Iz Soko grupe 27.mtbr. Nastala je 13. maja 1992. godine u Donjem Detlaku opština Derventa preformisana iz 327. brigade JNA, u 27. Mtbr. VRS.
Brojno stanje pri formiranje na samom početku rata bilo je 65 oficira, od toga 15 aktivni i 50 rezervni, podoficira 91, od toga aktivni 8 i rezervni 83, vojnika 2.193, regruta (mlada vojska) od toga 51 i rezervista 2.142, ukupno 2.349 popunjenost brigade je bila ispod 45%.
Jedna od najvećih brigada 1. KK, ratni put ove brigade: Derventa, Brod, Vukosavlje, Odžak, Orašje, Gradačac, Jajce, Srebrenica, Bratunac, Benkovac, Vlasenica, Doboj, Zavidovići, Maglaj, Teslić, Sarajevo, Bihać, Vlašić, Ključ, Mrkonjić Grad, Sanski Most.
Sve postavljene zadatke od prepostavljene komande, brigada je uspešno izvršila. U svome ratnom putu brigada po pisanoj depeši komandi 1. KK od 8. janura 1996. godine koji je potpisao komadant brigade potpukovnik Rajko Radulović, brigada je imala 527 poginula, tragično nastradala i umrla borca.
Prema istoj toj depeši brigada je imala izdata rešenja po stavci ranjen povređen 1966, a neki borci su više puta ranjavani kroz rat. Po godinama u 1992. godini brigada je imala 1053 ranjena i povređena borca. U 1993. godini brigada je imala 262. ranjena i povređena borca. U 1994. godini brigada je imala 215. ranjena i povređena borca. U 1995. godini brigada je imala 426. ranjena i povređena borca. U 1996. godini je imala 10 ranjena i povređena borca.
Kao administrator grupe – profila 27. Mtbr. ravnajući podatke do kojih sam uspeo da dođem 327. – 27. Mtbr. minimalno je imala 528 poginula, tragično nastradala, nestala i preminula borca. Od tog broja 280 sa prostora opštine Derventa (taj broj ne bi trebao da pređe više od 295), sa prostora opštine Brod 130, sa prostora opštine Prnjavor 144 stim da podatke treba poravnati, recimo neki poginuli borci vode se i u drugim opštinama, sa prostora grada Banjaluke minimalno 18 i podatci se trenutno obrađuju. Podatci se baziraju na pisanim dostupnim podatcima tako da ne ulazim lično dali su pojedini civili dobili status poginulog borca. Isto tako ne ulazim u podatke za borce koji su tragično nastradali ili umrli, dali su oni zaista bili pripadnici 327. – 27. Mtbr.
Ratni komadanti su bili: Do 19. maja 1992. godine brigadom komanduje potpukovnik STANKO TRAJKOVIĆ (odsutan zbog bolesti). Potpukovnik RATKO GRAHOVAC, komanduje brigadom od 27. maja 1992. godine do 5. juna 1992. godine. Pukovnik TRIVO VUJIĆ brigadom komandije od 23. juna 1992. godine do 30. juna 1992. godine kada je poginuo u borbama. Potpukovnik STANKO BALTIĆ, brigadom komanduje od 7. jula 1992. godine do 1. novembra 1992. godine. Potpukovnik BOŠKO PEULIĆ, komanduje brigadom od novembra 1992. godine do novembra 1994. godine. Pukovnik RAJKO ČKONJEVIĆ v/d komadanta brigade nekoliko dana u novembru 1994. godine (zbog bolesti odsutan) Pukovnik RAJKO RADULOVIĆ, od novembra 1994 do kraja januara 1996. godine. Načelnik brigade (posle genaral Vojske Republike Srpske) potpukovnik LJUBOMIR OBRADOVIĆ komanduje brigadom (zbog bolesti Trajkovića i nepopunjenosti komadanta brigade) od 1. aprila 1992. godine do 27. maja 1992. godine, od 6. juna 1992. godine do 23. juna 1992. godine, zbog nepopunjenosti komadanta i zbog herojske pogibje komadanta brigade pukovnika TRIVUNA – TRIVE VUJIĆA od 30. juna 1992. do 7. jula 1992. godine.
Zadnju godinu rata komadant brigade je pukovnik RAJKO RADULOVIĆ, načelnik brigade major NIKOLA ŠTRBAC, komadant 1. bataljona – Motajičkoga potporučnik NEDELJKO – PEPA SUVAJAC, komadant 2. bataljona kapetan ZDRAVKO – MAČAK TATOMIR, 3. bataljona potporučnik MILENKO DAMJANOVIĆ, 4. bataljona – Brodski potporučnik NENAD – NEŠO MILIČIĆ , izviđačko – diverzantskom četom (brigadni izviđači) komanduje vodnik STANKO SEKULIĆ , četom vojne policije komanduje potporučnik MILOVAN ŠUĆUR. Brojno stanje ratne 1995. godine bilo oko 5400 pripadnika, kroz brigadu je prošlo preko 7.500 pripadnika.
Borci su bili iz Dervente, Broda, Prnjavora, Srbca, Sokoca, Zenice, Zavidovića, Maglaja, Kaknja, Gradačca, Teslića, Doboja, Banja Luke, Čelinca, Laktaša, Gradiške, Dubice, Kostajnice, Novog Grada, Prijedora, Krupe na Uni, Sanskog Mosta, Ključa, Bosanskog Petrovca i drugih mesta. U brigadi je bio jedan broj dobrovoljaca iz Srbije, u sastavu brigade bila je i četa „Meša Selimović“ pripadnici te čete su uglavnom bili Muslimani iz Dervente i Broda. Veliki broj i drugih naroda borili su se u sastavu 27. Mtbr. Aprila 1994. godine u sastav brigade ulazi ljudstvo Osinjske pbr.
Kroz rat (sa malim odstupanjem) brigada je imala ovu strukturu:
– Timski tim.
– Tim kampa.
– Izviđačka četa.
– Četa vojne policije.
– Četa veze.
– 1. motorizovani bataljon (od 1993. godine se reorganizuje i dobiva naziv Motajički).
– 2. motorizovani bataljon, prvo odred „Vojvoda Mišić“ (četa „Meša Selimović“ ušla u sastav ovog bataljona).
– 4. motorizovani bataljon (Brodski formiran posle oslobođenja Dervente ušao u sastav brigade početkom 1993. godine).
– 3. motorizovani bataljon (ponovo se formira u prvoj polovini 1994. god.)
– 5. motorizovani bataljon (kada je rasformiran, borci prelaze u 1. i 3. bataljon)
– Bataljon Vukovi sa Vučijaka (ušao u sastav od maja 1992. god.)
– Banjalučki bataljon u sastavu brigade 1992. gododine.
– 3 i 5 bataljon 1. teslićke pbr (ušao u sastav u drugoj polovini 1994. godine)
– Radnički bataljon (borci sa prostora Derventske opštine u sastavu brigade 1994 – 1995)
– Inžinjeriski bataljon.
– Podaniski bataljon.
– Haubički artijeski divizijon 122mm M – 38.
– Mešoviti protivoklopni artiljeriski divizion.
– odeljenje za protivraketnu odbranu Artijeriskog.
– Tenkovski odred 10 tenkova + OT.
– Baterija top – haubica 155 mm.
– Baterija samohodnih oruđa 30/2 mm.
– ABH vod.
Za sve što su učinili borci ove brigade u Odbrambeno – otadžbinskom ratu brigada je odlikovana ordenom Karađorđevom zvezdom drugog reda. Treba napomenuti da je ovo odlikovalje jedno od najviših u Republici Srpskoj.
Za požrtvovanost i ispoljenu veliku hrabrost njenih pripadnika u odbrani Teslića, skupština opštine Teslić dodelila je Zlatnu plaketu 27. mtbr. 2000 . godine.