Bitka za Novi Grad i Kozarsku Dubicu – 18.septembar 1995.

U jutarnjim satima HV je počela sa izvođenjem operacije,koju je inicirao Ričard Holbruk, kako bi Hrvatska ušla sa boljim pozicijama u političke pregovore. „Gospodine predsjedniče,tražim od vas da odete što dalje možete, ali ne zauzimajte Banja Luku“, bile su Holbrukove riječi upućene Tuđmanu, koje se mogu pročitati u njegovoj meomarskoj knjizi.“

Tigrovi“ i „Gromovi“ (prva i druga gardijske brigada),te dijelovi tri pukovnije istovremeno napadaju opštine Kozarska Dubica, Kostajnica i Novi Grad, a krajnji cilj operacije „Una-95“ (radi tajnosti šifrovana je kao „Drina-95“) bilo je zauzimanje Prijedora. U napadu je učestvovalo ukupno 3.000 vojnika.Operacijom je komandovao hrvatski general Željko Mareković.
Nakon artiljeriske pripreme koja je dejstvovala i po vojnim i civilnim ciljevima, otpočelo je desantiranje specijalnih snaga HV na spomenute opštine.A 5.korpus ARBiH izvodi artiljerisko pješadijske napade na frontu Krupa na Uni – Novi Grad.
Izviđačko – diverzantske grupe HV su ostvarile početne uspjehe u opštinama Kozarska Dubica i Novi Grad, dok su u Kostajnici odbačene pri pokušaju prelaska rijeke.Nakon početnih uspjeha pripadnici HV naišli su na žestok otpor pripadnika VRS, koji su se u međuvremenu reorganizovali i pripremili za borbu.

Sljedećih nekoliko sati vođene su presudne borbe za opstanak srpskog naroda na svojim vjekovnim ognjištima. Važnost te odlučujuće bitke prepoznali su i civili koji su se na pojedinim mjestima organizovali i krenuli u borbu protiv neprijatelja.Do kasnih večernjih sati vođeni su intezivni vatreni okršaji koji su odnosili živote i na jednoj i na drugoj strani.
Hrvatske elitne „Crne mambe“ su imale 13 poginuli i mnogo ranjenih.

Komanda VRS je zbog izuzetno složene situacije u Kozarskoj Dubici i Novom Gradu odlučila da u borbu uvede i avijaciju RS, koja je svojim dejstvom nanijela značajne gubitke hrvatskoj vojsci, posebno artiljeriskim jedinicama.
U jutarnjim satima sljedećeg dana jedinice HV su bile odbačene sa teritorije Republike Srpske.
Iza sebe su ostavile strašne zločine nad srpskim civilima.

Da se ne zaboravi…
Na slici je uništena amfibija HV u Donjoj Gradini kod Kozarske Dubice.