Rezervna stanica milicije/policije Prnjavor u ratu
U ratu se formira jedinica milicije po principu vojne organizacije. Po ratnom razvoju SJB Prnjavor formira jedinicu milicije za izvođenje b/d jačine voda u sastavu čete milicije CJB Banja Luka, odnosno bataljona milicije-policije MUP-a RS. Jedinice milicije u početku, čine dio snaga Teritorijalne odbrane opštine Prnjavor, a kasnije VRS, odnosno 1.KK VRS.
Prema mobilizacijom planu i odbrambenim pripremama Stanice javne bezbjednosti Prnjavor u svakoj većoj mjesnoj zajedinici opštine bilo je planirano formiranje Ratne stanice milicije do 20 pripadnika, odnosno patrolnog sektora- rejona. Prema raspoloživim podacima iz arhiva OMO Prnjavor stanje je:
- 22 mjesne zajednice opštine, grada Prnjavor,
- prema podacima odsjeka MO Prnjavor u 1991. godini na rasporedu u jedinici milicije SJB Prnjavor bilo 250 pripadnika.
- raspoređeno u SJB Prnjavor 395 pripadnika u odsjeku MO Prnjavor: 10 oficira, 30 podoficira i 335 vojnika. U decembru 1995. godine bilo raspoređeno 56 pripadnika PS Prnjavor,
- mobilisano u septembru 1991 – 1995. godine u SJB 259 lica, pripadnika. U RJ milicije-policije oko 321 pripadnika, koji su učestvovali u zoni borbenih dejstava kao 3.bataljon milicije/policije , a tri i više puta 534 pripadnika u zoni b/d, još mobilisano u odjeljenja i odsjeka SJB 138 za vršenje redovnih policijskih i upravnih poslova. Ukupno raspoređeno 329 pripadnika MUP i sa prekomandama (više puta raspoređivani) preko 700 pripadnika PS policajaca i službenika. Domicilno 372, izbjeglo 3 i 10 raseljeno lice. Ženskog pola samo 9 pripadnika i službenika.
- oficira 10, podoficira 30 i 335 vojnika,
- na kraju rata : vodnici 17, zastavnik 2, potporučnik 2, poručnik 5, K1K 1 i major 1
- kroz policijsku stanicu Prnjavor i bataljon policije CJB Banjaluka prošlo oko 400 pripadnika policije Prnjavor.
- prosjek starosti pripadnika SJB iznosi 29 godina života. Najmlađi sa 19, a najstariji sa 47 godina života. Standardna devijacija starosti je 6,575, a varijansa 43,24 godina.
Grad Prnjavor na kraju rata brojao je 286 pripadnika MUP-a Republike Srpske
Organizacija stanice javne bezbjednosti opštine Prnjavor, kasnije policijske stanice vršena je kroz tadašnji pravilnik o organizaciji i sistematizaciji MUP BiH, osnosno Republike Srpske od 4.4.1992. godine sa prilagođenom struktiurom radnih mjesta:
- komandir stanice
- zamjenik komanadira stanice
- 2 pomoćnika komandira
- oko 15 vođe patrolnih sektora-rejona u RSM u mjesnim zajednicama: Prnjavor, Šibovska, Naseobina Lišnja, Čorle, Potočani, Hrvaćani, Kokori, Donji Vijačani, Kulaši, Štrpci, Smrtići, Velika Ilova,Donji Vijačani, Šarinci, Lišnja,
- 5 dežurnih milicionera u stanici,
- oko 25 milicionera,
- 1 milicionar za MTS i evidencije
- načelnik stanice
- 31 radnik OSUP-a na ratnim dužnostima (civilni dio) i oko 285 pripadnika rezervnog sastava milicije sa raspoloživim naoružanjem: pištolja i automatske puške, Municije za pištolje po 1 b/k (pištoljske i puščane municije), HEB AF-1, UKT radio stanica ( fiksnih i prenosna sredstva veze) i druga sredstva po ličnoj i materijalnoj formaciji popunjena sa: ličnom opremom, zaštitnom opremom, MES, i sredstva veze i ostala sredstva i oprema prema formaciji.
- odjeljenje za sprečavanje i otkrivanje kriminaliteta sa 9 izvršilaca poslova i zadataka, i
- odjeljenje za pravne i upravne poslove i zadatke sa osam izvršilaca.
Ratna oranizacija vršena je kroz formaciju Brigade milicije CSB Banja Luka sa tri bataljona milicije, kao posebne jedinice policije.
SJB Prnjavor tokom rata davala je jedan pješadijski vod u sastavu čete policije: Gradiška, Srbac, Prnjavor i Laktaši, 3. bataljona policije
| Grupa | Svega | % | mobilisano | popuna |
|---|---|---|---|---|
| vojnici (3) | 355 | 89,87% | 248 | 107 |
| podoficiri (4) | 30 | 7,59% | 11 | 19 |
| oficiri (5) | 10 | 2,53% | 7 | 3 |
| ukupno | 395 | 100% | 266 | 129 |
Pripadnici policije izvršavali borbene zadatka na ratištima : Derventa, Brod, Doboj, Orašje, Obudovac, Zavidovići, Grahovo, Glamoč, Sanski Most i Ključ.
Prema raspoloživim podacima pripadnici redovne i rezerve milicije, odnosno policije i službenici u SJB prema učešću u ratu, pregled je :
| Stanje | Svega | % | 3 | 4 | 5 |
|---|---|---|---|---|---|
| u zoni b/d | 207 | 52,41% | 183 | 20 | 4 |
| van zone b/d | 188 | 47,59% | 172 | 10 | 6 |
| ukupno | 395 | 100,00% | 355 | 30 | 10 |
Prema godini rata stanje raspoređenosti u ratnu jedinicu Policijske stanice MUP-a Prnjavor u odnosu na kategoriju vojnih lica, mobilisanih pripadnika stanice i raspoređenih:
| godina | Svega | % | 3 | 4 | 5 | ispod |
|---|---|---|---|---|---|---|
| 1991. | 90 | 22,78% | 82 | 3 | 5 | 90 |
| 1992. | 139 | 35,19% | 134 | 3 | 2 | 229 |
| 1992 | 46 | 11,65% | 36 | 9 | 1 | 275 |
| 1993 | 18 | 4,56% | 15 | 3 | 293 | |
| 1993 | 24 | 6,08% | 18 | 4 | 2 | 317 |
| 1994 | 9 | 2,28% | 8 | 1 | 326 | |
| 1994 | 13 | 3,29% | 9 | 4 | 339 | |
| 1995 | 10 | 2,53% | 9 | 1 | 349 | |
| 1995 | 42 | 10,63% | 40 | 2 | 391 | |
| 1996 | 4 | 1,01% | 4 | 395 | ||
| Ukupno | 395 | 100% | 355 | 30 | 10 |
Broj raspoređenih u jedinicama policije može se uočiti manju domobilizaciju u 1994. godini u odnosu na 1993. i više u 1995. godini, što ukazuje na dinamiku broja raspoređenih zbog gubitaka u toku godine
- Gubici u ratu iznosili 56 od brojnog stanja raspoređenih pripadnika policije: poginula 5, ranjena 39, povreda 6, bolest 5 i samoubistvo 1.
| događaj | Svega | % | lakše | teže | 3 | 4 |
|---|---|---|---|---|---|---|
| ranjavanje | 39 | 69,64% | 31 | 8 | ||
| povrede | 6 | 10,71% | 6 | |||
| bolest | 5 | 8,93% | 5 | |||
| ppoginuli | 5 | 8,93% | 4 | 1 | ||
| samoubistvo | 1 | 1,79% | 1 | |||
| ukupno | 56 | 100% | 42 | 8 | 4 |
(3) sahranjeni u opštini i (4) van bor benih dejstvava
Pregled starosne strukture RJ policijske stanice Prnjavor
| godine života | Svega | % | 3 | 4 | 5 |
|---|---|---|---|---|---|
| 15-19 godina | 13 | 3,29% | 13 | ||
| 20 do 29 godina | 226 | 57,22% | 203 | 16 | 7 |
| 30 do 39 godina | 127 | 32,15% | 113 | 12 | 2 |
| 40 do 49 godina | 29 | 7,34% | 26 | 2 | 1 |
| ukupno | 395 | 100% | 355 | 30 | 10 |
57% pripadnika je starosne dobi 20 – 29 godina života
Pregled strukture po kategoriji pripadnika policije po mjestu stanovanja-patrolnog sektora-rejona:
| Mjesto | Svega | % | 3 | 4 | 5 |
|---|---|---|---|---|---|
| Babanovci | 8 | 2,03% | 8 | ||
| Hrvaćani | 8 | 2,03% | 5 | 3 | |
| Kokori | 8 | 2,03% | 6 | 1 | 1 |
| Konjuhovci | 8 | 2,03% | 7 | 1 | |
| Kremna | 15 | 3,80% | 11 | 3 | 1 |
| Lišnja | 2 | 0,51% | 2 | ||
| Maćino brdo | 4 | 1,01% | 4 | ||
| Naseobina Lišnja | 7 | 1,77% | 7 | ||
| Okolica | 12 | 3,04% | 12 | ||
| Orašje | 2 | 0,51% | 2 | ||
| Donja Mravica | 11 | 2,78% | 11 | ||
| Palačkovci | 6 | 1,52% | 6 | ||
| Pečeneg Ilova | 3 | 0,76% | 2 | 1 | |
| Popovići | 18 | 4,56% | 15 | 3 | |
| Potočani | 8 | 2,03% | 8 | ||
| Prnjavor | 107 | 27,09% | 90 | 10 | 7 |
| Smrtići | 25 | 6,33% | 24 | 1 | |
| Velika Ilova | 3 | 0,76% | 3 | ||
| Vršani | 2 | 0,51% | 2 | ||
| Čorle | 5 | 1,27% | 5 | ||
| Donji Galjipovci | 3 | 0,76% | 3 | ||
| Šarinci | 5 | 1,27% | 3 | 2 | |
| Šibovska | 10 | 2,53% | 10 | ||
| Štrpci | 27 | 6,84% | 25 | 2 | |
| Donji Vijačani | 16 | 4,05% | 14 | 2 | |
| Drenova | 6 | 1,52% | 6 | ||
| Galjipovci | 5 | 1,27% | 5 | ||
| Gornja Mravica | 21 | 5,32% | 20 | 1 | |
| Gornji Vijačani | 5 | 1,27% | 5 | ||
| Prnjavor | 35 | 8,86% | 34 | 1 | |
| Ukupno | 395 | 100% | 355 | 30 | 10 |
U odnosu na nacionalnost pripadnika policije, stanje je:
| Nacionalnost | Svega | % | 3 | 4 | 5 |
|---|---|---|---|---|---|
| Srbi | 382 | 96,71% | 342 | 30 | 10 |
| Muslimani | 1 | 0,25% | 1 | ||
| Ukrajinci | 12 | 3,04% | 12 | ||
| ukupno | 395 | 100% | 355 | 30 | 10 |
Prema pregledu vojnih činova:
| čin | Svega | % | 3 | 4 | 5 |
|---|---|---|---|---|---|
| vez čina | 282 | 71,39% | 277 | 4 | 1 |
| vojnik na KD | 6 | 1,52% | 5 | 1 | |
| razvodnik | 25 | 6,33% | 24 | 1 | |
| desetar | 42 | 10,63% | 42 | ||
| mlađi vodnik | 6 | 1,52% | 6 | ||
| vodnik | 18 | 4,56% | 1 | 16 | 1 |
| vodnik 1 klase | 2 | 0,51% | 2 | ||
| stariji vodnik | 4 | 1,01% | 3 | 1 | |
| stariji vodnik 1 klase | 2 | 0,51% | 2 | ||
| zastavnik | 3 | 0,76% | 3 | ||
| potporučnik | 4 | 1,01% | 4 | ||
| kapetan | 1 | 0,25% | 1 | ||
| ukupno | 395 | 100,00% | 355 | 30 | 10 |
Kod oficira stanje je poslije rata.
U odnosu na komandnu dužnost u brigadi policije MUP RS.
| dužnost | Svega | % | 3 | 4 | 5 |
|---|---|---|---|---|---|
| bez KD | 710 | 91,61% | 666 | 35 | 9 |
| komandant bataljona | 1 | 0,13% | 1 | ||
| zamjenik kom.bataljona | 1 | 0,13% | 1 | ||
| komandir čete | 8 | 1,03% | 1 | 7 | |
| zamjenik komandira čete | 3 | 0,39% | 1 | 2 | |
| komandir voda | 33 | 4,26% | 18 | 12 | 3 |
| zamjenik komandira voda | 1 | 0,13% | 1 | ||
| komandir odjeljenja | 15 | 1,94% | 9 | 4 | 2 |
| referenti | 1 | 0,13% | 1 | ||
| komandir samostalnog odjeljenja | 2 | 0,26% | 2 | ||
| ukupno | 775 | 100% | 696 | 51 | 28 |
Pregled brojnog stanja u 29 ratnim jedinica MUP-a RS sa područja grada.
| jedinica | Svega | % | vojnici | podoficiri | oficiri |
|---|---|---|---|---|---|
| 3193 SJB Prnjavor | 394 | 82,95% | 354 | 30 | 10 |
| CJB Banja Luka | 1 | 0,21% | 1 | ||
| CJB Doboj | 2 | 0,42% | 2 | ||
| CJB Grahovo | 1 | 0,21% | 1 | ||
| CJB Kupres | 1 | 0,21% | 1 | ||
| CJB Petrovac | 1 | 0,21% | 1 | ||
| CSB Drvar | 1 | 0,21% | 1 | ||
| MUP RS | 1 | 0,21% | 1 | ||
| NC Jahorina | 5 | 1,05% | 5 | ||
| PS Okučani | 1 | 0,21% | 1 | ||
| SDB Banja Luka | 3 | 0,63% | 3 | ||
| SJB Banja Luka | 5 | 1,05% | 5 | ||
| SJB Derventa | 4 | 0,84% | 3 | 1 | |
| SJB Doboj | 1 | 0,21% | 1 | ||
| SJB Drvar | 12 | 2,53% | 12 | ||
| SJB Glamoč | 3 | 0,63% | 3 | ||
| SJB Grahovo | 9 | 1,89% | 8 | 1 | |
| SJB Jajce | 1 | 0,21% | 1 | ||
| SJB Ključ | 8 | 1,68% | 8 | ||
| SJB Krupa na Uni | 1 | 0,21% | 1 | ||
| SJB Kupres | 1 | 0,21% | 1 | ||
| SJB Laktaši | 1 | 0,21% | 1 | ||
| SJB Petrovac | 7 | 1,47% | 7 | ||
| SJB Prijedbor | 1 | 0,21% | 1 | ||
| SJB Sanski Most | 3 | 0,63% | 3 | ||
| SJB Sarajevo | 1 | 0,21% | 1 | ||
| SJB Sokolac | 1 | 0,21% | 1 | ||
| SJB Vogošća | 1 | 0,21% | 1 | ||
| specbr policije | 4 | 0,84% | 4 | ||
| Ukupno | 475 | 100% | 432 | 33 | 10 |
Iz Našeg zavičaja Prnjavor, novembar 1995. godine, str.2
Specijalna brigada Ministarstva unutarnjih poslova Republike srpske[1]
Istorija
Specijalna brigada policije MUP-a Republike srpske je nastala 1992. godine od Srba koji su napustili tadašnje Specijalne jedinice MUP-a BiH. Početkom aprila 1992. godine 34 pripadnika zvanične vladine Specijalne jedinice MUP-a BiH, srpske nacionalnosti pod vodstvom Milenka Karišika, zamjenika komandanta, lojalnih SDS-u tada vladajućoj partiji srpskog naroda u BiH, napustilo je bazu u Krteljima pored Sarajeva, sa opremom, oružjem i vozilima. Prvo pojavljivanje su imali 5. aprila na Vracama prilikom napada na školu MUP-a BiH. Nakon 6 sati borbe zauzeli su školu i zarobili profesore, kursiste i đake nesrpske nacionalnosti, koji su kasnije razmenjeni. Od prebeglih specijalaca formira se Specijalna brigada MUP-a a Milenko Karišik postaje prvi komandant. Na teritoriji pod kontrolom srpskih snaga u BiH na dobrovoljnoj osnovi su regrutovani novi pripadnici jedinice. Veoma mobilna i dobro opremljena, jedinica je učestvovala u svim operacijama koje je izvodila Vojska Republike Srpske. Drugi komandant u toku rata je bio general Goran Sarić koji je na tom mestu ostao sve do rasformiranja 1998 i njenog preimenovanja u Specijalnu jedinicu MUP-a RS. Za zasluge na srpskoj strani u ratu u BiH Radovan Karadžić je odlikovao brigadu Ordenom Nemanjića, najvećim odlikovanjem Republike Srpske za vojne zasluge.
Organizacija
Specijalna brigada policije je organizovana kao manevarska jedinica, namenjena za brza dejstva i antiterorističko reagovanje te zaštitu predsednika Republike Srpske pod čijom direktnom komandom se jedinica nalazila. Raspoređena je po teritorijalnom principu u 9 odreda i baza duž cele teritorije BiH pod srpskom kontrolom. Od mirnodopske uloge specijalne policije pretvorena je u formaciju koja je sadejstvovala sa VRS u svim ofanzivnim i protivdiverzantskim djelovanjima.
Odredi:
- I – Sarajevo
- II – Šekovici
- III – Trebinje
- IV – Doboj
- V – Banjaluka
- VI – Prijedor
- VII- Bijeljina
- VIII – Ilidža
- IX – Srbinje
Centar za obuku: Jahorina
Komandana baza: Janja kod Bijeljine
Sa područja opštine u sastavu specijalne brigade MUP-a RS bilo je raspoređeno 9 policajaca.
[1] Autor: Borislav Maksimović