Uz Dan boraca RS, je prilika da se prisjetimo boraca grada Prnjavora i njihovog učešća u odbrani i stvaranju Republike Srpske. Poznato je da je Vojska Republike Srpske formirana 12. maja 1992. godine i da je na kraju rata brojala 210.000 mobilisanih boraca. U Domovinskom ratu od 1992. do 1995. godine poginula su 23.752 vojnika.
Na kraju rata, grad Prnjavor je imao preko 9.100 pripadnika Vojske Republike Srpske.
Odajući počast svim borcima i učesnicima rata od 1991. do 1996. godine, te žrtvama koje su dale živote za stvaranje Republike Srpske, Grad Prnjavor je mobilisao i na prvom popisu imao preko 10.000 vojnih obveznika. [1]
| Raspored |
svega |
% |
vojnici |
podoficira |
oficiri |
| bez rasporeda |
36 |
0,35% |
1 |
9 |
26 |
| VRS |
9222 |
88,80% |
8307 |
679 |
236 |
| JNA |
305 |
2,94% |
290 |
6 |
9 |
| TO |
382 |
3,68% |
356 |
15 |
11 |
| OiO |
25 |
0,24% |
18 |
7 |
|
| MUPRS |
337 |
3,25% |
317 |
14 |
6 |
| RO |
31 |
0,30% |
24 |
3 |
4 |
| PVL |
44 |
0,42% |
12 |
11 |
21 |
| SVR |
3 |
0,03% |
3 |
|
|
| Ukupno |
10385 |
100,00% |
9328 |
744 |
313 |
U tabeli je prikazan, prema prikupljenim podacima iz arhiva odsjeka MO Prnjavor, broj vojnih lica sa područja grada raspoređenih u odbrambenim strukturama grada i Republike Srpske. Učešće boraca u jedinicama VRS u ukupnom broju angažovanih u ratu iznosilo je oko 5%.
Od ukupnog broja registrovanih učesnika rata, samo jedan je mobilisan i raspoređen u odbrambene strukture grada i Republike Srpske: 89% stanovnika grada mobilisano je u ratne jedinice VRS; u jedinicama JNA na početku rata 1991-1992. 3% stanovništva je bilo raspoređeno; 4% je raspoređeno u opštinske jedinice teritorijalne odbrane; Oko 3% je raspoređeno u jedinice i strukture MUP-a RS 0,3% u opštinsku nadzorno-informativnu službu; 0,3% je raspoređeno na rad u organe Ministarstva odbrane RS i Ministarstva unutrašnjih poslova , 0,4% su bili profesionalna vojna lica 0,03% su bili na odsluženju vojnog roka, a 0,36% su bili raspoređeni bez rasporeda u kategoriju podoficira i oficira;
Prema podacima o ostvarivanju prava iz oblasti BIZ-a na području Grada Prnjavora za 2023. godinu evidentirano je 4398 aktivnih lica sa statusom i kategorijom boraca: I kategorije 1706 boraca, 263 druge, 342 treće, 439 četvrte, 323 pete, 405 šeste i 920. U zoni borbenih dejstava je u prvoj kategoriji i iznad, a van zone borbe je u devetoj kategoriji. U gradu Prnjavoru kategorisano je ukupno 5.808 vojnika. [2]
U odnosu na ukupan broj pripadnika VRS, 45% su kategorisani borci; 6,3% poginulih vojnika, 11,4% vojnika koji su poginuli nakon rata. Dakle, još jedna trećina boraca nije kategorisana kao borci RS.
Što se tiče pola i kategorije stanovnika grada, situacija je sledeća:
| kategorija |
od svih |
% |
muškarci |
zene |
| domicil |
8954 |
86,22% |
8842 |
112 |
| pobjeći |
128 |
1,23% |
123 |
5 |
| raseljeni |
1292 |
12,44% |
1240 |
52 |
| iz Srbije |
11 |
0,11% |
11 |
|
| ukupno |
10385 |
100,00% |
10216 |
169 |
Domaće stanovništvo bilo je zastupljeno sa preko 86%, a padom srpskih opština u Hrvatskoj i Zapadnoj Krajini Republike Srpske, u odbrambene strukture RS i grada raspoređeno je 1,2% izbjegličkog i oko 13% raseljenih stanovnika Republike Srpske. Manje od 1% pripadnika VRS bili su dobrovoljci iz Srbije.
U 127 ratne jedinice, odnosno vojne jedinice Vojske Republike Srpske, mobilisano je 9114 pripadnika, prva popuna sa 1214, tako da je brojna raspoređenost iznosila 10328 boraca. Vojnika 9313, podoficira 753 i 262 oficira.
Pregled u odnosu na kategoriju stanovništva grada i ostvareni status vojnog lica, prema dostupnim podacima, je:
| status |
svega |
% |
domicil |
pobjeći |
raseljeni |
iz Srbije |
| bez |
3196 |
30,78% |
2919 |
37 |
234 |
6 |
| kategorisani borac |
4085 |
39,34% |
3519 |
44 |
520 |
2 |
| RVI |
936 |
9,01% |
782 |
8 |
146 |
|
| RVI MUP |
27 |
0,26% |
27 |
|
|
|
| ubijen |
612 |
5,89% |
435 |
14 |
161 |
2 |
| nestao |
32 |
0,31% |
19 |
4 |
9 |
|
| uhvaćen |
5 |
0,05% |
2 |
|
3 |
|
| pokojni |
34 |
0,33% |
26 |
1 |
7 |
|
| umrijeti nakon rata |
1009 |
9,72% |
895 |
10 |
104 |
|
| odselio |
65 |
0,63% |
24 |
1 |
40 |
|
| ranjen bez statusa |
230 |
2,21% |
174 |
6 |
49 |
1 |
| povrijeđen |
26 |
0,25% |
23 |
1 |
2 |
|
| bolestan |
93 |
0,90% |
80 |
2 |
11 |
|
| umro, otpušten iz RJ |
17 |
0,16% |
14 |
|
3 |
|
| PVL |
16 |
0,15% |
14 |
|
2 |
|
| vojnika koji služe vojsku |
2 |
0,02% |
1 |
|
1 |
|
| Ukupno |
10385 |
100,00% |
8954 |
128 |
1292 |
11 |
Prema dostupnim podacima, preko 4.100 ili 40% od ukupnog broja boraca u bazi podataka kategorizirano je kao borački status. Ovom podacima treba dodati 936 kategorisanih vojnika koji su ostvarili pravo na RVI VRS i 29 RVI UP RS, što znači da je ukupan broj kategorisanih na području grada Prnjavora preko 5100 vojnika.
Tokom rata 290 vojnika JNA, 6 mlađa oficira i 9 oficira mobilisano je u ratne jedinice Jugoslovenske narodne armije i raspoređeno na 305 vojnih obveznika.
Jedinice teritorijalne odbrane opštine imale su ostalih mobilisanih 382 pripadnika i to 356 vojnika, 15 podoficira i 11 oficira u 11 ratnih jedinica, sa komandirima . 3660 pripadnika raspoređeno na dva vojna mjesta. Vojna pošta 8840 Banja Luka 329.okbr5.k 225 i jedinice TO opštine Prnjavor 3435 pripadnici TO.
Zaključak
Na kraju rata 1995. godine Prnjavor je imao 8.900 vojnika u Vojsci Republike Srpske , ili 4,23% od ukupnog broja mobilisanih u Republici Srpskoj.
Ranjeni, ranjeni i bolesni borci VRS i poginuli, nestali i umrli borci VRS na slikama .
Na početku mobilizacije u jedinice JNA bila su 1.553 borca sa područja opštine Prnjavor. Plan, odnosno procena mobilizacije je 691 vojni obveznik za 5. KJNA i 1.066 vojnih obveznika za 7. KJNA, ukupno 1.757 regruta, a raspoređeno je 1.000 ili 57%, što je značajan uspeh u odnosu na druge opštine.
Od prvih mobilizacija vojnih obveznika za popunu ratnih jedinica JNA i opštinske teritorijalne odbrane i dobrovoljačkih jedinica do ponovnog formiranja, odnosno stvaranja VRS, mobilisano je 4.700 vojnih lica , prosečne starosti od 30 godina, sa maksimalno 20 do 29 godina starosti, što čini ukupno 65% muškog stanovništva do 64 godine starosti 6,11% stanovništva opštine i 2,18% u odnosu na oko 215.670 lica prema evidenciji resornog ministarstva koja su učestvovala u Otadžbinskom ratu ili 54,42% prema evidenciji nadležnog opštinskog organa za vođenje evidencije lica koja su uređivala vojnu obavezu8, opštinski registar učesnika u ratu477 u odnosu na [3]
Ukupno 5.394 pripadnika raspoređeno je u opštinsku TO. Udio stanovništva TO 1991. godine u broju vojno sposobnih građana iznosio je 12%, a prema vojnoj evidenciji 45% raspoređenih Jedinice TO su mobilisane, uglavnom od 20 do 29 godina, u tzv. prvog poziva, ili 41,67%, što čini 18,39% ukupne muške radne populacije opštine starosti od 15 do 64 godine
Spomenik u Prnjavoru
U odnosu na završetak rata 1995. godine [3] , Opšina je 31.12.1995. Prema evidenciji OMO-a, u odnosu na ukupan broj stanovnika opštine od 45.995 registrovano ih je 11.987 ili 26,06%. U VRS su raspoređena 4.382 lica ili 73,30%. Ukupan broj lica raspoređenih u odbrambenim strukturama RS je 5.978 ili 49,87% u odnosu na broj vojnog osoblja. Eliminisano iz službe: 361 poginulih i 1.575 ranjenih, što je 35,94% u odnosu na broj vojnika, odnosno 3,4% u odnosu na broj stanovnika Samo su opštine Sanski Most (6,8%), Kneževo (5,3%), Kotor Varoš (3,7%), te Prijedor.5% više gubitaka.
Ukupno 5.394 pripadnika raspoređeno je u opštinsku TO. Udio stanovništva TO 1991. godine u broju vojno sposobnih građana iznosio je 12%, a prema vojnoj evidenciji 45% raspoređenih Jedinice TO su mobilisane, uglavnom od 20 do 29 godina, u tzv. prvog poziva, ili 41,67%, što čini 18,39% ukupne muške radne populacije opštine starosti od 15 do 64 godine
[1] na osnovu podataka koje su prikupile ratne jedinice VRS u bivšem odsjeku MO RS Prnjavor.
Predsjednik Boračke organizacije Prnjavor ističe da su prnjavorski borci raspoređeni u 124 ratne jedinice VRS. (14.2.2019.)
Pukovnik Boško Peulić, predsjednik Intendantskog odbora Prnjavor, izjavio je 2022. godine da je prema podacima Boračke organizacije grada Prnjavora mobilisano 10.300 ljudi i dobrovoljaca u 128 vojnih punktova Vojske Republike Srpske.
[2] Informacija je usvojena na sjednici Skupštine grada Prnjavora, održanoj 27.12.2023. godine
Pregled ratnih jedinica VRS-vojnih pošta u koje je mobilisano preko 9.100 boraca sa područja Grada Prnjavora:
Nastavite sa čitanjem →
