Dnevne arhive: 18. septembar 2023.

Prnjavorska brigada

SJEĆANJE NA PRNJAVORSKU BRIGADU

I ove godine, 18. septembra, prošlo je 28 godina od početka rata na ovim prostorima.

Ovaj sajt rađen je povodom Dvadeset godina od prve stvarne mobilizacije teritorijalne odbrane opštine Prnjavor i prve ratne upotrebe jedinica teritorijalne odbrane opštine.

Kada je izvršena ratna mobilizacija opštinskih ratnih jedinica po naređenju nadležnih organa čime je opština Prnjavor i sama učesnica odbrambeno-otadžbinskog rata za stvaranje Republike Srpske.

Podaci o brigadi su manje više poznati javnosti, putem štampe, knjiga i saopštenja boračkih organizacija i udruženja.

Komandant prnjavorske brigade puk Vlado Živković, jedan od rijetkih komandanata u VRS od početka do kraja rata, od kapetana do potpukovnika, a nakom demobilizacije u činu pukovnika, više puta je iznosio podatke vezano za brojno stanje i ratni put lake pješadijske brigade Prnjavor.

26.5.2012. godine na Trgu srpskih boraca organizovano je obilježavanje Dvadeset godina brigade i izvršeno postrojavanje jadinice. Na Vučijaku u Spomen crkvi služen je parastos poginulim borcima i polaganje vijenaca.

18.9.2001. godine na Vučijaku u Spomen crkvi služen je parastos poginulim borcima i polaganje vijenaca, a u Domu kulture Prnjavor održana svečanost povodom Deset godina o formiranja brigade.

knjige sa tematikom učešća opštine Prnjavor u minulom otadžbinskom ratu

Do sada je izašlo nekoliko knjiga sa tematikom učešća opštine Prnjavor u minulom otadžbinskom ratu , ratnih tekstova i novinskih reportaža u lokalnim novinama („Naš zavičaj“ Prnjavor; “Glas boraca“ list Prnjavorske brigade),“Krajiški vojnik“ list 1. KK, „Srpska Vojska“, list VRS, te knjige g. Nedeljka Sančanina, zatim,

Nedeljko Sančanin, Zavičaju sa ljubavlju, GrafoMark,2004.Posvećena stanovnicima opštine Prnjavor, koji su dali svoj doprinos u njenom razvoju, a nisu među živima.Kratki prikazi iz odbrambeno-oslobodičakog rata RS, a potpuniji prikaz u Hronici ratnika, GrafoMark,2008.

Hronika Momčila Prodanovića: Selo Štrpci, Banja Luka 1999. godine, gdje na strani 247-266, Građanski rat u Bosni 1991-1995. godine, Učesnici u ratu 1991-1995.godina u VRS, navodi imena 38 poginulih boraca iz Štrbaca, zatim ratnici Srpske u ratu 1991-1995. po naseljima Ruževci i Muse 134 pripadnika VRS, Gornjani i Mamutovac 108 pripadnika i 156 pripadnika VRS iz Begovci-Ganinci-Podgajinci_Trnjani i

najnovija generala Novice Simića „Operacija Koridor 1992. godine“

U knjizi profesora Zdravka Nedovića: Prnjavor i njegova okolina, 1999. godine, dat je, po prvi put, kratak prikaz odbrambeno – otadžbinskog rata u opštini Prnjavor i pregled poginulih boraca opštine Prnjavor.

Poletpres Novi sad, 2005. godine u saradnji sa Boračkom organizacijom Republike Srpske, Prnjavor na strani

Novosadski dokumentacioni centar „Polet pres“ izdao je 2005. godine monografiju pod nazivom „ Za krst časni i slobodu zlatnu“u kojoj se nalaze imena preko 585 poginulih i nestalih boraca opštine Prnjavor u minulom odbrambeno-otadžbinskom ratu od oko 22.477 imena poginulih boraca Vojske republike Srpske i 22 fotografije spomen-obilježja po mjesnim zajednicama opštine. Spiskove poginulih boraca izradila je Opštinska boračka organizacija Prnjavor, dok kratak uvodni prikaz ratnih događaja i fotografije svih spomen-obilježja je moj skromni doprinos monografiji. Spiskovi poginulih boraca uklesani su i u Spomen sobu svim poginulim borcima VRS u kasarni „Kozara“ Banja luka

Treće postrojavanje. video

Prošlo je 20 godina od početka rata, a još uvijek su sveža sjećanja na te ratne godine i borce pripadnike opštinskih i drugih jedinica VRS koji su stvorili i odbranili Republiku Srpsku, kao i doprinos opštine Prnjavor ostvarenju tog cilja. Dokaz tome su i pripadnici Drugog bataljona prnjavorske Lake pješadijske brigade koji su organizovali 5.juna , na godišnjicu formiranja (10.6.1992.), u Donjim Vijačanima, drugo poslijeratno druženje i evocirali ratne uspomene, jer su ponosni na doprinos koji su dali u stvaranju Republike Srpske.

Sadržaj prikaza je kratki ratni put ratnih jedinca formiranih sa područja opštine Prnjavor, a naročito odred TO, i koliko mi podaci istraživanjem dozvoljavaju ratnu jedinicu „Vukovi sa Vučijaka“ komandanta poručnika Veljke Milankovića i pripadnike 27.mtbr sa područja naše opštine.

Ratni put lpbr

Ratni put jedinica kratko sam prikazao najznačajnije ratne događaje 1991-1992. koje sam obradio u knjizi profesora Zdravka Nedovića: Prnjavor i njegova okolina,1999. god. str. 215-225, zatim ,objavljene ratne štampe, ratnog dnevnika odreda, protokola i evidencije zdravstvenog stanja v/o, kao i vlastitih ratnih zabilješki kao komandir čete TO u odredu, a kasnije istraživanjem dostupne operativne i personalne evidencije jedinica iz vob-8a[1]. i bivšeg odsjeka MO RS i plana TO opštine . Zatim, i u postupku kategorizacije boraca podacima od Boračke oranizacije opštine Prnjavor, brojnog stanja ratnih jedinica VRS popunjavanje sa pripadnicima sa područja opštine, uz statistički pristup kroz analizu podataka i upotrebu šema, grafikona i dijagrama. Grafički ratni put bi se prikazao metodom šema, grafikona, organizacija i formacija jedinica, njihova borbena sredstva i prikazi stradanja boraca.

Od fotografija bi bili ratne fotografije pripadnika jedinica VRS, spomen-obilježja odbrambeno-otadžbinskog rata Republike Srpske po mjesnim zajednicama opštine i ratne odluke po karti i prikazi tekstova u listu „Glas borca“ Prnjavorske brigade,Krajiški vojnik, list 1.KK i „Naš zavičaj“ koji su izilazili u toku rata.

Broj 1.

List „Glas borca“ Prnjavorske brigade,

Nadam se da podaci objavljeni na ovoj stanici mogu poslužiti za dalju analizu i izučavanje doprinosa boraca prnjavorskih jedinica u odbrani teritorije i stvaraju Republike Srpske kao krajne cilju odbrambeno-otadžbinskog rata Republike Srpske.

Tomić Srđan,

Prnjavor, 13.10.2011. godine

[1] Prema podacima nadležnog ministarstva u otadžbinskom ratu u RS učestvovalo je oko 215.670 ljudi (sajt VladeRS-MRBIZ od 07.03.2017. godine). Završetkom registra boraca proteklog odbrambeno-otadžbinskog rata RS, nadamo se, omogući će se pristup informacijama iz knjige Vob_8, VP 7519 Prnjavor, 7127 Derventa i 8844 Banja Luka kod Odjeljenja za vojne evidencije Ministarstva rada i BIZ RS. Iz Informacije o ostvarivanju prava porodica poginulih i nestalih boraca, ratnih vojnih invalida, boraca i civilnih žrtava rata u opštini Prnjavor, koju je skupština opštine usvojila na 2. sjednici održanoj 15.12.2016. godine na području opštine evidentirano je 8477 lica učesnika otadžbinskog rata.

Obeleženo 25 godina od formiranja Vojske Republike Srpske, 220.000 ljudi su tokom rata prošli kroz Vojsku RS, a posebno 23.184 poginula pripadnika Vojske. (Blic, 13.maj 2017.)

Brojčano TO opštine (uključujući i odred TO u sastavu 329. okbr JA na ZSR), brojalo je oko 4000 boraca i činilo je oko 2 odsto Vojske Republike Srpske sa 215.671 boraca u momentu formiranja 12.05.1992. godine. Poginulo je 23.184 borca, odnosno 11% boraca VRS. (Podaci iz interviju ministra RBIZ RS, „Srpskom borcu“, januar/jul 2017. godine).

Novogodišnja čestitka 1996. pripadnicima Prve prnjavorske lake pješadijske brigade komandanta brigade potpukovnika Vlade Živkovića.

U 2021. godini pojavila se knjiga:

Miroslav Vojvodić, str. vodnik

Tomić Srđan

18. septembar 2023.

Mobilizacija Teritorijalne odbrane opštine Prnjavor 32 godina kasnije

Mobilizacija, kao planska aktivnost prelaska na ratnu organizaciju u opštini Prnjavor, sprovedena je po mobilizacijskim pravilima bivše JNA, a prema mobilizacijskom razrezu [1].

Pregled strukture izvršenja mobilizacija prema kategoriji i polu TO na području opštine:

Grupa	svega	%	Muški	Ženski	Starost
vojnici	3013	86,68%	2996	17	33,77
podoficiri	359	10,33%	358	1	32,62
oficiri	104	2,99%	104		35,50
Ukupno	3476	100%	3458	18	33,96

Prva ratna, opšta mobilizacija jedinica i ustanova Teritorijalne odbrane opštine počela je pravovremeno od 18.9.1991. godine, bez proglašenja ratnog stanja, i počela da funkcioniše po ratnoj organizaciji i formaciji od 3.400 mobilisanih boraca. Vojnika je bilo raspoređeno 3.013 ili 87%, podoficira 359 ili 11% i oficira 104 ili 3%. Prosjek godina života boraca 34 godine života.

Mobilisano je preko 3.400 pripadnika TO opštine Prnjavor i popunom još novih 200 vojna obveznika tako da je u TO opštine bilo preko 3400 pripadnika, i sa raspoređenim u ratnim jedinicama opštine preko 5000 boraca.

popuna	svega	%	vojnici	podf.	oficiri	Prosek Starosti
mobilizacija	3476	94,23%	3013	359	104	33,70
dopopuna	213	5,77%	164	33	16	30,47
Ukupno	3689	100%	3177	392	120	32,09

Plansko narastanje ratne teritorijalne odbrane prema mobilizacjom planu TO opštine Prnjavor, odvijalo se postupno u najvećem broju ratnih jedinica i dinamikom izvršenja u skladu sa zahtjevima razvoja situacije na teritoriji opštine i neposrednom okruženju. Prema mobilizacijskom planu vrijeme mobilizacije štaba TO opštine i prostornih jedinica TO u mjesnim zajednicama iznosio je 12 sati, pozadinske baze 24 sata i odreda TO 18 sati. Međutim, mobilizacija je trajala nekoliko dana.

Potpuno je mobilisan samo Odred teritorijalne odbrane, dio ratne komande štaba TO i prostorne jedinice teritorijalne odbrane u mjesnim zajednicama, prema pregledu;

Pregled narastanja jedinica teritorijalne odbrane po mjesecima u 1991. i 1992. godoini od 3.476 boraca u cilju obezbjeđenja potrebnog nivoa b/g – mobilizacije od 18.9.1991. godine.

jedinica	svega	%	sept.	okt.	nov.	dec.	jan.	feb.	mart.	apr.	maj.
2.mtb	38	1,09%									38
2.OdTO	581	16,71%							91	338	152
3.OdTO	12	0,35%									12
hab122	38	1,09%							23	13	2
lpav	54	1,55%							20	21	13
mb120	5	0,14%							1	3	1
odredTO	569	16,37%	319	51	44	110	5	5	26	2	7
OpŠTO	17	0,49%	8						6	1	2
PbTO	38	1,09%							11	17	10
pdv	26	0,75%	3	2					11	10
pionv	16	0,46%							3	3	10
pov	12	0,35%							3	3	6
rjšto	15	0,43%	9	1		1			1	3
rjtomz	1787	51,41%	935	201	32	21	13	26	107	302	150
rjVV	163	4,69%							5	105	53
vT-12	21	0,60%							1	16	4
vvp	17	0,49%									17
zšč	67	1,93%	12				1		24	14	16
Ukupno	3476	100%	1286	255	76	132	19	31	333	851	493

U prvom mjesecu mobilizacije prema planovima popune jedinica odazvalo se 1.286 vojni obveznik ili 34 % od ukupnog broja mobilisanih-pozvanih tokom rata.

U ratne jedinice TO opštine Prnjavor, nakon izvršene mobilizacije bilo je raspoređeno, bez prekomandi u 1991. i 1992. godini:

jedinica	svega	%	1991.	1992.
2.mtb	38	1,09%		38
2.OdTO	581	16,71%		581
3.OdTO	12	0,35%		12
hab122	38	1,09%		38
lpav	54	1,55%		54
mb120	5	0,14%		5
odredTO	569	16,37%	524	45
OpŠTO	17	0,49%	8	9
PbTO	38	1,09%		38
pdv	26	0,75%	5	21
pionv	16	0,46%		16
pov	12	0,35%		12
rjšto	15	0,43%	11	4
rjtomz	1787	51,41%	1189	598
rjVV	163	4,69%		163
vT-12	21	0,60%		21
vvp	17	0,49%		17
zšč	67	1,93%	12	55
Ukupno	3476	100%	1749	1727

Pregled raspoređenih pripadnika TO opštine u ratne jedinice TO opštine od 5.100 pripadnika:

jedinica	svega	%	vojnici	podf.	oficiri
2.mtb	199	3,89%	174	22	3
2.OdTO	1248	24,38%	1074	138	36
3.OdTO	97	1,90%	66	25	6
hab122	103	2,01%	85	12	6
lpav	117	2,29%	105	10	2
mb120	14	0,27%	12	2
odredTO	701	13,70%	537	127	37
OpŠTO	30	0,59%		4	26
PbTO	75	1,47%	59	12	4
pdv	86	1,68%	72	12	2
pionv	30	0,59%	30
pov	33	0,64%	32	1
rjšto	47	0,92%	18	18	11
rjtomz	1894	37,01%	1685	180	29
rjVV	226	4,42%	202	17	7
vT-12	40	0,78%	34	5	1
vvp	59	1,15%	50	7	2
zšč	119	2,33%	94	18	7
Ukupno	5118	100,00%	4329	610	179

Nastavite sa čitanjem →

Novi Grad 1995.

U Banjaluci ove godine je promovisan Zbornik radova „Pad zapadnokrajiških opština i stradanje srpskog naroda Krajine“.

Banja Luka 2023.

Organizacija starješina Vojske Republike Srpske naglašava da je od velikog značaja dokumentovati činjenice kako bi se sačuvale od zaborava.

U nastanku Zbornika učestvovalo je 40 autora, među kojima su akademici, profesori i doktori nauka, generali, komandanti ratnih jedinica i brigada, kao i starješine koje su igrale značajnu ulogu u ratu.

U zborniku se nalaze i tekstovi starješina iz Opštinskog odbora staješina VRS Prnjavor:

pukovnik Boško Peulić, komandant 3.srpske lpbr: „Okupacija „Visoke Krajine“ u režiji raznih političkih struktura“, str. 345
pukovnik Vlado Živković i major Tomić Srđan, “ Prva prnjavorska brigada u odbrani Novog Grada, str. 785

1995. KM Prnjavor

Ovaj zbornik radova predstavljaće sjećanje na herojsku borbu Vojske Republike Srpske, istakli su autori.

Prnjavorska brigada u odbrani Novog Grada, 28 godina kasnije

Ratna 1995. godina bila je za Prnjavorsku brigadu veoma tragična, posebno borbe na Ozrenskom ratištu, gdje je 27.5.1995. godine u kodnoj oružanoj akciji „Proljeće“ do 21.7.1995. godine vodila najteže borbe na Ozrenu, i doživjela strahovite gubitke u rejonu Podsjelova. Bile su to teške i krvave borbe sa muhadžedinskim snagama i jedinicama Armije BiH .

U septembru mjesecu Prnjavorska brigada, po naredbi komande 1. KK VRS odlazi na Novogradsko ratište u zonu rejona Tunjica-Vodičevo, gdje sa ostalim jedinicama Vojske Republike Srpske i Policije MUP RS organizuje odbranu Novоg Grada. U dobro primpremljenoj hrvatskoj operaciji Una 95 tokom 18. i 19. septembra učestvuje u žestokim borbama na zaustavljanju operacije, i sprečavanje prodora HV na prostor Novog Grada i dalje prema Prijedoru, te kasnije u kontranapadu nanosi teške gubitke Hrvatskoj vojsci. Trajala je samo dva dana. Cilj HV je bio da razbiju naše snage na granici r.Une. Nisu uspjeli, a brigada je, zbog svega što su njeni pripadnici učinili tokom odbrane Novog Grada, odlikovana medaljom Petra Mrkonjića, a komandat brigade Ordenom Miloša Obilića.[8]

Novi Grad

Na novogradsko ratište glavnina brigade je došla 12.8.1995. godine bez drugog bataljona. Borci su smješteni po kućama i veoma dobro su primljeni od strane mještana.

Zadatak nam je jasan, najkraće organizovati odbranu na ogledalu rijeke Une. Zadatak izvršen, brigada odbranila Novi Grad od agresije HV 18. i 19.9.1995. godine[9]