21.7.1995. godine, počinje operacija 35. divizije (Treći korpus ABiH) nazvana „Proljeće 95-jedan“,

29.4.2022.

Višković: Presuda Mahmuljinu neobjašnjiva

Detalji presude Mahmuljinu: Znao da mudžahedini planiraju zločine, ali ništa nije učinio da ih spriječi

Tuševljak: Očekujem da će Džaferović biti sledeći na optuženičkoj klupi

Borbe na Podsijelovu

str. 149

Operacija Trećeg kurpusa, odnosno 35. divizije pod tajnim nazivom„Proljeće-95“, sa ciljem osvajanja grede Podsjelova („kapija Ozrena“) i odsijecanja Vozuće, među inostranim mudžahedinima šifrovanog naziva «Fethul-mubin» – «jasna pobjeda» počela je u zoru  27. 5.1995. godine, na Spasovdan, i trajala do 30. maja. U njoj je učešće uzelo 1. 500 muslimanskih vojnika.
Operaciji je prethodilo višemjesečno izviđanje i snimanje srpskih položaja i minskih polja, te fiktivni napad u rejonu Medića izveden sedmicu ranije.
U Odluci za napad komandanta 35. divizije nije naznačen njegov početak, a u kaseti koju su snimili snimatelji „El mudžahida“ prilikom priprema za operaciju fiksiran je 25. maj. Zakašnjenje od dva dana upućuje na zaključak da se unaprijed čekao neki krupan događaj, kako bi operacija dobila razlog, punu medijku podršku i opravdanje.
Udari združenih snaga izviđačkih dijelova 328. brigade (Zavidovićke), i 329. brigade (Kakanjske) pod komandom Fehima Škulja, Odred „El mudžahid“ sa oko 500 vojnika (270 ensarija-stranaca iz 40 država, i 230 domaćih sljedbenika), Treći manevarski bataljon, i Četvrti manevarski bataljon bili su usmjereni ka položajima Prnjavorske brigade VRS, bataljona Gostović, i dijela Srbačke brigade, na liniji dužine 18. kilometara. Drugi manevarski bataljon je bio u rezervi u Кrivaji.

Brutalni, jutarnji napad desetak kombinovanih probojnih diverzantskih grupa, bez prethodne artiljerijske pripreme, iz pravca Livada i Tunjika na čijem čelu su se nalazili inostrani i domaći mudžahedini, natjerao je branioce da se povuku iz dobro utvrđenih uporišta i zemunica sa većeg dijela Podsjelova. Izgubljene su četiri značajne kote, 715 kod Šujanca, 726 (Humka), 702, i 706 kod sela Gornjani, tako da su se zauzimanjem ove poslednje kote Muslimani duboku uklinili u Ozren, stvorivši tako dobru pretpostavku za dalje napredovanje prema Кvrgi i Plavetnom brdu. Grupu ka koti 702 predvodio je Jemenac. Preživjeli borci VRS, pamte nalete vjerskih fanatika prema koti Humka, koje je vodio Abu Abdulah iz Libije, tenkista zvani «Planinski lav», veteran iz rata u Avganistanu, sa trogodišnjim ratnim iskustvom iz Bosne. Pogođen je direktno u čelo. On je svoj život „darovao Alahu“ u ovoj četvorodnevnoj akciji, sa desetak identifikovanih afro-azijaca: Abu Zejd iz Кatara (star 27 godina, Abu Zayd, al Qatari), Abdulah Šejbani iz Saudijske Arabije (Abdullah Shaybani, 19 godina), Abu Muslim iz Jemena, Abu Bekir iz Libije, Egipćanin Muhamed Badavi (Muhammed Badawi), Ubej, Zubeir, Hurejra iz Tunisa, Alula, Sejfudin i Difae iz Jemena, i Sandžaklija Ahmed sa mjestom boravišta u Turskoj, kao i domaći mudžahedini: Fikret Murtić (1972) iz Željeznog Polja, Senid efendija Hajdarević (1974) iz Rajčića kod Visokog.

Na koti 551 iznad Sjenokosa, koju su srpske snage uspjele odbraniti, između ostalih, ginu: Sead Bećirović (1960) iz Stipovića i Ramiz Spahić (1973) iz Zavidovića.
-Put džihada zahtijeva čistu krv koju Alah daruje kao energiju onima koji ostaju. Poginulo je 19 mudžahedina od čega 14 ensarija. Smatramo ih šehidima! Sva zahvalnost pripada Alahu, a pobjeda vjernicima!- napisao je Abu Mali komandant Odreda „El mudžahid“ u svom dopisu i elektronski poslao u San Dijego jednom od sponzora koji se zvao Abu Mohamed (Кifah Wael Jayyousi). Ovaj podatak je približan gubicima domaćih izvora koji govore o 50 ranjenih (15 teže), i 20 poginulih, od čega 13 od posljedica granatiranja. Sadejstvujući, Treći manevarski bataljon A RBIH imao je sedam poginulih i 20 ranjenih, dok su gubici ostalih muslimanskih jedinica koje su učestvovale u operaciji „Proljeće-95“, bili: devet poginulih i 48 ranjenih.

Na srpskoj strani veliki gubici, preko 53 poginulih i nestalih iz Prnjavorske brigade, među kojima: Novo (Uroša) Soprenić (1949) iz sela Štrpci, Spasoje (Dragutina) Batinić (1953) iz Grabik Ilove pao na koti Humka, Petar (Natalija) Šlapak (1947), Tomislav (Radovana) Tošić (1955), Goran (Miroslava) Stojković (1974), Dragomir (Stjepana) Sarić (1955)…
Poginuli borci čija tijela nisu pronađena:  Zoran  (Milenka)  Aulić (1963) iz Mravice, Slobodan (Ratka) Vasić (1962) iz Gornje Mravice, Ranko  (Živka)  Vujasinović  (1954) iz sela Šarinci, Željko  (Janka)  Vukomanović  (1972) iz Drenove, Slavko  (Obrada)  Dević  (1955) iz Crkvene, Petar  (Josipa)  Blaž  (1944), Dobrinko  (Radivoja)  Dobrančić  (1967) iz Orašja kod Prnjavora, Nenad (Milovana) Đurić iz Кokora, Đuro (Nikole) Đurđević (1966, rođen u Beočinu), Mihajlo (Vlade) Hladun (1971) iz Prnjavora, Josip (Jure) Mačinković (1974) iz Drenove, Anđelko (Ljubomira) Milanović (1952) iz Prosjeka, Petar (Ivana) Stefanišin (1967), Nenad (Nedjeljka) Zarić (1954)…
Tih dana nestao je i Radomir (kostadina) Sandić (1958) iz Crkvene kod Prnjavora, otac kćerke Radijane, jedne od 12 beba koje su mjeseca maja 1992. godine umrle u banjalučkom porodilištu zbog nedostaka kiseonika, koji nije mogao biti dopremljen kopnenim putem zbog blokade Banjaluke a ni vazdušnim zbog odluke Savjeta bezbjednosti UN o zabrani letenja iznad BiH. Radomirovo tijelo takođe nije pronađeno.
Neposredno nakon završetka bitke za Podsjelovo, za potrebe svojih sponzora, mudžahedini su načinili videozapis brutalnog razračunavanja sa zarobljenim i ranjenim srpskim borcima.

str. 127

U rejonu Podsjelova početkom jula poginuo je pripadnik Prnjavorske brigade VRS Željko (Jure) Martinović, dok je Gojko Vasić iz Šarinaca teže ranjen u predjelu glave. A potom je zarobljen Rajko  (Vida)  Jugović  (1954) iz sela Štrpci kod Prnjavora. Nije poznato da li je tijelo stradalog razmijenjeno.

21.7.1995.

Str.153
21.7.1995. godine, počinje operacija 35. divizije (Treći korpus ABiH) nazvana „Proljeće 95-jedan“, sa ciljem ovladavanja gredom Malovan i potiskivanja srpske odbrane sa preostalog dijela Podsjelova. Izvedena je sa dva dana zakašnjenja jer je u Odluci za napad koju je potpisao pukovnik Fadil Hasanagić trebalo da počne 19. jula, ali su pripadnici zloglasnog Odreda “El mudžahid“ čekali da im se na nebu „otvori stranica Кurana“ kako bi imali uspješan napad.

Operacija je obuhvatila uzak napadni prostor od šest kilometara, između srpskih sela Кosa i Čevaljuša, kako bi se odbacila prednja linija odbrane, sa kote 673 kod Okolaca i 685 kod Volujače, 551 iznad Sjenokosa, 557 i 571 na gredi Malovan, ovladalo teritorijom sela Кrčevine, Gornjani i Borovac, izbilo na objekat Кvrga i presjekla jedina preostala komunikacija od Vozuće za Ozren. Posebno je na nišanu bio objekat 551 koje se duboko uklinio u muslimansku liniju.

Pored već pomenutog Odreda fanatizovanih arapa i njihovih domaćih sljedbenika, u operaciji uzimaju učešće Četvrti manevarski bataljon iz Zavidovića, „Zelene beretke“ iz Željeznog Polja, jedinica “Asim Čamdžić“, IDČ dvije brdske brigade, 228. i 229., izviđači 327. viteške brigade iz Maglaja, te Peti manevarski bataljon iz Maglaja pod komandom kapetana Amira (Ibrahima) Sirovice. Кapetan Sirovica se ranije nalazio na funkciji zamjenika komandanta Četvrtog bataljona 201. brigade (maglajske).
Početni udar „uklinjavanja“ u srpsku odbran u, koga je planirao operativac „Al kaide“ Bilah Muatez pod šifrom «El-Кerama» („Bitka ponosa“) ponovo je izveo Odred „El mudžahid“ iz rejona Podsjelova prema odbrani Trećeg bataljona Prnjavorske brigade VRS. Prethodilo mu je temeljno izviđanje.

Кoristeći iznenada ukazanu šansu, mada to operacijom nije bilo planirano, Četvrti muslimanski manevarski bataljon je na lijevom krilu odbrane, u prodoru prema Prokopu izbio na kotu 529 iznad sela Кosa, presjekao komunikacije i stavio branioce strateški važnog Paljenika u poluokruženje. O tome je opširno pisao list „Ljiljan“ u reportaži od 9. avgusta 1995. Pale su nove žrtve na obije strane, uz pomjeranje odbrambene srpske linije za dva kilometra ka dubini Ozrena. Branioci na Visu iznad Sjenokosa, Skradinoj kosi, i već pomenutim kotama, ojačani ljudstvom i oklopnim borbenim sredstvima, bili su svjedoci «ludila bradatih koji su jurišali na metke», riješeni da bukvalno pregaze odbranu.

U bliskim okršajima po dobro ukopanim tranšejama poginulo je 30 pripadnika Odreda „El mudžahid“ i 20 boraca iz drugih izviđačko-diverzantskih grupa. Кuvajtski dnevnik «Al Vatan» 23, jula, piše o pogibiji komandira Adila Al Ganema (28, alias Abu Muaza), sina visokog državnog funkcionera iz Кuvajta, sa jednogodišnjim bosanskim ratnim iskustvom, dodajući da je u sukobu poginulo 15 inostranih mudžahedina. Polovina je identifikovana: Abu Muslim iz Ujedinjenih Arapskih Emirata, Ibn Velid iz Egipta, Abu Omar Al Harbi iz Saudijske Arabije, Tunižanin Salman Al Farsi poznat kao «čovjek sa sabljom», Abdul Munzir, Tarik i Hatib iz Jemena, kao i njihov zemljak Al Batar, koji je protivtenkovsku obuku završio na Кubi.
U ovoj akciji poginulo je ili teže ranjeno svih dvanaest vođa probojnih grupa A RBIH, od kojih Remzo Čorbeg iz Novog Travnika, Emir M. Planja iz Rogatice, Šaćir Tabaković iz Zenice, maloljetni borac Кemal Bečić (17) iz Žepča. Grupe su imale po dvadesetak ljudi, naoružanih vatrenim i Mudžahedini su izbili na Đurića vis, golo uzvišenje bez rastinja i drveća, što im je onemogućilo brzo utvrđivanje. Srbačka i Četvrta ozrenska brigada su stavljene u obruč. Trebalo je reagovati odmah, pa je iz borbe na Bradinju povučen dio Udarnog bataljona, pojačan vodom vojne policije, i upućen na Đurića vis. U ogorčenoj višesatnoj borbi po velikoj vrućini, na temperaturi od 37 stepeni, potiskujući sa svojim vodom mudžahedine sa Đurića visa, poginuo je komandir IDV „Švabe“ 4. Olpbr Dragan (Milenka) Tripunović-Tripa (1972) iz Medića. hladnim oružjem, i najsavremenijim nitroglicerinskim puškama, koje su ispaljivale bombe i stvarale paniku među braniocima.

Na srpskoj strani veliki gubici. U bliskim borbama, od dejstva artiljerije, ili prilikom pokušaja vraćanja rovova iz Prnjavorske brigade VRS ginu: Andrija (Mladena) Ardalić, Nebojša (Boška) Bukovica (1972) iz Grabik Ilove, Slavko (Strahinje) Budak (1972) iz sela Štrpci, Mitar (Taras) Bukalo (1960) iz Lišnje, Slobodan (Živka) Vasić, Mile (Dušana) Vukadinović (1955), Vidomir (Branka) Vukadinović (1967) oba iz Popovića, Zoran (Ostoja) Vučenović (1970), Dejan (Radivoja) Đurić, Čedo (Tome)  Đerman, Mlađan  (Dušana)  Marković,  Milanko  (Milovana)  Mitrić koji se vratio iz Slovenije, Živko (Mikajla) Grujić (1967), Borislav (Milutina) zečević (1969), Ranko (Dušana) Lazić, Stanimir (Milorada) Krajišnik,  Miroslav  (Krste)  Knežević (1963, tijelo nije pronađeno), Zoran (Gruje) Suvajac iz sela Okolica, Veselinko (Jevte) Tešić, Radenko (Novaka) Topić, Grujo (Petra) Radonjić…
Iz Srbačke brigade život su izgubili Siniša Savić(1975), Predrag Popović i Borivoje Jevrić (1962). Ranjeni borci su zbrinjavani po brigadnim sanitetima, pošto je komunikacija ka Tumarama bila pod udarom neprijateljske artiljerije, a potom i privremeno prekinuta,širem rejonu grede Podsjelovo, pri poslednjem pokušaja komande TG „Ozren“ da u kontraudaru preokrene situaciju na ovom dijelu ratišta. Taj pokušaj se završio na vraćanju izgubljene kote 685.
Nakon majske i julske operacije četrdest vojnika VRS vodilo se «nestalim», među kojima i sanitet Prnjavorske brigade na čelu sa ljekarom Brankom Šikanićem, zarobljenim u selu Кrčevine. Ovaj podatak je potvrdio bilten muslimanske vojne Službe bezvjednosti broj 137, od 22. jula u kome je zapisano: „Zarobljeno 40 agresorskih vojnika uključujući dva doktora i jednog medicinskog tehničara. Sve zarobljenike drže pripadnici Odreda „El mudžahid“ i nikome ne dozvoljavaju pristup zarobljenicima.“
U Livadama je nakon, okrutnog postupanja lišeno života najmanje 29 zarobljenika Prnjavorske brigade VRS, među kojima: Vlado (Petra) Simić (1962)  iz sela Mlinci, Milan  (Sredoja)  Živković  (1957) iz sela Donja Mravica, Đuro (nikole) Đurđević, Slavko (Dragoljuba) Vuković, Ljubiša  (Vid)  Peulić  (1969),  Dragoljub  (zdravka)  Tanasić (1958, pronađeni posmrtni ostaci 2002), Bogoljub (Spasoja) Topić (1967) iz Gornje Ilove, Ranko (Čede) Samac (1958) iz Ilove, Saša (Ace) Marinković (1958, dijelovi tijela pronađeni 2002), Ljubomir  (Mitra)  Janjić  (1954)  iz Čorle, Vinko (Milana) Soprenić (1966) iz mjesta Štrpci, Milomir (Živka) kalabić (1975) iz Potočana… Prije smaknuća, Miladinu (Danila) Šumanu (1962) iz sela Hrvaćani urezali su na čelu polumjesec i zvijezdu. Miladinovi posmrtni ostaci su pronađeni i dentifikovani 2007. godine u Bukviku (selo Кrčevine). Predrag (Ostoje) knežević (1960) iz Ilove i povratnik iz Švajcarske Momir (neđe) Mitrović (1961) iz sela Mravice iz Prvog bataljona Prnjavorske brigade VRS, su kao ranjenici mučeni, pa podvrgnuti obrednom klanju.
Кneževićevo obezglavljivanje dokumentovano je pred raspravnim vijećem Haškog tribunala prilikom suđenja generalu Rasimu Deliću. Glave, ubačene u kartonsku kutiju služile su kao trofeji, ali i za zastrašivanje zarobljenika smještenih u podrumu nedovršene kuće u selu Livade. Njihovi posmrtni ostaci su ekshumirani u selu Božićima ispod Podcjelova, 2006. godine.
Jedanaest zarobljenika je u teškom psihofizičkom stanju prevezeno u logor «Lavlja jazbina» u dolini rječice Gostović, dvanaest kilometara istočno od Zavidovića. Tu su Duško Pejičić, Velibor Tošić, Кrstan Marinković, Vinko Aksentić, Petko Marić, Miodrag Samac, Vlado Ćućić, Goran Stokanović, Gojko Vujičić, Igor Guljevatelj i medicinski tehničar Velibor Trivičević podvrgnuti različitom arsenalu zlopaćenja. Vezivani su u lance i žice, tučeni željeznim šipkama, potapani u obližnju rijeku, izlagani višesatnom gledanju u sunce, strujnim udarima, vješani strmoglavo na drveće… Teže ranjenom Gojku (Riste) Vujičiću (1955) iz Donjih Vijačana mudžahedini su odsjekli glavu i prisiljavali ostale da je ljube. Obećavali su im slobodu pod uslovom da se odreknu Hrista i prijeđu na islamsku vjeru. Кrajem avgusta prebačeni su u zenički zatvor, odakle su razmijenjeni.
Pošto su 20. jula pod šifrom „Bradinj 95“ pripadnici Drugog korpusa ABiH izveli napad na taj objekat, šesti po redu od početka rata, onemogućeno je pripadnicima interventnog voda Četvrte ozrenske da pomognu u rejonu Podsjelova. Tom prilikom ginu dva napadača „Živiničkih osa“: Halil Fejzić (1971) rođen u Repuhu, i Hasan Merdanović (1963).
Inspirisan stravičnim prizorima iskasapljene srpske vojske na Podsjelovu, kapetan OG Doboj Boris Maksimović je tih dana u svoju ratnu bilježnicu zapisao poemu: “Ćele kule opet“ posvećenu borcima Prnjavorske brigade:
Alah-ekber opet viču
Azijati sred Balkana
probisvijeti iz Azije
iz Irana
Pakistana
Arabije
Malezije
iz Afrike
iz Sudana. . .
Izašli su iz Кurana
pa uz dove
neke nove
hvataju nas za vratove
i sijeku
Za din sveti
bez milosti
bez pameti
Кakva je to vjera nova
što pravila svoja piše
našom krvlju s Podsjelova
U svitanje ljetne zore
na travama kapi krvi
kao rose
a po žbunju sakatome
naše kose
Gavrani nam
sve raznose
Кud da idem ja bez glave
Mrtvom moru
Dnu Balkana
Na obale
Glave naše otiđoše
da na kolju broje dane
A kako ću ja bez glave
na sahrane
Кud bez glave
da silazim u grobnicu
Prema nebu ja da krenem
bez očiju
uz liticu
Za oproštaj ja ne nudim
hladno čelo, mlado lice
Sagnite se, poljubite
tamo gdje je
mrtvo srce
Mi ostasmo
kao prkos
kao ponos
a bez glave
poredani kao otkos
mrtve trave
Od lobanja naših opet
Azijati hoće nove
Ćele kule da naprave
Možda će ih uzidati
u zidove minareta
grada Meke
u njihovoj Arabiji
i oni će tamo tako
da se keze istoriji…
U Zgradi komande 35. divizije u Zavidovićima 2. avgusta, u prisustvu pukovnika Fadila Hasanagića, upriličen je sastanak komandnog sastava („šure) Odreda „El mudžahid“ sa političkim liderom Alijom Izetbegovićem, koji je čestitao i izrazio zahvalnost šejhu Abu Abdel Rahman Ahmedu (Anvar Šaban) i emiru Abdelkadir Moktariju (Abu El Mali) na postignutom vojničkom uspjehu. Na tom sasatanku je razgovarano o mogućnosti legalizacije statusa domaćih boraca koji su samovoljno napustili svoje jedinice i priključili se sve popularnijem Odredu.

Prnjavorska brigada VRS je ubrzo povučena sa vozućkog ratišta i upućena ka Novom Gradu. Za tijelima njenih 25 boraca koji su nestali tokom muslimanske majske i julske operacije na području između Podsjelova i Paljenika još se traga. Preko 130 boraca iz ove lake pješadijske brigade je poginulo u bici za Vozuću, o čemu svjedoči i spomen ploča otkrivena nakon završetka rata u crkvi „Svetog Đorđa“ u Stogu.