedinim poginulim borcem.